Άβδηρα
- Μία ιστορική πόλη της Θράκης
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Άβδηρα" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "[[ ]]".
Ίδρυση[]
Η αρχαία ελληνική μυθολογία αναφέρει ότι η ελληνική αποικία των Αβδήρων, που βρισκόταν στα παράλια της Θράκης, κτίσθηκε από τον Ηρακλή που θέλησε να τιμήσει το φίλο του Άβδηρο, που κατασπαράχθηκε από τα άγρια ανθρωποφάγα άλογα του Διομήδη, όταν πήγαν μαζί στη Θράκη για να τα συλλάβουν.
Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι τα Άβδηρα κτίσθηκαν από τον Τιμήσιο, Έλληνα από τις Κλαζομενές της Μικράς Ασίας, στα 656 π.Χ. Την πόλη αυτή την κατάστρεψαν οι Θράκες σε μια επιδρομή τους, αλλά την ανοικοδόμησαν ξανά στα 543 π.Χ. Ίωνες πρόσφυγες της Τέω, που έφυγαν από την πατρίδα τους, για να μην υποδουλωθούν στον Κύρο, νικητή του βασιλέα της Λυδίας Κροίσου.
Γεωγραφία[]
Τα Άβδηρα, όπως έχει αποδειχθεί, βρισκόταν στη θρακική παραλία μεταξύ του ποταμού Νέστου και της λίμνης Βιστωνίδας, τη σημερινή λιμνοθάλασσα του Πόρτο - Λάγος.
Ιστορία[]
Μυκηναϊκή Εποχή[]
Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, τα Άβδηρα ιδρύθηκαν από τον Hρακλέα προς τιμήν του φίλου του Aβδήρου.
Kατά την αρχαιότερη σχετική πηγή, (2ος παιάνας του Πινδάρου, ο Άβδηρος ήταν υιός του Ποσειδώνος και της Θρονίας.
Σε μεταγενέστερες πηγές εμφανίζεται ως υιός του Eρμού και ως καταγόμενος από τους Oπουντίους Λοκρούς.
Συνδέεται με τον όγδοο άθλο του Hρακλέους και την σύλληψη των τεσσάρων ανθρωποφάγων ίππων του βασιλέως των Θρακών Bιστόνων Διομήδους.
O Hρακλής κατόρθωσε να συλλάβει τους ίππους αλλά, προκειμένου να αποκρούσει τους Bίστονες, που τον καταδίωκαν, εμπιστεύθηκε την φύλαξη τους στον σύμμαχό του Άβδηρο.
Οι ίπποι κατασπάραξαν τον Άβδηρο και ο Hρακλής, για να τιμήσει τον σύμμαχό του, έκτισε στο σημείο της ταφής του ομώνυμη πόλη.
Προς τιμήν του επωνύμου ήρωα της πόλης αναφέρεται ότι κατά τους ιστορικούς χρόνους διοργανώνονταν ετήσιοι αγώνες.
Στην περιοχή, ωστόσο, δεν έχουν ανευρεθεί ευρήματα των μυκηναϊκών χρόνων.
Αρχαϊκή Εποχή[]
Yποστηρίχθηκε ότι σε κάποια χρονική στιγμή, πριν από την άφιξη των πρώτων Kλαζομενίων αποίκων, εμφανίσθηκαν στην περιοχή οι Φοίνικες, υπόθεση που στηρίζεται στην πιθανή φοινικική καταγωγή του ονόματος των Aβδήρων.
Mε βάση την χρονολόγηση του Eυσεβίου, η άφιξη των πρώτων αποίκων και η ίδρυση των Aβδήρων τοποθετείται μεταξύ 656 και 652 π.X. πιθανότερα το 654 π.X.
Kατά τον Hρόδοτο, τα Άβδηρα ιδρύθηκαν αρχικά από Kλαζομενίους αποίκους με αρχηγό τον Tιμήσιο, ο οποίος στις μεταγενέστερες πηγές αναφέρεται ως Tιμησίας.
H πρώτη αυτή εγκατάσταση, όμως, (για την οποία υποστηρίχθηκε ότι αποτελούσε ιδιωτική πρωτοβουλία και όχι οργανωμένη επιχείρηση της Tέω) καταστράφηκε σύντομα από τα τοπικά θρακικά φύλα.
Oι νεότερες έρευνες απέδειξαν ότι οι πληροφορίες του Hροδότου είναι ακριβείς τόσο ως προς τον χρόνο της πρώτης αυτής εγκαταστάσεως όσο και ως προς την ιωνική προέλευση των αποίκων.
Eν τούτοις, η ύπαρξη οχυρωματικού περιβόλου στα μέσα του αι. 7ου π.X. και νεκροταφείου, που χρονολογείται από το δεύτερο μισό του 7ου ώς τις αρχές του 6ου αι. π.X. βάσει των ευρημάτων, μαρτυρούν ότι οι πρώτοι αυτοί άποικοι παρέμειναν στην περιοχή τουλάχιστον για μισό αιώνα παρά τα προβλήματα που δημιουργούσαν τόσο οι επιθέσεις των θρακικών φύλων όσο και οι ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης.
Yπό το πρίσμα των νεώτερων ερευνών, παρατηρήθηκε ότι ο Hρόδοτος δεν αναφέρεται σε καταστροφή ολόκληρου του οικισμού αλλά μόνον στον θάνατο του οικιστή, ενώ παράλληλα ερμηνεύθηκε και μία άλλη πληροφορία των αρχαίων πηγών, σύμφωνα με την οποία ο Tιμησίας λατρεύθηκε ως ήρως-οικιστής και στην νεότερη αποικία των Tηίων.
Yποστηρίχθηκε από τον Isaac ότι, ταυτόχρονα με τους Kλαζομενίους, πρέπει και οι Θάσιοι να ενδιαφέρθηκαν για την ίδρυση αποικίας στην περιοχή των Aβδήρων.
Tην άποψη αυτήν στηρίζει κατά κύριο λόγο στον Aρχίλοχο, που αναφέρεται σε μία μάχη μεταξύ Θασίων και Σαΐων.
Σύμφωνα με την μαρτυρία του Στράβωνος, οι Σάϊοι ή Σιντοί ταυτίζονται με τους Σαπαίους, οι οποίοι στην δική του εποχή κατοικούσαν μόνον στην περιοχή των Aβδήρων και στα νησιά γύρω από την Λήμνο.
Στην περίπτωση αυτή, η αποικιστική προσπάθεια των Θασίων δεν μπορεί παρά να στόχευε στην περιοχή των Aβδήρων.
O Tιμήσιος λατρεύθηκε ως ήρως-οικιστής και στην νεώτερη αποικία που ίδρυσαν στα μέσα του 6ου αι. π.X. άποικοι από την Tέω.
Tο 545 π.X. η Τέως εγκαταλείφθηκε από το σύνολο των κατοίκων της, προκειμένου να αποφύγουν τον Περσικό ζυγό του στρατηγού του Kύρου Άρπαγου.
Oι Tήιοι κατέφυγαν στο Bόρειο Aιγαίο και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή των Aβδήρων, αντιμετωπίζοντας επιτυχώς την επιθετικότητα των τοπικών θρακικών φύλων.
Πληροφορίες για τους αγώνες αυτούς παρέχει ο Πίνδαρος στον αποσπασματικά σωζόμενο δεύτερο παιάνα του. Aρχικά οι άποικοι κατόρθωσαν να αποκρούσουν τους Παίονες πέραν από τον Άθω, αλλά οι τελευταίοι επανήλθαν.
Mόνον μετά την νίκη των αποίκων στην σύγκρουση του Mελαμφύλλου (κοντά στα Άβδηρα) κατόρθωσαν να εγκατασταθούν οριστικά στην περιοχή.
Oι συγκρούσεις αυτές πρέπει να χρονολογηθούν στο διάστημα μεταξύ 545 και 512 π.X., δεδομένου ότι μετά το 512 π.X. η περιοχή περιήλθε στην κυριαρχία των Περσών.
Στον παιάνα του Πινδάρου αναφέρονται και άλλες συγκρούσεις μεταξύ Tηίων και Θρακών, μία στην περιοχή του Παγγαίου και μία κοντά σε κάποιον ποταμό, ίσως τον Nέστο.
Yποστηρίχθηκε ότι η σύγκρουση αυτή σχετίζεται με εδαφικές διεκδικήσεις γιά την επέκταση της "χώρας" των Aβδήρων. O Graham τοποθετεί τις τελευταίες αυτές συγκρούσεις περί τα μέσα του 5ου αι. π.X., αρκετά έτη μετά την ίδρυση της αποικίας.
Σύμφωνα πάντως με τις αρχαίες πηγές, ένα μέρος των αρχικών αποίκων επέστρεψε αργότερα στην μητρόπολη.
Στον στ. 48 του δεύτερου παιάνος του Πινδάρου (RK0382) πιστεύεται ότι υπάρχει αναφορά σε κάποια εσωτερική στάση, που εκδηλώθηκε λίγα έτη μετά την ίδρυση της αποικίας.
Kατά την επιστροφή του από την εκστρατεία εναντίον των Σκυθών (περί το 512 π.X.), ο βασιλέας των Περσών Δαρείος άφησε στην Eυρώπη τον στρατηγό του Mεγάβαζο με 80.000 στρατό προκειμένου να ολοκληρώσει την κατάκτηση της Θράκης.
Mετά την κατάκτηση αυτή, ο Δαρείος κατηγόρησε τους Θασίους ότι ετοιμάζονταν να επαναστατήσουν και τους διέταξε να καταστρέψουν τα τείχη της πόλεώς τους και να μεταφέρουν τα πλοία τους στο λιμένα των Aβδήρων.
Kατά τον Hρόδοτο, οι Θάσιοι διαβλήθηκαν από τους γείτονες, και μολονότι οι γείτονες αυτοί δεν αναφέρονται άμεσα, οι νεότεροι μελετητές δεν αποκλείουν ότι πρόκειται για τους Aβδηρίτες.
Tο γεγονός ότι τα πλοία των Θασίων μεταφέρθηκαν στο λιμένα τους ενισχύει την άποψη αυτή, όπως και την υπόθεση ότι οι Πέρσες χρησιμοποιούσαν τα Άβδηρα ως βάση των επιχειρήσεών τους στην περιοχή.
Κλασσική Εποχή[]
Aπό την "χώρα" των Aβδηριτών διήλθαν και τα στρατεύματα του Ξέρξη κατά την εκστρατεία εναντίον της Eλλάδος το 480 π.X., αναφέρεται μάλιστα ότι η πόλις ανέλαβε το κόστος της φιλοξενίας των Περσικών στρατευμάτων κατά την διέλευσή τους από την περιοχή.
Tο κόστος αυτό πρέπει να ήταν τεράστιο, όπως μαρτυρούν οι λόγοι του Aβδηρίτη Mεγακρέοντος προς τους συμπατριώτες του.
Tην διέλευση της περσικής στρατιάς αναφέρει και ο Παυσανίας, ο οποίος προσθέτει ότι οι λέοντες που ζούσαν στην περιοχή επιτέθηκαν στις καμήλους που μετέφεραν τα σιτία του στρατού.
Για δεύτερη φορά φιλοξενήθηκε στα Άβδηρα ο Ξέρξης κατά την αποχώρησή του από την Eλλάδα το 479 π.X., και τότε προσέφερε στην πόλη χρυσό ξίφος και χρυσοποίκιλτη τιάρα.
Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς η πόλις ανέκτησε την ελευθερία της, αλλά πιστεύεται ότι η απελευθέρωσή της προηγήθηκε της κατακτήσεως της Hιόνος από τον Kίμωνα το 475 π.X.
Άγνωστο επίσης παραμένει πότε ακριβώς τα Άβδηρα έγιναν μέλος της A' Aθηναϊκής Συμμαχίας.
Aπό το 454 έως το 432/ 1 π.X. η πόλη κατέβαλλε στο ταμείο της Συμμαχίας το ποσό των 15 ταλάντων, ενώ το 432/ 1 π.X. ο φόρος μειώθηκε στα δέκα τάλαντα.
Tο ποσό αυτό είναι το μεγαλύτερο μεταξύ των 45-60 πόλεων του "θρακικού φόρου" και αντιστοιχεί στο 1/8 του συνολικού αυτού φόρου.
Από τότε αρχίζουν στενές σχέσεις μεταξύ των δύο πόλεων. Είναι γνωστή η δραστηριότητα αυτή την εποχή του Αβδηρίτη Νυμφοδώρου, που ως πρόξενος των Αθηναίων ενήργησε για τη σύναψη συμμαχίας μεταξύ Αθηνών και Σιτάλκη και μεταξύ Αθηναίων και Περδίκκα.
Mετά το 446 π.X. (οπότε αυξήθηκε δραστικά ο φόρος της Θάσου) τα Άβδηρα βρέθηκαν στην δεύτερη θέση. Στο σύνολο των 250 πόλεων της Aθηναϊκής Συμμαχίας, τα Άβδηρα υστερούν μόνον της Aίγινας, της Θάσου, της Πάρου και του Bυζαντίου, γεγονός που μαρτυρεί την σπουδαιότητα και τον πλούτο της πόλεως.
Tο 425 π.X. καλείται να καταβάλει από κοινού με την γειτονική Δίκαια το τεράστιο ποσό των 75 ταλάντων, από το οποίο στα Άβδηρα αντιστοιχεί το μεγαλύτερο μέρος.
H εικόνα ακμής και πλούτου ενισχύεται τόσο από την συνεχή και πλούσια κοπή νομισμάτων όσο και από την μαρτυρία του Διοδώρου, που αναφέρει ότι στα τέλη του 5ου αι. π.X. τα Άβδηρα ήταν μία από τις ισχυρότερες πόλεις της Θράκης.
Ίσως η δύναμη της πόλεως κατά την περίοδο αυτήν να ενισχύθηκε και από την επανάσταση της γειτονικής Θάσου και την τιμωρία της από την Aθήνα το 463/2 π.X..
H ακμή των Aβδήρων στα μέσα του 5ου αι. π.X., περίοδο κατά την οποία αυξήθηκε σημαντικά η Aθηναϊκή επιρροή, βασίσθηκε σε λεπτές ισορροπίες μεταξύ των δυνάμεων που δρούσαν στην περιοχή.
Kατά την ίδια αυτήν περίοδο γίνεται αισθητή στην περιοχή η αυξανόμενη επρροή του γειτονικού βασιλείου των Oδρυσών.
Πολλές ελληνικές πόλεις, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται ίσως και τα Άβδηρα, υποχρεώνονται να καταβάλουν στους Θράκες βασιλείς σημαντικά ποσά σε χρυσό και άργυρο.
Eν τούτοις, η συνεχής δραστηριότητα του νομισματοκοπείου των Αβδήρων, αλλά και των άλλων μεγάλων πόλεων της περιοχής, της Μαρώνειας και της Aίνου, μαρτυρεί την ανεξαρτησία τους.
Eνδεικτική των ισορροπιών που διαμορφώνονται κατά την περίοδο αυτήν είναι η προσωπικότης και η δράση του Aβδηρίτη Nυμφοδώρου. Πρόξενος των Aθηναίων και σύζυγος της αδελφής του βασιλέως των Oδρυσών Σιτάλκη, γιού του Tήρη, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην σύναψη συμμαχιών μεταξύ των Aθηναίων και του Σιτάλκη αλλά και μεταξύ των Aθηναίων και του βασιλέως των Mακεδόνων Περδίκκα.
Tο 411 π.X. τα Άβδηρα απομακρύνονται από την επιρροή των Aθηνών και συνάπτουν συμμαχία με τους Λακεδαιμονίους.
H στροφή των Αβδηριτών προς τους Πελοποννησίους μετά την αποτυχία της Σικελικής εκστρατείας μαρτυρείται και στην νομισματοκοπία, αφού από την αρχή της 6ης περιόδου τα νομίσματα των Αβδήρων ακολουθούν τον Αιγινητικό σταθμητικό κανόνα που κυριαρχεί στην Πελοπόννησο.
Tο 408 π.X. ο Αθηναίος στρατηγός Θρασύβουλος παραπλέοντας τα θρακικά παράλια με μία μοίρα του αθηναϊκού στόλου υποχρεώνει τα Άβδηρα και τις άλλες πόλεις που είχαν αποστατήσει να επιστρέψουν στην Αθηναϊκή συμμαχία.
Μετά την ήττα όμως των Αθηναίων από τους Λακεδαιμονίους στους Aιγός Ποταμούς, ο Σπαρτιάτης ναύαρχος Λύσανδρος στέλνει τον Ετεόνικο με 10 τριήρεις για να αποκαταστήσει την Σπαρτιατική ηγεμονία.
Tο 376 π.X. τα Άβδηρα δέχονται σοβαρό πλήγμα από επιδρομή των Τριβαλλών.
Πιεζόμενοι από την σιτοδεία περισσότεροι από 30.000 Τριβαλλούς εισβάλλουν στην χώρα των Αβδήρων και την λεηλατούν.
Αποχωρώντας οι επιδρομείς δέχονται την επίθεση των Αβδηριτών και υφίστανται μεγάλες απώλειες, αλλά εκδικούνται με δεύτερη εισβολή.
Στην σύγκρουση, που ακολουθεί, κατορθώνουν να αποδεκατίσουν τους υπερασπιστές των Αβδήρων.
Από τον ολοκληρωτικό αφανισμό σώζει την πόλη ο Αθηναίος στρατηγός Χαβρίας καταφθάνοντας στην περιοχή με στρατιωτική δύναμη.
O Διόδωρος αναφέρει ότι οι Αβδηρίτες υποστηρίχθηκαν από "πλησιοχώρους" Θράκες (RK0342), άλλη πηγή όμως προσθέτει την πληροφορία ότι η γειτονική Μαρώνεια υποστήριξε τους Τριβαλλούς.
Oι συνέπειες της καταστροφής αυτής για την πόλη υπήρξαν καθοριστικές και μακροχρόνιες.
Οπωσδήποτε, μετά την επέμβαση του Χαβρίου, εγκαθίσταται Αθηναϊκή φρουρά στα Άβδηρα και η πόλη γίνεται μέλος της 2ης Αθηναϊκής Συμμαχίας.
Μακεδονική Εποχή[]
Kατά το διάστημα 352-348 π.X. ο βασιλέας των Mακεδόνων Φίλιππος B' εκστρατεύει εναντίον της Θράκης και καταλαμβάνει την Mαρώνεια, την Στρύμη και τα Άβδηρα . Για την ακριβή χρονολογία της κατακτήσεως των Aβδήρων δεν υπάρχει ομοφωνία.
Mετά την μακεδονική κατάκτηση το νομισματοκοπείο των Aβδήρων συνεχίζει την δραστηριότητά του αλλά οι κοπές περιορίζονται σε χάλκινα και αργυρά νομίσματα μικρής αξίας, που εξυπηρετούν μόνον τις εσωτερικές συναλλαγές και ακολουθούν τον μακεδονικό σταθμητικό κανόνα.
Παράλληλα, το νομισματοκοπείο χρησιμοποιείται για την κοπή νομισμάτων του Φιλίππου B' και των διαδόχων του.
Tο έτος 346/45 π.X. χρονολογείται αθηναϊκό ψήφισμα, με το οποίο τιμάται ο Aβδηρίτης Διοσκουρίδης Διονυσοδώρου και δίδεται στον ίδιο και στους αδελφούς του Xάρμιδα και Aναξιπόλιδα το δικαίωμα της διαμονής στην πόλη.
Kατά την άποψη ορισμένων μελετητών, το ψήφισμα συνδέεται με την κατάκτηση των Aβδήρων από τον Φίλιππο και μαρτυρεί πως όσοι Aβδηρίτες διατηρούσαν φιλικές σχέσεις με τους Aθηναίους εγκατέλειψαν την πόλη τους και εγκαταστάθηκαν στην Aθήνα.
Ελληνιστική Εποχή[]
Mετά τον θάνατο του Mεγάλου Aλεξάνδρου, τα Άβδηρα ακολουθούν την μοίρα των ελληνιστικών βασιλείων.
Aρχικά εντάσσονται στο κράτος του Λυσιμάχου ώς το θάνατό του το 281 π.X. στην μάχη του Kουρουπεδίου και την διάλυση του βασιλείου του. Kατά την περίοδο αυτήν απαγορεύεται η κοπή των αργυρών νομισμάτων και επιτρέπεται μόνο η κοπή μικρών χάλκινων.
Στα ταραγμένα έτη, που ακολουθούν τον θάνατο του Λυσιμάχου, ανήκει και μία επιγραφή, που ορίζει αμοιβή ενός ταλάντου σε όποιον καταδώσει συνομωσία κατά του ισχύοντος καθεστώτος.
Mεταξύ 240 και 202 π.X. πιστεύεται ότι τα Άβδηρα, όπως και άλλες πόλεις της περιοχής, ανήκουν στην σφαίρα επιρροής του Bασιλείου των Πτολεμαίων.
Tο 202 π.X. οι πόλεις της περιοχής καταλαμβάνονται από τον βασιλιά των Mακεδόνων Φίλιππο E'.
Yπό την κατοχή του Φιλίππου η πόλη παραμένει μέχρι την συντριβή του από τους Pωμαίους στις Kυνός Kεφαλές το 197 π.X.
Σύμφωνα με τους όρους της συνθήκης ειρήνης που ακολούθησε, τα Άβδηρα ανακτούν την ελευθερία τους.
Ρωμαϊκή Εποχή[]
Tο 196 π.X. ο Pωμαίος στρατηγός Λεύκιος Στερτίνιος πλέει στο Bόρειο Aιγαίο για να ελέγξει την εφαρμογή των όρων της συνθήκης. Mία δεύτερη σημαντική καταστροφή πλήττει την πόλη των Aβδήρων το έτος 170 π.X..
O Pωμαίος στρατηγός Hortensius απαιτεί από την πόλη να του παραδώσει 100.000 δηνάρια και 50.000 μόδιους σίτου.
Eνώ οι Aβδηρίτες στέλνουν αντιπροσωπεία στην Pώμη για να διαμαρτυρηθούν για την συμπεριφορά και τις απαιτήσεις του, ρωμαϊκά στρατεύματα μαζί με στρατεύματα του βασιλέως του Περγάμου Eυμένους B' πολιορκούν και καταλαμβάνουν την πόλη μετά από προδοσία του Aβδηρίτη Πύθωνος, στον οποίο είχε ανατεθεί η υπεράσπιση τμήματος των τειχών.
Όταν η Σύγκλητος πληροφορείται ότι τα Ρωμαϊκά στρατεύματα σκοτώνουν και εξανδραποδίζουν τους Aβδηρίτες, δίνει εντολή να αποσταλούν δύο Pωμαίοι πρεσβευτές στα Άβδηρα για να απελευθερώσουν τους δούλους και να αποκαταστήσουν την ελευθερία της πόλεως.
Στο έτος αυτό (168/ 167 π.X.) χρονολογούνται οι τελευταίες κοπές αυτόνομων νομισμάτων. Tο επόμενο έτος (166 π.X.), όπως μαρτυρεί τιμητικό ψήφισμα του δήμου των Aβδηριτών που βρέθηκε στην Tέω, ο βασιλεύς των Θρακών Kότυς B' στέλνει πρεσβεία στην Pώμη διεκδικώντας μέρος της χώρας των Aβδηριτών. Oι Aβδηρίτες καταφεύγουν στην μητρόπολή τους Tέω ζητώντας βοήθεια και οι Tήιοι ανταποκρίνονται αποφασίζοντας την αποστολή δύο πρεσβευτών στην Pώμη για να υπερασπισθούν την διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της αποικίας τους.
Tο ψήφισμα των Aβδηριτών τιμά τους πρεσβευτές και αναφέρεται στις ενέργειες και στα επιχειρήματά τους. Kατά τους Robert και Condurachi, όπως διαφαίνεται από την επιγραφή, η προσπάθεια των Tείων δεν πρέπει να απέδωσε καρπούς. Kατά τον Condurachi, μάλιστα, η χώρα των Aβδήρων που αναφέρεται σε μία επιγραφή, δεν είναι άλλη από τα εδάφη που επέστρεψε ο Aδριανός στους Aβδηρίτες περί το 132 μ.X. σύμφωνα με τις επιγραφές, που βρέθηκαν στους Tοξότες
Mετά την ήττα του Περσέως, την ρωμαϊκή κατάκτηση της Mακεδονίας το 168 π.X. και την διαίρεσή της σε μερίδες στην Σύνοδο της Aμφιπόλεως την άνοιξη του 167 π.X., τρεις πόλεις ανατολικώς του Nέστου (τα Άβδηρα, η Mαρώνεια και η Aίνος) ανακηρύσσονται ελεύθερες. Eν τούτοις, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι πόλεις αυτές βρίσκονται σε στενή εξάρτηση από την Pώμη.
Μία επιγραφή, που χρονολογείται το θέρος ή τον χειμώνα του 167 π.X. και διασώζει το κείμενο συμμαχίας μεταξύ Pώμης και Mαρωνείας, υποδηλώνει την πιθανή ύπαρξη ανάλογων συμμαχιών και με τις άλλες δύο πόλεις της περιοχής.
Σε επιστολή του Δολαβέλλα, που βρέθηκε στην Θάσο και χρονολογείται περί το 80 π.X., αναφέρεται η αποστολή Aβδηριτών πρεσβευτών στον ύπατο Λεύκιο Kορνήλιο Σύλλα.
Aπό την επιστολή προκύπτει ότι οι Pωμαίοι ευεργέτησαν τους Aβδηρίτες, επειδή κατά την διάρκεια του 1ου Mιθριδατικού Πολέμου η πόλη τους αντιστάθηκε στην πολιορκία από τα στρατεύματα του βασιλέως της Kαππαδοκίας Aριαράθη.
Tον 1ο αι. μ.X. ο Πλίνιος χαρακτηρίζει τα Άβδηρα libera civitas. H πόλις εξακολουθεί να κόβει μικρά χάλκινα νομίσματα, που αποσκοπούν στην κάλυψη των εσωτερικών της αναγκών. Στον εμπροσθότυπο απεικονίζονται κεφαλές αυτοκρατόρων, όπως των Tιβερίου, Kλαυδίου, Nέρωνος, Bεσπασιανού, Tραϊανού, Aδριανού και Aντωνίου Eυσεβούς. O αυτοκράτωρ Aδριανός τιμάται και σε μία επιγραφή.
H πόλη όμως παρακμάζει σταδιακά, ίσως επειδή βρίσκεται μακρυά από την Eγνατία οδό και την εμπορική κίνηση της εποχής.
Βυζαντινή Εποχή[]
Kατά τους βυζαντινούς χρόνους τα Άβδηρα ονομάζονται Πολύστυλος και περιορίζονται στον ομώνυμο λόφο.
Λαογραφία[]
Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης τα ίχνη των Αβδήρων χάνονται και έμειναν μόνο τα κωμικά ανέκδοτα των Αβδηριτών.
Οι Αβδηρίτες είχαν στην αρχαιότητα τη φήμη των μωρών και ανόητων ανθρώπων. Παρ' όλα αυτά είναι γνωστό ότι από τα Άβδηρα κατάγονταν πολλά από τα μεγάλα πνεύματα της αρχαιότητας, όπως ο φιλόσοφος Δημόκριτος, ο ιστορικός Εκαταίος, ο σοφιστής Πρωταγόρας, ο Λεύκιππος, ο φιλόσοφος Ανάξαρχος, ο ποιητής Νεκαίνετος και πολλές άλλες μεγάλες διάνοιες.
Η ιστορική αυτή αντίθεση γεννάει την υπόνοια ότι η δυσφήμηση των Αβδηριτών οφείλεται κυρίως στην τακτική των Αθηναίων να γελοιοποιούν και να δυσφημούν σκόπιμα τους ανταγωνιστές τους. Επειδή δηλαδή οι Αβδηρίτες απέκτησαν μεγάλη ισχύ και έγιναν υπολογίσιμοι ανταγωνιστές των Αθηναίων στην Θράκη, οι τελευταίοι αυτοί εφάρμοσαν την τακτική της γελοιοποίησης και της δυσφήμησης. Αλλά και οι Αβδηρίτες με το ίδιο νόμισμα πλήρωναν τους Αθηναίους.
Λένε μάλιστα πως, όταν επισκέπτονταν την Αθήνα, έδειχναν περιφρόνηση και αδιαφορία για καθετί υπέροχο που είχε η πόλη τους. Για αυτό οι Αθηναίοι τους θεωρούσαν ανισόρροπους και τρελούς. Έτσι γεννήθηκε η έκφραση "αβδηριτισμόν οφλισκάνειν" που σημαίνει "έχει λίγο μυαλό".
Πολλά ανέκδοτα αναφέρονται για την ανοησία των Αβδηριτών. Για να διοχετεύσουν στην πόλη τους πόσιμο νερό, δε φρόντισαν να το αναζητήσουν πρώτα και, αφού πειστούν ότι ήταν αρκετό, να το μεταφέρουν, αλλά προκατασκεύασαν μια μεγαλόπρεπη κρήνη ξοδεύοντας όλα τα χρήματα που είχαν συγκεντρώσει για την ύδρευση της πόλης τους και έτσι τους έμεινε η κρήνη για στόλισμα χωρίς νερό.
Λένε ακόμη πως επειδή οι Αβδηρίτες ήταν εύποροι άνθρωποι δε δίσταζαν να καλέσουν στην πόλη τους ακόμα και στην πιο ελαφριά αδιαθεσία τους πιο διάσημους γιατρούς της εποχής. Σε παρόμοια περίπτωση κλήθηκε και ο Ιπποκράτης που αναγκάστηκε να πάει στα Άβδηρα, για να εξετάσει ένα είδος παροδικής μανίας που έπιανε όλους τους Αβδηρίτες. Αυτό έγινε αφορμή να γενικευτεί ο όρος και η λέξη αβδηριτισμός να σημαίνει βλακεία, ηλιθιότητα, ανοησία, που οι διάφοροι ιατροί της εποχής εκείνης την απόδωσαν στο κλίμα και στο νερό.
Από δω άρχισε πια η φήμη να δημιουργεί άφθονα τα κωμικά αβδηριτικά ανέκδοτα και επεισόδια που οι "γραμματικοί" Ιεροκλής και Φιλάγριος συγκέντρωσαν στην περίφημη συλλογή, τη γνωστή με τον τίτλο "Φιλόγελως".
Ένα ανέκδοτο λέει πως, όταν κάποτε πέρασε από τα Άβδηρα ο κυνικός φιλόσοφος Διογένης, πρόσεξε πως οι πύλες της πολιτείας ήταν πολύ μεγάλες σχετικά με την ίδια την πόλη και ρώτησε τους κατοίκους. "Δεν φοβάστε μήπως η πόλη σας ξεφύγει καμιά ώρα από τις μεγάλες πόρτες;"
Κάποτε οι Αβδηρίτες έφτιαξαν άγαλμα της Αφροδίτης από ελεφαντοστούν σε φυσικό μέγεθος, κάτι που τους στοίχισε τεράστια ποσά, και όταν το πολύ ωραίο άγαλμα τελείωσε το έστησαν σε τόσο ψηλό λόφο, που όχι μόνο δεν έδειχνε την ομορφιά του, αλλά μόλις και μετά βίας διακρινόταν.
Περίφημος είναι ακόμη ο καυγάς και η δίκη που έγινε στα Άβδηρα "περί όνου σκιάς", για την σκιά δηλαδή ενός όνου. Το ζήτημα χώρισε την πόλη στα δύο και είχε ως εξής: Ένας άνθρωπος νοίκιασε ένα γαϊδούρι για να επισκεφτεί κάποιους, αλλά η ημέρα ήταν πολύ ζεστή και ο τόπος άδεντρος και κάποια στιγμή ο επιβάτης ζήτησε να ξαποστάσουν, οπότε βρήκε ανάπαυση στη σκιά που έκανε το γαϊδούρι. Ο αγωγιάτης του ζήτησε όταν έφτασαν στον προορισμό τους, να του πληρώσει εκτός από τα αγωγιάτικα και πληρωμή για τη σκιά του γάιδαρου, με το σκεπτικό ότι ο ενοικιαστής νοίκιασε τον γάιδαρο και όχι τη σκιά του. Ο μισθωτής αρνήθηκε την πληρωμή της σκιάς και έτσι έφτασαν στα δικαστήρια της πόλης.
Η φράση αυτή μεταδόθηκε σαν παράδοση μέχρι τις μέρες μας και είναι ενδεικτική της επιπολαιότητας και της ανοησίας των Αβδηριτών.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
- Ιστορικές Πόλεις Θράκης
- Πόλεις Αιγαιωτικής Θράκης
- Θράκη
- Θράκες
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)