Έδαφος
Είναι το ανώτατο στρώμα του φλοιού της γης, δηλ. το επιφανειακό στρώμα σε πάχος καλλιεργήσιμο 35 ως 50 πόντους.
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Έδαφος" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "[[ ]]".
Εισαγωγή[]
Το κάτω από το έδαφος στρώμα λέγεται υπέδαφος. Το υπέδαφος φτάνει στο 1,5 ως 2 μ., ως εκεί δηλ. που προχωρούν οι ρίζες των φυτών και μπορεί να γίνει γεωργική εκμετάλλευσή του.
Όταν το έδαφος εξαντληθεί από την εντατική καλλιέργεια, με βαθύ σκάψιμο 1 ως 1,5 μ., το υπέδαφος φέρεται στην επιφάνεια (οι γεωργοί το λένε γύρισμα), οπότε σε 5 - 6 μήνες γίνεται κατάλληλο για καλλιέργεια.
Προέλευση του εδάφους[]
Το έδαφος προήλθε από την αποσάθρωση (διάβρωση) των πετρωμάτων της γήινης επιφάνειας. Η αποσάθρωση αυτή οφείλεται σε πολλές αιτίες: Στη θάλασσα, τη βροχή, τον ήλιο, το κρύο, τον αέρα, τα φυτά και τα ζώα.
Φυσικός Εμπλουτισμός[]
Το έδαφος, όταν δεν καλλιεργείται, εμπλουτίζεται ακατάπαυστα: Τα αυτοφυή φυτά (χόρτα, θάμνοι, δέντρα) με τις ρίζες τους το αποσαθρώνουν κάθε μέρα και το πλουτίζουν με τροφές που παίρνουν απ' τον αέρα (άζωτο κλπ.) και με τα φύλλα τους και τους κορμούς τους, που, όταν σαπίζουν, μεταβάλλονται σε τροφές για τα νέα φυτά.
Ανάλογα το εμπλουτίζουν και τα ζώα. Όσα απ' αυτά ζουν "ενδόγεια" ζωή (σκουλήκια, μυρμήγκια και άλλα έντομα και μικρόσωμα ζώα), το τρυπούν και έτσι το νερό, ο ήλιος, ο αέρας μπαίνουν ευκολότερα στο έδαφος και κουβαλούν μέσα του οργανικές ουσίες. Τέλος με τα απορρίμματα τους και τη σήψη των σωμάτων τους μετά το θάνατό τους ολοκληρώνουν τον εμπλουτισμό του.
Όσα ζουν "υπέργεια" ζωή, το αποσαθρώνουν με τις φωλιές τους και τα σκαλίσματά τους και το πλουτίζουν με τα υπολείμματα των τροφών τους, με τα κόπρανά τους και με το ίδιο το σώμα τους, μετά το θάνατό τους.
Όλες αυτές οι οργανικές ουσίες, που προέρχονται από τους ζωικούς οργανισμούς, παρασέρνονται ευκολότερα από τα νερά των βροχών και αποθέτονται, όπου λιμνάζουν τα ρυάκια και οι ποταμοί. Γι' αυτό το έδαφος στις κοιλάδες, τους κάμπους και τα δέλτα των ποταμών πιο πολύ, είναι προσφορότερο στη γεωργία.
Όμως και το νερό και οι ακτίνες του ήλιου και ο αέρας, με την "οξείδωση" που προκαλούν στα συστατικά του εδάφους, τα διασπούν και τα διαλύουν μεταβάλλοντάς τα σε θρεπτικές για τα φυτά ουσίες.
Όλες οι παραπάνω αλλοιώσεις, που γίνονται στο έδαφος, το κάνουν να διαφέρει από το υπέδαφος και σε συνεκτικότητα και σε απόχρωση. Λίγες βέβαια οργανικές ουσίες κατεβαίνουν με τα νερά και ως το υπέδαφος, μα όταν αυτό, με την αναστροφή, ανεβαίνει στην επιφάνεια, πρέπει να σπέρνεται ύστερα από 5 ή 6 μήνες, για να γίνεται στο μεταξύ η εδαφική αποσάθρωση (διάβρωση).
Ταξινομία[]
Όλα τα εδάφη δεν σχηματίστηκαν με τον ίδιο τρόπο. Αλλού επέδρασε πιο πολύ το νερό και απόθεσε σ' αυτά περισσότερη άμμο, αλλού έζησαν κατά εποχές περισσότερα ζώα και φυτά και πλούτισαν ανάλογα τα εδάφη με θρεπτικές ουσίες, πολλές απ' αυτές μεταφέρθηκαν με τα νερά των βροχών στις κοιλάδες, αλλού τα γύρω βουνά ήταν ασβεστολιθικά κλπ. Έτσι σήμερα τα καλλιεργήσιμα εδάφη χωρίζονται στις παρακάτω γενικές κατηγορίες:
Αμμώδες Έδαφος[]
Τα αμμώδη έχουν για κύριο συστατικό τους την άμμο. Είναι χαλαρά και αφράτα, ευκολοκαλλιέργητα. Το νερό, ο ήλιος και ο αέρας περνούν μέσα τους εύκολα και σε μεγαλύτερο βάθος. Όμως δε συγκρατούν υγρασία και οι θρεπτικές ουσίες της επιφάνειας τους ξεπλένονται εύκολα. Ακόμα, το χειμώνα ψύχονται γρήγορα και το καλοκαίρι θερμαίνονται πολύ. Τα φυτά, που δεν έχουν βαθιές ρίζες, δεν βρίσκουν πολλές θρεπτικές ουσίες στα εδάφη αυτά, δεν στηρίζονται σταθερά και όταν φυσά δυνατός άνεμος, τα ρίχνει κάτω ή τα ξεριζώνει ενώ όταν ο καιρός είναι πολύ θερμός, παύουν να αναπτύσσονται, αν δεν ξεραθούν τελείως. Τα αμμώδη εδάφη χάνουν τα μειονεκτήματά τους αυτά, αν τα αναμίξουμε με αργιλόχωμα, οπότε γίνονται αργιλοαμμώδη ή με χωνεμένη κοπριά.
Αργιλώδες Έδαφος[]
Τα αργιλώδη ονομάζονται και κοκκινοχώματα. Σε αυτά πλεονάζει η άργιλος (χώμα που χρησιμοποιούν στην κεραμοποιία). Τα εδάφη αυτά έχουν μεγάλη συνεκτικότητα και δύσκολα περνούν μέσα τους βαθιά το νερό, ο ήλιος κι ο αέρας. Το χειμώνα δεν τα διαπερνά το κρύο, αλλά στην επιφάνειά τους είναι ψυχρά. Το καλοκαίρι κρατούν υγρασία, αλλά στις μεγάλες ζέστες σκάζουν, δημιουργώντας βαθιές ρωγμές. Οι ρίζες των φυτών δυσκολεύονται να προχωρήσουν βαθιά, υποφέρουν από ασφυξία και στις ξηρασίες, όταν εξατμίζεται όλη η επιφανειακή υγρασία, παύει κάθε ανάπτυξή τους και μαραζώνουν. Τα αργιλώδη εδάφη γίνονται κατάλληλα για καλλιέργεια, όταν ρίξουμε άμμο (όχι θαλασσινή, γιατί έχει αλάτι) ή κοπριά χωνεμένη ή και αχώνευτη. Σε ασβεστολιθικά ή ασπροχώματα. Αυτά προέρχονται από ασβεστολιθικά πετρώματα κι έχουν τα μειονεκτήματα των αργιλωδών εδαφών. Διορθώνονται, αν τους προσθέσουμε άμμο ή κοπριά, όπως στ' αργιλώδη. Όχι όμως ασβέστη, γιατί έχουν πάρα πολύ.
Χουμώδες Έδαφος[]
Τα χουμώδη ονομάζονται κηποχώματα ή μαυροχώματα. Αυτά έχουν πολλές οργανικές ουσίες και το χρώμα τους είναι σκούρο (καστανό). Είναι αφράτα και ευκολοκαλλιέργητα. Διατηρούν τη ζέστη το χειμώνα και τη δροσιά το θέρος. Απορροφούν και κρατούν τα νερά όπως τα σφουγγάρια, τα διαπερνά εύκολα το ηλιακό φως και ο αέρας και μέσα τους διαβιούν σκώληκες, μικρόζωα και μικρόβια, που μεγαλώνουν τη γονιμότητά τους. Είναι τα πιο κατάλληλα εδάφη για καλλιέργεια και με το χώμα τους μπορούμε να πλουτίσουμε άλλα εδάφη φτωχά (αργιλώδη, αμμώδη και ασβεστολιθικά). Η κοπριά πολλές φορές είναι περιττή και επιζήμια. Στα εδάφη αυτά, όταν τα φυτά (και πιο πολύ το σιτάρι και τα άλλα λεπτόκορμα δημητριακά) μεγαλώνουν πολύ και "πλαγιάζουν", χωρίς να καρποφορούν, τα πλουτίζουμε με φωσφορούχα χημικά λιπάσματα.
Μικτό Έδαφος[]
Αυτά τα εδάφη έχουν από όλα τα κύρια συστατικά (άργιλο, άμμο, ασβέστιο και οργανικές ουσίες) και παίρνουν διάφορες ονομασίες από τα συστατικά που πλεονάζουν σε αυτά, δηλαδή:
- "αργιλοαμμώδη" ή "αμμοαργιλώδη",
- "χουμαργιλώδη" ή "αργιλοχουμώδη",
- "αμμοχουμώδη" κλπ.
Τα περισσότερα εδάφη που καλλιεργούνται στη Ελλάδα είναι μικτά.
Φυσικές ιδιότητες[]
- Σύσταση: Είναι η αναλογία των συστατικών του εδάφους.
- Υφή: Είναι το είδος τωνχημικών ενώσεων που αυτό περιέχει.
- Πόρωση: Το πορώδες καθορίζεται από τον όγκο που έχουν τα διάκενα του εδάφους
- Ειδικό Βάρος: Το πραγματικό ειδικό βάρος είναι γύρω στα 2,5.
- Υγροσκοπικότητα: Όταν όλα τα διάκενα του εδάφους είναι πλήρη ύδατος, η υγροσκοπικότητα του εδάφους φθάνει το μέγιστο.
- Ειδική Θερμότητα: Η θερμοκρασία είναι ένας από τους συντελεστές της ανάπτυξης των φυτών και εξαρτάται από τα συστατικά του εδάφους, το χρώμα του, την υγρασία του κλπ.
Χημικές ιδιότητες[]
Οι χημικές ιδιότητες του εδάφους είναι:
- Η απορροφητική ικανότητά του και τα φαινόμενα των ανταλλαγών.
- Η οξύτητα.
- Η δυνατότητα για ανόργανη θρέψη των φυτών.
Είδη Εδάφους[]
Εξετάζοντας μορφολογικά το έδαφος, διακρίνουμε τις εξής τρεις κατηγορίες:
- Το πεδινό έδαφος.
- Το λοφώδες έδαφος.
- Το ορεινό έδαφος.
Τεχνητός Εμπλουτισμός[]
Η εντατική και πολύχρονη καλλιέργεια του εδάφους το εξαντλεί από τις θρεπτικές του ουσίες που καταναλώνονται από τα φυτά, για αυτό χρειάζεται η ενίσχυσή του και ο πλουτισμός του με τους εξής τρόπους:
Με ζωική λίπανση[]
Σε αυτήν τη λίπανση ανακατεύουμε το χώμα του με κόπρο από ζώα, χωνεμένη ή αχώνευτη. Εκείνο που πρέπει να προσέχουμε τότε είναι να μην αφήνουμε πολλές ημέρες την κοπριά πάνω στην επιφάνεια, γιατί αδυνατίζει από τον ήλιο και ξεπλένεται από τη βροχή.
Με φυτική λίπανση[]
Αυτή χωρίζεται σε "ξηρολίπανση" και "χλωρολίπανση".
- Ξηρολίπανση γίνεται, όταν ανακατεύουμε στο χώμα ξερά φύλλα, άχυρα κλπ.
- Χλωρολίπανση γίνεται όταν σπέρνουμε ειδικά φυτά (πιο πολύ ψυχανθή), που όταν έρθει η εποχή να ανθίσουν τα αναμιγνύουμε με το χώμα, οργώνοντας το αγροτεμάχιο.
Με χημική λίπανση[]
Γίνεται με χημικά λιπάσματα. Αυτά όμως πρέπει να χρησιμοποιούνται ανάλογα με τα φυτά και ύστερα από υπόδειξη γεωπόνου, γιατί μπορεί να βλάψουμε αντί να ωφελήσουμε.
Αγρανάπαυση[]
Με αυτή αφήνουμε το αγροτεμάχιο για ένα, δύο ή και περισσότερα έτη ακαλλιέργητο, οπότε τα αυτοφυή χόρτα με τις τροφές που παίρνουν από τον αέρα (άζωτο κλπ.) και με την σήψη των βλαστών τους το εμπλουτίζουν.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
- έδαφος
- υπέδαφος
- Λιθόσφαιρα
- Γήινος Φλοιός
- αναδαφικότητα
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)