Έντομα
- Μία κατηγορία του Ζωικού Βασίλειου.
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Έντομο" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "εντομή".
Ταξινομία[]
 Οργανισμοί
|
|---|
| ΖΩΑ |
|
Α. Χορδωτά Β. Σκώληκες Γ. Αρθρόποδα
Δ. Μαλάκια
Ε. Κοιλεντερόζωα
|
| ΦΥΤΑ |
|
Α. Φανερόγαμα 1. Δικοτυλήδονα
3. Γυμνόσπερμα Β. Κρυπτόγαμα
|
| ΑΛΛΑ |
|
|
Είναι ζώα ασπόνδυλα, που ανήκουν στην ομοταξία των αρθρόποδων, που έχουν μήκος από 0,2 χιλιοστά μέχρι 30 εκατοστά και που αποτελούν την πιο πολυάριθμη ομάδα ζώων πάνω στον πλανήτη μας. Είναι γνωστά πάνω από 1.500.000 είδη εντόμων. Οι πιο πολυάριθμες ομάδες είναι τα κολεόπτερα με 300.000 διαφορετικά είδη, ακολουθούν τα λεπιδόπτερα με 150.000 είδη, τα δίπτερα με 100.000.
Μορφολογία[]
Το σώμα των ενήλικων εντόμων αποτελείται από:
Κεφαλή[]
Η κεφαλή τους, αποτελείται από επτά συνολικά τμήματα. Στο κεφάλι είναι συνήθως δυο μεγάλα σύνθετα μάτια, ενώ σε πολλά έντομα υπάρχουν ακόμη 1-3 μάτια απλά. Μπροστά από τα σύνθετα μάτια υπάρχει ένα ζευγάρι από κεραίες που αποτελούνται από μια ή περισσότερες αρθρώσεις.
Στο εμπρόσθιο ή στο κάτω μέρος του κεφαλιού, υπάρχουν τα στοματικά όρια. Ο μασητικός τύπος των στοματικών μορίων (ο οποίος χαρακτηρίζει τα κολεόπτερα, τα ορθόπτερα και τις προνύμφες) αποτελείται από: το πάνω χείλος, από ένα ζευγάρι επάνω σιαγόνες, ένα ζεύγος κάτω σιαγόνες και από το κάτω χείλος.
Στα έντομα μασητικού - λειχητικού τύπου, όπως είναι η μέλισσα, παραμένουν το πάνω χείλος και οι επάνω σιαγόνες, ενώ οι εξωτερικοί λοβοί των κάτω σιαγόνων και του κάτω χείλους μακραίνουν και σχηματίζουν την προβοσκίδα, μέσα στην οποία βρίσκεται η "γλώσσα".
Με τα όργανα αυτά είναι δυνατόν τα έντομα να γλύφουν και να απορροφούν το νέκταρ από τα άνθη.
Οι πεταλούδες, σχηματίζουν προβοσκίδα, η οποία όμως είναι δυνατό να τυλίγεται. Τα ημίπτερα και μερικά δίπτερα (εκεί που ανήκουν τα κουνούπια και μερικά είδη από μύγες) έχουν την ικανότητα να διατρυπούν και να αναρροφούν.
Στα κουνούπια, η προβοσκίδα (που έχει σχηματιστεί από το επάνω και το κάτω χείλος) χρησιμεύει για την αναρρόφηση του αίματος. Όλα γενικά τα όργανα που βρίσκονται στο κεφάλι (και κυρίως οι κεραίες) είναι στην ουσία διάφορα αισθητήρια όργανα.
Η κεφαλή ενώνεται με το θώρακα με τη βοήθεια του λαιμού.
Θώρακας[]
Ο θώρακας αποτελείται από τον προθώρακα, το μεσοθώρακα και το μεταθώρακα που ενώνονται μεταξύ τους και αποτελούν ένα τμήμα, με εξαίρεση ίσως τον προθώρακα, που διατηρεί σχετική ανεξαρτησία. Καθένα από τα κομμάτια του θώρακα έχει από ένα ζευγάρι πόδια. Επίσης στα ενήλικα ο μεσοθώρακας και ο μεταθώρακας έχουν από ένα ζευγάρι φτερά. Στα ενήλικα έντομα τα πόδια πολύ σπάνια εκφυλίζονται, ενώ τα φτερά παρουσιάζουν εκφυλισμό πολύ συχνότερα. Όλα τα δίπτερα (και τα αρσενικό από τα ομόπτερα) έχουν εκφυλισμένο το δεύτερο ζευγάρι από τα φτερά τους, το μεταθωρακικό, ενώ στα αρσενικά στρεψίπτερα έχει εκφυλιστεί το μεσοθωρακικό. Σε πολλά είδη εντόμων έχουν εξαφανιστεί και τα δυο ζεύγη των πτερυγίων, όπως συμβαίνει π.χ. με τους ψύλλους.
Κοιλία[]
Η κοιλία αποτελείται από 8-12 τμήματα. Στα ενήλικα έντομα εκφυλίζονται, κυρίως, τα τρία πρώτα τμήματα ή τα τελευταία. Η κοιλία έχει πόδια μόνο, όταν τα έντομα περνούν το στάδιο της κάμπιας και πρόκειται κυρίως για πόδια χωρίς αρθρώσεις.
Φυσιολογία[]
Σχήμα θηλυκού εντόμου
| A – κεφαλή | B – θώρακας | C – κοιλία | |
|---|---|---|---|
| 1. κεραία | 2. οφθαλμίδιο | 3. οφθαλμίδιο | 4. σύνθετος οφθαλμός |
| 5. εγκέφαλος | 6. προθώρακας | 7. αορτή | 8. τραχείες |
| 9. μεσοθώρακας | 10. μεταθώρακας | 11. α' ζεύγος πτερυγίων | 12. β' ζεύγος πτερυγίων |
| 13. μεσέντερο | 14. καρδία | 15. ωοθήκη | 16. ορθό |
| 17. έδρα | 18. κόλπος | 19. Νευρικό Σύστημα με γάγγλια | 20. μαλπιγγιανά σωληνάρια |
| 21. ταρσομερές | 22. προταρσός | 23. ταρσός | 24. κνήμη |
| 25. μηρός | 26. τροχαντήρας | 27. προσθέντερο | 28. θωρακικό γάγγλιο |
| 29. ισχίο | 30. Σιελογόνος Αδένας | 31. υποοισοφαγικό γάγγλιο | 32. στοματικά εξαρτήματα |
Ερειστικό Σύστημα[]
Το σώμα των εντόμων περιβάλλεται από μια ουσία (τη χιτίνη) η οποία είναι διαταγμένη σε στρώματα. Το σκληρό, ανθεκτικό και συγχρόνως ελαστικό αυτό δέρμα, αποτελεί ένα είδος εξωτερικού σκελετού που πάνω του στηρίζονται οι διάφοροι μύες και τα διάφορα όργανα.
Νευρικό Σύστημα[]
Το Νευρικό Σύστημα των εντόμων αποτελείται από ένα σύστημα γαγγλίων και είναι τοποθετημένο στην κοιλία. Στην κεφαλή βρίσκεται ο εγκέφαλος, στον οποίο καταλήγουν και τα άκρα των νευρικών κυττάρων. Το Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα βρίσκεται σε σύνδεση με το σύστημα των εσωτερικών εκκρίσεων.
Μυικό Σύστημα[]
Το Μυικό Σύστημα αποτελείται αποκλειστικά και μόνο από γραμμωτούς μύες.
Κυκλοφορικό Σύστημα[]
Το κυκλοφορικό, που αποτελείται από την κυρίως καρδία, βρίσκεται τοποθετημένο στο μέρος της ράχης, με τη διαφορά όμως ότι το αίμα στα έντομα δεν κυκλοφορεί μέσα σε φλέβες.
Αναπνευστικό Σύστημα[]
Το αναπνευστικό αποτελείται από δύο ζεύγη τραχείες, που εκτείνονται κατά μήκος ολόκληρου του σώματος. Ο αέρας εισέρχεται στις τραχείες από μικρά ανοίγματα (τα στίγματα), που είναι από 1-10 ζεύγη συνολικά. Από τα στίγματα αυτά στο θώρακα βρίσκονται 2-4 ζευγάρια και στην κοιλιά 1-8 ζεύγη.
Πεπτικό Σύστημα[]
Το πεπτικό αποτελείται από τρία τμήματα, από τα οποία, το πρώτο και το τρίτο, είναι εκτοδερμικής προέλευσης, ενώ το κεντρικό είναι εντοδερμικής.
Απεκκριτικό Σύστημα[]
Το απεκκριτικό σύστημα το αποτελούν οι λεγόμενοι μαλπίγγειοι σωλήνες, που εκκρίνουν στο μπροστινό μέρος του τελευταίου τμήματος του εντέρου.
Αναπαραγωγικό Σύστημα[]
Τα γεννητικά όργανα είναι αναπτυγμένα κανονικά. Εκτός από σπάνιες περιπτώσεις ερμαφροδιτισμού, τα έντομα είναι γονοχωριστικά. Σε μερικά, όπως οι μέλισσες και οι τερμίτες, που παρουσιάζουν ορισμένη κοινωνική ιεράρχηση, οι εργάτριες και οι στρατιώτες είναι στείροι. Έχουν γεννητικά όργανα, αλλά δεν έχουν αναπτυχθεί κανονικά και είναι ανίκανα ν' αρχίσουν κύκλο αναπαραγωγής.
Ανάπτυξη[]
Η ανάπτυξη των εντόμων είναι σύνθετη και λέγεται μεταμόρφωση. Από το γονιμοποιημένο ωάριο αναπτύσσεται πάντα η νύμφη (ή κάμπια). Το πλήθος των μορφών, που έχουν οι νύμφες, είναι μεγάλο. Οι νύμφες των εντόμων, που έχουν ατελή μεταμόρφωση, (ετερομετάβολα) ομοιάζουν εξωτερικά με τα ενήλικα έντομα.
Δεν έχουν όμως αναπτυγμένα πτερύγια, ενώ τα όργανα αναπαραγωγής βρίσκονται ακόμη στο στάδιο ανάπτυξης. Τα έντομα αυτά, αφού αλλάξουν μερικές φορές δέρμα, ενηλικιώνονται.
Τα έντομα, που έχουν πλήρη μεταμόρφωση (ολομετάβολα) έχουν πολύ πιο σύνθετη μεταμόρφωση. Από τα αυτά προκύπτουν οι νύμφες που δε ομοιάζουν καθόλου με τα ενήλικα και που, στην πραγματικότητα, αποτελούν μια συνέχιση της εμβρυακής ανάπτυξης. Μετά από ορισμένο διάστημα οι ιστοί της νύμφης μεταμορφώνονται σε ιστούς ενήλικου εντόμου. Από τη νύμφη, στη συνέχεια, βγαίνει το κανονικό έντομο.
Οικολογία[]
Η πλειοψηφία των εντόμων διαβιώνει στην ξηρά. Υπάρχουν όμως και μερικά που ζουν και αναπτύσσονται στο γλυκό ή στο υφάλμυρο νερό. Έντομα δεν υπάρχουν μόνο στους πόλους, αλλά και στην ανοικτή θάλασσα.
Τα έντομα έχουν πολύ μεγάλη σημασία για τον άνθρωπο. Ανάλογα με τις σχέσεις που έχουν μ' αυτόν, χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:
- Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν τα χρήσιμα στον άνθρωπο που τα διάφορα παράγωγά τους μπορεί αυτός να τα χρησιμοποιήσει. Τέτοια είναι οι μέλισσες που παράγουν μέλι, ο μεταξοσκώληκας από τον οποίο παίρνουμε, ύστερα από κατεργασία, το μετάξι και πολλά άλλα.
- Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν τα ωφέλιμα έντομα, δηλ. εκείνα που γονιμοποιούν τα φυτά, είτε γιατί είναι σαρκοφάγα και τρέφονται με έντομα επιβλαβή είτε γιατί ζουν παρασιτικά σε βλαβερά είδη εντόμων, με αποτέλεσμα να τα καταστρέφουν.
- Βλαβερά λέγονται εκείνα που προκαλούν κάποια ζημιά στον άνθρωπο, άμεση ή και έμμεση τέτοια είναι τα διάφορα παράσιτα, οι μύγες, τα διάφορα είδη των κουνουπιών, οι ψύλλοι, οι κοριοί κλπ., και εκείνα που είναι βλαβερά για τα διάφορα γεωργικά ζώα, γιατί μεταφέρουν διάφορες ασθένειες ή ακόμη και διάφορα παράσιτα, με αποτέλεσμα να μειώνουν σημαντικά την παραγωγή τους. Μια άλλη κατηγορία προκαλεί μεγάλες καταστροφές στα φυτά και στα διάφορα έτοιμα προϊόντα φυτικής και ζωικής προέλευσης. Εναντίον όλων αυτών ο άνθρωπος χρησιμοποιεί διάφορες μεθόδους, όχι για να τα εξαφανίσει, γιατί αυτό είναι πρακτικά αδύνατο, αλλά για να περιορίσει, όσο είναι δυνατό, τον αριθμό τους και να μειώσει σημαντικά τις ζημιές, που προκαλούν στον άνθρωπο, τόσο άμεσα όσο και έμμεσα.
Συστηματική[]
Η ομοταξία "Έντομα" διαιρείται σε:
- Υποκλάση: Απτέρυγα (Apterygota)
- Αρχαιόγναθα (Archaeognatha)
- Θυσάνουρα (Thysanura)
- Υποκλάση Πτερυγοφόρα (Pterygota)
- Παλαιόπτερα (Paleoptera)
- Εφημερόπτερα (Ephemeroptera)
- Οδοντόγναθα (Odonata)
- Νεόπτερα (Neoptera)
- Υπερτάξη: Εξωπτέρυγα (Exopterygota)
- Γρυλοβλαττοειδή (Grylloblattodea)
- Μαντοφασματώδη (Mantophasmatodea)
- Πλεκόπτερα (Plecoptera)
- Εμβιόπτερα (Embioptera)
- Ζωρόπτερα (Zoraptera) (ζωρός = ζωηρός)
- Δερματόπτερα (Dermaptera) (δερμόπτερα <Θηλαστικά)
- Ορθόπτερα (Orthoptera)
- Φασματώδη (Phasmatodea)
- Βλαττοειδή (Blattodea)
- Ισόπτερα (Isoptera)
- Μαντώδη (Mantodea)
- Ψωκόπτερα (Psocoptera)
- Θυσανόπτερα (Thysanoptera)
- Φθειρόπτερα (Phthiraptera)
- Ημίπτερα (Hemiptera)
- Υπέρταξη : Ενδοπτέρυγα (Endopterygota)
- Υμενόπτερα (Hymenoptera)
- Κολεόπτερα (Coleoptera)
- Στρεψίπτερα (Strepsiptera)
- Ραφιδιόπτερα (Raphidioptera)
- Μεγαλόπτερα (Megaloptera)
- Νευρόπτερα (Neuroptera)
- Μηκόπτερα (Mecoptera)
- Σιφωνόπτερα (Siphonaptera)
- Δίπτερα (Diptera)
- Υπερτάξη: Αμφιεσμενόπτερα (Amphiesmenoptera)
- Τριχόπτερα (Trichoptera)
- Λεπιδόπτερα (Lepidoptera)
- Παλαιόπτερα (Paleoptera)
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
- αρθρόποδο
- [[ ]]
Βιβλιογραφία[]
- Alfred Kühn Grundriss der Allgemeinen Zoologie Georg Thieme Verlag Stuttgart 1957
- Michael Chinery Pareys Buch der Insekten Verlag Paul Parey. Hamburg und Berlin ISBN 3-490-23118-X
- dtv-Atlas zur Biologie Deutscher Taschenbuchverlag GmbH München ISBN 3-423-03012-7
Ιστογραφία[]
| Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)