Έπος
Γλωσσολογία
Λόγος
Λογοτεχνία
Διήγημα
Δοκίμιο
Πεζογραφία
Μυθιστόρημα
Μυθιστορία
Αφήγημα
Ιστοριογραφία
Σύγγραμμα
Γραμματολογία
Άρθρο
Πόνημα
Διατριβή
Δημοσίευμα
Επιφυλλίδα
Βιογράφημα
Βιογραφία
Αυτοβιογράφημα
Αυτοβιογραφία
Ποίημα
Ποίηση
Ωδή
Έπος
Τραγωδία
Κωμωδία
Επίγραμμα
Επιγραμματολογία
Απόφθεγμα
Αποφθεγματολογία
Μονομαχία μεταξύ Αχιλλέα και Έκτορα
Η δολοφονία του Ζειγφρείδου
Η εξόντωση του Ουράνιου Ταύρου
- Ένα Λογοτεχνικό Είδος
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Έπος" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "εποποιία ".
Η λέξη Έπος σημαίνει λόγος/αφήγηση και έχει στενή νοηματική σχέση με την έννοια ιστορώ (ιστορία). Στη σύγχρονη λεξικογραφία ως έπος χαρακτηρίζουμε το μεγαλειώδες έργο τόσο σε έκταση όσο και σε θεματογραφία. Με την έννοια εποποιΐα αναφερόμαστε στην περίοδο ακμής ή σε πράξη ηρωική και μεγαλόπνοη.
Εισαγωγή[]
Το έπος είναι λογοτεχνικό είδος, του οποίου τα κύρια χαρακτηριστικά είναι το μεγάλο μέγεθος, ο έμμετρος λόγος και ορισμένα εξειδικευμένα εκφραστικά μέσα. Τα έπη κατά κύριο λόγο περιγράφουν θρυλικές πράξεις και ήρωες του παρελθόντος, συχνά δε το θέμα τους είναι μυθολογικό.
Ως έπη έχουν χαρακτηριστεί αρχαία λογοτεχνικά κείμενα όπως για παράδειγμα
- η Ιλιάδα και η Οδύσσεια του Ομήρου,
- το Γιλγάμειο Έπος ,
- το Νιβελύγγειο Έπος
- η βόρεια Κάλεβαλα,
- το Μπεογούλφ και άλλα) και
περιστασιακά, μεμονωμένα έργα μεταγενέστερων συγγραφέων.
Ο συγγραφέας ενός έπους συχνά δεν είναι γνωστός. Εικάζεται ότι κάποια έπη έχουν γραφεί συλλογικά, από την παράδοση και όχι από έναν άνθρωπο.
Ιστορική Αναδρομή[]
Έπος σήμαινε αρχικά "λόγος", όμως από τον 5ο αιώνα π.Χ.η λέξη χρησιμοποιήθηκε με μια ειδική σημασία' σήμαινε αφηγηματικό ποίημα σε δακτυλικό εξάμετρο.
Τα παλαιότερα από τα αρχαία ελληνικά έπη είχαν περιεχόμενο μυθολογικό, αργότερα συντέθηκαν έπη και με διδακτικό, φιλοσοφικό η άλλο περιεχόμενο.
Τα μυθολογικά αφηγηματικά ποιήματα αγαπούσαν πολύ οι Έλληνες που εγκαταστάθηκαν στον ελλαδικό χώρο περίπου το 2000 π.Χ.
Είμαστε βέβαιοι ότι τουλάχιστον τους Μυκηναϊκούς Χρόνους (17ος - 12ος αι. π.Χ.) υπήρχαν αοιδοί που αυτοσχεδίαζαν και τραγουδούσαν τέτοια ποιήματα.
Αυτές οι συνθέσεις ήταν οι πρώτες μορφές του έπους. Η μεγάλη ανάπτυξη της επικής ποίησης είναι τα λεγόμενα "γεωμετρικά χρόνια", (11ος - 8ος αι. π.Χ.).
Όταν τα κέντρα του μυκηναϊκού πολιτισμού παρήκμασαν και οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν και να κατοικήσουν τη Μικρά Ασία και τις νήσους έφεραν στους νέους τόπους τα άσματά τους.
Το κύριο γνώρισμα της επικής ποίησης είναι ότι αναφέρεται για ένα μακρινό παρελθόν το οποίο στα ο ποιητής εμφάνιζε ως ανώτερο της δικής του εποχής.
Τα περισσότερα από τα Μυκηναϊκά έπη αναφέρονται
- στην Αργοναυτική Εκστρατεία,
- στους αγώνες για την κατάκτηση των Θηβών Επτά επί Θήβας και
- στον Τρωικό Πόλεμο και όσα συνέβησαν μετά από αυτόν.
Εποποιοί και Έπη[]
Γνωστοί εποποιοί:
- Κρεώφυλος, Πρόδικος, Αρκτίνος, Αντίμαχος, Κιναίθων, Καλλίμαχος
Γνωστά αλλά μη διασωθέντα έπη:
- Φορωνίς, Φωκαΐς, Δαναΐς, Αιθιοπίς, Επίγονοι, Οιδιπόδεια, Θηβαΐς
Ομηρικά Έπη[]
Όπως ακριβώς στη νέα ελληνική λογοτεχνία έτσι και στην αρχαία, το πρώτο μνημείο του έντεχνου λόγου είναι επικό. Τα έπη του Ομήρου παρουσιάζουν τέτοια αισθητική τελειότητα και τόσο μεγάλη τεχνική επεξεργασία, που γεννούν τη βάσιμη υπόθεση πως αποτελούν το κορύφωμα μιας λαμπρής πνευματικής παραγωγής, η οποία χάθηκε.
Η "Ιλιάδα" και η "Οδύσσεια" αποτελούν μέρη της σειράς των ποιημάτων του επικού κύκλου, για τον οποίο μας δίνει πληροφορίες ο Πρόκλος ο Νεοπλατωνικός στις περιλήψεις του της "Χρηστομαθείας γραμματικής".
Από τις πληροφορίες αυτές και από άλλες πηγές προκύπτουν οι τίτλοι και το περιεχόμενο των ποιημάτων του επικού κύκλου.
Είναι:
"Τιτανομαχία". Ποιητής της φέρεται ο Αρκτίνος ο Μιλήσιος ή ο Εύμηλος ο Κορίνθιος. Περιεχόμενό της η θεογονία και η σύγκρουση των θεών ως την εγκατάσταση του Δία, ο οποίος έχει άμεση σχέση με τους Τιτάνες.
"Η Οιδιπόδεια". Ποιητής της φέρεται ο Κιναίθωνας ο Λακεδαιμόνιος. Περιεχόμενό της η τραγική περιπέτεια του Οιδίποδα, ο οποίος φόνευσε τον πατέρα του και πήρε γυναίκα τη μάνα του χωρίς να το ξέρει.
"Θηβαΐδα". Την απέδιδαν στον ΄Ομηρο. Περιεχόμενό της η συνέχεια του μύθου του Οιδίποδα. Ο μικρότερος γιος του Ετεοκλής γίνεται βασιλέας των Θηβών. Ο μεγαλύτερος Πολυνείκης καταφεύγει στο Άργος, όπου νυμφεύεται την κόρη του Αδράστου και μαζεύει στρατό, με τον οποίο βαδίζει κατά των Θηβών. Η εκστρατεία αποτυχαίνει. Φονεύονται οι επτά αρχηγοί της, καθώς και οι δύο αδελφοί.
"Επίγονοι". Κατά τον Ηρόδοτο (4, 32) ποιητής τους είναι ο Όμηρος. Ο Σχολιαστής της "Ειρήνης" του Αριστοφάνη (1270) το απέδιδε στον Αντίμαχο τον Κολοφώνιο. Συνεχίζει το μύθο των επτά επί Θήβαις. Οι γιοι των επτά αρχηγών εκστρατεύουν πάλι εναντίον των Θηβών. Κυριεύουν και λεηλατούν την πόλη.
"Κύπρια έπη". Ποιητής τους φέρεται ο Στασίνος ή ο Ηγησίας ή Ηγησίνος. Πιθανότερος φαίνεται ο πρώτος. Καλύπτουν το χρόνο πριν από την Τρωική εκστρατεία, την ίδια την εκστρατεία και τα εννιά έτη του πολέμου μέχρι την αρχή της "Ιλιάδας". "Ιλιάδα".
"Αιθιοπίδα". Ποιητής της θεωρείται ο Αρκτίνος ο Μιλήσιος. Αποτελείται από πέντε βιβλία και είναι συνέχεια της "Ιλιάδας".
"Μικρά Ιλιάς". Ποιητής της θεωρείται ο Λέσχης ο Μυτιληναίος. Αποτελείται από τέσσερα βιβλία, στα οποία περιγράφεται η "όπλων κρίσις" (η απόφαση για τα όπλα του Αχιλλέα, που επιδικάζονται κατά την επιθυμία της Αθηνάς στον Οδυσσέα), τα μετέπειτα γεγονότα και η κατασκευή του δούρειου ίππου, με τον οποίον οι Αχαιοί μπαίνουν στην Τροία.
"Ιλίου Πέρσις". Ποιητής της θεωρείται ο Αρκτίνος ο Μιλήσιος. Αποτελείται από δυο βιβλία. Περιεχόμενό της η κατάληψη της Τροίας και η προετοιμασία των Αχαιών για να γυρίσουν στην Ελλάδα.
"Νόστοι". Ποιητής τους είναι ο Αγίας ο Τροιζήνιος. Αποτελείται από πέντε βιβλία, με θέμα τις περιπέτειες των ηρώων, την επιστροφή τους και τη μετέπειτα τύχη τους. "Οδύσσεια".
"Τηλεγόνεια" (ή "Τηλεγονία" ή "Θεσπρωτίδα"). Ποιητής της είναι ο Ευγάμων ο Κυρηναίος ή ο Κιναίθων ο Λακεδαιμόνιος. Αποτελείται από δυο βιβλία με θέμα τους μνηστήρες της Πηνελόπης και τις κατοπινές περιπέτειες του Οδυσσέα.
Η "Ιλιάδα" . Η διαίρεσή της σε 24 ραψωδίες έγινε αργότερα. Η "Ιλιάδα" αναφέρεται σε γεγονότα, που συνέβησαν σε διάστημα 51 ημερών. Αρχίζει με τη "μήνιν" του Αχιλλέα, από τον οποίο πήραν, με διαταγή του Αγαμέμνονα, τη Βρισηίδα. Ο ήρωας αποσύρεται οργισμένος στη σκηνή του και οι μάχες γίνονται χωρίς αυτόν. Τα αντίπαλα στρατόπεδα αποφασίζουν να τερματίσουν τον πόλεμο με μονομαχία ανάμεσα στο Μενέλαο και στον Πάρη. Την ώρα που πρόκειται να ηττηθεί ο Πάρης από το Μενέλαο, τον αρπάζει η Αφροδίτη.
Ο πόλεμος αρχίζει ξανά και τελειώνει με υπεροχή των Τρώων. Ο Οδυσσέας μάταια παρακαλεί τον οργισμένο Αχιλλέα να επιστρέψει στο πεδίο της μάχης. Ύστερα από την κεραυνοβόλα διείσδυση στις εχθρικές γραμμές του Οδυσσέα και του Διομήδη, η μάχη γίνεται σφοδρότερη. Οι Τρώες κυριεύουν τον προμαχώνα, εισβάλλουν στο στρατόπεδο των Ελλήνων και φθάνουν στα πλοία.
Ο σύντροφος του Αχιλλέα Πάτροκλος παίρνει την πανοπλία του φίλου του και αντεπιτίθεται. Κατά τη διάρκεια της μάχης φονεύεται από τον Έκτορα. Ο Αχιλλέας συμφιλιώνεται τότε με τους Έλληνες αρχηγούς, φορά την πανοπλία που του κατασκεύασε ο Ήφαιστος, ύστερα από παράκληση της Θέτιδας, και μπαίνει επικεφαλής του στρατού των Αχαιών και φονεύει τον Έκτορα, παίρνοντας έτσι εκδίκηση για το θάνατο του Πατρόκλου. Ο Πρίαμος φθάνει, για να παρακαλέσει τον Αχιλλέα να του επιστρέψει το πτώμα του γιου του Έκτορα. Το έπος τελειώνει με την περιγραφή της οδύνης των Τρώων για το θάνατο του Έκτορα.
Η '"Οδύσσεια" αρχίζει με το τέλος της πολιορκίας της Τροίας, φθάνει ως την επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη και περιγράφει τις περιπέτειες του ήρωα αποτελείται από τρία μέρη:
Την "Τηλεμάχεια" (ραψωδίες α- δ). Ο γιος του Οδυσσέα Τηλέμαχος φθάνει στην Πύλο στο Νέστορα και ύστερα πηγαίνει στη Λακεδαίμονα στο Μενέλαο, για να ζητήσει πληροφορίες για τον πατέρα του.
Την επιστροφή του Οδυσσέα (ραψωδίες ε- ν). Ο Οδυσσέας βρίσκεται από καιρό στο νησί της Καλυψούς ερωτευμένος με τη θεά, επιθυμώντας όμως πάντα να γυρίσει στο νησί του. Κάποτε αναχωρεί, αλλά μεγάλη τρικυμία τον ρίχνει στο νησί των Φαιάκων. Εκεί συναντά την κόρη του βασιλέα Αλκίνοου Ναυσικά. Ο Αλκίνοος τον προσκαλεί να διηγηθεί τις περιπέτειές του και κείνος αφηγείται τη συνάντησή του με τους Κίκονες, τους Λωτοφάγους, τους Λαιστρυγόνες και τη μάγισσα Κίρκη, η οποία μεταμόρφωσε πολλούς συντρόφους του σε χοίρους. Αφηγείται επίσης τις περιπέτειές του στη χώρα των Κιμμερίων, όπου συμβουλεύτηκε το μαντείο των νεκρών, στη θάλασσα των Σειρήνων, στο νησί του Ήλιου και στο νησί της Καλυψούς. Όταν τελείωσε τη διήγησή του, οδηγήθηκε στο νησί του με το πλοίο των Φαιάκων.
Την εξόντωση των μνηστήρων και τη ρύθμιση των πραγμάτων του βασιλείου του. Καταγραφή των ομηρικών επών από τον Πεισίστρατο
Η νεότερη επιστημονική έρευνα κατέδειξε ότι η γλώσσα των ομηρικών επών δεν είναι η παλαιά Ιάς, όπως πίστευαν μέχρι και τις αρχές του 19ου αιώνα οι φιλόλογοι και οι γραμματικοί, αλλά μια γλώσσα λογοτεχνική, που ενδεχομένως ποτέ δεν ομιλήθηκε και δεν είναι δυνατό να καταταχθεί σε καμιά από τις αρχαίες διαλέκτους.
Ωστόσο υπάρχουν και σύγχρονοι μελετητές, όπως ο Ed. Meyer, που υποστηρίζουν ότι η γλώσσα των επών είναι ένα είδος πρωτοελληνικής γλώσσας, προβαθμίδας της ιωνικής - αττικής.
Σύμφωνα με τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα, η επική γλώσσα περιέχει στοιχεία, που δημιουργήθηκαν για το έπος και υπήρξαν μόνο σε αυτό και ακόμη στοιχεία αρχαία ανάμικτα με νεωτεριστικά και στοιχεία αιολικά, ιωνικά, αττικά, που οφείλονται στις περιπέτειες της παράδοσης του έπους.
Όλα αυτά οδηγούν στην υπόθεση ότι η αρχική γλώσσα των επών ήταν η αιολική. Όταν αργότερα οι Ίωνες τέθηκαν επικεφαλής του πνευματικού βίου των αρχαίων Ελλήνων, τα έπη εξιωνίστηκαν από τους Ίωνες αοιδούς. Και μετά, όταν καταγράφηκαν στην Αθήνα, δέχθηκαν πολλούς αττικισμούς. Έτσι εξηγείται η παρουσία αττικών στοιχείων στην επική γλώσσα.
Η καταγραφή του κειμένου της Ιλιάδας έγινε επί Πεισιστράτου (560- 527). Σχετικά ο Κικέρων μαρτυρεί: "Πρώτος ο Πεισίστρατος κατέταξε τα βιβλία του Ομήρου στη σειρά, που τα έχομε σήμερα πριν ήταν συγκεχυμένα".
Όπως πληροφορεί σε κάποιο σχόλιό του ο βυζαντινός γραμματικός Ιωάννης Τζέτζης, τέσσερεις λόγιοι είχαν βοηθήσει τον Πεισίστρατο για την καταγραφή των Ομηρικών επών. Οι τρεις από αυτούς ήταν ο Αθηναίος Ονομάκριτος, ο οποίος κατά τον Ηρόδοτο (VΙΙ, 6) παρατηρήθηκε από το μουσικό Λάσο τον Ερμιονέα να παρεμβάλλει στίχους στα ποιήματα του Μουσαίου, ο Ζώπυρος από την Ηράκλεια και ο Ορφεύς από τον Κρότωνα. Το όνομα του τετάρτου λογίου παραδίδεται εσφαλμένα.
Η ενέργεια του Πεισιστράτου για τη διάσωση των ομηρικών επών συνδέεται με την προσπάθεια του φιλότεχνου αυτού τύραννου της Αθήνας για την ίδρυση βιβλιοθήκης και τη διάταξη, που επιχείρησε ο γιος του Ίππαρχος, των ραψωδιών της Ιλιάδας και της Οδύσσειας.
Τον 1ο π.Χ. αιώνα διατυπώθηκε η θεωρία ότι ο Όμηρος είχε συνθέσει τμηματικά τα ποιήματά του, τα οποία συγκεντρώθηκαν και καταγράφτηκαν με τη σημερινή τους μορφή στην αθηναϊκή έκδοση του Πεισιστράτου. Όμως κανείς δε βρέθηκε να αμφισβητήσει την ύπαρξη του Ομήρου.
Στα νεότερα χρόνια το ομηρικό πρόβλημα πήρε μεγάλη έκταση. Βρέθηκαν μάλιστα ερευνητές, που υποστήριξαν ότι ο Όμηρος ουδέποτε υπήρξε. Ιδιαίτερα ο Friedrich August Wolf (1795) αρνήθηκε την ύπαρξη του Ομήρου, φέρνοντας ως επιχειρήματα την έλλειψη γραφής στην ομηρική εποχή, τις περιπέτειες της παράδοσης του κειμένου των επών και τη "διόρθωση" του Πεισιστράτου, ο οποίος κατά τον Wolf συνένωσε τις ομηρικές ραψωδίες και τις κατέγραψε με τη μορφή, με την οποία γνωρίζουμε. Σήμερα, πάντως η πατρότητα των ομηρικών ποιημάτων έχει αποκατασταθεί και η φιλολογική επιστήμη αναγνωρίζει ότι ο Όμηρος υπήρξε ο ποιητής και της Ιλιάδας και της Οδύσσειας. Και, όπως γράφουμε παραπάνω, όταν καταγράφτηκαν τα έπη στην Αθήνα, παρεισέφρυσε σε αυτά πλήθος αττικισμών.
Στον Όμηρο αποδίδονται κ.ά έργα, όπως οι "Ομηρικοί Ύμνοι", η "Βατραχομυομαχία", η "Οιχαλίας άλωσις", τα "Κύπρια" κ.λπ.
Οι "Ύμνοι" (ή "Προοίμια") 34 τον αριθμό είναι γραμμένοι σε εξάμετρο και κάθε ένας υμνεί και ένα θεό (Δήμητρα, Αφροδίτη, Ερμή, Απόλλωνα κ.λ.π.).
Σήμερα η φιλολογική επιστήμη τοποθετεί τον Όμηρο ανάμεσα στον 9ο και 7ο αιώνα π.Χ. και του αμφισβητεί την πατρότητα των ύμνων.
Η αξία των ομηρικών επών. Θα περίμενε κανένας, τα ομηρικά έπη ως τα πρώτα γνωστά δημιουργήματα του ελληνικού λόγου, να χαρακτηρίζονται από αφέλεια, και να "στερούν" από τα μεγαλόπνοα έργα της λαμπρής κλασικής περιόδου της ελληνικής αρχαιότητας. Όμως, όπως ήδη αναφέρθηκε, τα ποιήματα του Ομήρου, αποτελούν το κορύφωμα μιας σπουδαίας εποχής, της μυκηναϊκής και με αυτά αρχίζει η αρχαϊκή εποχή, που και οι δυο έχουν να επιδείξουν ιδιαίτερα αναπτυγμένη αισθητική στο χώρο τη Τέχνης. Έτσι τα ομηρικά έπη στη δομή, τη σύλληψη και την εκτέλεση διακρίνονται για την αρτιότητα και την υψηλή τους ποιότητα, ώστε ο Όμηρος δίκαια να θεωρείται όχι μόνο από τους μεγαλύτερους ποιητές της αρχαιότητας αλλά να στέκει άφοβα δίπλα στους κορυφαίους εκπροσώπους και των κατοπινών εποχών. Τα έπη του Ομήρου έχουν επεξεργασθεί με τέτοιο τρόπο στο σύνολο και στις λεπτομέρειές τους, που μπορούμε άφοβα να πούμε πως ο ποιητής γνωρίζει ότι πρέπει να ειπωθεί, ότι να παραλειφθεί, ότι ιδιαίτερα να εξαρθεί και ότι να υπαινιχθεί, καθώς και τα απαραίτητα εκείνα στοιχεία, τα οποία προσδίδουν σε ένα έργο το χαρακτήρα της Τέχνης.
Παράλληλα με την ύψηλή τους λογοτεχνική αξία, τα ομηρικά ποιήματα παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις άφθονες πληροφορίες, τις οποίες παρέχουν για τα γεγονότα και τον πολιτισμό (θρησκεία, ήθη, έθιμα, Τέχνες κλπ. ) των χρόνων, που περιγράφουν, δηλαδή της μυκηναϊκής εποχής. Μαζί με τις πινακίδες της Πύλου είναι οι πιο έγκυροι πληροφοριοδότες μας για αυτήν.
Βέβαια, όπως είναι φυσικό, τα έπη του Ομήρου, δημιουργήματα μεταγενέστερης εποχής, έχουν περιλάβει και σύγχρονα στοιχεία της μεταμυκηναϊκής δηλαδή και της πρώιμης γεωμετρικής. Έτσι π.χ. με το να τονίζει ο ποιητής την πολιτική δύναμη του βασιλέα των Μυκηνών και μαζί να προβάλλει την επιρροή, που ασκούν οι μικρότεροι ήρωες στη "βουλή" και ο λαός στις συνελεύσεις, ίσως επηρεάζεται από τη σύγχρονή του εποχή.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν όσα ο Όμηρος αναφέρει για τη στρατιωτική τακτική και τον οπλισμό των μυκηναϊκών χρόνων. Είναι δύσκολο όμως να διακρίνουμε με ακρίβεια τους νεωτερισμούς, που έχει εισαγάγει ο ποιητής.
Είναι βέβαιο ότι κατά τη μυκηναϊκή εποχή γινόταν ενταφιασμός των νεκρών, ενώ στη μεταμυκηναϊκή και την πρώιμη γεωμετρική έκαιγαν τους νεκρούς. Στα ομηρικά έπη συνήθως οι ήρωες καίγονται στην πυρά, αφού προηγουμένως καθαριστούν και θρηνηθούν. Βλέπουμε και εδώ ότι ο ποιητής αποδίδει συνήθειες της εποχής του σε παλιότερή του εποχή.
Οι αρχαίοι δεν αμφέβαλλαν για την ιστορικότητά του Τρωικού Πολέμου. Μάλιστα ο Θουκυδίδης (1, 3- 13), με τη βαρύτητα της ιστορικής του αυστηρότητας υποψιάζεται μόνο ότι ο Όμηρος μεγαλοποίησε, ως ποιητής που ήταν, κάπως τα πράγματα. Στα ομηρικά έπη παράλληλα με τους θεούς του Ολύμπου υπάρχουν και άλλες θεότητες, που ίσως αποτελούν παλαιότερες μορφές.
Η ομηρική θρησκεία δεν γνωρίζει ζωομορφισμό. Οι θεοί λατρεύονται σε ναούς και η υπεροχή του Δία στους άλλους θεούς είναι αναμφισβήτητη.
Ο Όμηρος πιστεύει στην ύπαρξη της ψυχής, που μετά τον αποχωρισμό της από το σώμα εγκαθίσταται στον Άδη. Θυσίες και λατρευτικοί βωμοί αναφέρονται συχνά στα ομηρικά έπη. Ιερείς και μάντεις είναι σεβαστά πρόσωπα με μεγάλη δύναμη.
Η μαντική είναι συνηθισμένη. Οι θεοί έχουν ανθρώπινες συνήθειες, τρώγουν και πίνουν και γίνονται αντικείμενο θαυμασμού και ευσέβειας των ανθρώπων.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)