Αθήναι
Athens, Αθήνα
και το άγαλμα της θεάς Αθηνάς
Ιλισσός Ποταμός
Ηριδανός Ποταμός
Αθήνα
Πειραιεύς
Αθηνά
Ποσειδών
- Μία ιστορική πόλη της Αττικής.
Ετυμολογία[]
Ενδεχομένως, η ονομασία "Αθήνα" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "Ηδωνοί".
Ιστορία[]
Προϊστορία[]
Η ίδρυση της Αθήνας χάνεται στην αχλύ του μύθου, καθώς είναι γενικά αποδεκτό ότι προϋπήρχε της Μυκηναϊκής Εποχής. Είναι γνωστό ότι πράγματι υπήρχαν προϊστορικά πολίσματα στην Αττική, αλλά από πότε ακριβώς πρωτοχρησιμοποιήθηκε για ένα τουλάχιστον από αυτά το όνομα «Αθήνα» είναι άγνωστο.
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, στον "Τίμαιο", Αιγύπτιοι ιερείς της Ίσιδος αποκάλυψαν στο Σόλωνα που τους επισκέφτηκε ότι σύμφωνα με τα αρχεία τους υπήρχε πόλη ακμάζουσα με το όνομα «Αθήνα» πριν από το 9.600 π.Χ. Φυσικά η αυτή η αναφορά δεν έχει καμία ιστορική αξία.
Πρώτοι κάτοικοι της περιοχής ήταν πιθανότατα οι Έκτηνες που αντιπροσωπεύονται από τον μυθικό βασιλέα Ακταίο. Αυτοί, πιθανόν, όταν εκδιώχθηκαν από την Βοιωτία κατάληξαν στην Αττική. Πιθανόν ήταν αυτοί που της έδωσαν το όνομά της (Αττική > *Ακτική > *Εκταϊκή)
Ακολούθησαν οι "Κεχραιείς". Επώνυμος μυθικός αντιπρόσωπός τους ήταν ο βασιλέας Κέκροψ από τον οποίο ονομάσθηκε "Κεκρωπία (Κεχρωπία)" η χώρα μεταξύ Ακροπόλεως, Αχαρνών και Ελευσίνος.
Φαίνεται ότι αυτοί είχαν εξαπλωθεί σε όλη την Μέση Ελλάδα (Ακαρνάνες στην Ακαρνανία, Αγραίοι και Κουρήτες στην Αιτωλία, Γραίοι στην Βοιωτία, Ερέτρεια στην Εύβοια)
Ακολούθησαν οι "Πειραιείς" ( = Πελασγοί) με μυθικό αντιπρόσωπο τον Ερεχθέα.
Και τέλος εμφανίσθηκαν οι "Πενδιείς" με μυθικό αντιπρόσωπο τον Πανδίονα.
Αυτοί εμφανίσθηκαν αρχικά στην Θεσσαλία (ως Πενέστες), μετά στην Βοιωτία (με εκπρόσωπο τον Πενθέα)
Μυκηναϊκή Εποχή[]
Η πρώτη γνωστή σύγκρουση του Αθηναϊκού κράτους είναι η σύγκρουση με την Θήβα) (1ος Αθηναιο-Θηβαϊκός Πόλεμος).
Αναφέρεται η μάχη μεταξύ του βασιλέα Πανδίονος του Πρεσβυτέρου και του Θηβαίου βασιλέα Λαβδάκου.
Ο γνωστός μύθος του Θησέα και του Μινώταυρου υποδηλοί την ύπαρξη σχέσης υποτέλειας της Αθήνας προς τη Κρήτη του βασιλέα Μίνωος.
Στην συνέχεια οι Θήσειοι Άθλοι απηχούν προφανώς την έλευση των Ιώνων στην Αττική από την Αργολίδα.
Ακολούθησε η απόκρουση των Μυκηναίων του Ευρυσθέως που εισέβαλαν στην Αττική για να αιχμαλωτίσουν τους Ηρακλείδες που απέσπασαν πολιτική ασυλία στην Αθήνα (1ος Μυκηνο-Αθηναϊκός Πόλεμος)
Νέος πόλεμος προκλήθηκε όταν Μυκηναϊκός στρατός εισέβαλε στην Αττική για να απελευθερώσει την πριγκίπισσα Ελένη από την αιχμαλωσία του Θησέα. (2ος Μυκηνο-Αθηναϊκός Πόλεμος). Πιθανότατα, τότε εκδιώχθηκε ο Θησεύς και αντικαταστάθηκε με τον Μενεσθέα, με αποτέλεσμα η Αθήνα να μετατραπεί σε υποτελή της Μυκηναϊκής Αυτοκρατορίας.
Πατέρας του Θησέα ήταν ο Αιγεύς, οπότε και πέρασε ο θρόνος στο γιο του το Θησέα. Το θρόνο αμφισβήτησαν οι Παλλαντίδες (προφανώς οι αποκληθέντες "Παράλιοι"), γιοι του Πάλλαντος, αδελφού του Αιγέα, αλλά σφαγιάστηκαν από το Θησέα.
Κατά την Εποχή του Τρωικού Πολέμου η Αθήνα έλαβε το μέρος των |Μυκηνών, εκστρατεύοντας κατά της Τροίας με επικεφαλής το Μενεσθέα και σημαντική στρατιωτική και ναυτική δύναμη 50 πλοίων (επομένως 1.650 - 2.750 άνδρες).
Τα γεγονότα αυτά κατατάσσουν την Αθήνα, που καταλάμβανε τότε την Αττική, χωρίς τη Μεγαρίδα και τον Ωρωπό (που ανήκε στη Βοιωτία), σε μια πολύ σημαντική ελληνική πόλη.
Ο βαθμός ανεξαρτησίας της όμως, λόγω της ηγεμονίας των Μυκηνών, ήταν μάλλον μικρός, μέχρι και την παρακμή του πολιτισμού αυτού.
Τον 11ο αιώνα π.Χ. Θηβαίοι (υπό τον βασιλέα Ξάνθο) και Αθηναίοι (υπό τον Νηλείδη Μέλανθο) συγκρούσθηκαν και πάλι. (2ος Αθηναιο-Θηβαϊκός Πόλεμος)
Γεωμετρική Εποχή[]
Η Αθήνα διέφυγε πάντως την καταστροφή ή υποδούλωση από την Κάθοδο των Δωριέων.
Το 1068 π.Χ. καταργήθηκε η βασιλεία και οι βασιλείς ονομάσθηκαν ισόβιοι άρχοντες.
Τον 10ο Αιώνα π.Χ. πιθανότατα εγκαταστάθηκαν στην Αττική Νεο-Πελασγοί εκδιωχθέντες αρχικά από την Πελασγιώτιδα της Θεσσαλίας και στην συνέχεια από την Βοιωτία.
Καθόσον κατέφθασαν μέσω Βοιωτίας, πρώτα κατέλαβαν κατέλαβαν πρώτα την Αθήνα και μετά τον Πειραιά και το Φάληρο.
Αυτοί τείχισαν με τα λεγόμενα "Πελασγικά Τείχη". (Μία παράδοση αναφέρει τους Αγρόλα και Υπέρβιο ως τους πρώτους τειχιστές της Ακρόπολης)
Αυτοί είναι οι φορείς της Πρωτο-γεωμετρικής και αργότερα της Γεωμετρικής Τέχνης.
Η ταχεία ανάπτυξή τους τους ώθησε σε δημιουργία ισχυρού στόλου και ανάπτυξη αποικιών στο Βόρειο Αιγαίο και τον Ελλήσποντο.
Έτσι, κατέλαβαν την Ίμβρο, την Σαμοθράκη και την Λήμνο ενώ στη Μυσιακή ακτή της Προποντίδας ίδρυσαν τις αποικίες Πλακία και Σκυλάκη (πλησίον της Κυζίκου).
Ειδικότερα, η κατάκτηση της Λήμνου έγινε τον 9ο Αιώνα π.Χ. και ανάγκασε τους προκατόχους της Μινύες να μεταναστεύσουν στην Ταιναρική Χερσόνησο (όπου αργότερα ήρθαν σε ρήξη με τους Σπαρτιάτες και μετανάστευσαν στην Θήρα)
Οι ονομασίες Πειραι-εύς και Πείραιο στην Κορινθία είναι παραφθορά της ονομασίας Φεραί της πόλης της Πελασγιώτιδας και ενδεικτικές του ονόματός το με το οποίο αυτοαποκαλούνταν.
Ο (Π)ερε(χ)θεύς και ο (Β)εριχθόνιος είναι προφανώς οι επώνυμοοι ήρωες-βασιλείς τους που τοποθετήθηκαν στο γενεαλογικό δένδρο των Αττικών βασιλέων της Μυκηναϊκής Περιόδου ώστε να τους προσδώσουν παλαιότητα
Η μυθολογική φιλία Θησέως και Πειρίθοου είναι μυθολογική μετάπλαση της συμμαχίας μεταξύ των Πελασγών (που αντιπροσωπεύονταν από τον Πειρίθου και των Ιώνων που εκπροσωπεύονταν από τον Θησέα).
Επίσης, οι περιπέτειες των δύο ηρώων στην Θεσσαλία είναι οι αναμνήσεις των Νεο-Πελασγών της Αττικής από την παλαιά διαμονή τους στην χαμένη πατρίδα τους.
Η κυριαρχία των Πελασγών στην Αττική διήρκεσε περισσότερο από δύο αιώνες. Τελικά οι Ίωνες κατέλαβαν την Αθήνα και στις αρχές του 8ου Αιώνα π.Χ. κατέλαβαν και τον Πειραιά και το Φάληρο αναγκάζοντας τους Πελασγούς να καταφύγουν στις αποικίες που είχαν δημιουργήσει στο Βόρειο Αιγαίο και κυρίως στην Λήμνο.
Έτσι εξηγούνται και οι αξιώσεις των Αθηναίων της Αρχαϊκής Εποχής στην Λήμνο την Ίμβρο και τον Ελλήσποντο, εφόσον ως νέοι κυρίαρχοι του Πειραιά κληρονόμησαν και τις κτήσεις του. (Κάτι ανάλογο με τους Δωριείς του Άργους που κληρονόμησαν τα δικαιώματα των Μυκηναίων-Αργείων στις αποικίες της Ασιατικής Δωρίδας της Μετα-μυκηναϊκής Εποχής)
Αρχαϊκή Εποχή[]
Το 753 π.Χ. οι ισόβιοι μετατράπηκαν σε δεκαετείς.
Οι δεκαετείς άρχοντες εκλέχθηκαν έως το 683 π.Χ.
Την προσπάθεια του Κύλωνος να εγκαθιδρύσει τυραννίδα με την βοήθεια Μεγαρικής δύναμης (632) διαδέχθηκε η κατάληψη της Σαλαμίνας από τους Μεγαρείς (περί το 630) (1ος Αθηναιο-Μεγαρικός Πόλεμος)
Την δυσμενή πολιτική κατάσταση επιδείνωσε η δήωση της Βραυρώνας στην ανατολική παραλία από τους Πελασγούς της Λήμνου.
Τελικά οι ολιγαρχικοί επικράτησαν και επέβαλαν μία πολιτειακή σταθερότητα.
Πρώτος νομοθέτης της πόλης ήταν ο Δράκων, ο οποίος θέσπισε τον 621 π.Χ. τους "Δρακόντειους Νόμους", γραμμένους σε μαρμάρινες πλάκες. Οι νόμοι μάλιστα ήταν τόσο αυστηροί, που ο όρος «Δρακόντεια Μέτρα» δήλωνε μέτρα αμείλικτα και σκληρά.
Φαίνεται ότι την εποχή αυτή η Αθήνα ναυπήγησε ικανή ναυτική δύναμη.
Μια σημαντική επιτυχία ήταν η συντριβή του Μεγαρικού στόλου στην Κωλιάδα άκρα και η ανακατάληψη της Σαλαμίνας (2ος Αθηναιο-Μεγαρικός Πόλεμος)
Μάλλον, την εποχή αυτή, η Αθηναϊκή διπλωματία προσπαθεί να εξασφαλίσει συμμάχους στον ευρύτερο χώρο του Σαρωνικού Κόλπου. Έτσι φαίνεται ότι αυτή είναι η δύναμη που συσπειρώνει την Επίδαυρο (με την Αίγινα), την Ερμιόνη, την Ναυπλία, και τον Βοιωτικό Ορχομενό σε μία συμμαχία με έρεισμα την θρησκευτική Αμφικτυονία του Ποσειδώνειου ναού της νήσου Καλαύρειας.
Φαίνεται ότι η συμμαχία αυτή προσπάθησε να αποτελέσει ένα πόλο έλξης των Αντι-αργειακών δυνάμεων στην περιοχή.
Λίγο αργότερα, στα τέλη του 7ου Αιώνα π.Χ. η Αθήνα αισθάνθηκε αρκετά ισχυρή ώστε να διεκδικήσει μία βάση στον Ελλήσποντο, όπως έκαναν όλες οι μεγάλες ναυτικές δυνάμεις της εποχής.
Η διεκδίκηση του Σίγειου την έφερε αντιμέτωπη με την Μυτιλήνη (1ος Αθηναιο-Λεσβιακός Πόλεμος) (608 - 606 π.Χ.)
Στις αρχές του 6ου Αιώνα π.Χ.
Τη νομοθεσία του Δράκοντος διαδέχθηκαν οι νόμοι του Σόλωνος. Βασικότεροι όλων ήταν η κατάργηση της υποδούλωσης ελεύθερων πολιτών για χρέη και αναδασμός της γης.
Μια νέα περίοδος κάμψης για την Αθήνα άρχισε στην Αθήνα όταν εμπλέχθηκε σε πόλεμο με την Αίγινα (περί το 586) (1ος Αθηναιο-Αιγινητικός Πόλεμος) "πόλεμος Αγαλμάτων".
Οι Αιγινήτες (με την συνδρομή των Αργείων) συνέτριψαν την Αθηναϊκή εκστρατευτική δύναμη στην Οία και στην συνέχεια και τον Αθηναϊκό στόλο.
Καθώς, η Αθήνα βυθιζόταν σε πολιτική κρίση φαίνεται ότι βρήκαν την ευκαιρία οι Μυτιληναίοι να καταλάβουν το Σίγειο (2ος Αθηναιο-Λεσβιακός Πόλεμος)
Ακολούθησε αποτυχημένη προσπάθεια του Δαμασίου να εγκαταστήσει τυραννίδα (582 π.Χ.)
Από την γενική Αθηναϊκή παραζάλη φαίνεται ότι επωφελήθηκαν και οι Μεγαρείς να ανακτήσουν την Σαλαμίνα (3ος Αθηναιο-Μεγαρικός Πόλεμος)
Γύρω στον 6ο αιώνα π.Χ. στην Αθήνα επικράτησαν οι Αλκμεωνίδες, αριστοκρατικό γένος με σημαντικό ρόλο στην πολιτική και κοινωνική ζωή της πόλης, τους οποίους εξόρισε ο Πεισίστρατος όταν εγκατέστησε την τυραννίδα.
Μετά το θάνατο του Πεισιστράτου, ο Κλεισθένης, μεταρρυθμιστής των Αθηνών από το γένος των Αλκμεωνιδών, εφήρμοσε την ισονομία και την ισοπολιτεία, καταργώντας τις παλαιές φυλές και ιδρύοντας τεχνητές, με ονόματα που προέρχονται από τον τοπικό ήρωα της κάθε περιοχής.
Διαμέρισε την Αττική σε τρείς ζώνες:
- στο άστυ,
- τη μεσογαία και
- την παράλια χώρα,
κατανέμοντας ισάριθμα τον πληθυσμό της κάθε φυλής σε δήμους και από τις τρεις ζώνες, ενώ παράλληλα νομοθέτησε υπέρ της ποινής του εξοστρακισμού.
Κλασσική Εποχή[]
Περικλής, ο διασημότερος Αθηναίος πολιτικός
Κατά την «Χρυσή Εποχή» της Ελλάδας από το 500 π.Χ. μέχρι το 300 π.Χ. η Αθήνα ήταν σημαντικό κέντρο πολιτισμού και διανόησης στον Ευρωπαϊκό χώρο.
Η Αθήνα έστειλε βοήθεια 20 πλοίων (4.000 άνδρες) κατά την Ιωνική Επανάσταση, (499 - 493 π.Χ.]]. Αυτό αποτέλεσε την αφορμή για τις Περσικές Εκστρατείες κατά της Ηπειρωτικής Ελλάδας.
Η Αθήνα απέκρουσε με επιτυχία, μαζί με τις Πλαταιές, τη δεύτερη εκστρατεία του Δάτη και του Αρταφέρνη, κατά την οποία ήταν ο κύριος στόχος.
Η πόλη παρέταξε 10.000 οπλίτες στη μάχη του Μαραθώνα.
Κατά την εκστρατεία του Ξέρξη η πόλη παρέταξε 8.000 οπλίτες στη μάχη των Πλαταιών και 200 τριήρεις στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας.
Ο επιφανής πολιτικός Περικλής ανέλαβε περί το 462/1 π.Χ. της ηγεσία της Αθήνας με απόφαση της Εκκλησίας του Δήμου και σε συνεργασία με τον Εφιάλτη του Σοφωνίδου και τον Αρχέστρατο, στους οποίους οφείλεται και η εγκαθίδρυση της δημοκρατίας στην Αθήνα, αφαίρεσε από τον ολιγαρχικών αποκλίσεων Άρειο Πάγο την εποπτεία για τη διοίκηση και τους υπαλλήλους και την ανέθεσε στη Βουλή των Πεντακοσίων.
Η πολιτική του Περικλή εδραίωσε την αθηναϊκή ηγεμονία, που πρακτικά άρχισε λίγο νωρίτερα με τον Κίμων, που συνέχισε τον πόλεμο με την Περσική Αυτοκρατορία μετά την απόσυρση των Σπαρτιατών από αυτόν, αλλά σε μεγάλο βαθμό προκάλεσε την έναρξη του καταστροφικού Πελοποννησιακού Πολέμου.
Πράγματι, το 431 π.Χ. εισέβαλαν οι Σπαρτιάτες στην Αττική και κατέστρεψαν την ύπαιθρο χώρα, ξεκινώντας τον οδυνηρό αυτό πόλεμο.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, λοιμός που ξέσπασε αφάνισε το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Αθήνας.
Κατά τη μέγιστη στρατιωτική της ισχύ η Αθήνα παρέτασσε (χωρίς να συνυπολογίζονται ξένοι μισθοφόροι) 14.000 οπλίτες, 2.000 τοξότες, 1.000 ιππείς, 400 ιπποτοξότες και 470 τριήρεις. Με βάση τα δεδομένα αυτά και ανάλογους υπολογισμούς υπολογίζεται συνολικός πληθυσμός της τάξης των 400.000 ψυχών (συνυπολογίζοντας γυναίκες, λογικό αριθμό ανηλίκων, μετοίκους, ξένους και δούλους) κατά την Κλασσική Εποχή.
Η Αθήνα ηττήθηκε κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, αλλά συνήλθε σχετικά γρήγορα αν και χωρίς να ανακτήσει πλήρως την ισχύ που είχε επί ηγεμονίας της.
Έκτοτε, η Αθήνα συνέχισε να είναι μια πλούσια πόλη και κέντρο πολιτισμού και γνώσης μέχρι και την πρώιμη εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Μεσαιωνική Εποχή[]
Οι σχολές φιλοσοφίας έκλεισαν το 529 με σχετικό διάταγμα του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιουστινιανό Α', περίπου 200 έτη από τότε που η Βυζαντινή Αυτοκρατορία αποδέχθηκε τον Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία.
Η Αθήνα είχε εδώ και αιώνες καταντήσει σκιά του αρχαίου ένδοξου εαυτού της, καθώς το κέντρο βάρους έχει ήδη αυτή την εποχή μετατοπισθεί ανατολικότερα προς την Κωνσταντινούπολη και την Μικρά Ασία με αποτέλεσμα η Αθήνα σταδιακά να μετατραπεί σε περιφερειακή πόλη, με μικρό πληθυσμό, της τάξης των 20.000 κατοίκων. Εξάλλου ο ελληνισμός είχε υιοθετήσει στην συντριπτική του πλειοψηφία τον Χριστιανισμό, πράγμα που οδήγησε όχι στην αλλαγή χρήσης αλλά στην μετατροπή του Παρθενώνα σε χριστιανικό ναό, αφιερωμένο στην Παναγία.
Μεταξύ του 13ου και 15ου αιώνα η πόλη πολιορκήθηκε και διεκδικήθηκε από τα Λατινικά κρατίδια που σχηματίστηκαν μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 κατά την 4η Σταυροφορία.
Το 1458 η πόλη κατακτήθηκε από τους Τούρκους και περιήλθε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Μετά την Οθωμανική κατάκτηση η πόλη διεκδικήθηκε από τη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας. Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων υπέστη μεγάλες ζημίες.
Νεότερη Εποχή[]
Η Αθήνα ήταν μια μικρή ημιέρημη και μισοκατεστραμμένη πόλη (από τις αλλεπάλληλες πολιορκίες κατά τη διάρκεια του Αγώνα της Ανεξαρτησίας) όταν έγινε πρωτεύουσα του νέου κράτους της Ελλάδος το 1833.
Μετά την απελευθέρωση, με πρωτοβουλία του Όθωνα, η Αθήνα χαρακτηρίζεται νέα πρωτεύουσα και το 1834 ανοικοδομείται από τον Κλεάνθη, τον Schubert και τον Leo von Klenze.
Οικονομία[]
Λειτουργούσαν ήδη από το 3000 π.Χ. τα μεταλλεία του Λαυρίου παρέχοντας στην πόλη μόλυβδο και άργυρο (αργότερα την Εποχή του Σιδήρου και σίδηρο).
Η παραγωγή κεραμικών, ελαιόλαδου, μελιού και οίνου, καθώς και μαρμάρου από την Πεντέλη, σε συνδυασμό με την εμπορική δραστηριότητα, σηματοδοτούν μια οικονομικά ακμάζουσα πόλη.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
- Αθήνα
- Αττική
- Ηγεμόνες Αθήνας
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)