Αλήθεια
- Ένα αποτέλεσμα
- Μία φιλοσοφική έννοια.
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Αλήθεια" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "λήθη".
Σύμφωνα όμως με το λεξικό των Liddell - Scott η λέξη προέρχεται από το λήθω = λανθάνω (= μου διαφεύγει) και το στερητικό "α". [1]
Εισαγωγή[]
Είναι η παρουσίαση ενός γεγονότος χωρίς απόκρυψη ή παραμόρφωση.
Η "γνώση της αλήθειας" είναι ο καθημερινός σκοπός του κοινωνικού ατόμου και η "αλήθεια" είναι το υπέρτατο νόημα της ζωής του πολιτισμένου ατόμου. Και επειδή η αλήθεια συνδέεται τόσο με την μερικότητα της καθημερινότητας όσο και με την συνολικότητα της ζωής, βγαίνει έξω από τα στενά όρια της κοινωνίας και του πολιτισμού. Ανάγεται, από τον φιλοσοφικό λόγο, σε έννοιες, υπερβατικές όπως ο Θεός και η Θεολογία και ορθολογιστικές όπως η Φύση και η Επιστήμη. Σε έννοιες δηλαδή που δεν μπορούν να οριστούν ως υποκείμενες στην Κοινωνία αλλά είναι εξ ορισμού υπερκείμενές της.
Ωστόσο, αντίθετα με τον φιλοσοφικό λόγο, ο πολιτιστικός, ο επιστημονικός και ο πολιτικός λόγος, αναφέρονται, άμεσα ή έμμεσα, σε μια αλήθεια η οποία δεν είναι ούτε άπειρη ούτε απειροστή, αλλά περιορίζεται στο συγκεκριμένο αντικείμενο για το οποίο ενδιαφέρονται οι φορείς του.
Ρητά[]
- Αλήθεια χωρίς ψεύδη, φαγητό χωρίς αλάτι. Ελληνική παροιμία
- Αληθείας έχου. (Να προσηλώνεσαι στην αλήθεια) ~ Περίανδρος
- Αυτός που θέλει να διακρίνει την αλήθεια από το ψέμα, πρέπει να έχει επαρκή ιδέα περί του τι είναι αλήθεια και τι ψέμα.
- Από μικρό κι από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια. Ελληνική παροιμία
- Από το στόμα του μωρού η αλήθεια. Λατινική παροιμία
- Ex parvulorum veritas.
- Γλώσσα λανθάνουσα τ' αληθή λέγει. Ελληνική παροιμία
- Δεν είναι ανάγκη να λες όλη την αλήθεια, αλλά ότι λες να είναι αλήθεια. ~ Οράτιος
- Εγώ ειμί η οδός και η αλήθεια και η ζωή. Βίβλος
- "Η ελάχιστη αρχική απόκλιση από την αλήθεια πολλαπλασιάζεται στην συνέχεια χιλιάδες φορές." ~ Αριστοτέλης
- "Ο δρόμος της αλήθειας περνάει πάνω από ένα σκοινί, που δεν είναι τεντωμένο σε μεγάλο ύψος, αλλά ακριβώς λίγο πιο πάνω από τη γη. Φαίνεται περισσότερο να προορίζεται να σκοντάφτουν οι άνθρωποι, παρά να βαδίζουν πάνω σ' αυτό." ~ Φραντς Κάφκα
- "Οι καλύτερες αλήθειες είναι οι πιο απλές." ~ Βίκτωρ Ουγκώ
- "Όλοι μας αγαπούμε την αλήθεια, αλλά οι περισσότεροι από μας αγαπούμε πιο πολύ το συμφέρον." ~ Λέων Τολστόι
- Το αληθινό είναι ενυπόστατο και το ενυπόστατο αληθινό. Φρίντριχ Χέγκελ
- Was vernünftig ist, das ist Wirklich; und was wirklich ist, das ist vernünftig.
- "Το να παρασιωπάς την αλήθεια όταν την ξέρεις, είναι σαν να θάβεις χρυσάφι." ~ Πυθαγόρας
- Το ψέμα είναι το αλάτι της αλήθειας. ~ Ελληνική Παροιμία
Ανάλυση[]
Αλήθεια είναι, γενικά, η υπαρκτότητα μιας κατάστασης ή η πραγματικότητα ενός γεγονότος. Ως αλήθεια δεχόμαστε αυτό που αντιλαμβάνονται ως πραγματικότητα, με σιγουριά, οι περισσότεροι άνθρωποι. Όταν δύο ή περισσότεροι άνθρωποι συμφωνούν στην αντίληψη ενός φαινομένου, δημιουργούν μια κοινή σύμβαση για το φαινόμενο και την «αίσθηση» που αυτό προκαλεί. Όταν αυτή η κοινή σύμβαση αφορά ένα μεγάλο σύνολο ανθρώπων, όταν δηλαδή «όλοι» αντιλαμβάνονται κάτι με όμοιο τρόπο, τότε η κοινή αυτή σύμβαση γίνεται αποδεκτή ως αλήθεια.
Δύο διαφορετικές ομάδες ανθρώπων μπορούν να έχουν διαφορετικές «αλήθειες»:
1) οι μεν να λένε ότι ο ουρανός είναι κυανός (γαλάζιος) και οι δε ότι ο ουρανός είναι γαλανός (μπλε). Καθώς το χρώμα είναι μόνο μια μορφή που σχηματίζεται στον εγκέφαλο από την επεξεργασία της αλληλουχίας ηλεκτρικών ώσεων που μεταφέρει το Οπτικό Νεύρο, το γαλάζιο είναι μια σύμβαση, η οποία εξαρτάται από την ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε όλοι με όμοιο τρόπο κάτι όπως το χρώμα. Η αχρωματοψία για παράδειγμα θα μπορούσε να προκαλέσει μια τέτοια ασυμφωνία.
Η αλήθεια ως όρος χρησιμοποιείται από την ευρωπαϊκή φιλοσοφία για να καθορίσει αυτό που αποτελεί μέρος της πραγματικότητας. Γενικά η έννοια και η αξία της αλήθειας αποτελεί ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα της φιλοσοφίας, με πολλές διαφορετικές θεωρίες να έχουν ειπωθεί.
Η έκφραση της μη αλήθειας είναι το ψέμα.
Αλήθεια και ψέμα[]
Το ψέμα δεν είναι το ακριβώς αντίθετο της αλήθειας. Η αλήθεια αντανακλά και παράγει πραγματικότητα, η μη αλήθεια δεν παράγει πραγματικότητα, ενώ το ψέμα, επειδή δεν αντανακλά την πραγματικότητα, παράγει νέα πραγματικότητα, νέα δηλαδή αλήθεια, όταν το πιστεύει κάποιος.
Μισή αλήθεια[]
Πολλές φορές κάποιος μπορεί να κάνει αληθείς δηλώσεις, να μη λέει δηλαδή ψέματα για όσα τον ρωτούν και παρόλα αυτά να κρύβει μέρος της αλήθειας, ηθελημένα. Αυτού του είδους η πρακτική για πολλούς είναι ομότιμη με ψέμα, με την έννοια ότι έχει την ίδια πρόθεση.
Υποκειμενική αλήθεια[]
Η αλήθεια για τον καθένα είναι η πραγματικότητα που βιώνει. Η πραγματικότητα αυτή καθορίζεται από όσα αισθάνεται και πιστεύει. Συνήθως, όταν χρησιμοποιούμε τον όρο αλήθεια, αναφερόμαστε σε πράγματα που αισθανόμαστε και πιστεύουμε από κοινού.
Η σχετικότητα της αλήθειας[]
Η αλήθεια δεν είναι ίδια για τον καθένα. Για την αλήθεια διαφωνούν ακόμη και ειδικοί επί των θεμάτων. Για παράδειγμα οι επιστήμονες διαφωνούν σε πολλά θέματα για το τι ισχύει πραγματικά και οι θρησκείες αποδέχονται διαφορετική εκδοχή της αλήθειας η μία από την άλλη. Ακόμη και όταν αλήθεια θεωρείται η πραγματικότητα που της βίωσης, όσοι υποστηρίζουν ότι υπάρχουν Παράλληλα Σύμπαντα, θεωρούν ότι ένα Σύμπαν όπως το δικό μας είναι επίσης μια εκδοχή της αλήθειας[2].
Επιστημονική αλήθεια[]
Για να αποφεύγει το λάθος, η επιστήμη αναζητά την αλήθεια μέσα από αυστηρές διαδικασίες ελέγχου. Η επιστημονική αλήθεια φαίνεται να είναι αρκετά αντικειμενική καθώς ζητά τα όσα ισχυρίζεται κάποιος να επαληθεύονται πειραματικά, όσες φορές κι αν κάποιο πείραμα επαναλαμβάνεται. Για όσο διάστημα μια θεωρία καλύπτει όσα παρατηρούμε, η θεωρία αυτή θεωρείται αληθής. Καθώς η επιστήμη κάνει συνεχώς νέες ανακαλύψεις, η επιστημονική αλήθεια αναπροσαρμόζεται ή επεκτείνεται.[3]
Θρησκευτική αλήθεια[]
Η αλήθεια των θρησκειών είναι περισσότερο αξιωματική και αδιαπραγμάτευτη από αυτή της επιστήμης. Η θρησκευτική αλήθεια παραμένει σταθερή, ενδεχομένως όμως να αλλάζει η ερμηνεία των πιστεύω της ώστε να ακολουθεί τις σύγχρονες παρατηρήσεις. Στον χριστιανισμό, η θρησκευτική αλήθεια φανερώνει τον ίδιο τον Θεό ως την απαρχή και συνέχεια της αλήθειας: «Εγώ ειμί η οδός και η αλήθεια και η ζωή» (Ιω. γ΄ 21). Μεγάλο μέρος της θρησκευτικής αλήθειας δεν φαίνεται να είναι δυνατό να τεκμηριωθεί με επιστημονική διαδικασία και ως εκ τούτου γίνεται αποδεκτή μέσω της πίστης. Στη θρησκευτική αλήθεια γίνεται φανερό πως, εννοιολογικά, η αλήθεια δεν είναι το αντίθετο του ψέματος, καθώς οι θρησκευτικές αλήθειες διαφέρουν μεταξύ τους.
«Πλατωνική Θεωρία των Ιδεών»[]
Ο Πλάτων, θέλοντας να δείξει τη δυσκολία του να συλλάβει κανείς την αλήθεια, χρησιμοποίησε μια αλληγορία. Είπε πως οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τις αισθήσεις τους για να συλλάβουν την αλήθεια, όμως εξαπατώνται από αυτές. Μοιάζουν σαν να είναι δεμένοι μέσα σε ένα σπήλαιο από το οποίο δεν μπορούν να βγουν ή να κοιτάξουν πίσω, όπου (πίσω τους) βρίσκεται αναμμένη μία φωτιά, καθώς και διάφορα αντικείμενα που περνούν από μπροστά της. Το μόνο που βλέπουν είναι οι σκιές που σχηματίζονται από τα αντικείμενα στον τοίχο του σπηλαίου καθώς αυτά φωτίζονται από τη φωτιά.
Η σκιά ενός κύβου θα μπορούσε να εμφανίζεται είτε ως ακανόνιστο εξάγωνο, ως παραλληλόγραμμο ή σαν τετράγωνο, αλλάζοντας συνεχώς μορφή καθώς αυτός περιστρέφεται. Οι σκιώδεις αυτές μορφές εμφανίζονται μάλιστα παραμορφωμένες από τη πυρά που κυματίζει και από το ανάγλυφο του τοίχου του σπηλαίου. Οι άνθρωποι τελικά, εμπιστευόμενοι την εικόνα που τους δίνει η περιορισμένη όρασή τους, την οποία και συνηθίζουν, πιστεύουν ότι η αλήθεια είναι οι σκιές. Ακόμη και αν κάποιος δραπετεύσει και εξέλθει από το σπήλαιο στο φως του Ήλιου, αν δεν έχει ανοικτό φιλοσοφικό πνεύμα τυφλώνεται από το φως και επανέρχεται στη βεβαιότητα του σπηλαίου, ανίκανος να διαφύγει από αυτό που έχει συνηθίσει ως αληθινό. Ο φιλόσοφος, αυτός δηλαδή που συνεχώς θέτει ερωτήματα για το «τι», «πώς» και «γιατί», είναι ο μόνος που μπορεί να δει την αλήθεια και παρ' όλο που γνωρίζει ότι θα χλευαστεί στην προσπάθειά του να την μεταφέρει και στους υπόλοιπους μέσα στο σπήλαιο, ο Πλάτων υποστηρίζει ότι είναι χρέος του να τους μεταδώσει τη γνώση αυτή.[4]
Σύγχρονη Φιλοσοφία[]
Με το ζήτημα της αλήθειας, ασχολήθηκαν και ανέπτυξαν διάφορες θεωρίες και πολλοί άλλοι φιλόσοφοι, όπως οι Ιμμάνουελ Καντ, Ρενέ Ντεκάρτ, κότφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς, Φρειδερίκος Νίτσε, Πολ Νατόρπ και άλλοι.
Ταξινομία[]
Η σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη δίνει στον όρο αλήθεια διάφορες ερμηνείες:
- Οντολογική αλήθεια: Είναι η αλήθεια για τα πράγματα όπως υπάρχουν καθ' εαυτά και όπως είναι η πραγματική τους φύση και όχι όπως ο άνθρωπος έχει την δυνατότητα να τα γνωρίσει.
- Τυπική αλήθεια: Στην τυπική αλήθεια προϋπόθεση είναι η έλλειψη αντιφατικότητας και η ταυτόχρονη παρουσία λογικής ακολουθίας. Ωστόσο μία τυπική αλήθεια μπορεί να μην είναι ουσιαστική. Στην φράση «η ψυχή είναι αθάνατη», περιέχεται μία τυπική αλήθεια, δεδομένου ότι δεν είναι ουσιαστικά επιβεβαιωμένη.
- Καθ' ύλην αλήθεια: Είναι η αλήθεια κατά την οποία υπάρχει πλήρης ταύτιση της γνώσης προς το περιεχόμενο και τα πραγματικά δεδομένα. Η φράση «Η γη κινείται γύρω από τον ήλιο» είναι πραγματική αλήθεια και διαθέτει απόλυτο κύρος.
- Μεταφυσική αλήθεια: Πρόκειται για την αλήθεια που δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει με βεβαιότητα. Έρχεται σε αντίθεση με την θετική σχολή, που υποστηρίζει ότι γνωρίζουμε την αλήθεια μόνο με τα εμπειρικά δεδομένα.
- Δογματική αλήθεια: Είναι η άποψη ότι μπορούμε με βεβαιότητα να γνωρίσουμε την αλήθεια των πραγμάτων, σύμφωνα με την υποκειμενική αντίληψη του καθενός.
λογική και φιλοσοφία[]
Το αληθές είναι μία από τις δύο βασικές αξίες (τιμές) της λογικής. Η δεύτερη είναι το ψευδές.
Ο Αριστοτέλης φαίνεται να ήταν ο πρώτος που έθεσε τυπικό πλαίσιο για τη λογική, την Προτασιακή Λογική, που εξελίχθηκε και συνδέεται άμεσα με την ευρύτερη Μαθηματική Λογική.
Η Άλγεβρα Boole, που έχει προκύψει ως μαθηματική έκφραση της Αριστοτέλειας λογικής (του είναι ή δεν είναι), έχει βρει ευρεία εφαρμογή στην σχεδίαση του λογισμικού και των κυκλωμάτων των ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Μυθολογία[]
Στην Ελληνική Μυθολογία, η Αλήθεια προσωποποιείται. Την θεωρούσαν κόρη του Δία, μητέρα της Αρετής και τροφό του Απόλλωνος.
Οι Ρωμαίοι την θεωρούσαν ως κόρη του Κρόνου και αργότερα του Χρόνου.
Υποσημειώσεις[]
- ↑ Liddell - Scott - Δημητριάδη Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης, εκδόσεις "Ελληνικά Γράμματα", Τόμος 1, λήμμα "αληθής".
- ↑ Martin Gardner (Μαρ/Απρ 2008). The Strange Case of Frank Jennings Tipler - Book Review: The Physics of Christianity. By Frank Tipler. Doubleday, New York, 2007. ISBN 0385514247. 336 pp (chapter 7). The Committee for Skeptical Inquiry. http://www.csicop.org/si/show/the_strange_case_of_frank_jennings_tipler. Ανακτήθηκε την 10 Σεπτ 2011.
- ↑ Παπαδημητρίου Ευθύμης, «Το πρόβλημα του κριτηρίου της Αλήθειας στη σύγχρονη θεωρία της επιστήμης», Δωδώνη 15/Γ (1986), 49-64.
- ↑ Plato's Republic. THE ALLEGORY OF THE CAVE. http://staff.knox.edu/fmcandre/allegory_cave.pdf. Ανακτήθηκε την 10 Σεπτ 2011.
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
- Στολάκης Γεώργιος, «Η έννοια της λογικής αλήθειας από τον Ράσσελ στον Βίττγενστάϊν», Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση 5 (1988), σελ. 305-318
- Παπαδημητρίου Ευθύμης, «Το πρόβλημα του κριτηρίου της Αλήθειας στη σύγχρονη θεωρία της επιστήμης», Δωδώνη 15/Γ (1986), σελ. 49-64
- Εγκυκλοπαίδεια «Επιστήμη και Ζωή», Α' τόμος, σελ. 369
Ιστογραφία[]
Κίνδυνοι Χρήσης |
---|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)