Αρίσταρχος
Όνομα: Αρίσταρχος Ηγεμονικά Ονόματα
Αστρονόμοι Γης Κοσμολόγοι Γης
Αστρονομία Αστροφυσική Κοσμολογία Αστροναυτική Διαστημική
Αστέρας Πλανήτης Ηλιακό Σύστημα Σύμπαν
Μαθηματικοί Αρχαίας Εποχής Μαθηματικοί Γης
Μαθηματικοί Χιλιετιών Γης Μαθηματικοί Εποχών Γης Μαθηματικοί Αρχαϊκής Εποχής Μαθηματικοί Κλασσικής Εποχής Μαθηματικοί Ελληνιστικής Εποχής Μαθηματικοί Ρωμαϊκής Εποχής Μαθηματικοί Μεσαιωνικής Εποχής Μαθηματικοί Νεότερης Εποχής Μαθηματικοί Σύγχρονης Εποχής
Γεωμετρία Άλγεβρα Τριγωνομετρία Αριθμητική
- Έλληνας αστρονόμος και μαθηματικός.
- Χρονική Περίοδος Ακμής: Ελληνιστική Εποχή, 3ος Αιώνας π.Χ.
- Γέννηση:
- Θάνατος:
Ετυμολογία[]
Το όνομα "Αρίσταρχος" προέρχεται ή συνδέεται ετυμολογικά με την λέξη "αριστεία".
Γενεαλογία[]
- Πατέρας:
- Μητέρα:
- Σύζυγος:
- Τέκνα:
Βιογραφία[]
Τα σημαντικότερα γεγονότα του βίου του είναι:
Ο Αρίσταρχος ο Σάμιος (310 π.Χ. - περίπου 230 π.Χ.) γεννήθηκε στη Σάμο.
Έζησε στην Αθήνα και σπούδασε στην Περιπατητική Σχολή του Αριστοτέλη, και αργότερα στην Αλεξάνδρεια.
Αναφέρεται ότι περί το 280 π.Χ. μελέτησε το "Θερινό Ηλιοστάσιο" στην Αθήνα (Πτολεμαίος).
Μαρτυρείται καταδικάστηκε "επί ασεβεία" στην Αθήνα και έτσι αναγκάστηκε να φύγει στην Αλεξάνδρεια.
Είναι ο πρώτος (μετά τους Πυθαγορείους) ο οποίος πρότεινε το Ηλιοκεντρικό Πρότυπο του Ηλιακού Συστήματος, θέτοντας τον Ήλιο και όχι τη Γη, στο κέντρο του γνωστού τότε Σύμπαντος.
Οι ιδέες του περί Αστρονομίας δεν έγιναν αποδεκτές και θεωρήθηκαν κατώτερες από εκείνες του Αριστοτέλη και του Πτολεμαίου, αλλά όμως τα διαθέσιμα στοιχεία είναι ελλιπή.
Μετά από σχεδόν 2000 έτη, ο Κοπέρνικος γνωρίζοντας στις θεωρίες του Αριστάρχου και των Πυθαγορείων, όπως ο ίδιος επισημαίνει στην εισαγωγή του έργου του, πρότεινε επιστημονικά πλέον το Ηλιοκεντρικό Σύστημα, όπως το γνωρίζουμε σήμερα.
Εργογραφία[]
Οι σημαντικότερες συνεισφορές του στην Αστρονομία είναι:
Ηλιοκεντρισμός[]
Από τα έργα του Αρίσταρχου σώζεται μόνο μια μικρή πραγματεία με αστρονομικούς υπολογισμούς και τον τίτλο "Περί μεγεθών και αποστημάτων Ηλίου και Σελήνης".
Αυτή αναφέρεται στον Γαιοκεντρισμό και με κάποιες παραδοχές διδάσκει μεθόδους υπολογισμού των αναφερθεισών αποστάσεων.
Σημαντική παρουσία στο έργο είναι το για πρώτη φορά εμφανιζόμενο ανισωτικό (τριγωνομετρικό) θεώρημα, με τη βοήθεια της οποίας υπολογίζονται ανισωτικά οι λόγοι των προβλημάτων, που ο ίδιος θέτει.
Το έργο αυτό σώθηκε, επειδή μαζί με άλλα και υπό τον τίτλο "Μικρός Αστρονομούμενος" εκδίδονταν και χρησιμοποιούνταν ως εισαγωγική γνώση για την κατανόηση της "Μαθηματικής Σύνταξης" του Πτολεμαίου (Πάππος).
Παρ' όλα αυτά, γνωρίζουμε από διάφορες παραπομπές ότι ο Αρίσταρχος είχε γράψει ένα άλλο βιβλίο στο οποίο πρότεινε την εναλλακτική υπόθεση του ηλιοκεντρικού προτύπου.
Ο Αρχιμήδης στο έργο του "Ψαμμίτης" έγραψε [1]
«Συ, βασιλέα Γέλων, γνωρίζεις ότι ο Κόσμος είναι το όνοµα που δίνουν οι περισσότεροι αστρονόμοι σε µία σφαίρα, που στο κέντρο της βρίσκεται η Γη και ότι η ακτίνα της σφαίρας αυτής είναι ίση προς την απόσταση μεταξύ του Ήλιου και της Γης. Αυτή είναι η εξήγηση την οποία δίνουν οι αστρονόμοι. Αλλά ο Αρίσταρχος έγραψε ένα βιβλίο, που περιέχει ορισµένες προτάσεις, από τις οποίες συμπεραίνεται ότι ο πραγματικός Κόσμος είναι πολύ µεγαλύτερος. Θεωρούσε ότι οι Απλανείς Αστέρες και ο Ήλιος είναι ακίνητοι, ότι η Γη κινείται περί τον Ήλιο σε κυκλική τροχιά, που στο κέντρο της βρίσκεται ο Ήλιος. Ακόµη ότι η σφαίρα των Απλανών Αστέρων, που βρίσκεται στο ίδιο µε τον Ήλιο κέντρο, είναι τόσο µεγάλη, ώστε ο κύκλος περί τον οποίο περιστρέφεται η Γη απέχει από τους Απλανείς Αστέρες, όσο απέχει το κέντρο µιας σφαίρας από την επιφάνεια της... Ο Αρίσταρχος δηλαδή εννοεί το εξής: αφού πιστεύουμε ότι η Γη είναι, ας θεωρήσουμε, το κέντρο του Κόσμου, η σχέση της Γης προς εκείνο που ονομάζουμε «Κόσμο» είναι ίση προς τη σχέση της σφαίρας, που περιέχει τον κύκλο πάνω στον οποίο διατείνεται ότι περιστρέφεται η Γη, προς τη σφαίρα των Απλανών Αστέρων.»
Ως εκ τούτου, ο Αρίσταρχος πίστευε ότι οι Αστέρες βρίσκονται σε άπειρη απόσταση, και αυτό το θεωρούσε ως εξήγηση για την απουσία ορατής παράλλαξης, δηλαδή της παρατηρούμενης κίνησης των Αστέρων καθώς η Γη κινείται περί τον Ήλιο.
Στην πραγματικότητα οι Αστέρες βρίσκονται πολύ μακρύτερα από όσο είχε υποτεθεί στην Αρχαιότητα, το οποίο ερμηνεύει το γεγονός ότι η αστρική παράλλαξη είναι ανιχνεύσιμη μόνο με τηλεσκόπια. Αλλά είχε υποτεθεί ότι το γεωκεντρικό μοντέλο ήταν μια απλούστερη και καλύτερη εξήγηση για την έλλειψη παράλλαξης. Η απόρριψη της ηλιοκεντρικής άποψης ήταν κατά τα φαινόμενα αρκετά έντονη, όπως υποδεικνύει το ακόλουθο κείμενο του Πλουτάρχου (Περί του εμφαινομένου προσώπου τω κύκλω της Σελήνης):
- "Ο Κλεάνθης, [ένας σύγχρονος του Αριστάρχου] θεωρούσε ότι ήταν το καθήκον των Ελλήνων να καταδικάσουν τον Αρίσταρχο τον Σάμιο με την κατηγορία ότι έβαζε σε κίνηση την εστία ( =κέντρο) του Σύμπαντος, δηλ. τη Γη, και έτσι διαταράσσει την ηρεμία των θεών:
- «Ως κινων την του Κόσμου Εστίαν καί ταράσσων την των Ολυμπίων (θεών) ηρεμίαν»
…, υπέθετε ότι ο ουρανός παραμένει ακίνητος και η Γη γυρίζει πάνω σε ένα επικλινή κύκλο, ενώ ταυτόχρονα περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της."
Μέγεθος της Σελήνης[]
Ο Αρίσταρχος παρατήρησε την κίνηση της Σελήνης διαμέσου της σκιάς της Γης κατά τη διάρκεια μιας έκλειψης Σελήνης. Εκτίμησε ότι η διάμετρος της Γης ήταν 3 φορές μεγαλύτερη από τη διάμετρο της Σελήνης. Χρησιμοποιώντας τον υπολογισμό του Ερατοσθένους ότι η περιφέρεια της Γης ήταν 42.000 χλμ., συμπέρανε ότι η Σελήνη έχει περιφέρεια ίση με 14.000 χλμ. Σήμερα, είναι γνωστό ότι η Σελήνη έχει περιφέρεια περίπου ίση με 10.916 χλμ.
Απόσταση και μέγεθος του Ήλιου[]
Ο Αρίσταρχος παρατήρησε ότι ο Ήλιος, η Σελήνη και η Γη σχηματίζουν σχεδόν μια ορθή γωνία τη στιγμή του πρώτου ή του τελευταίου τετάρτου της Σελήνης. Εκτίμησε ότι η γωνία ήταν 87°. Χρησιμοποιώντας, σωστά, τη Γεωμετρία, αλλά με λανθασμένα στοιχεία παρατήρησης, ο Αρίσταρχος συμπέρανε ότι ο Ήλιος ήταν 20 φορές μακρύτερα από ό,τι η Σελήνη. Στην πραγματικότητα ο Ήλιος είναι περίπου 390 φορές μακρύτερα.
Εντόπισε ότι η Σελήνη και ο Ήλιος έχουν σχεδόν το ίδιο φαινόμενο μέγεθος από τη Γη και συμπέρανε ότι οι διάμετροί τους θα είναι ανάλογοι με την απόστασή τους από τη Γη. Έτσι κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Ήλιος είχε 20 φορές μεγαλύτερη διάμετρο από τη Σελήνη, ένα συμπέρασμα που είναι υπολογιστικά λογικό και σωστό, αλλά επίσης λάθος (αφού στηρίζεται σε λάθος δεδομένα).
Η εκτίμησή του, όμως, αυτή υποδεικνύει ότι ο Ήλιος είναι, αδιαμφισβήτητα, μεγαλύτερος από τη Γη, κάτι που υποστηρίζει το Ηλιοκεντρικό Πρότυπο.
Υποσημειώσεις[]
- ↑ ᾿Αρίσταρχος δὲ ὁ Σάμιος ὑποτίθεται γὰρ τὰ μὲν ἀπλανέα τῶν ἄστρων καὶ τὸν ἅλιον μένειν ἀκίνητον, τὰν δὲ γᾶν περιφέρεσθαι περὶ τὸν ἅλιον κατὰ κύκλου περιφέρειαν, ὅς ἐστιν ἐν μέσῳ τῷ δρόμῳ κείμενος, τὰν δὲ τῶν ἀπλανέων ἄστρων σφαῖραν περὶ τὸ αὐτὸ κέντρον τῷ ἁλίῳ κειμέναν τῷ μεγέθει τηλικαύταν εἶμεν, ὥστε τὸν κύκλον, καθ' ὃν τὰν γᾶν ὑποτίθεται περιφέρεσθαι, τοιαύταν ἔχειν ἀναλογίαν ποτὶ τὰν τῶν ἀπλανέων ἀποστασίαν, οἵαν ἔχει τὸ κέντρον τᾶς σφαίρας ποτὶ τὰν ἐπιφάνειαν" (Αρχιμήδης, Ψαμμίτης, 2, 135, 2 - 136, 4).:
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
- Αστρονομία
- Ουρανογραφία
- Αστερισμός
- Αστέρας
- αστρονόμος
- Σέλευκος ο Σελεύκειος
- Αστρονόμοι Αρχαίας Εποχής
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
- Ομώνυμο άρθρο στην Βικιπαίδεια
- Ομώνυμο άρθρο στην Livepedia
- Ομώνυμο άρθρο στην Astronomia
- Aristarchus of Samos
- The Antikythera Calculator (Italian and English versions)
- Biography: JRASC, 75 (1981) 29
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)