Ιώ και Ίωνες
Αιολείς, Ίωνες και Δωριείς κατά την Κλασσική Εποχή.
Ίωνες
Δωριείς
Αιολείς
Το όνομα «Ιώ» έχει γλωσσική συνάφεια με την ονομασία των Ιώνων, μία από τις τέσσερεις φυλές, οι οποία παραδοσιακά συναποτελούσαν το έθνος των Ελλήνων κατά την κλασσική εποχή.
Εισαγωγή[]
Η πρώτη παρατήρηση που κάνει κανείς είναι ότι το όνομα «Ιώ» έχει πρόδηλη γλωσσική συγγένεια με την ονομασία των Ιώνων, μίας από τις τέσσερεις φυλές, οι οποίες παραδοσιακά συναποτελούσαν το έθνος των Ελλήνων κατά την Κλασσική Εποχή. Ωστόσο με έκπληξη διαπιστώνει κανείς ότι στις μυθικές πηγές η συγγένεια αυτή αγνοείται.
Η Μικρά Ασία την 3η και 2η χιλιετία[]
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Θεωρούμε ότι στην μικρασιατική ακτή του Αιγαίου πελάγους, ήδη από την 3η χιλιετία π.Χ. είχαν εμφυτευθεί αποικίες προερχόμενες από τα υπάρχοντα κράτη της Βαλκανικής/Ελλαδικής ακτής.
Ανάλογα με την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε τότε στην Δυτική Μ. Ασία οι πρώϊμες αυτές αποικίες κατά καιρούς ενισχύονταν ή εξασθένιζαν.
Έλληνες στην Μικρά Ασία[]
Στο πρώτο ήμισυ της 2ης χιλιετίας, δημιουργούνται σημαντικά κράτη τόσο στην Θεσσαλία από τους Αιολείς (Λάρισα, Ιωλκός) όσο και στην Πελοπόννησο από τους Αργείους (Άργος). Αυτό έχει ως συνέπεια (όπως και στην Κλασσική Εποχή) στις αποικίες του βόρειου τμήματος της μικρασιατικής ακτής να υπερτερήσουν οι Αιολείς (ή Έλληνες) ενώ σε αυτές του νότιου τμήματος να επικρατήσουν οι Αργείοι.
(Γνωρίζοντας κανείς τις εμπορικές αποικίες/παροικίες που δημιούργησαν οι Ασσύριοι της Ασσώρειας (Ashur) στην μεταγενέστερη Μικρά Καππαδοκία, ήδη από την 3η χιλιετία, και λαμβάνοντας υπό όψη την τεράστια απόσταση που τις χώριζε από την μητρόπολη και τους ορεινούς όγκους που έπρεπε να διανύουν οι άποικοι-έμποροι για να τις προσεγγίσουν, δεν πρέπει να θεωρεί αδύνατο το ότι γινόταν κάτι ανάλογο σε μία θάλασσα, πλήρη από διάσπαρτες νήσους, όπως το Αιγαίο).
Χατταίοι και Χετταίοι στην Μικρά Ασία[]
Ενώ αυτά συνέβαιναν στη δυτική ακτή της Μ. Ασίας, το ανατολικό της τμήμα (δηλ. στην Καππαδοκία), λόγω και των εμπορικών και κοινωνικών επαφών του με την κοιτίδα του ανθρώπινου πολιτισμού, την Μεσοποταμία, σημείωνε σημαντική ανάπτυξη με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν εκεί (βοηθούσης και της μορφολογίας του εδάφους) ισχυρά κράτη-αυτοκρατορίες. Αυτά ήταν των Προ-ϊνδοευρωπαίων Χατταίων (ίσως στα τέλη της 3ης χιλιετίας) και των Ινδοευρωπαίων Χετταίων (το πρώτο ήμισυ της 2ης χιλιετίας, και πιο συγκεκριμμένα κατά τον 17ο αιώνα). Τόσο οι Χατταίοι (που έδωσαν, άλλωστε, και το όνομά τους σε ολόκληρη την μικρασιατική χερσόνησο και αργότερα σε ολόκληρη την ήπειρο) όσο και οι Χετταίοι (όπως διαπιστώνεται από τις υπάρχουσες γραπτές πηγές) επέκτειναν βαθμιαία την εξουσία τους και εκτός Καππαδοκίας και έφθασαν στην Αιγαιωτική μικρασιατική ακτή. Εκεί θα ήρθαν, για πρώτη φορά, σε άμεση επαφή με τις Ελλαδικές αποικίες.
Το πρώτο πράγμα που θα διαπίστωσαν ήταν η δυσκολία κατάκτησής τους. Όταν οι αυτοκρατορικές στρατιές πλησίαζαν, οι άποικοι θα κατέφευγαν στις νήσους του Αιγαίου και θα επέστρεφαν στις πόλεις τους μετά την αναχώρηση του εισβολέα. Δεδομένης της αδυναμίας των αυτοκρατοριών, της εποχής εκείνης, να διατηρήσουν μόνιμες ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις σε τόσο απόμακρη, από την έδρα τους, περιοχή οι Αιγαιτικές αυτές αποικίες θα παρέμεναν, κατά κανόνα, ανεξάρτητες.
Ετυμολογίες[]
Όσο αφορά τώρα την ονομασία των αποικιών υποθέτουμε ότι οι μεν Χατταίοι θα πρέπει προσέδωσαν στους Αργείους αποίκους, της νότιας αιγαιωτικής ακτής, μία ονομασία όπως *Arga ενώ οι μεταγενέστεροι Χετταίοι που παρέλαβαν από αυτούς την ονομασία αυτή, θα την παρέφθειραν σε *Arza. Στην συνέχεια επικόλλησαν και την τοπογραφική κατάληξη -wa και έτσι κατέληξαν στό όνομα Αρσαβία (Arzawa) (= γη, χώρα των Αργείων).
Ενδιαφέρον όμως έχει να γνωριίρουμε και το όνομα που απέδιδαν οι Ελλαδικές μητροπόλεις στις αποικίες τους αυτές.
Πιθανολογούμε ότι, για λόγους που θα φανούν στην συνέχεια, ότι:
- η μεν βόρεια ακτή (δηλ. η κλασσική Αιολίδα, το Ίλιο (Τροία) και η Μικρά Φρυγία) ονομάσθηκε «Ιλιάς»,
- η δε νότια ακτή (δηλ. η κλασσική Ιωνία) ονομάστηκε «Ιάς».
Αργότερα, οι μεν κτήσεις των Αιολέων στην βόρεια ακτή κατελήφθηκαν από θρακικές φυλές (Τρώες) οι δε κτήσεις των Αργείων στην κεντρική και νότια ακτή περιήλθαν στην κυριαρχία των Λυκίων (Lukka) και έτσι η Αρσαβία έγινε Λουβιακό κράτος.
Η άνοδος της Αρσαβίας[]
Η συνέχεια είναι γνωστή από τα διασωθέντα κείμενα της χετταϊκής ιστορίας.
Ο πρώτος Χετταίος αυτοκράτορας επί του οποίου αναφέρεται επιδρομή στην Αρσαβία (Arzawa) είναι ο Άτλας Α' ο Κατακτητής (Hattusili I) (c.1650 - 1620).
Η Χετταϊκή κυριαρχία στην Μ. Ασία αφού γνώρισε διαδοχικές κάμψεις εξασθένησε ιδιαίτερα επί του Τάνταλου Β' του Ασθενούς (Tudhaliya II) (1375 - 1360).
Όμως, την τελευταία περίοδο της βασιλείας του αρχίζει η ταχύτατη άνοδος της Αρσαβίας (Arzawa) καθώς στον θρόνο της καταλαμβάνει ο Λύκιος (Lukka) Μαδυβάττης (Madduwatta), που πιθανότατα ταυτίζεται με τον Λύκιο Ιοβάτη των ελληνικών μυθικών πηγών. Αυτός με μία επιτυχή σειρά εκστρατειών (που οι ελληνικές μυθικές πηγές αποδίδουν στον νεαρό τότε Βελλεροφόντη, Έλληνα (αρχηγό μισθοφόρων?)) επιτυγχάνει να μετατρέψει το κράτος του σε μία τεράστια αυτοκρατορία που καλύπτει ολόκληρη την δυτική και νοτιοδυτική Μ. Ασία.
Σε συνεργασία με τους Αχαιούς (Ahhiyawa) (με έδρα την Αχαϊκή Κρήτη) αφαιρείται από τους Χετταίους ακόμη και η Κύπρος (Alasiya).
Η χρυσή εποχή της Ιούς[]
Έχει αρχίσει πλέον η χρυσή εποχή της Αρσαβίας (Arzawa) που, σε αντιστοιχία με τις ελληνικές μυθικές πηγές, πρέπει να ταυτισθεί με την εποχή που ο Ζεύς αγαπούσε την Ιώ.
Οι Χετταίοι υπό τους αυτοκράτορες Αρνάβανδο Α' τον Ατυχή (Arnuwanda I) (1360 - 1350) και Τάνταλο Γ' τον Μικρό (Tudhaliya III) (1350 - 1344) αδυνατούν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση (καθώς αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα στα νοτιοανατολικά σύνορά τους (Συρία) την απειλή των Μιταννών).
Στο μεταξύ, η Αρσαβία (Arzawa) φθάνει στο αποκορύφωμα της ακμής της υπό τους βασιλείς Σαρπηδόνα (Tarchu-daradu), γιό του Μαδυβάττη (Madduwatta) και Άγαστο (Uhhasiti). Ο τελευταίος θεωρούμε ότι ταυτίζεται με τον Βελλεροφόντη και επομένως, σύμφωνα με τον ελληνικό μύθο, είναι γαμβρός του Μαδυβάττη (Madduwatta).
Αντίθετα οι Χετταίοι, που επιπλέον αντιμετωπίζουν εισβολές των Ασκανίων (Κaska) από τα βόρεια, γνωρίζουν την μεγαλύτερη κρίση της ιστορίας τους.
Αίγυπτος και Αρσαβία[]
Οι Χετταίοι βρίσκονται πλέον σε τόσο απελπιστική θέση που ακόμη και οι Αιγύπτιοι φαραώ θεωρούν (σε διπλωματικό διάλογο με την Arzawa που σώθηκε στα αιγυπτιακά αρχεία) ότι πλέον το Χετταϊκό κράτος πνέει τα λοίσθια.
Αναβίωση της Χετταϊκής δύναμης[]
Αιφνίδια όμως η τύχη άλλαξε. Ο Χετταϊκός στρατός, υπό την ηγεσία του πρίγκιπα και μετέπειτα αυτοκράτορα *Σύππιλου Α' του Μεγάλου (Suppilu-liuma I) (1344 - 1322), νικά τους Ασκάνιους (Kaska), αποτρέπει την διείσδυση του στρατού της Αρσαβίας (Arzawa) στο εσωτερικό της βόρειας Καππαδοκίας και στην συνέχεια συντρίβει τους Μιταννούς στην Συρία.
Οι Αρσάβιοι (Arza) αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις απομακρυσμένες κτήσεις τους στην νότια Καππαδοκία διατήρησαν όμως την δυτική Μ. Ασία. Σύμφωνα με τον ελληνικό μύθο, άρχισε η εποχή που η Ήρα αντιλήφθηκε τον έρωτα του Δία για την Ιώ και τον υποχρέωσε να την εγκαταλείψει.
Καταστροφή Αρσαβίας από τους Χετταίους[]
Η μεγάλη αναμέτρηση Χετταίων και των Αρσαβίων (Arza) γίνεται τελικά στην αρχή της βασιλείας του Μυρσίλου Β' του Ανορθωτού (Mursili II) (1321 - 1295).
Διεξάγοντας μία θριαμβευτική εκστρατεία κατά του γηραιού πλέον Άγαστου (Uhhasiti) (ή Βελλεροφόντη), ο Χετταίος αυτός νεαρός αυτοκράτορας, εκκινεί από την Καππαδοκία και διατρέχοντας όλη την Μ.Ασία και φθάνει στην παραλία του Αιγαίου. Στην συνέχεια συντρίβοντας παντού κάθε αντίσταση, εισέρχεται στην κυρίως Αρσαβία (Arzawa) (δηλ. στην Ιάδα, την κλασσική Ιωνία) και την καταστρέφει από άκρου εις άκρο. Η πρωτεύουσα Έφεσος (Apasa) κυριεύεται και ισοπεδώνεται. Στα Χετταϊκά κείμενα αναφέρεται ότι 60.000 άνθρωποι εκριζώθηκαν και οδηγήθηκαν ως δούλοι στην Χετταϊκή ενδόχωρα.
Για να πάρουμε μία εικόνα της κατάστασης μάλλον πρέπει να συγκρίνουμε τα τεκταινόμενα με την κατάληψη της Ιωνίας από Λυδούς και Πέρσες, στην Κλασσική Περίοδο (δηλ. μετά από 800 έτη περίπου) ή με την κατάληψη της από τους Τούρκους, στην σύγχρονη εποχή (δηλ. μετά από 3000 έτη περίπου).
Καθώς στίφη μαινόμενων Χετταίων (η ανάμνηση της παρ' ολίγον μοιραίας κρίσης που γνώρισαν μία εικοσαετία πριν θα τους ήταν ακόμη νωπή) και των πλησιόχωρων συμμάχων τους πλησίαζαν στην Αιγαιωτική παραλία, μεγάλες μάζες κατοίκων της Ιάδας (Arza) επιβιβάζονται στα πλοία (όπως άλλωστε και ο ίδιος ο Βελλεροφόντης) και καταφεύγουν αλλόφρονες στις απέναντι νήσους του Αιγαίου (Σάμο, Χίο) καθώς και στις Κυκλάδες.
Στην συνέχεια αρκετοί καταφθάνουν στην Αργολίδα και ζητώντας την προστασία της αρχικής πατρίδα τους, του Άργους. Στα όμματα των εντοπίων η μετανάστευση αυτή ήταν η επιστροφή της δυστυχούς φυλής «Ιώ» όπως θα παραφθάρηκε η λέξη για να διαχωρίσει τους πρόσφυγες από τους εναπομείναντες στην πατρίδα τους Ιάδα ( = Ιωνία).
Η Ιώ στο Άργος[]
Οι Αργείοι ηγεμόνες βλέποντας να καταφθάνουν στην Πελοπόννησο ορδές προσφύγων (με ήθη ελληνικά μεν κατά βάση αλλά με ανατολίζουσες αποχρώσεις) και φοβούμενοι λεηλασίες και επαναστάσεις προσπάθησαν να εποπτεύσουν τα προσφυγικά κύματα. (Οι πρόσφυγες αποτελούσαν απειλή καθώς, εκτός από την πενία τους, θα ήταν επιπλέον οι φορείς στον Ελλαδικό χώρο μερικών μικρασιατικών θεοτήτων, όπως ο Απόλλων, ο Ερμής και η Άρτεμις).
Την εποπτεία που αφορούσε διοχέτευση των νεοφερμένων σε επιλεγμένες περιοχές εντός και εκτός Πελοποννήσου (όπως στην Αιγιάλεια (= μεταγενέστερη Αχαΐα), στην Εύβοια, στην βόρεια Αττική, στην Αιτωλία κ.α) ανέλαβε, βέβαια, ο Αργειακός στρατός κάνοντας χρήση και καταπιεστικών μέτρων (δηλ. αντίστοιχα, ο Άργος ο Πανόπτης του μύθου).
Οίστρος της Ήρας[]
Τελικά, κάτω από την πίεση του διαρκώς αυξανόμενου όγκου τους, φαίνεται ότι οι πρόσφυγες διέλυσαν τις φρουρές τους (κάτι που αποδόθηκε στην μεσολάβηση του θεού Ερμή) και άρχισαν λεηλασίες. Τότε, το Άργος ο Πανόπτης απέστειλε στρατιωτική δύναμη (ο γνωστός οίστρος του μύθου) να τους εκδιώξει και ταυτόχρονα να προστατεύσει τις περιοχές της αυτοκρατορίας του.
Περιπλανήσεις της Ιούς[]
Έτσι άρχισε ο διωγμός και η περιπλάνηση της δυστυχούς Ιούς, όπως παρουσιάστηκε το θέμα από τους μεταγενέστερους μυθοπλάστες. Φαίνεται ότι εκτός από τους Αργείους (Arza) που κατευθύνθηκαν στον Ελλαδικό χώρο, κάποιοι άλλοι πέρασαν στην Θράκη από τον Βόσπορο ενώ άλλοι διεσπάρησαν ιδρύοντας αποικίες στον Εύξεινο Πόντο. Τέλος, πιθανότατα, κάποιοι μετέβησαν στο Δέλτα της Αιγύπτου οπότε προέκυψε ο συσχετισμός τόσο με θεό Άπιδα (Έπαφο) όσο και με τους Δαναούς.
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)