Θεσσαλία
Θεσσαλία. Σχεδίαση Π. Χρυσοστόμου με βάση το χάρτη του Friedrich Stählin στο βιβλίο «Η αρχαία Θεσσαλία», Μετάφραση: Γιώργος Παπασωτηρίου & Αναστασία Θανοπούλου, Εκδοτικός οίκος αδελφών Κυριακίδη Α.Ε., Θεσσαλονίκη 2002.
Η Θεσσαλία κατά την Κλασσική Εποχή
Κλασσική Θεσσαλία
Θεσσαλία Πελασγιώτιδα Εστιαιώτιδα Θεσσαλιώτιδα Φθιώτιδα Περραιβία Μαγνησία
Μαλίδα Αινίδα Οιταία
Μακεδονία Ελυμεία Ορεστίδα Λυγκηστίδα Εορδαία Βοττιαία Πιερία
Μυγδονία Κρηστωνία Βισαλτία Οδομαντική Ηδωνίδα Παρορβηλία
- Ιστορική χώρα της Βαλκανικής Χερσονήσου
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Θεσσαλοί" πρέπει να παράγεται, ενδεχομένως, από την σύνθεση των ονομασιών "Δεσσοί" (~ Δεσσαρήτες) + "Αιολείς".
(Όπως, αντίστοιχα, το όνομα "Θεσπρωτοί" πρέπει να παράγεται από την σύνθεση των λέξεων "Δεσσοί" (~ "Δεσσαρήτες") + "Παραυτοί" (~ "Παραυαίοι")
όπως, αντίστοιχα, και το όνομα "Αιτωλοί" πρέπει να παράγεται από την σύνθεση των λέξεων "Αιθοί" (~ "Αίθικες") + "Αιολείς"
όπως, αντίστοιχα, και το όνομα Αχελώος (και Αχιλλεύς) πρέπει να παράγεται από την σύνθεση των λέξεων "Αχαιοί" + "Αιολείς")
Γεωγραφία[]
Συνορεύει:
- Β: με την Δυτική Μακεδονία και την Κεντρική Μακεδονία,
- Ν: με Μέση Ελλάδα (ή Στερεά),
- Δ: με την Ήπειρο, ενώ
- Α: βρέχεται από το Αιγαίο Πέλαγος.
Μορφολογία[]
H συνολική της έκταση είναι 14.036 χλμ2, που αντιπροσωπεύει περίπου το 11% της συνολικής έκτασης της ελληνικής επικράτειας. Το έδαφος ως προς τη διαμόρφωσή του είναι 50% ορεινό-ημιορεινό και 50% πεδινό και στα όριά του περιλαμβάνεται η πεδιάδα της Θεσσαλίας, η μεγαλύτερη πεδιάδα και σιτοβολώνας της ελληνικής επικράτειας, που διαρρέεται στο άξονα ανατολή-δύση από τον ποταμό Πηνειό, ο τρίτος μεγαλύτερος ποταμός της Ελλάδας. Στις ορεινές περιοχές περιλαμβάνονται ο Όλυμπος, το νότιο τμήμα της οροσειράς της Πίνδου, το βόρειο τμήμα των Αγράφων, η Όσσα, το Πήλιο και η Όθρυς. Ιδιαίτερης σημασίας γεωστρατηγικό και οικονομικό έργο στην περιφέρεια της Θεσσαλίας είναι η τεχνητή λίμνη του Ταυρωπού, η οποία δημιουργήθηκε ύστερα από απόφραξη της κοίτης του Ταυρωπού, παραπόταμου του Αχελώου.
Επίσης όρη:
- Τίτανος,
- Φυλλίειον,
- Χαλκωδόνιον,
- Ερημών,
- Τισσαίον
Επίσης όρη:
- Τίτανος,
- Φυλλίειον,
- Χαλκωδόνιον,
- Ερημών,
- Τισσαίον
Οικονομία[]
Το υπέδαφος της περιφέρειας Θεσσαλίας διαθέτει ορυκτό πλούτο, κυρίως χρωμίτη, θειούχα μεταλλεύματα, αμίαντο, ιλμενίτη και κοιτάσματα λιγνίτη.
Δημογραφία[]
Πρωτεύουσα της Θεσσαλίας, όπως και έδρα της Περιφέρειας Θεσσαλίας είναι η Λάρισα (μόνιμος πληθυσμός 2001: 131.095 κ.). Δεύτερη πόλη σε πληθυσμό ο Βόλος (μόνιμος πληθυσμός 2001: 122.697 κ.), που αποτελεί και το λιμάνι όλης της Θεσσαλίας.
Στη σύνθεσή της περιλαμβάνει τους νομούς:
Αρχαιολογία[]
Στη Θεσσαλία έχουν βρεθεί σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα από το 3.000 π.Χ.
Από ανασκαφές στο Διμήνιο αποκαλύφθηκε θολωτός τάφος και στις Παγασές αρχαίο νεκροταφείο.
Επίσης στο Σέσκλο βρέθηκε αρχαία ακρόπολη, όμοια με εκείνη στο Διμήνιο.
Αλλά τα σπουδαιότερα είναι τα αγγεία που βρέθηκαν σε διάφορα μέρη και δείχνουν την εξέλιξη της κεραμικής τέχνης στη Θεσσαλία, αλλά και την ανάπτυξη της ζωγραφικής στην αρχαιότατη αυτή περίοδο από την οποία δεν έχουμε άλλες ζωγραφικές παραστάσεις.
Ιστορία[]
Προϊστορία[]
Το όνομα της Θεσσαλίας συνδέεται με τους αρχαιότερους ελληνικούς μύθους.
Μυθικός επώνυμος ήρωας της Θεσσαλίας αναφέρεται ο Θεσσαλός.
Αυτός, κατά την παράδοση, ήταν γιος του Ηρακλή και της Χαλκιόπης.
Άλλοι τον θεωρούν γιο του Ιάσονα και της Μήδειας, που σώθηκε και, επιστρέφοντας, έγινε βασιλέας της Θεσσαλίας και της έδωσε το όνομά του.
Φαίνεται ότι το αρχαιότερο όνομα της Θεσσαλίας ήταν "Νεσσωνίς" όπως και η ομώνυμη λίμνη.
Οι κάτοικοι της θα αποκαλούνταν "Νεσσοί" (ονομασία που διασώθηκε στο όνομα του Κένταυρου Νέσσου.
Προφανώς οι Νεσσοί αυτοί ήταν συγγενείς των Θρακών Νεστών αλλά και των Μοισών.
Όταν εκδιώχθηκαν από την Θεσσαλία ίσως αποίκησαν την Νάξο
Κάποια εποχή καταλήφθηκε από τους "Αίμονες" και τότε αποκλήθηκε Αιμονία (το όνομα διατηρήθηκε επί αρκετό διάστημα περιορισμένο στην περιοχή Φερών και Ιωλκού.
Αργότερα, όταν η χώρα κατακλύσθηκε από τους Πελασγούς αποκλήθηκε Πελασγία (όνομα που παρέμεινε τελικά στην Πελασγιώτιδα της Κλασσικής Εποχής).
Τέλος όταν έφθασαν οι Αιολείς (ίσως οι πρώτοι Έλληνες κάτοικοι) έλαβε το όνομα "Αιολία".
Η χώρα φαίνεται πάντως ότι έλαβε το τελικό της όνομά της από τους Θεσσαλούς που την κατέκτησαν μετά την εποχή του Τρωικού Πολέμου.
Η Θεσσαλία συνδέεται με την πρώτη κοιτίδα των φυλών που εξαπλώθηκαν αργότερα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ο Όλυμπος, η κατοικία των θεών, η κοιλάδα των Τεμπών, όπου ο Απόλλων έδρεψε την πρώτη δάφνη, η Τρίκκη, η πατρίδα του πατέρα της Ιατρικής Ασκληπιού και πολλές άλλες παραδόσεις έχουν ως κοιτίδα τη Θεσσαλία.
Από τους μύθους της Θεσσαλίας σπουδαίος είναι ο μύθος με τους Κένταυρους και τους Λαπίθες και του φοβερού αγώνα μεταξύ τους. Οι Κενταυρομαχίες συμβολίζουν, σύμφωνα με μερικούς φιλόλογους τις καταιγίδες και ανάλογα φυσικά φαινόμενα. Περιώνυμος βασιλέας ήταν ο Άδμητος, ο βασιλέας των Φερών. Επίσης, ο Πηλεύς, που από τη Θέτιδα απέκτησε τον Αχιλλέα.
Κλασσική Εποχή[]
Στην αρχαιότερη ελληνική ιστορική περίοδο, οι πόλεις της Θεσσαλίας διοικούνταν ολιγαρχικά από ισχυρές οικογένειες και ποτέ δεν ενώθηκαν. Στους Περσικούς Πολέμους οι Αλευάδες της Λάρισας συμμάχησαν με τους Πέρσες εισβολείς.
Μετά τους Περσικούς Πολέμους οι Αλευάδες, διατήρησανν την ταγεία του Θεσσαλικής Ομοσπονδίας και προσέφεραν βοήθεια στους Αθηναίους το 476 π.Χ. στην εκστρατεία του Κίμωνα κατά των Περσών στην Ηιόνα (στο Στρυμώνα) και αργότερα στην κατάληψη της Σκύρου.
Οι Σπαρτιάτες υπό τον βασιλέα τους Λεωτυχίδα Α', εκστράτευσαν στην Θεσσαλία, το 469 π.Χ. εξασθενίζοντας την επιρροή της Λάρισας, οδηγώντας ωρισμένες πόλεις στην Σπαρτιατική σφαίρα επιρροής.
Η Σκοτούσσα και οι Φερές, καθώς και τμήμα της Αχαΐας Φθιώτιδας αποσπάστηκαν από τη νομισματική ένωση των Αλευάδων.
Η κεντρική εξουσία, με εκπρόσωπο τον ταγό, έχασε την ισχύ, όταν οι πλούσιες οικογένειες απέκτησαν δύναμη. Αυτό φάνηκε στη μάχη της Τανάγρας, το 457 π.Χ., με τη στροφή του Θεσσαλικού ιππικού υπέρ των Σπαρτιατών, ενώ είχε σταλεί να στηρίξει τους Αθηναίους.
Στη μάχη σκοτώθηκε ο Εχεκρατίδας της Φαρσάλου και ο γιος του Ορέστης κατέφυγε στην Αθήνα, η οποία επιχείρησε το 454 π.Χ. να τον επαναφέρει, χωρίς αποτέλεσμα. Το Θεσσαλικό ιππικό στήριζε τώρα τις επαναστατημένες πόλεις.
Στον Πελοποννησιακό Πόλεμο (431-404 π.Χ.) η Θεσσαλία παρέμεινε ουδέτερη, ακόμα και όταν θιγόταν άμεσα, όπως το 424 π.Χ. όταν ο Σπαρτιάτης Βρασίδας διέσχισε τη χώρα. Ταγός ήταν ο Φαρσάλιος Δάοχος (432-405 π.Χ.) και στην εποχή του σε όλη τη Θεσσαλία επικρατούσαν η ειρήνη και η ευημερία, σύμφωνα με το ιστορικό επίγραμμα που χάραξε ο εγγονός του Δάοχος το δεύτερα μισό του 4ου αιώνα π.Χ.
Ο ταγός ουσιαστικά ήταν ανίσχυρος και το Κοινό των Θεσσαλών ήταν στα χέρια ορισμένων οικογενειών της αριστοκρατίας, οι οποίοι αψηφούσαν και αυτή την ύπαρξη της συνέλευσης.
Το 405/4 π.Χ. ο Λυκόφρων με την υποστήριξη των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων ήθελε να επεκτείνει την κυριαρχία του σε ολόκληρη τη Θεσσαλία. Αλλά το 402 π.Χ. ο Λαρισαίος Αλευάδης Αρίστιππος επανέφερε το παλαιό καθεστώς.
Σημαντική προσωπικότητα του 4ου αιώνα π.Χ. υπήρξε ο Ιάσων, τύραννος των Φερών (380-370 π.Χ.). Διάδοχος, ίσως και γιος του Λυκόφρονα, κατόρθωσε να επιβληθεί σε ολόκληρη τη Θεσσαλία και αναγνωρίστηκε ταγός.
Συμμάχησε με:
Το όνομά του αναφέρεται επίσης στη Β' Αθηναϊκή Συμμαχία το 375 π.Χ. και είχε φιλικές σχέσεις με τους Θηβαίους.
Απέβλεπε στην ένωση όλων των Ελλήνων και σε κοινή εκστρατεία κατά των Περσών, ιδέα που υποστήριζε και ο ρήτορας Ισοκράτης. Άφησε εποχή ο μεγάλος αριθμός ζώων που έστειλε στα Πύθια για θυσία το 370 π.Χ., ενώ παράλληλα κινητοποίησε το στρατό του με σκοπό τον έλεγχο της Αμφικτιονίας.
Αλλά το ίδιο έτος δολοφονήθηκε.
Τον διαδέχθηκαν οι αδελφοί του, Πολύδωρος και Πολύφρων, που είχαν επίσης βίαιο τέλος, για να επικρατήσει ο γιος του Πολυδώρου Αλέξανδρος (369-358 π.Χ.).
Οι συγκρούσεις και τα αιματηρά γεγονότα συνεχίστηκαν.
Οι Θεσσαλοί ζήτησαν τη βοήθεια του Αλέξανδρου Β' της Μακεδονίας, ο οποίος έσπευσε πρόθυμα, αλλά κράτησε τις πόλεις που απέσπασε από τους Φεραίους.
Τότε κάλεσαν σε βοήθεια τους Βοιωτούς, οι οποίοι έστειλαν το Πελοπίδα που επεβλήθη, αλλά στη Φάρσαλο αιχμαλωτίστηκε από τον Αλέξανδρο των Φερών, ο οποίος προσάρτησε την Αχαΐα Φθιώτιδα, τη μισή Μαγνησία και μεγάλο τμήμα της Πελασγιώτιδας.
Ο Πελοπίδας ελευθερώθηκε από τον Επαμεινώνδα κατόπιν διαπραγματεύσεων, αλλά το 364 π.Χ. φονεύθηκε στη μάχη στις Κυνός Κεφαλές, όπου ηττήθηκε ο Αλέξανδρος των Φερών.
Οι Θεσσαλοί θρήνησαν τον Πελοπίδα και έστησαν το άγαλμά του στους Δελφούς.
Το 363 π.Χ. Θεσσαλοί και Βοιωτοί συνέτριψαν τον Αλέξανδρο των Φερών, ο οποίος δολοφονήθηκε το 358 π.Χ.
Το 352 π.Χ. κύριος της Θεσσαλίας έγινε ο βασιλέας της Μακεδονίας Φίλιππος Β' και τη διαίρεσε σε τετραρχίες, με πρόσωπα της εμπιστοσύνης του. Ο Αλέξανδρος ανανέωσε τη συμφωνία με τα ίδια δικαιώματα που είχε ο Φίλιππος.
Στην εκστρατεία του στην Ασία, το 334 π.χ., χρησιμοποίησε το αήττητο θεσσαλικό ιππικό και στο επιστημονικό επιτελείο του περιέλαβε αρκετούς Θεσσαλούς, όπως το μηχανικό Διάδη, το γεωγράφο Μήδιο, τον ιστορικό Κύρσιλο, τον ιδρυτή της Αρμενίας, Άρμενο.
Στους πολέμους του Μακεδόνα Φίλιππου Ε' (200-197 π.Χ.) η Θεσσαλία έπαθε μεγάλες καταστροφές, γιατί στην περιοχή της έγιναν πολλές μάχες.
Μεσαιωνική Εποχή[]
Στη βυζαντινή εποχή, η Θεσσαλία αποτελούσε μέρος του βυζαντινού κράτους και δέχτηκε πολλές επιδρομές βαρβάρων, Γότθων κλπ.
Νεότερη Εποχή[]
Επί τουρκοκρατίας γνωστά είχαν γίνει τα 24 χωριά του Πηλίου που είχαν σχετική αυτονομία κι έτσι αναπτύχθηκαν οικονομικά και εξελίχθηκαν σε μεγάλα κέντρα βιοτεχνίας και εμπορίου. Παράλληλα με την οικονομική άνθηση παρουσίασαν και πνευματική και το Πήλιο έγινε ένα από τα φυτώρια του Ελληνικού Διαφωτισμού. Στη Ζαγορά ιδρύθηκε σχολή το "ελληνομουσείον", όπου σπούδασε και ο φλογερός επαναστάτης και αγωνιστής Ρήγας Φεραίος (γεννήθηκε στις Φερές) που τόσο πρόσφερε στον ελληνικό αγώνα εναντίον των Τούρκων.
Ονομαστά ήταν επίσης και τα Αμπελάκια, χωριά κοντά στον Κίσσσαβο, που είχαν δημιουργήσει τον πρώτο στην Ευρώπη συνεταιρισμό και στα βαφεία τους έκαναν βαφές με ανεξίτηλα χρώματα.
Η Θεσσαλία ενώθηκε με την ελεύθερη Ελλάδα, εκτός από την επαρχία της Ελασσόνας, το 1881.
Στη νεότερη ιστορία γνωστή είναι η εξέγερση των Θεσσαλών αγροτών στα 1910 για την κατάργηση των τσιφλικιών και το ξαναμοίρασμα της γης στους γεωργούς που την καλλιεργούσαν, ώστε να μην την κατέχουν οι τσιφλικάδες, και οι γεωργοί να είναι κολίγοι. Στο Κιλελέρ έγινε σύγκρουση των αγροτών με την αστυνομία και το στρατό, αλλά η αγροτική μεταρρύθμιση έγινε.
Γεωγραφία[]
Περιλαμβάνει πολλές ιστορικές πόλεις:
- "Σέσκλο"
Κοντά στο χωριό Σέσκλο βρίσκεται νεολιθικός οικισμός Α΄ περιόδου (2800-2500 π.Χ.) με πέτρινα τετράγωνα κτίσματα και πηλόκτιστες καλύβες. Οι κάτοικοι ήταν στην καταγωγή μάλλον Θράκες και γεωργοκτηνοτρόφοι. Κατά το 2500 π.Χ. καταστρέφεται ο οικισμός από επιδρομή μάλλον των Πελασγών που εγκαθίστανται μόνιμα στην περιοχή. Αυτοί φέρνουν νέα πολιτισμικά στοιχεία και αρχίζει η Β΄ περίοδος (2500-230 π.Χ.). Φτιάχνουν νέο τύπο σπιτιού το Μέγαρο, φτιάχνουν αγγεία, συναλλάσσονται εμπορικά με άλλους και οχυρώνονται.
- "Διμήνιο"
Ο οικισμός κατοικήθηκε τη Β΄ νεολιθική περίοδο. Βρίσκεται δίπλα στο Βόλο. Εδώ βρίσκουμε λείψανα από την κατοικία του αρχηγού, τη διπλή οχύρωση, το φούρνο, τα ταφικά ευρήματα κ.ά. Οι κάτοικοι του Διμηνίου ήταν έμπειροι γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Καλλιεργούσαν σιτάρι που άλεθαν με χερόμυλους, αποξήραιναν σύκα, έγνεθαν το μαλλί και λάτρευαν τη Θεά της γονιμότητας. Κατά τις χαλκολίθινη, χάλκινη και μυκηναϊκή περιόδους ο οικισμός συνεχίζει να υπάρχει μέχρι που νέοι κατακτητές ίδρυσαν την κοντινή μεγαλούπολη Ιωλκό. Από αυτές τις περιόδους βρέθηκαν πολλά αντικείμενα και αγγεία. Επίσης υπάρχουν δύο μυκηναϊκοί θολωτοί τάφοι.
Βρισκόταν στην ίδια θέση που είναι σήμερα ο Βόλος και ειδικά στο λόφο στα Παλιά. Ιδρυτής κατά τη μυθολογία ήταν ο Κρηθέας γιος του Αιόλου. Αυτός με τη γυναίκα του Τυρώ έκαμαν δυο παιδιά, τον Αίσονα και τον Πελία. Το θρόνο διαδέχτηκε ο Πελίας και αργότερα ο γιος τού Αίσονα, Ιάσονας, αφού έκανε την Αργοναυτική εκστρατεία. Η πόλη πήρε το όνομά της από τον ιώλκα =αυλάκι της θεάς Δήμητρας ή από τις λέξεις ιαόνιος + ολκός= μυχός της θάλασσας όπου έσυραν τα πλοία στη στεριά. Στα μυκηναϊκά χρόνια (1600-1100 π.Χ.) βρέθηκε στη μεγαλύτερη ακμή της. Μετά την κάθοδο των Δωριέων (1100 π.Χ.) παρακμάζει ως τον 6ο π.Χ. αιώνα που την κατακτούν Θεσσαλοί της ενδοχώρας. Από τον 5ο π.Χ. αιώνα και ως τον 14ο μ.Χ. θα εξαρτάται από τις Παγασές που ακμάζουν και τη Δημητριάδα των μακεδονικών ως και βυζαντινών χρόνων.
Η εξέλιξη της Ιωλκού ήταν οι Παγασές που βρισκόταν στο χώρο απέναντι του Βόλου στα Πευκάκια. Πήρε το όνομά της από την παγάσα= ναυπηγικό εργαλείο ή από τη λέξη πάγος= ύψωμα, λόφος. Ήταν πόλη οχυρωμένη και από το λιμάνι της γίνεται εξαγωγή σιταριού, κρέατος, αλλά και σκλάβων. Από εδώ εισάγονται υφάσματα, υαλικά κ.ά. Εδώ ναυπηγήθηκε η Αργώ και πήρε και το όνομά του ο Παγασητικός κόλπος. Άκμασε από το 600π.Χ. που γίνονται επίνειο των Φερών ως το 342π.Χ. που κατακτήθηκε από το Φίλιππο Β΄.
- Δημητριάς
Κτίστηκε το 293 από το Δημήτριο Πολιορκητή στο χώρο των Παγασών. Το 217 π.Χ. φτάνει στη μεγαλύτερη ακμή της με πληθυσμό 30.000 κατοίκους και μεγάλη εμπορική κίνηση. Το 168π.Χ. κυριεύεται από τους Ρωμαίους και γκρεμίζονται τα τείχη της. Στα μεταχριστιανικά χρόνια είναι μια ασήμαντη πόλη. Το 896μ.Χ. κυριεύεται από τους Σαρακηνούς και το 1040μ.Χ. από τους Βουλγάρους. Το 1070 ανακαταλαμβάνεται από τους Σαρακηνούς. Πέρασε και από την κυριαρχία των Φράγκων από το 1318μ.Χ. ως το 1423μ.Χ. που την κατέλαβαν οι Τούρκοι μαζί με ολόκληρη τη Θεσσαλία. Στα ευρήματα της Δημητριάδας έχουμε το θέατρο, τους πεσσούς του υδραγωγείου (Δόντια), τις περίφημες γραπτές στήλες, μέρος του τείχους, ναού κ.ά.
- Κλασσική Άλος (σημ. Αλμυρός)
Πόλη στη περιοχή του Αλμυρού (Κεφάλωση) στην παραλία του Παγασητικού Κόλπου. Ήκμασε έως την εποχή του Φίλιππου Β' που την κατέστρεψε και έλεγχε το δρόμο προς τη νότια Ελλάδα. Σημαντικός λιμένας. Σύμμαχος των Αθηνών με πολιούχο τη θεά Αθηνά. Η Ελληνιστική Άλος ήταν 20km προς την ενδόχωρα.
- Ομηρική Άλος (σημ. Μεγάλη Βρύση Λαμίας)
Αναφέρεται στον Όμηρο πως ιδρύθηκε από το βασιλέα Αθάμαντα. Πήρε το όνομά από την άλη (= τρέλα, μανία) που έπαθε ο ιδρυτής της Αθάμας.
- Ομηρική Αλόπη(σημ. Ράχες Εχίνου)
- Φάλαρα (σημ. Στυλίδα)
- Ναρθάκιο \Θεσσαλία (ίσως η Ομηρική πόλη Φθία)
- Αμφαναί
Ήταν κτισμένη στον κωνικό λόφο του Σωρού, απέναντι από το Βόλο. Οικιστής και ιδρυτής κατά τη μυθολογία φέρεται ο Κύκνος, υιος του Άρη που σκότωσε ο Ηρακλής με τη βοήθεια του Απόλλωνα.
- Αφέται
Αναφέρεται στον Ηρόδοτο στην ναυμαχία του Αρτεμισίου. Ήταν λιμένας και ορμητήριο του στόλου. Βρισκόταν κοντά στο σημερινό Πλατανιά.
- Θαυμακία
Πόλη βόρεια του Πλατανιά αναφέρεται στην Ιλιάδα.
- Ίτων ή Σιτών
Ομηρική πόλη δυτικά της αρχαίας Άλου στο Χολόρεμα (Μάρμαρα). Πήρε το όνομά της από τον πρώτο οικιστή της Ίτωνα, που ήταν γιος του Αμφιτρύωνα και εγγονός του Δευκαλίωνα. Αυτός θεωρούταν εφευρέτης της χαλκοτεχνίας.
- Κικύνηθος
Στη νήσο "παλιά Τρίκερι" υπήρχε πόλη με αυτό το όνομα, από το κίκηνος= πλούσιος και ήθος= τόπος. Βρέθηκαν λείψανα της αρχαίας ακρόπολης και επιγραφή.
- Κορόπη
Πόλη πάνω από τη σημερινή "Μπούφα" με ιερό του Κοροπαίου Απόλλωνα. Γύρω στο 293 π.Χ. η Κορόπη βρισκόταν σε ακμή λόγω και του μαντείου της και είχε έναν ιερομνήμονα. Στο ιερό κατέφευγαν άνθρωποι άρρωστοι αλλά και κατατρεγμένοι για να ζητήσουν παρηγοριά από το θεό. Όταν όμως άκμασε η Δημητριάδα έχασε την αίγλη της, αν και κράτησε το ιερό ως τα ρωμαϊκά χρόνια.
- Νηλεία
Η αρχαία αυτή πόλη τοποθετείται στα Πευκάκια και όχι κοντά στα Λεχώνια. Ήταν Μυκηναϊκός συνοικισμός σύγχρονος της Ιωλκού, που έλαβε το όνομά της από το Νηλέα αδελφό του Πελία.
Ομηρική πόλη που κυβερνούσε ο Φιλοκτήτης. Ήταν κτισμένη σε ύψωμα, απέναντι από την νησίδα Αλατάς, στην τοποθεσία Βαλτούδι. Είχε θέα και λιμένα προς τον Παγασητικό και προς το Αιγαίο.
- Ορμίνιο
Ομηρική πόλη βορειοανατολικά της Γορίτσας. Ιδρυτής ήταν ο εγγονός του Αίολου, Όρμενος.
Ομηρική πόλη με βασιλέα τον Πρωτεσίλαο που σκοτώθηκε από τον Έκτορα στην Τροία. Βρισκόταν στην ίδια θέση με το σημερινό χωριό Φτελιό ή Πτελεός.
- Πύρασσος
Πόλη ομηρική πλησίον των Φθιώτιδων Θηβών, με ακρόπολη και φυσικό λιμένα που άκμασε την περίοδο μετά την καταστροφή των Φθιώτιδων Θηβών στην Ρωμαϊκή και Παλαιοβυζαντινή Εποχή. Υπάρχουν πολλά ευρήματα από όλες τις περιόδους και ειδικά νεολιθικά αγγεία και εδώλια και οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές (Νέα Αγχίαλος).
- Σηπιάς
Μικρή πόλη στο ΝΑ άκρο της χερσονήσου της Μαγνησίας απέναντι από τη Σκιάθο. Πήρε το όνομά της από την αφθονία της σηπίας (σουπιάς) στην θαλάσσια περιοχή. Ήταν ιερή ακτή της Θέτιδας και των Νηρηίδων.
- Σπάλαθρα ή Σπάλαυθρα
Αρχαία πόλη μεταξύ Χόρτου και Μηλίνας πάνω σε ύψωμα. Περισσότερες πληροφορίες δεν υπάρχουν.
Μετά την αρχαία Λάρισα ήταν η σημαντικότερη πόλη της Θεσσαλίας. Πήρε μέρος στον Τρωικό πόλεμο με έντεκα πλοία και βασιλιά τον Είμηλο, που κλείστηκε στο Δούρειο ίππο μαζί με τον Οδυσσέα. Τον 6ο αιώνα οι Φερές βρήκαν διέξοδο στη θάλασσα κάνοντας επίνειό τους τις Παγασές. Είχαν στα χέρια τους το εμπόριο της Θεσσαλίας γι’ αυτό και είχαν δικό τους νόμισμα. Σπουδαίος βασιλιάς τους ήταν ο Λυκόφρων που κατάφερε να ξεφύγει από τους πλούσιους Αλεβάδες που κυριαρχούσαν στο εμπόριο της Θεσσαλίας και συγχρόνως να μοιράσει κτήματα στους ακτήμονες γεωργούς. Την ίδια κοινωνική πολιτική συνέχισε κι ο γιος του Ιάσων. Οι Φερές το 352π.Χ. κατακτήθηκαν από τους Μακεδόνες του Φιλίππου Β΄. Το 302π.Χ. πέρασαν στα χέρια του Δημητρίου πολιορκητή και το 191π.Χ. κατακτήθηκαν από τους Ρωμαίους.
- Θήβα Φθιώτιδες Θήβαι
Πόλη σημαντική, κτισμένη στο Κρόκιον ή Κροκωτόν πεδίον (σημερινές Μικροθήβες). Ονομαζόταν Φθιώτιδες για να διακρίνεται από τις Θήβες της Βοιωτίας και της Αιγύπτου. Είχε ακρόπολη και φυσική οχύρωση. Ήταν όπως και σήμερα εύφορη και γόνιμη περιοχή. Εκεί υποτίθεται ότι κατοικούσαν οι Μυρμιδόνες του Αχιλλέα. Είχε δικό της νόμισμα. Κατακτήθηκε από Μακεδόνες του Φιλίππου Β΄ (217 π.Χ.), που την κατέστρεψαν και μετοίκησαν στην αρχαία Πύρασο.
Αργότερα κατακτήθηκε από Σλάβους και Φράγκους.
Πόλη ομηρική και αυτή με ιδρυτή το βασιλέα Ίφικλο, πατέρα του ήρωα Πρωτεσίλαου. Ερείπια της ακρόπολης της πόλης, βρίσκουμε σε λόφο πριν το ομώνυμο χωρίο του Αλμυρού.
- Μεθώνη ή Μηθώνη
Ομηρική πόλη που τοποθετείται στο λόφο Νεβεστίκι στα Άνω Λεχώνια. Υπάρχουν λείψανα ναού.
Νήσοι Σποράδες[]
- Γεροντία
Είναι το νησίδιο Γιούρα.
- Εύθυρα ή Σαλυμία
Είναι το νησίδιο Κυρά-Παναγιά ή Πελαγονήσι.
- Ευώνυμος
Είναι το νησίδιο Περιστέρα.
- Ίκος
Άλλοι την ταυτίζουν με την αρχαία Ίκο, άλλοι με την Ψαθούρα που ονομαζόταν Αλόννησος. Πάντως το σημερινό νησί Αλόννησος είναι η Ίκος. Οι Βυζαντινοί την έλεγαν Λιοδρόμια ή Χιλιοδρόμια. Τα ερείπιά της βρίσκονται στο Κοκκινόκαστρο στά ανατολικά.
- Ιρρεσία
Είναι το νησίδιο Πιπέρι.
- Πεπάρηθος
Είναι η σύγχρονη νήσος Σκόπελος. Ιδρυτής της ήταν ο Στάφυλος, που ξεκίνησε από την Κνωσό της Κρήτης, γιος του Διόνυσου και της Αριάδνης. Στα αρχαία χρόνια υπήρχαν τρεις πόλεις στο νησί: Η Πάνορμος, η Σελινούς (σημερινή Γλώσσα), η Πεπάρηθος (Σκόπελος) που καταστράφηκαν το 340π.Χ. από το Φίλιππο Β΄. Στα βυζαντινά χρόνια ήταν κατοικημένη από πειρατές και ντόπιους, όπως επίσης και τα χρόνια της τουρκοκρατίας από Ενετούς ως το 1538μ.Χ. που λεηλατήθηκε πέφτοντας στα χέρια του Χ. Μπαρμπαρόσα και ερημώθηκε ως το 17ο αιώνα. Σκανδύλη Είναι το νησάκι Σκάντζουρα.
- Σκιάθος
Λιμένας γνωστός ήδη από τους Περσικούς πολέμους, όπου αγκυροβολούσαν ελληνικά πλοία. Αργότερα ανήκε στην Αθηναϊκή ηγεμονία και αργότερα στους Μακεδόνες που είναι κάτω από την εξουσία τους. Ύστερα γίνεται τόπος πειρατών, υποτελής των Ρωμαίων, των Βυζαντινών, των Φράγκων (1204-1454μ.Χ.), των Ενετών και των Τούρκων. Στην Επανάσταση του 1821 είναι ισχυρή ναυτική δύναμη και βοηθά τον Αγώνα. Εκεί βρίσκουν καταφύγιο καταδιωκόμενοι Θεσσαλοί και Μακεδόνες. Το 1823 προσπάθησαν ανεπιτυχώς να την καταλάβουν οι Τούρκοι που νικήθηκαν από τους Περραιβό, Γάτσο και Καρατάσο. Επί Καποδίστρια η παλαιά πόλη (Κάστρο) εγκαταλείφτηκε και ιδρύθηκε η σημερινή δίπλα στο φρούριο Μπούρτζι.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
- Θεσσαλοί
- Ηγεμόνες Θεσσαλίας
- Ιστορικές Πόλεις Θεσσαλίας
- Θεσσαλιώτιδα
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
- Ομώνυμο άρθρο στην Βικιπαίδεια
- Ομώνυμο άρθρο στην Livepedia
- Ο επίσημος δικτυακός τόπος της περιφέρειας με αξιόλογες πληροφορίες
- Η εφημερίδα Θεσσαλία - Οργανωμένο ιστορικό αρχείο
- vlochos.blogspot.gr
- Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, Τόμος 3, William Smith
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)