Ελληνική Επανάστασις
- Μία επανάσταση.
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Ελληνική" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "Ελλάδα".
Εισαγωγή[]
Η Ελληνική Επανάσταση ή Επανάσταση του 1821 ήταν η ένοπλη εξέγερση την οποία διεξήγαγαν επαναστατημένοι Έλληνες εναντίον Οθωμανικής κυριαρχίας με σκοπό την δημιουργία ανεξάρτητου κράτους.
Η αφύπνιση της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων εντοπίζεται κατά την Υστεροβυζαντινή Περίοδο, περί τον 13ο έως 15ο αιώνα, αλλά οι απαρχές του ελληνικού εθνικού κινήματος που οδήγησε στην Επανάσταση εμφανίζονται πολλούς αιώνες αργότερα, στην ώριμη φάση του νεοελληνικού Διαφωτισμού, το δεύτερο ήμισυ του 18ου αιώνα.
Την περίοδο αυτή, η διάδοση της παιδείας συνοδεύτηκε με τη διάδοση -αρχικά μεταξύ των Ελλήνων που κατοικούσαν στις παροικίες της Δυτικής Ευρώπης και είχαν φιλοδυτικό προσανατολισμό- της ιδέας της ύπαρξης ενός Ελληνικού έθνους που συνδεόταν με την αρχαία Ελλάδα και δικαιούταν πολιτική ύπαρξη.
Μία από τις οργανώσεις που δημιουργήθηκαν μέσα σε αυτό το ιδεολογικό και πολιτικό κλίμα ήταν η Φιλική Εταιρεία, μια μυστική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό από τρεις Έλληνες εμπόρους με σκοπό την προετοιμασία μιας ελληνικής επανάστασης. Οι Φιλικοί είχαν αρχικά περιορισμένη επιτυχία, οικειοποιούμενοι, όμως, μια παράδοση ορθόδοξων προφητειών για την ανασύσταση της ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και αφήνοντας να εννοηθεί ότι είχαν τη στήριξη της τσαρικής Ρωσίας, κατάφεραν εν μέσω μιας κρίσης της εμπορικής ναυτιλίας, από το 1815 και εξής, να προσεταιριστούν τα παραδοσιακά ελληνορθόδοξα στρώματα.
Τον Φεβρουάριο του 1821 ο αρχηγός της Εταιρείας, Αλέξανδρος Υψηλάντης, εισέβαλε στη Μολδοβλαχία, ενώ τον επόμενο μήνα οι Φιλικοί δημιούργησαν επαναστατικές εστίες από τη Μακεδονία ως την Κρήτη. Οι επαναστάτες αφορίστηκαν από τη σύνοδο του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, αλλά οι οθωμανικές αρχές προχώρησαν σε σφαγές αμάχων και εκτελέσεις προυχόντων, συμπεριλαμβανομένου του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε'. Η εκστρατεία του Υψηλάντη απέτυχε και σε σύντομο χρονικό διάστημα τα Οθωμανικά στρατεύματα έσβησαν τις περισσότερες από τις επαναστατικές εστίες της ηπειρωτικής Ελλάδας, όμως οι επαναστάτες κατάφεραν να υπερισχύσουν στην Πελοπόννησο, τη Μέση Ελλάδα και σε πολλές νήσους του Αιγαίου.
Ο επαναστατικός αναβρασμός εκείνων των ημερών ήταν τόσο μεγάλος που καθιστούσε πια επικίνδυνη την αναβολή της εξέγερσης ενώ από τις 14 έως τις 20 Μαρτίου έλαβαν χώρα σε διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου επιθέσεις εναντίον Μουσουλμάνων.
Την 23η Μαρτίου Μανιάτες οπλαρχηγοί κατέλαβαν αναίμακτα την Καλαμάτα και συγκροτήθηκε επαναστατική επιτροπή, η «Μεσσηνιακή Γερουσία ή Σύγκλητος» με επικεφαλής τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη που εξέδωσε την 1η Επιστολή προς τις Ευρωπαικές Αυλές, υπογράφοντας ως Αρχιστράτηγος των Σπαρτιατικών Δυνάμεων.
Τα επόμενα δύο έτη οι Έλληνες εκμεταλλευόμενοι την αδυναμία των Οθωμανών να επικεντρωθούν στην επανάσταση λόγω των πολλαπλών ανοικτών μετώπων που είχαν (με το κυριότερο μέρος του στρατού να πολεμά τους Πέρσες στα στην Ανατολική Μικρά Ασία) νίκησαν τις στρατιές που έστειλε εναντίον τους ο Σουλτάνος Μαχμούτ Β', οργανώθηκαν πολιτικά και συνέστησαν προσωρινή κεντρική διοίκηση, η οποία επέβαλε την εξουσία της στους επαναστατημένους μετά από δύο εμφυλίους πολέμους.
Οι Οθωμανικές δυνάμεις με τη συνδρομή του Ιμπραήμ πασά της Αιγύπτου κατάφεραν να περιορίσουν σημαντικά την επανάσταση, αλλά η πτώση του Μεσολογγίου, το 1826, σε συνδυασμό με το κίνημα του Φιλελληνισμού, συνέβαλαν στη μεταβολή της διπλωματικής στάσης των ευρωπαϊκών Μεγάλων Δυνάμεων.
Η διπλωματική ανάμιξη της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας και η ένοπλη παρέμβασή τους με τη ναυμαχία του Ναυαρίνου, την Γαλλική εκστρατεία της Πελοποννήσου και το Ρωσο-Τουρκικό πόλεμο συνέβαλαν στην επιτυχή έκβαση του αγώνα των Ελλήνων, αναγκάζοντας την Πύλη να αποσύρει τις δυνάμεις της αρχικά από την Πελοπόννησο και έπειτα από την Μέση Ελλάδα.
Το 1827 επιλέχθηκε ως πρώτος Κυβερνήτης της Ελληνικής Πολιτείας ο Ιωάννης Καποδίστριας, που ως τη δολοφονία του το 1831 ασχολήθηκε με την αναδιοργάνωση στο εσωτερικό και την προώθηση των ελληνικών θέσεων στο εξωτερικό.
Από το 1827 και εξής συνομολογήθηκε μια σειρά συνθηκών και τελικά η ελληνική ανεξαρτησία αναγνωρίστηκε το 1830 με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου.
Τα σύνορα του νέου κράτους οριστικοποιήθηκαν το 1832 στη γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού και αναγνωρίστηκαν τον ίδιο έτος με τη συνθήκη της Κωνσταντινούπολης.
Ως πολίτευμα καθορίστηκε η μοναρχία, και μετά την άρνηση του Σάξονα πρίγκιπα του Οίκου της Σαξονίας-Κόμπουρκ Λεοπόλδου, βασιλέας διορίστηκε ο Βαυαρός πρίγκηπας Όθων, που έφθασε στην Ελλάδα το 1833.
Χρονολόγιο[]
- Ιανουάριος 1821. Ο Χουρσίτ Πασάς αναχωρεί από την Τρίπολη της Πελοποννήσου και ηγείται εκστρατείας εναντίον του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης φθάνει μυστικά στη Μάνη από τα Επτάνησα.
- Φεβρουάριος 1821. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διέρχεται τον Προύθο, παραπόταμο του Δούναβη και φυσικό σύνορο ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη Ρωσία. Δυο ημέρες αργότερα κηρύσσει την Επανάσταση στη Μολδαβία και στη Βλαχία (24/2).
- Μάρτιος 1821. Ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε' αφορίζει τον Υψηλάντη και την Επανάσταση. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης συγκροτεί τον Ιερό Λόχο. Απελευθερώνεται το Βουκουρέστιο. Επιθέσεις εναντίον οχυρωμένων Τούρκων στα Καλάβρυτα και στο Αίγιο. Οι επαναστάτες εισέρχονται στην Πάτρα. Απελευθερώνεται η Καλαμάτα από τους Κολοκοτρώνη, Π. Μαυρομιχάλη και Παπαφλέσσα (23/3). Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης κηρύσσει την επανάσταση στη Μάνη. Ο Ανδρέας Λόντος κηρύσσει την Επανάσταση στο Αίγιο. Τούρκοι από πολλές περιοχές της Πελοποννήσου αναζητούν προστασία στην Τρίπολη. Επαναστατεί η Άμφισσα και το Λιδωρίκιο. Ο Αθανάσιος Διάκος κηρύσσει την Επανάσταση στη Λεβάδεια. Επαναστατεί η Αταλάντη. Επαναστατούν οι Σπέτσες και η Ύδρα. Σφαγή χριστιανών στη Σμύρνη.
- Απρίλιος 1821. Καταστέλλεται η επανάσταση στην Πάτρα και το Αίγιο. Νίκες των Ελλήνων στην Αρκαδία, ήττα στο Άργος. Επαναστατούν τα Ψαρά. Απαγχονισμός του Γρηγορίου Ε' στην Κωνσταντινούπολη. Απελευθερώνεται η Θήβα. Ο Ιωάννης Δυοβουνιώτης κηρύσσει την Επανάσταση στη Λαμία. Απελευθερώνονται τα Σάλωνα. Νίκες των Ελλήνων στη Φθιώτιδα. Μάχη της Αλαμάνας, θάνατος του Αθανάσιου Διάκου. Ο μητροπολίτης Παΐσιος κηρύσσει την επανάσταση στη Σωζόπολη της Θράκης. Οι Οθωμανοί καταλαμβάνουν την πόλη και απαγχονίζουν τους πρωτεργάτες. Οθωμανικά στρατεύματα εισέρχονται στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες για να καταστείλουν την Επανάσταση. Ήττα των Ελλήνων στο Γαλάτσιο της Μολδαβίας.
- Μάιος 1821. Επανάσταση στο Πήλιο (Άνθιμος Γαζής, Κυριάκος Μπασδέκης) της Θεσσαλίας. Ήττα στον Βόλο και καταστολή της Επανάστασης από τον Μαχμούτ Πασά Δράμαλη. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος αποκρούει την στρατιά του Ομέρ Βρυώνη στην Γραβιά. Κηρύσσεται η Επανάσταση στο Μεσολόγγιο. Νίκη των Ελλήνων πλησίον του Αγρίνιου. Νίκη των Ελλήνων στο Βαλτέτσιο (Θ. Κολοκοτρώνης, Ηλίας Μαυρομιχάλης, Κυριακούλης Μαυρομιχάλης). Έναρξη της πολιορκίας της Τρίπολης. Συγκρότηση "Πελοποννησιακής Γερουσίας" με πρόεδρο τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Ο Εμμανουήλ Παππάς εξεγείρει Χαλκιδική και Άγιο Όρος. Εξέγερση στα Σφακιά της Κρήτης. Εξέγερση της Σάμου. Ο Δημήτριος Παπανικολής πραγματοποιεί την πρώτη πυρπόληση Οθωμανικού σκάφους στην Ερεσό της Λέσβου. Αποκεφαλισμός τεσσάρων μητροπολιτών και δύο Φαναριωτών στην Κωνσταντινούπολη. Κατάληψη του Βουκουρεστίου από τον Οθωμανικό στρατό.
- Ιούνιος 1821. Εξέγερση Ιερισσού και άλλων περιοχών της Χαλκιδικής. Συντριβή του Ιερού Λόχου στο Δραγατσάνιο. Σύλληψη ο Αλ. Υψηλάντη και φυλάκισή του. Σύλληψη Τούρκων του Αγρινίου από τον Βαρνακιώτη. Η Λεβάδεια παραδίδεται στους Οθωμανούς. Ελληνικές νίκες σε Αποκορώνιο, Ρούστικα και Λάμπη της Κρήτης. Οι Οθωμανοί εκτελούν στο Ηράκλειο τον Αρχιεπίσκοπο Κρήτης Γεράσιμο, πέντε αρχιερείς και πολλούς προκρίτους. Ελληνική νίκη στην Παληοκούλια Ιωαννίνων. Ο Ιωάννης Κωλέττης εξεγείρει Συράκο και Καλαρίτες στην Ήπειρο.
Στρατιωτικοί Ελληνικής Επανάστασης[]
Α
- Αναγνωσταράς
- Οδυσσέας Ανδρούτσος
Γ
- Γιάννης Γκούρας
Δ
- Γιάννης Δυοβουνιώτης
- Αθανάσιος Διάκος
Κ
- Νικόλαος Κριεζιώτης
- Γεώργιος Καραϊσκάκης
- Αναστάσιος Καρατάσος
- Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
- Κατσαντώνης
Μ
Ν
Π
- Πανουργιάς
- Παπαφλέσσας
- Εμμανουήλ Παππάς
- Δημήτριος Πλαπούτας
Τ
- Κίτσος Τζαβέλας
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
- [Ομώνυμο άρθρο στην Βικιπαίδεια
- [Ομώνυμο άρθρο στην Livepedia
- [Δανεισμός Επανάστασης
- [Χρονολόγιο
- slideplayer.com
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)