Science Wiki
Ετικέτα: sourceedit
(16 ενδιάμεσες αναθεωρήσεις από τον ίδιο χρήστη δεν εμφανίζεται)
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
 
<!--
 
<!--
 
|Name: Star|
 
|Name: Star|
|Template: |
+
|Template: Stars |
 
|Starter: IonnKorr, Dec 2006 (EET) |
 
|Starter: IonnKorr, Dec 2006 (EET) |
 
|No Copyright | CopyFree |
 
|No Copyright | CopyFree |
Γραμμή 7: Γραμμή 7:
 
<font> <font color="blue"> Αστήρ </font></font>
 
<font> <font color="blue"> Αστήρ </font></font>
   
[http://en.wikipedia.org/wiki/star star], Αστέρι, άστρο,
+
[http://en.wikipedia.org/wiki/star star], άστρο
   
   
[[Image:Nearby-Stars-01-goog.png|thumb|300px|[[Εγγύτεροι Αστέρες]].]]
+
[[Image:Nearby-Stars-01-goog.png|thumb|300px|<center>[[Εγγύτεροι Αστέρες]]</center>]]
[[Image:Star-Evolution-01-goog.jpg|thumb|300px|[[Αστρική Εξέλιξη]].]]
+
[[Image:Star-Evolution-01-goog.jpg|thumb|300px|<center>[[Αστρική Εξέλιξη]]</center>]]
[[Image:Star-Lifecycle-goog.jpg|thumb|300px|[[Αστρική Εξέλιξη]].]]
+
[[Image:Star-Lifecycle-goog.jpg|thumb|300px|<center>[[Αστρική Εξέλιξη]]</center>]]
[[Image:Stars-Red-Giant-02-goog.jpg|thumb|300px|[[Ερυθρός Γίγας]].]]
+
[[Image:Stars-Red-Giant-02-goog.jpg|thumb|300px|<center>[[Ερυθρός Γίγας]]</center>]]
  +
[[Image:Stars-02-goog.jpg|thumb|300px|<center>'''[[:category:Επώνυμοι_Αστέρες_Τοπικού_Γαλαξία|Επώνυμοι Αστέρες]]'''
  +
----
  +
[[Αλδεβαράνης \Αστέρας|Αλδεβαράνης]] [[Αλταίρος \Αστέρας|Αλταίρος]] [[Αντάρης \Αστέρας|Αντάρης]] [[Βέγας \Αστέρας|Βέγας]] [[Βασιλίσκος \Αστέρας|Βασιλίσκος]] [[Βετελγόζης \Αστέρας|Βετελγόζης]] [[Κάνωπος \Αστέρας|Κάνωπος]] [[Πολυδεύκης \Αστέρας|Πολυδεύκης]] [[Προκύων \Αστέρας|Προκύων]] [[Σείριος \Αστέρας|Σείριος]] [[Στάχυς \Αστέρας|Στάχυς]] [[Λαμπαδίας \Αστέρας|Λαμπαδίας]] [[Ήλιος \Αστέρας|Ήλιος]] </center>]]
  +
[[image:Stars-Spectral-Types-02-goog.png|thumb|300px|<center>[[Αστρική Κύρια Ακολουθία]]
  +
----
  +
[[:category:Ειδικοί Φασματικοί Αστέρες|Ειδικοί Φασματικοί Αστέρες]] [[:category:Ειδικοί Αστέρες|Ειδικοί Αστέρες]]</center>]]
  +
[[image:Main-Sequence-02-goog.jpg|thumb|300px|<center>[[Αστροφυσική]]
  +
----
  +
[[Αστρική Εξέλιξη]] [[:category:Ειδικοί Αστέρες|Ειδικοί Αστέρες]]
  +
----
  +
[[Κοσμικό Νεφέλωμα|Νεφέλωμα (Nebula)]] [[Πρωταστέρας |Πρωταστέρας (Protostar)]]
  +
----
  +
[[Διυπεργίγας Αστέρας|Δι-υπέρ-Γίγας Αστέρας (Hypergiant Star) <br> (Type: O)]] [[Υπεργίγας Αστέρας|Υπερ-Γίγας Αστέρας (Supergiant Star) <br>(Type: I)]] [[Λαμπρός Γίγας Αστέρας |Λαμπρός Γίγας Αστέρας (Bright Giant Star) <br>(Type: II)]] [[Γίγας Αστέρας |Γίγας Αστέρας (Giant Star) <br>(Type: III)]] [[Υπογίγας Αστέρας|Υπο-Γίγας Αστέρας (Subgiant Star)<br> (Type: IV)]] [[Νάνος Αστέρας |Νάνος Αστέρας (Dwarf Star) <br>(Type: V)]] [[Υπονάνος Αστέρας |Υπο-Νάνος Αστέρας (Subdwarf Star) <br>(Type: VI)]] [[Λευκός Νάνος Αστέρας |Λευκός Νάνος Αστέρας (White Dwarf Star) <br>(Type: VI)]]
  +
----
  +
[[Κυανός Γίγας Αστέρας |Κυανός Γίγας Αστέρας (Blue Giant Star)]] [[Ερυθρός Γίγας Αστέρας |Ερυθρός Γίγας Αστέρας (Red Giant Star)]] [[Κυανός Νάνος Αστέρας |Κυανός Νάνος Αστέρας (Blue Dwarf Star)]] [[Ερυθρός Νάνος Αστέρας |Ερυθρός Νάνος Αστέρας (Red Dwarf Star)]] [[Καστανός Νάνος Αστέρας |Καστανός Νάνος Αστέρας (Brown Dwarf Star)]] [[Μέλας Νάνος Αστέρας |Μέλας Νάνος Αστέρας (Black Dwarf Star)]]
  +
----
  +
[[Μεταβλητός Αστέρας|Μεταβλητός Αστέρας (Variable star)]]
  +
----
  +
[[Καινοφανής Αστέρας |Καινοφανής Αστέρας (Nova Star)]] [[Υπερκαινοφανής Αστέρας |Υπερκαινοφανής Αστέρας (Super Nova Star)]]
  +
----
  +
[[Νετρονικός Αστέρας |Νετρονικός Αστέρας (Neutron Star)]] [[Κυρκονικός Αστέρας |Κυρκονικός Αστέρας (Quark Star)]] [[Λεπτονικός Αστέρας |Λεπτονικός Αστέρας (Electroweak Star)]] [[Βοσονικός Αστέρας |Βοσονικός Αστέρας (Boson Star)]] [[Πρεονικός Αστέρας |Πρεονικός Αστέρας (Preon Star)]]
  +
----
  +
[[Βαρυταστέρας |Βαρυταστέρας (Gravastar)]]
  +
[[Μαγναστέρας |Μαγναστέρας (Magnetar)]]
  +
----
  +
[[Σκοτεινός Ενεργειακός Αστέρας |Σκοτεινός Ενεργειακός Αστέρας <br>(Dark Energy Star)]] [[Σκοτεινός Υλικός Αστέρας |Σκοτεινός Υλικός Αστέρας <br>(Dark Matter Star)]]
  +
----
  +
[[Σιδηραστέρας |Σιδηραστέρας (Iron Star)]] [[Αστέρας Planck |Αστέρας Planck (Planck Star) ]]
  +
----
  +
[[Φαιά Οπή |Φαιά Οπή (Gray Hole) ]] [[Μελανή Οπή |Μελανή Οπή (Black Hole)]] [[Αστρική Μελανή Οπή |Αστρική Μελανή Οπή (Stellar Black Hole)]]
  +
</center>]]
  +
[[Image:Stars-Closest-01-goog.jpg|thumb|300px|<center>[[Εγγύτεροι Αστέρες]]</center>]]
  +
[[image:Star-Evolution-01-goog.jpg|thumb|300px|<center>[[Αστρική Εξέλιξη]]</center>]]
  +
[[image:Star-Evolution-02-goog.jpg|thumb|300px|<center>[[Αστρική Εξέλιξη]]</center>]]
  +
[[image:Stars-Temperature-01-goog.jpg|thumb|300px|<center>[[Θερμοκρασία]] [[Αστέρας|Αστέρων]]</center>]]
 
- Αυτόφωτο [[Ουράνιο Σώμα]].
 
- Αυτόφωτο [[Ουράνιο Σώμα]].
   
 
==[[Ορισμός]]==
 
==[[Ορισμός]]==
 
[[Image:Stars-goog.jpg|thumb|300px|[[Αστέρες]]]]
 
[[Image:Stars-goog.jpg|thumb|300px|[[Αστέρες]]]]
Στην [[Αστρονομία]] γενικά ''αστέρας'' (star) ή απλανής (σε αντιδιαστολή με τον [[Πλανήτης|πλανήτη]]), ονομάζεται το κάθε [[Ουράνιο Σώμα]] που διατηρεί όλες εκείνες τις ιδιότητες του δικού μας [[Ήλιος|Ηλίου]] πέριξ του οποίου περιστρέφεται η [[Γη]]. Συνεπώς όλοι οι ''αστέρες'' είναι Ήλιοι εκ των οποίων και παρατηρείται κατάστικτος ο [[Ουράνιος Θόλος]].
+
Στην [[Αστρονομία]] γενικά ''αστέρας'' ή απλανής (σε αντιδιαστολή με τον [[Πλανήτης|πλανήτη]]), ονομάζεται το κάθε [[Ουράνιο Σώμα]] που διατηρεί όλες εκείνες τις ιδιότητες του [[Ήλιος|Ηλίου]] πέριξ του οποίου περιστρέφεται η [[Γη]]. Συνεπώς όλοι οι ''αστέρες'' είναι "Ήλιοι" εκ των οποίων και παρατηρείται κατάστικτος ο [[Ουράνιος Θόλος]].
   
 
Κατά την [[Αστροφυσική]] ο κάθε αστέρας είναι ένα λαμπερό αέριο ουράνιο σώμα που παράγει ενέργεια από πυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης που συμβαίνουν στον [[πυρήνας|πυρήνα]] του. Όταν η [[μάζα]] του σώματός του είναι μικρότερη από 0.08 φορές της μάζας του [[Ήλιος|ήλιου]] οι πιέσεις και οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στο κέντρο του, δεν επαρκούν προκειμένου να αρχίσουν οι πυρηνικές συντήξεις. Επομένως η μάζα όλων των αστέρων είναι μεγαλύτερη από την ανωτέρω ποσότητα.
 
Κατά την [[Αστροφυσική]] ο κάθε αστέρας είναι ένα λαμπερό αέριο ουράνιο σώμα που παράγει ενέργεια από πυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης που συμβαίνουν στον [[πυρήνας|πυρήνα]] του. Όταν η [[μάζα]] του σώματός του είναι μικρότερη από 0.08 φορές της μάζας του [[Ήλιος|ήλιου]] οι πιέσεις και οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στο κέντρο του, δεν επαρκούν προκειμένου να αρχίσουν οι πυρηνικές συντήξεις. Επομένως η μάζα όλων των αστέρων είναι μεγαλύτερη από την ανωτέρω ποσότητα.
Γραμμή 38: Γραμμή 73:
   
 
==Λάμψη των Αστέρων==
 
==Λάμψη των Αστέρων==
Με ελάχιστες εξαιρέσεις βλέπουμε στον ουρανό τους αστέρες που επί χιλιάδες χρόνια παραμένουν σταθεροί στις θέσεις τους αν και αυτό είναι φαινομενικό αφού και αυτοί γεννιούνται, μεγαλώνουν και …χάνονται. Οι αρχαίοι πίστευαν πως οι αστέρες ήταν μικροσκοπικές πηγές φωτός ή κάποιες τρύπες στο πέπλο της νύκτας.<br>
+
Με ελάχιστες εξαιρέσεις βλέπουμε στον ουρανό τους αστέρες που επί χιλιάδες έτη παραμένουν σταθεροί στις θέσεις τους αν και αυτό είναι φαινομενικό αφού και αυτοί δημιουργούνται, μεγαλώνουν και χάνονται. Οι αρχαίοι πίστευαν ότι οι αστέρες ήταν μικροσκοπικές πηγές φωτός ή κάποιες τρύπες στο πέπλο της νύκτας.
  +
Σήμερα όμως με θαυμασμό και φυσική ταπεινότητα αντιλαμβανόμαστε τη πραγματική απίστευτη εικόνα που παρουσιάζει το αστρικό [[Σύμπαν]] όπως μας έχουν αποκαλύψει οι επιστημονικές έρευνες και μελέτες των τελευταίων δεκαετιών. Η πραγματική σύνθεση, φύση και δομή των αστέρων χάρις των πολλών και επίμονων παρατηρήσεων του πλησιέστερου εξ αυτών του Ήλιου σήμερα πλέον είναι γνωστή.
+
Σήμερα όμως αντιλαμβανόμαστε τη πραγματική απίστευτη εικόνα που παρουσιάζει το αστρικό [[Σύμπαν]] όπως μας έχουν αποκαλύψει οι επιστημονικές έρευνες και μελέτες των τελευταίων δεκαετιών. Η πραγματική σύνθεση, φύση και δομή των αστέρων εξ αιτίας των πολλών και επίμονων παρατηρήσεων του πλησιέστερου εξ αυτών του Ήλιου σήμερα πλέον είναι γνωστή.
 
*Ο Ήλιος είναι το τέλειο εργαστήριο στη μελέτη του τρόπου που λάμπουν οι αστέρες.
 
*Ο Ήλιος είναι το τέλειο εργαστήριο στη μελέτη του τρόπου που λάμπουν οι αστέρες.
   
Γραμμή 57: Γραμμή 93:
 
Βέβαια η μετάβαση (κλιμάκωση) από μέγεθος σε μέγεθος δεν παρατηρείται απότομα, αλλά με τη βοήθεια [[Φωτόμετρο|φωτομέτρων]] καθορίζονται ασφαλέστερα και τα δέκατα του μεγέθους. Έτσι ο αστέρας '''Λαμπαδίας''' (ο '''α''' του [[Ταύρος \Αστερισμός|αστερισμού του Ταύρου]]) έχει μέγεθος 1,1 , ενώ ο '''Πολυδεύκης''' (o '''β''' των [[Δίδυμοι \Αστερισμός|Διδύμων]]) είναι 1,2 μεγέθους και ο '''Βασιλίσκος''' (o '''α''' του [[Λέων \Αστερισμός|Λέοντος]]) είναι 1,3.
 
Βέβαια η μετάβαση (κλιμάκωση) από μέγεθος σε μέγεθος δεν παρατηρείται απότομα, αλλά με τη βοήθεια [[Φωτόμετρο|φωτομέτρων]] καθορίζονται ασφαλέστερα και τα δέκατα του μεγέθους. Έτσι ο αστέρας '''Λαμπαδίας''' (ο '''α''' του [[Ταύρος \Αστερισμός|αστερισμού του Ταύρου]]) έχει μέγεθος 1,1 , ενώ ο '''Πολυδεύκης''' (o '''β''' των [[Δίδυμοι \Αστερισμός|Διδύμων]]) είναι 1,2 μεγέθους και ο '''Βασιλίσκος''' (o '''α''' του [[Λέων \Αστερισμός|Λέοντος]]) είναι 1,3.
   
Διαπιστώθηκε όμως ότι, στους 20 λαμπρότερους αστέρες που χαρακτηρίζονται γενικά ως αστέρες α' μεγέθους, οι πρώτοι 12 είναι πολύ λαμπρότεροι των υπολοίπων του ίδιου α' μεγέθους. Γι΄ αυτό στην ακριβέστερη σύγχρονη κλίμακα αστρικών μεγεθών χρησιμοποιείται και μέγεθος μεγαλύτερο του α' , (κατά μαθηματικό περίεργο ή ανατροπή), το «μηδενικό μέγεθος». Έτσι ο προαναφερθείς '''Βέγας''' (α της Λύρας) έχει μέγεθος 0,1 ενώ η '''Αιξ''' (α Ηνιόχου) και ο [[Αρκτούρος]] (α Βοώτου) 0,2 μεγέθους.<br>
+
Διαπιστώθηκε όμως ότι, στους 20 λαμπρότερους αστέρες που χαρακτηρίζονται γενικά ως αστέρες α' μεγέθους, οι πρώτοι 12 είναι πολύ λαμπρότεροι των υπολοίπων του ίδιου α' μεγέθους. Γι΄ αυτό στην ακριβέστερη σύγχρονη κλίμακα αστρικών μεγεθών χρησιμοποιείται και μέγεθος μεγαλύτερο του α' , (κατά μαθηματικό περίεργο ή ανατροπή), το «μηδενικό μέγεθος». Έτσι ο προαναφερθείς '''Βέγας''' (α της Λύρας) έχει μέγεθος 0,1 ενώ η '''Αιξ''' (α Ηνιόχου) και ο [[Αρκτούρος]] (α Βοώτου) 0,2 μεγέθους.
  +
 
Αλλά υπάρχουν και δύο αστέρες που είναι ακόμη λαμπρότεροι και του «μηδενικού μεγέθους». Σ΄ αυτούς χρησιμοποιούνται «αρνητικά μεγέθη», ο ένας είναι ο '''Κάνωπος''' (α της Τρόπιδας της Αργούς) που έχει μέγεθος -0,9 και ο δεύτερος ο γνωστός [[Σείριος]] (α του Μεγάλου Κυνός), ο λαμπρότερος όλων των αστέρων στην [[Ουράνια Σφαίρα]], που είναι -1,46 μεγέθους.
 
Αλλά υπάρχουν και δύο αστέρες που είναι ακόμη λαμπρότεροι και του «μηδενικού μεγέθους». Σ΄ αυτούς χρησιμοποιούνται «αρνητικά μεγέθη», ο ένας είναι ο '''Κάνωπος''' (α της Τρόπιδας της Αργούς) που έχει μέγεθος -0,9 και ο δεύτερος ο γνωστός [[Σείριος]] (α του Μεγάλου Κυνός), ο λαμπρότερος όλων των αστέρων στην [[Ουράνια Σφαίρα]], που είναι -1,46 μεγέθους.
   
Εύλογα καθίσταται πλέον αντιληπτό ότι τα άλλα λαμπρότερα των αστέρων ουράνια σώματα λαμβάνουν τιμές μεγέθους αρνητικές και μεγαλύτερες σε [[Απόλυτη Τιμή]], π.χ. (συγκριτικά) ο πλανήτης [[Αφροδίτη \Πλανήτες|Αφροδίτη]] (ο λαμπρότερος των πλανητών) έχει μέγεθος -4,3 , η δε [[Σελήνη]] (λαμπρότερος των δορυφόρων και των πλανητών) ως Πανσέληνος έχει μέγεθος -12,6 ενώ ο [[Ήλιος]] -26,8.
+
Εύλογα καθίσταται πλέον αντιληπτό ότι τα άλλα λαμπρότερα των αστέρων ουράνια σώματα λαμβάνουν τιμές μεγέθους αρνητικές και μεγαλύτερες σε [[Απόλυτη Τιμή]], π.χ. (συγκριτικά) ο πλανήτης [[Αφροδίτη \Πλανήτης|Αφροδίτη]] (ο λαμπρότερος των πλανητών) έχει μέγεθος -4,3 , η δε [[Σελήνη]] (λαμπρότερος των δορυφόρων και των πλανητών) ως Πανσέληνος έχει μέγεθος -12,6 ενώ ο [[Ήλιος]] -26,8.
   
 
Σημείωση: Την διαφορά λαμπρότητας 2,512 μεταξύ των μεγεθών επεσήμανε ο Άγγλος αστρονόμος Norman Pogson το 1856.
 
Σημείωση: Την διαφορά λαμπρότητας 2,512 μεταξύ των μεγεθών επεσήμανε ο Άγγλος αστρονόμος Norman Pogson το 1856.
   
 
===Σύγχρονη ταξινόμηση===
 
===Σύγχρονη ταξινόμηση===
Επειδή η απόσταση ενός άστρου επηρεάζει το φαινόμενο μέγεθός του οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν σήμερα ένα άλλο σύστημα "απολύτων μεγεθών". Τοποθετούν θεωρητικά τα άστρα σε μια δεδομένη απόσταση 32,6 ετών φωτός από τη Γη (ή 10 [[παρσέκ]], [όταν 1 παρσέκ (pc) = 3,26 ε.φ. (l.y.)]) και σ΄ αυτή την απόσταση συγκρίνουν την λαμπρότητα των αστέρων μεταξύ τους. Έτσι ο όρος "'''απόλυτο μέγεθος'''" αναφέρεται στο πόσο λαμπρός θα ήταν ένας δεδομένος αστέρας αν βρισκόταν σε απόσταση από τη Γη 32,6 εφ.<br>
+
Επειδή η απόσταση ενός άστρου επηρεάζει το φαινόμενο μέγεθός του οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν σήμερα ένα άλλο σύστημα "απολύτων μεγεθών". Τοποθετούν θεωρητικά τα άστρα σε μια δεδομένη απόσταση 32,6 ετών φωτός από τη Γη (ή 10 [[parsec]], [όταν 1 παρσέκ (pc) = 3,26 ε.φ. (l.y.)]) και σ΄ αυτή την απόσταση συγκρίνουν την λαμπρότητα των αστέρων μεταξύ τους. Έτσι ο όρος "'''απόλυτο μέγεθος'''" αναφέρεται στο πόσο λαμπρός θα ήταν ένας δεδομένος αστέρας αν βρισκόταν σε απόσταση από τη Γη 32,6 εφ.<br>
 
Με χρήση τέτοιας κλίμακας το απόλυτο μέγεθος του Ήλιου είναι 4,8 , του Σείριου ('''α''' του Μεγάλου Κυνός) 1,4, ενώ το απόλυτο μέγεθος του Πολικού αστέρα (Polaris) -4,6. Τα απόλυτα αυτά παραπάνω μεγέθη, μας καταδεικνύουν πως ο Πολικός είναι λαμπρότερος, ακολουθεί ο Σείριος και αυτόν ο Ήλιος. Ο Σείριος δηλαδή είναι 23 φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο.
 
Με χρήση τέτοιας κλίμακας το απόλυτο μέγεθος του Ήλιου είναι 4,8 , του Σείριου ('''α''' του Μεγάλου Κυνός) 1,4, ενώ το απόλυτο μέγεθος του Πολικού αστέρα (Polaris) -4,6. Τα απόλυτα αυτά παραπάνω μεγέθη, μας καταδεικνύουν πως ο Πολικός είναι λαμπρότερος, ακολουθεί ο Σείριος και αυτόν ο Ήλιος. Ο Σείριος δηλαδή είναι 23 φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο.
 
*Σ΄ αυτήν όμως τη ταξινόμηση απαραίτητο στοιχείο είναι η γνώση της πραγματικής απόστασης ενός αστέρος, διαφορετικά είναι αδύνατος ο υπολογισμός του απολύτου μεγέθους του.
 
*Σ΄ αυτήν όμως τη ταξινόμηση απαραίτητο στοιχείο είναι η γνώση της πραγματικής απόστασης ενός αστέρος, διαφορετικά είναι αδύνατος ο υπολογισμός του απολύτου μεγέθους του.
   
 
===Φασματική ταξινόμηση===
 
===Φασματική ταξινόμηση===
Εκτός της λαμπρότητας οι αστέρες παρουσιάζουν και ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, εύκολα ορατό, το χρώμα τους, που βεβαίως σχετίζεται άμεσα με τη θερμοκρασία που επικρατεί στην επιφάνειά τους. Έτσι παρατηρούνται αστέρες με σχεδόν όλα τα χρώματα της ίριδας: γαλάζια, λευκά, κίτρινα, κόκκινα κλπ. Οι κόκκινοι είναι οι λιγότερο θερμοί, ενώ οι γαλάζιοι οι περισσότερο θερμοί. Ακριβώς όπως μια σιδερόβεργα σε αναμμένο τζάκι, στην αρχή αρχίζει να κοκκινίζει και διαδοχικά θερμενόμενη αλλάζει χρωματισμούς σε πορτοκαλί, κίτρινο, λευκό και όταν θερμανθεί πολύ σε γαλάζιο.<br>
+
Εκτός της λαμπρότητας οι αστέρες παρουσιάζουν και ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, εύκολα ορατό, το χρώμα τους, που βεβαίως σχετίζεται άμεσα με τη θερμοκρασία που επικρατεί στην επιφάνειά τους. Έτσι παρατηρούνται αστέρες με σχεδόν όλα τα χρώματα της ίριδας: γαλάζια, λευκά, κίτρινα, κόκκινα κλπ. Οι κόκκινοι είναι οι λιγότερο θερμοί, ενώ οι γαλάζιοι οι περισσότερο θερμοί. Ακριβώς όπως μια σιδερόβεργα σε αναμμένο τζάκι, στην αρχή αρχίζει να κοκκινίζει και διαδοχικά θερμαινόμενη αλλάζει χρωματισμούς σε πορτοκαλί, κίτρινο, λευκό και όταν θερμανθεί πολύ σε γαλάζιο.<br>
 
Με βάση λοιπόν το χρώμα των αστέρων δηλαδή του ορατού φάσματος που λάμπουν αυτοί, οι αστρονόμοι προχωρούν σε κατάταξή τους σε διαφορετικούς τύπους αστέρων που ονομάζονται "'''φασματικοί τύποι'''".<br>
 
Με βάση λοιπόν το χρώμα των αστέρων δηλαδή του ορατού φάσματος που λάμπουν αυτοί, οι αστρονόμοι προχωρούν σε κατάταξή τους σε διαφορετικούς τύπους αστέρων που ονομάζονται "'''φασματικοί τύποι'''".<br>
Σύμφωνα μ΄ αυτή τη ταξινόμηση οι αστέρες που παρουσιάζουν στο φάσμα τους έντονες γραμμές υδρογόνου ταξινομήθηκαν ως αστέρες τύπου '''Α''' ενώ σ΄ εκείνους που στο φάσμα τους οι γραμμές υδρογόνου δεν είναι ορατές ως τύπου '''Q'''. Έτσι οι ενδιάμεσες κατηγορίες έλαβαν ως όνομα τα ενδιάμεσα γράμματα του λατινικού αλφαβήτου. Με το καιρό όμως επικράτησαν επτά μόνο κύριοι φασματικοί τύποι αστέρων και αυτοί σήμερα είναι '''O''', '''B''', '''A''', '''F''', '''G''', '''K''' και '''M'''. Καθένας από αυτούς τους τύπους διακρίνεται σε 10 αριθμητικές επιμέρους υποκατηγορίες, όπως αστέρες Α0, Β3, Ο6, G9, Κ4 κλπ.
+
Σύμφωνα με αυτή τη ταξινόμηση οι αστέρες που παρουσιάζουν στο φάσμα τους έντονες γραμμές υδρογόνου ταξινομήθηκαν ως αστέρες τύπου '''Α''' ενώ σ΄ εκείνους που στο φάσμα τους οι γραμμές υδρογόνου δεν είναι ορατές ως τύπου '''Q'''. Έτσι οι ενδιάμεσες κατηγορίες έλαβαν ως όνομα τα ενδιάμεσα γράμματα του λατινικού αλφαβήτου. Με το καιρό όμως επικράτησαν επτά μόνο κύριοι φασματικοί τύποι αστέρων και αυτοί σήμερα είναι '''O''', '''B''', '''A''', '''F''', '''G''', '''K''' και '''M'''. Καθένας από αυτούς τους τύπους διακρίνεται σε 10 αριθμητικές επιμέρους υποκατηγορίες, όπως αστέρες Α0, Β3, Ο6, G9, Κ4 κλπ.
*Τον τρόπο αυτό ταξινόμησης των αστέρων σε φασματικούς τύπους διατύπωσε για πρώτη φορά στα τέλη του περασμένου αιώνα ο [[Εδουάρδος Πίκερινγκ]] ([[1846]]-[[1919]]) και οι συνεργάτες του στο [[αστεροσκοπείο του Χάρβαρντ]].
+
*Τον τρόπο αυτό ταξινόμησης των αστέρων σε φασματικούς τύπους διατύπωσε για πρώτη φορά στα τέλη του περασμένου αιώνα ο Εδουάρδος Πίκερινγκ (1846 - 1919) και οι συνεργάτες του στο αστεροσκοπείο του Χάρβαρντ.
   
 
==Πλήθος αστέρων==
 
==Πλήθος αστέρων==
Γραμμή 88: Γραμμή 125:
   
 
==Χάρτες Ουρανού==
 
==Χάρτες Ουρανού==
Βάσει των καταλόγων των αστέρων αλλά και με τη βοήθεια της φωτογραφίας, συντάσσονται ακριβείς χάρτες και [[Άτλας Ουρανού|άτλαντες ουρανού]] στους οποίους σημειώνονται οι θέσεις των αστέρων ως προς αλλήλους, καθώς και το οπτικό μέγεθός τους. Οι απλούστεροι χάρτες βεβαίως περιλαμβάνουν μόνο τους λαμπρότερους αστέρες των αστερισμών καθώς και τα γράμματα με τα οποία ονομάζονται.
+
Βάσει των καταλόγων των αστέρων αλλά και με τη βοήθεια της φωτογραφίας, συντάσσονται ακριβείς χάρτες και [[Ουράνιος Άτλας|άτλαντες ουρανού]] στους οποίους σημειώνονται οι θέσεις των αστέρων ως προς αλλήλους, καθώς και το οπτικό μέγεθός τους. Οι απλούστεροι χάρτες βεβαίως περιλαμβάνουν μόνο τους λαμπρότερους αστέρες των αστερισμών καθώς και τα γράμματα με τα οποία ονομάζονται.
   
 
Στους χάρτες δε αυτούς οι λαμπρότεροι αστέρες με τη μέθοδο της «[[Γραμμοδαισία|Γραμμοδαισίας]]» συνδέονται με συνήθως ευθύγραμμα τμήματα, το σύνολο των οποίων και παρουσιάζει το περίγραμμα του αντικειμένου ή ζώου που απεικονίζει ο [[αστερισμός]].
 
Στους χάρτες δε αυτούς οι λαμπρότεροι αστέρες με τη μέθοδο της «[[Γραμμοδαισία|Γραμμοδαισίας]]» συνδέονται με συνήθως ευθύγραμμα τμήματα, το σύνολο των οποίων και παρουσιάζει το περίγραμμα του αντικειμένου ή ζώου που απεικονίζει ο [[αστερισμός]].
   
 
==[[Παράλλαξη]] αστέρων==
 
==[[Παράλλαξη]] αστέρων==
[[Image:AstronomyParallax-wik.jpg|thumb|600px|center|Η Η ετήσια '''παράλλαξη''' ενός αστέρα]]
 
 
 
# Έστω το σημείο '''Η''' ο [[Ήλιος]] και '''Γ''', '''Γ<sub>1</sub>''', τα σημεία της [[Γη]]ς επί της [[τροχιά]]ς της, στην ετήσια [[περιφορά]] της περί τον Ήλιο, έστω ακόμη '''Α''' το σημείο του Αστέρα που παρατηρούμε στο χώρο.
 
# Έστω το σημείο '''Η''' ο [[Ήλιος]] και '''Γ''', '''Γ<sub>1</sub>''', τα σημεία της [[Γη]]ς επί της [[τροχιά]]ς της, στην ετήσια [[περιφορά]] της περί τον Ήλιο, έστω ακόμη '''Α''' το σημείο του Αστέρα που παρατηρούμε στο χώρο.
 
Παρατηρώντας τον Αστέρα από το σημείο '''Γ''' (θέση της Γης) φαίνεται να προβάλλεται αυτός στο σημείο '''Σ''' (στο σχέδιο είναι το κάτω σημείο προβολής του αστέρα στην [[Ουράνια Σφαίρα]]). Κινούμενη η [[Γη]] (έξι μήνες μετά) στο σημείο '''Γ<sub>1</sub>''' ο παρατηρούμενος Αστέρας φαινεται να κινείται και αυτός και να διαγράφει τόξο '''Σ''' '''Σ<sub>1</sub>''' (στο σχέδιο το πάνω σημείο προβολής του αστέρα στην [[Ουράνια Σφαίρα]]). Έτσι όταν η Γη εκτελεί την ετήσια κίνησή της (περιστροφή) γύρω από τον Ήλιο '''Γ''' '''Γ<sub>1</sub>''' '''Γ''' ο Αστέρας '''Α''' φαίνεται να διαγράφει τη [[τροχιά]] '''Σ''' '''Σ<sub>1</sub>''' '''Σ''' επί του Ουράνιου θόλου. Αυτή η ετήσια φαινομενική [[τροχιά]] του αστέρα καλείται '''παραλλακτική τροχιά του αστέρα Α'''. Ευνόητο ότι: οι παραλλακτικές τροχιές των αστέρων αποδεικνύουν ότι η [[Γη]] περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο.
 
Παρατηρώντας τον Αστέρα από το σημείο '''Γ''' (θέση της Γης) φαίνεται να προβάλλεται αυτός στο σημείο '''Σ''' (στο σχέδιο είναι το κάτω σημείο προβολής του αστέρα στην [[Ουράνια Σφαίρα]]). Κινούμενη η [[Γη]] (έξι μήνες μετά) στο σημείο '''Γ<sub>1</sub>''' ο παρατηρούμενος Αστέρας φαινεται να κινείται και αυτός και να διαγράφει τόξο '''Σ''' '''Σ<sub>1</sub>''' (στο σχέδιο το πάνω σημείο προβολής του αστέρα στην [[Ουράνια Σφαίρα]]). Έτσι όταν η Γη εκτελεί την ετήσια κίνησή της (περιστροφή) γύρω από τον Ήλιο '''Γ''' '''Γ<sub>1</sub>''' '''Γ''' ο Αστέρας '''Α''' φαίνεται να διαγράφει τη [[τροχιά]] '''Σ''' '''Σ<sub>1</sub>''' '''Σ''' επί του Ουράνιου θόλου. Αυτή η ετήσια φαινομενική [[τροχιά]] του αστέρα καλείται '''παραλλακτική τροχιά του αστέρα Α'''. Ευνόητο ότι: οι παραλλακτικές τροχιές των αστέρων αποδεικνύουν ότι η [[Γη]] περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο.
Γραμμή 101: Γραμμή 136:
 
Εκ των παραπάνω λόγων, μόνο 100 περίπου αστέρες παρουσιάζουν αισθητή οπτικά παράλλαξη, ενώ μόλις 6.000, περίπου, είναι το σύνολο εκείνων που μπορεί να διαπιστωθεί η παράλλαξή τους με τη βοήθεια και μόνο πολύ ευαίσθητων φωτογραφικών μετρήσεων.
 
Εκ των παραπάνω λόγων, μόνο 100 περίπου αστέρες παρουσιάζουν αισθητή οπτικά παράλλαξη, ενώ μόλις 6.000, περίπου, είναι το σύνολο εκείνων που μπορεί να διαπιστωθεί η παράλλαξή τους με τη βοήθεια και μόνο πολύ ευαίσθητων φωτογραφικών μετρήσεων.
   
Η ιδέα τής [[μέτρηση]]ς τής [[απόσταση]]ς τών αστέρων μέσω τής παράλλαξης υπήρχε ήδη από τον [[Αρίσταρχος \Σάμος|Αρίσταρχο]] όπως διασώζει ο [[Αρχιμήδης \Συρακούσες|Αρχιμήδης]] στον [[Ψαμμίτης|Ψαμμίτη]]. Καθώς, ο [[Αρίσταρχος \Σάμος|Αρίσταρχος]] δεν κατάφερε να την μετρήσει υπέθεσε ότι οι αστέρες βρίσκονται σε άπειρη απόσταση συγκριτικά με την απόσταση [[Γη]]ς - [[Ήλιος|Ηλίου]]. Η απουσία παράλλαξης υπήρξε από τα βασικά επιχειρήματα τών [[γαιοκεντρισμός|γαιοκεντριστών]] απέναντι στον [[ηλιοκεντρισμός|ηλιοκεντρισμό]].
+
Η ιδέα τής [[μέτρηση]]ς τής [[απόσταση]]ς των αστέρων μέσω τής παράλλαξης υπήρχε ήδη από τον [[Αρίσταρχος \Σάμος|Αρίσταρχο]] όπως διασώζει ο [[Αρχιμήδης \Συρακούσες|Αρχιμήδης]] στον [[Ψαμμίτης|Ψαμμίτη]]. Καθώς, ο [[Αρίσταρχος \Σάμος|Αρίσταρχος]] δεν κατάφερε να την μετρήσει υπέθεσε ότι οι αστέρες βρίσκονται σε άπειρη απόσταση συγκριτικά με την απόσταση [[Γη]]ς - [[Ήλιος|Ηλίου]]. Η απουσία [[παράλλαξη]]ς υπήρξε από τα βασικά επιχειρήματα τών [[γαιοκεντρισμός|γαιοκεντριστών]] απέναντι στον [[ηλιοκεντρισμός|ηλιοκεντρισμό]].
   
Η πρώτη μέτρηση αστρικής παράλλαξης έγινε το 1838 από τον Γερμανό αστρονόμο [[Bessel Friedrich|Friedrich Wilhelm Bessel (1784 – 1846), μετά από επίπονα ακριβείς παρατηρήσεις του αστέρα 61 του Κύκνου, με εξάμηνη χρονική απόσταση, οι οποίες έδωσαν μια μετατόπιση της θέσης του κατά γωνία 0,6272 δευτερολέπτων του τόξου (θ = 0,3136 δευτερόλεπτα του τόξου). Ο υπολογισμός της απόστασης του αστέρα έδωσε μία τιμή της τάξης των 10<sup>14</sup> χιλιομέτρων.
+
Η πρώτη μέτρηση αστρικής παράλλαξης έγινε το 1838 από τον Γερμανό αστρονόμο [[Bessel Friedrich|Friedrich Wilhelm Bessel]] (1784 – 1846), μετά από επίπονα ακριβείς παρατηρήσεις του αστέρα 61 του [[Κύκνος \Αστερισμός|Κύκνου]], με εξάμηνη χρονική απόσταση, οι οποίες έδωσαν μια [[μετατόπιση]] της [[θέση]]ς του κατά [[γωνία]] 0,6272 δευτερολέπτων του τόξου (θ = 0,3136 δευτερόλεπτα του τόξου). Ο [[υπολογισμός]] της [[απόσταση]]ς του αστέρα έδωσε μία τιμή της τάξης των 10<sup>14</sup> χιλιομέτρων.
   
 
Επρόκειτο για μια σημαντική [[επιτυχία]] της [[Πρακτική Αστρονομία|Πρακτικής Αστρονομίας]] που οδήγησε σε μία πρώτη [[εκτίμηση]] της [[διάμετρος|διαμέτρου]] και του πάχους του [[Τοπικός Γαλαξίας|Γαλαξία]].
 
Επρόκειτο για μια σημαντική [[επιτυχία]] της [[Πρακτική Αστρονομία|Πρακτικής Αστρονομίας]] που οδήγησε σε μία πρώτη [[εκτίμηση]] της [[διάμετρος|διαμέτρου]] και του πάχους του [[Τοπικός Γαλαξίας|Γαλαξία]].
   
 
==Αποστάσεις==
 
==Αποστάσεις==
Ο πλησιέστερος αστέρας στη Γη είναι ο [[Ήλιος]] που βρίσκεται σε απόσταση 150 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, ενώ ο αμέσως επόμενος (φαινομενικά) αστέρας (στη πραγματικότητα είναι τριπλό σύστημα αστέρων) ο '''α''' του Κενταύρου είναι σε απόσταση 44 τρισεκατομμυρίων χλμ. Επειδή οι αριθμοί αυτοί είναι τεράστιοι και χάνουν την σημασία αυτού τούτου του μέτρου τους, καθιερώθηκε η συσχέτιση χρόνου στη μονάδα μέτρησης που είναι το [[έτος φωτός]] και που είναι ίσο με 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα.
+
Ο πλησιέστερος αστέρας στη Γη είναι ο [[Ήλιος]] που βρίσκεται σε απόσταση 150 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, ενώ ο αμέσως επόμενος (φαινομενικά) αστέρας (στη πραγματικότητα είναι τριπλό σύστημα αστέρων) ο '''α''' του Κενταύρου είναι σε απόσταση 44 τρισεκατομμυρίων χλμ. Επειδή οι αριθμοί αυτοί είναι τεράστιοι και χάνουν την σημασία αυτού τούτου του μέτρου τους, καθιερώθηκε η συσχέτιση χρόνου στη μονάδα μέτρησης που είναι το [[Έτος Φωτός]] και που είναι ίσο με 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα.
   
Κατά υπολογισμούς αστρονόμων αν ένα [[διαστημόπλοιο]] κατάφερνε να ταξιδεύει με ταχύτητα 50.000 χλμ την ώρα, θα έφθανε στη Σελήνη σε 8 ώρες, στον Ήλιο σε 125 ημέρες και στον '''α''' του Κενταύρου σε 92.800 έτη. Ο πλέον απόμακρος αστέρας που έχει παρατηρηθεί υπολογίζεται πως το φως του (τρέχοντας βεβαίως με την ταχύτητα του φωτός) κάνει περισσότερο από 13 δισεκατομμύρια χρόνια για να φθάσει στη Γη!
+
Κατά υπολογισμούς αστρονόμων αν ένα [[διαστημόπλοιο]] επιτύγχανε να ταξιδεύει με ταχύτητα 50.000 km ανά ώρα, θα έφθανε στη [[Σελήνη]] σε 8 ώρες, στον Ήλιο σε 125 ημέρες και στον '''α''' του Κενταύρου σε 92.800 έτη. Ο πλέον απόμακρος αστέρας που έχει παρατηρηθεί υπολογίζεται ότι το φως του (τρέχοντας βεβαίως με την ταχύτητα του φωτός) κάνει περισσότερο από 13 δισεκατομμύρια έτη για να φθάσει στη Γη.
   
 
==[[Υποσημείωση|Υποσημειώσεις]]==
 
==[[Υποσημείωση|Υποσημειώσεις]]==
  +
{{Reflist}}
<div style="font-size: 85%"><references/></div>{{Reflist}}
 
   
 
==Εσωτερική [[Αρθρογραφία]]==
 
==Εσωτερική [[Αρθρογραφία]]==
*[[Αστρονομία]]
+
* [[Αστρονομία]]
  +
* [[Απλανής Αστέρας]]
*[[Πλανήτης]]
+
* [[Πλανήτης]]
  +
* [[Νετρονικός Αστέρας]]
  +
* [[Αστέρας Planck]]
  +
* [[Διάγραμμα Hertzsprung-Russell]]
   
 
==[[Βιβλιογραφία]]==
 
==[[Βιβλιογραφία]]==
Γραμμή 124: Γραμμή 163:
   
 
==[[Ιστογραφία]]==
 
==[[Ιστογραφία]]==
*[http://el.wikipedia.org/wiki/αστέρι Ομώνυμο άρθρο στην Βικιπαίδεια]
+
*[http://el.wikipedia.org/wiki/αστέρας Ομώνυμο άρθρο στην Βικιπαίδεια]
 
*[http://www.livepedia.gr/index.php?title=αστέρας Ομώνυμο άρθρο στην Livepedia]
 
*[http://www.livepedia.gr/index.php?title=αστέρας Ομώνυμο άρθρο στην Livepedia]
 
*[ ]
 
*[ ]

Αναθεώρηση της 20:04, 15 Δεκεμβρίου 2016

Αστήρ

star, άστρο


Nearby-Stars-01-goog

Εγγύτεροι Αστέρες

Star-Evolution-01-goog

Αστρική Εξέλιξη

Star-Lifecycle-goog

Αστρική Εξέλιξη

Stars-Red-Giant-02-goog

Ερυθρός Γίγας

Stars-02-goog

Επώνυμοι Αστέρες
Αλδεβαράνης Αλταίρος Αντάρης Βέγας Βασιλίσκος Βετελγόζης Κάνωπος Πολυδεύκης Προκύων Σείριος Στάχυς Λαμπαδίας Ήλιος

Stars-Spectral-Types-02-goog

Αστρική Κύρια Ακολουθία
Ειδικοί Φασματικοί Αστέρες Ειδικοί Αστέρες

Main-Sequence-02-goog

Αστροφυσική
Αστρική Εξέλιξη Ειδικοί Αστέρες
Νεφέλωμα (Nebula) Πρωταστέρας (Protostar)
Δι-υπέρ-Γίγας Αστέρας (Hypergiant Star)
(Type: O)
Υπερ-Γίγας Αστέρας (Supergiant Star)
(Type: I)
Λαμπρός Γίγας Αστέρας (Bright Giant Star)
(Type: II)
Γίγας Αστέρας (Giant Star)
(Type: III)
Υπο-Γίγας Αστέρας (Subgiant Star)
(Type: IV)
Νάνος Αστέρας (Dwarf Star)
(Type: V)
Υπο-Νάνος Αστέρας (Subdwarf Star)
(Type: VI)
Λευκός Νάνος Αστέρας (White Dwarf Star)
(Type: VI)

Κυανός Γίγας Αστέρας (Blue Giant Star) Ερυθρός Γίγας Αστέρας (Red Giant Star) Κυανός Νάνος Αστέρας (Blue Dwarf Star) Ερυθρός Νάνος Αστέρας (Red Dwarf Star) Καστανός Νάνος Αστέρας (Brown Dwarf Star) Μέλας Νάνος Αστέρας (Black Dwarf Star)
Μεταβλητός Αστέρας (Variable star)
Καινοφανής Αστέρας (Nova Star) Υπερκαινοφανής Αστέρας (Super Nova Star)
Νετρονικός Αστέρας (Neutron Star) Κυρκονικός Αστέρας (Quark Star) Λεπτονικός Αστέρας (Electroweak Star) Βοσονικός Αστέρας (Boson Star) Πρεονικός Αστέρας (Preon Star)
Βαρυταστέρας (Gravastar) Μαγναστέρας (Magnetar)
Σκοτεινός Ενεργειακός Αστέρας
(Dark Energy Star)
Σκοτεινός Υλικός Αστέρας
(Dark Matter Star)

Σιδηραστέρας (Iron Star) Αστέρας Planck (Planck Star)
Φαιά Οπή (Gray Hole) Μελανή Οπή (Black Hole) Αστρική Μελανή Οπή (Stellar Black Hole)

Stars-Closest-01-goog

Εγγύτεροι Αστέρες

Star-Evolution-01-goog

Αστρική Εξέλιξη

Star-Evolution-02-goog

Αστρική Εξέλιξη

Stars-Temperature-01-goog

Θερμοκρασία Αστέρων

- Αυτόφωτο Ουράνιο Σώμα.

Ορισμός

Stars-goog

Αστέρες

Στην Αστρονομία γενικά αστέρας ή απλανής (σε αντιδιαστολή με τον πλανήτη), ονομάζεται το κάθε Ουράνιο Σώμα που διατηρεί όλες εκείνες τις ιδιότητες του Ηλίου πέριξ του οποίου περιστρέφεται η Γη. Συνεπώς όλοι οι αστέρες είναι "Ήλιοι" εκ των οποίων και παρατηρείται κατάστικτος ο Ουράνιος Θόλος.

Κατά την Αστροφυσική ο κάθε αστέρας είναι ένα λαμπερό αέριο ουράνιο σώμα που παράγει ενέργεια από πυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης που συμβαίνουν στον πυρήνα του. Όταν η μάζα του σώματός του είναι μικρότερη από 0.08 φορές της μάζας του ήλιου οι πιέσεις και οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στο κέντρο του, δεν επαρκούν προκειμένου να αρχίσουν οι πυρηνικές συντήξεις. Επομένως η μάζα όλων των αστέρων είναι μεγαλύτερη από την ανωτέρω ποσότητα.

Παρατηρώντας κυρίως τη νύκτα, στον Ουράνιο θόλο, τους αστέρες διαπιστώνεται ότι αυτοί δεν κατανέμονται ομοιόμορφα σ΄ αυτόν, ενώ παρουσιάζουν κάποια ευδιάκριτα συμπλέγματα τα οποία και ονομάζονται αστερισμοί. Από τη παρατήρηση των αστέρων αυτοί διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:

  1. Αειφανείς, που παρατηρούνται όλο το 24ωρο, πάνω από τον ορίζοντα.
  2. Αφανείς, που παραμένουν όλο το 24ωρο υπό τον ορίζοντα και η παρατήρησή τους δεν είναι εφικτή.
  3. Αμφιφανείς, που άλλοτε παρατηρούνται υπέρ τον ορίζοντα και άλλοτε όχι.

Ονομασία αστέρων

Από τους αστέρες μόνο οι 30 λαμπρότεροι φέρουν ο καθένας ιδιαίτερο όνομα, συνήθως ελληνικής προέλευσης όπως ο Αρκτούρος ή αραβικής όπως ο Αλτάιρ (= αετός ιπτάμενος).

Τόσο όμως αυτοί οι 30 αστέρες, όσο και όλοι οι άλλοι οι ορατοί χωρίς τηλεσκόπιο, σε κάθε αστερισμό, έχουν καθορισθεί διεθνώς (ο καθένας) με ένα γράμμα (μικρό) του ελληνικού αλφαβήτου. Το γράμμα "α" έχει συνήθως ο λαμπρότερος αστέρας του αστερισμού, το "β" ο αμέσως αμυδρότερος κ.ο.κ. Έτσι λοιπόν ο Βέγας, ο λαμπρότερος αστέρας του βορείου ουράνιου ημισφαιρίου, στον αστερισμό της Λύρας, λέγεται και α Lyrα της Λύρας).

Εαν κάποιος αστερισμός έχει περισσότερους από 24 αστέρες (αρκετά σύνηθες) τότε αμέσως μετά τον ω (του ελληνικού αλφαβήτου) χρησιμοποιούνται τα γράμματα του λατινικού αλφαβήτου. Μετά το τέλος του λατινικού αλφαβήτου χρησιμοποιούνται οι αραβικοί αριθμοί.

Προκειμένου δε περί των υπολοίπων αστέρων που είναι ορατοί μόνο με τηλεσκόπια, αντί ονόματος χρησιμοποιείται ο αριθμός με τον οποίο και έχουν καταχωρηθεί στους αστρικούς καταλόγους.

Λάμψη των Αστέρων

Με ελάχιστες εξαιρέσεις βλέπουμε στον ουρανό τους αστέρες που επί χιλιάδες έτη παραμένουν σταθεροί στις θέσεις τους αν και αυτό είναι φαινομενικό αφού και αυτοί δημιουργούνται, μεγαλώνουν και χάνονται. Οι αρχαίοι πίστευαν ότι οι αστέρες ήταν μικροσκοπικές πηγές φωτός ή κάποιες τρύπες στο πέπλο της νύκτας.

Σήμερα όμως αντιλαμβανόμαστε τη πραγματική απίστευτη εικόνα που παρουσιάζει το αστρικό Σύμπαν όπως μας έχουν αποκαλύψει οι επιστημονικές έρευνες και μελέτες των τελευταίων δεκαετιών. Η πραγματική σύνθεση, φύση και δομή των αστέρων εξ αιτίας των πολλών και επίμονων παρατηρήσεων του πλησιέστερου εξ αυτών του Ήλιου σήμερα πλέον είναι γνωστή.

  • Ο Ήλιος είναι το τέλειο εργαστήριο στη μελέτη του τρόπου που λάμπουν οι αστέρες.

Λαμπρότητα αστέρων

Όπως διαπιστώνει ο κάθε παρατηρητής του ουράνιου θόλου, όλοι οι αστέρες δεν παρουσιάζουν την ίδια λαμπρότητα. Μερικοί είναι εξόχως λαμπροί, άλλοι φαίνονται αμυδρότεροι με κατάληξη εκείνων που μόλις διακρίνονται. Οι διαφορές αυτές οφείλονται σε τρεις λόγους: στην απόσταση, στο μέγεθός τους και στη θερμοκρασία τους.

Από τους αρχαίους Έλληνες αστρονόμους και προ παντός τον Ίππαρχο (Ελληνιστική Εποχή), αλλά και τον Κλαύδιο Πτολεμαίο (Ρωμαϊκή Εποχή) οι αστέρες ταξινομήθηκαν ανάλογα της λαμπρότητάς των, βάσει της οποίας και προσδιορίστηκαν σε μεγέθη.
Συνεπώς το «μέγεθος» ή το Φαινόμενο Μέγεθος, όπως αποκαλείται, ενός αστέρα δεν εκφράζει τις πραγματικές του διαστάσεις, αλλά μόνο τη λαμπρότητά του σε σχέση μ΄ εκείνη των άλλων αστέρων.

Όλοι οι ορατοί, με γυμνό οφθαλμό, αστέρες κατετάγησαν σε έξι μεγέθη. Στο πρώτο μέγεθος περιλήφθηκαν οι λαμπρότεροι, στο δεύτερο οι αμέσως αμυδρότεροι κ.ο.κ. έτσι ώστε οι αστέρες του επόμενου μεγέθους να είναι αμυδρότεροι του προηγουμένου και στον έκτο να αντιστοιχούν οι μόλις ορατοί.

Και ενώ αυτά άρχισαν στην αρχαιότητα πρώτος ο Γερμανός αστρονόμος J. Herschel απέδειξε το 1830 ότι οι αστέρες του α' μεγέθους είναι 100 φορές λαμπρότεροι εκείνων του στ' μεγέθους. Η απόδειξη αυτή υπήρξε πολύ σημαντική διότι με ένα απλούστατο υπολογισμό προσδιορίσθηκε πως: «οι αστέρες ενός μεγέθους είναι κατά 2,512 φορές λαμπρότεροι από εκείνους του επόμενου μεγέθους».

Με τα τηλεσκόπια διακρίνονται αστέρες κατά πολύ ακόμα αμυδρότεροι. Τα σημερινά τηλεσκόπια, ανάλογα με τον αντικειμενικό φακό τους ή το κάτοπτρό τους, αλλά και με τη βοήθεια σήμερα της "αστρικής φωτομετρίας" που αποτελεί τη βασική μέθοδο μέτρησης της φωτεινότητας των αστέρων, φθάνουν σήμερα να διακρίνουν αστέρες μέχρι και 24ου μεγέθους.

Βέβαια η μετάβαση (κλιμάκωση) από μέγεθος σε μέγεθος δεν παρατηρείται απότομα, αλλά με τη βοήθεια φωτομέτρων καθορίζονται ασφαλέστερα και τα δέκατα του μεγέθους. Έτσι ο αστέρας Λαμπαδίας (ο α του αστερισμού του Ταύρου) έχει μέγεθος 1,1 , ενώ ο Πολυδεύκης (o β των Διδύμων) είναι 1,2 μεγέθους και ο Βασιλίσκος (o α του Λέοντος) είναι 1,3.

Διαπιστώθηκε όμως ότι, στους 20 λαμπρότερους αστέρες που χαρακτηρίζονται γενικά ως αστέρες α' μεγέθους, οι πρώτοι 12 είναι πολύ λαμπρότεροι των υπολοίπων του ίδιου α' μεγέθους. Γι΄ αυτό στην ακριβέστερη σύγχρονη κλίμακα αστρικών μεγεθών χρησιμοποιείται και μέγεθος μεγαλύτερο του α' , (κατά μαθηματικό περίεργο ή ανατροπή), το «μηδενικό μέγεθος». Έτσι ο προαναφερθείς Βέγας (α της Λύρας) έχει μέγεθος 0,1 ενώ η Αιξ (α Ηνιόχου) και ο Αρκτούρος (α Βοώτου) 0,2 μεγέθους.

Αλλά υπάρχουν και δύο αστέρες που είναι ακόμη λαμπρότεροι και του «μηδενικού μεγέθους». Σ΄ αυτούς χρησιμοποιούνται «αρνητικά μεγέθη», ο ένας είναι ο Κάνωπος (α της Τρόπιδας της Αργούς) που έχει μέγεθος -0,9 και ο δεύτερος ο γνωστός Σείριος (α του Μεγάλου Κυνός), ο λαμπρότερος όλων των αστέρων στην Ουράνια Σφαίρα, που είναι -1,46 μεγέθους.

Εύλογα καθίσταται πλέον αντιληπτό ότι τα άλλα λαμπρότερα των αστέρων ουράνια σώματα λαμβάνουν τιμές μεγέθους αρνητικές και μεγαλύτερες σε Απόλυτη Τιμή, π.χ. (συγκριτικά) ο πλανήτης Αφροδίτη (ο λαμπρότερος των πλανητών) έχει μέγεθος -4,3 , η δε Σελήνη (λαμπρότερος των δορυφόρων και των πλανητών) ως Πανσέληνος έχει μέγεθος -12,6 ενώ ο Ήλιος -26,8.

Σημείωση: Την διαφορά λαμπρότητας 2,512 μεταξύ των μεγεθών επεσήμανε ο Άγγλος αστρονόμος Norman Pogson το 1856.

Σύγχρονη ταξινόμηση

Επειδή η απόσταση ενός άστρου επηρεάζει το φαινόμενο μέγεθός του οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν σήμερα ένα άλλο σύστημα "απολύτων μεγεθών". Τοποθετούν θεωρητικά τα άστρα σε μια δεδομένη απόσταση 32,6 ετών φωτός από τη Γη (ή 10 parsec, [όταν 1 παρσέκ (pc) = 3,26 ε.φ. (l.y.)]) και σ΄ αυτή την απόσταση συγκρίνουν την λαμπρότητα των αστέρων μεταξύ τους. Έτσι ο όρος "απόλυτο μέγεθος" αναφέρεται στο πόσο λαμπρός θα ήταν ένας δεδομένος αστέρας αν βρισκόταν σε απόσταση από τη Γη 32,6 εφ.
Με χρήση τέτοιας κλίμακας το απόλυτο μέγεθος του Ήλιου είναι 4,8 , του Σείριου (α του Μεγάλου Κυνός) 1,4, ενώ το απόλυτο μέγεθος του Πολικού αστέρα (Polaris) -4,6. Τα απόλυτα αυτά παραπάνω μεγέθη, μας καταδεικνύουν πως ο Πολικός είναι λαμπρότερος, ακολουθεί ο Σείριος και αυτόν ο Ήλιος. Ο Σείριος δηλαδή είναι 23 φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο.

  • Σ΄ αυτήν όμως τη ταξινόμηση απαραίτητο στοιχείο είναι η γνώση της πραγματικής απόστασης ενός αστέρος, διαφορετικά είναι αδύνατος ο υπολογισμός του απολύτου μεγέθους του.

Φασματική ταξινόμηση

Εκτός της λαμπρότητας οι αστέρες παρουσιάζουν και ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, εύκολα ορατό, το χρώμα τους, που βεβαίως σχετίζεται άμεσα με τη θερμοκρασία που επικρατεί στην επιφάνειά τους. Έτσι παρατηρούνται αστέρες με σχεδόν όλα τα χρώματα της ίριδας: γαλάζια, λευκά, κίτρινα, κόκκινα κλπ. Οι κόκκινοι είναι οι λιγότερο θερμοί, ενώ οι γαλάζιοι οι περισσότερο θερμοί. Ακριβώς όπως μια σιδερόβεργα σε αναμμένο τζάκι, στην αρχή αρχίζει να κοκκινίζει και διαδοχικά θερμαινόμενη αλλάζει χρωματισμούς σε πορτοκαλί, κίτρινο, λευκό και όταν θερμανθεί πολύ σε γαλάζιο.
Με βάση λοιπόν το χρώμα των αστέρων δηλαδή του ορατού φάσματος που λάμπουν αυτοί, οι αστρονόμοι προχωρούν σε κατάταξή τους σε διαφορετικούς τύπους αστέρων που ονομάζονται "φασματικοί τύποι".
Σύμφωνα με αυτή τη ταξινόμηση οι αστέρες που παρουσιάζουν στο φάσμα τους έντονες γραμμές υδρογόνου ταξινομήθηκαν ως αστέρες τύπου Α ενώ σ΄ εκείνους που στο φάσμα τους οι γραμμές υδρογόνου δεν είναι ορατές ως τύπου Q. Έτσι οι ενδιάμεσες κατηγορίες έλαβαν ως όνομα τα ενδιάμεσα γράμματα του λατινικού αλφαβήτου. Με το καιρό όμως επικράτησαν επτά μόνο κύριοι φασματικοί τύποι αστέρων και αυτοί σήμερα είναι O, B, A, F, G, K και M. Καθένας από αυτούς τους τύπους διακρίνεται σε 10 αριθμητικές επιμέρους υποκατηγορίες, όπως αστέρες Α0, Β3, Ο6, G9, Κ4 κλπ.

  • Τον τρόπο αυτό ταξινόμησης των αστέρων σε φασματικούς τύπους διατύπωσε για πρώτη φορά στα τέλη του περασμένου αιώνα ο Εδουάρδος Πίκερινγκ (1846 - 1919) και οι συνεργάτες του στο αστεροσκοπείο του Χάρβαρντ.

Πλήθος αστέρων

Γενική είναι η εντύπωση ότι οι αστέρες που είναι ορατοί με γυμνό μάτι είναι άπειροι και ότι θα είναι μάταιη κάθε προσπάθεια καταμέτρησής των. Και όμως, η εντύπωση αυτή είναι εσφαλμένη διότι όλοι οι αστέρες που φαίνονται με γυμνό οφθαλμό είναι 7.107 που κατανέμονται στα μεγέθη 1ο έως 6ο ως εξής: 1ο 20, 2ο 69, 3ο 205, 4ο 473, 5ο 1291 και 6ο 5.049, σύνολο 7.107 αστέρες. Ο δε λόγος αύξησης από μέγεθος σε μέγεθος είναι περίπου 3, ενώ για εκείνους που τα φαινόμενα μεγέθη είναι περίπου 20 και 21 ο λόγος είναι μικρότερος του 2.

Έτσι ενώ το πλήθος των αστέρων που μπορούν να παρατηρηθούν με γυμνό μάτι συνήθως μέχρι 6ου μεγέθους (χωρίς αυτό να είναι και απόλυτο*) είναι 7.000 περίπου, μέχρι 12ου μεγέθους είναι 4Χ106 και μέχρι 21ου μεγέθους είναι 5Χ109

(*)Σημείωση:Το 6ο μέγεθος θεωρείται γενικά το όριο της ανθρώπινης όρασης σε πολύ καλές συνθήκες παρατήρησης. Κοντά σε μια πόλη όμως το όριο είναι περίπου το 3ο μέγεθος μόνο. Σε πολύ εξαιρετικές συνθήκες (Λατινική Αμερική) κάποιοι ίσως καταφέρουν να δούν και λίγο περισσότερα αστέρια.

Κατάλογοι Αστέρων

Από την αρχαιότητα οι παρατηρούμενοι στον Ουράνιο θόλο αστέρες καταγράφονται σε ειδικούς σχετικούς καταλόγους υπό το όνομα Ουρανομετρία. Η δε καταγραφή αυτή συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Το πρώτο κατάλογο αστέρων συνέταξε ο μέγας Έλληνας αστρονόμος της αρχαιότητας Ίππαρχος, ο κατάλογος του οποίου περιελάμβανε 1022 αστέρες από τους λαμπρότερους του Ουρανού.

Οι κατάλογοι αυτοί σήμερα περιέχουν τα ακριβή στοιχεία της θέσης των αστέρων στην Ουράνια Σφαίρα, του μεγέθους των, του δείκτου του χρώματός των, του φασματικού τύπου των, καθώς και άλλα ακόμη στοιχεία και χαρακτηριστικά όπως απόσταση, διαστάσεις κλπ.

Χάρτες Ουρανού

Βάσει των καταλόγων των αστέρων αλλά και με τη βοήθεια της φωτογραφίας, συντάσσονται ακριβείς χάρτες και άτλαντες ουρανού στους οποίους σημειώνονται οι θέσεις των αστέρων ως προς αλλήλους, καθώς και το οπτικό μέγεθός τους. Οι απλούστεροι χάρτες βεβαίως περιλαμβάνουν μόνο τους λαμπρότερους αστέρες των αστερισμών καθώς και τα γράμματα με τα οποία ονομάζονται.

Στους χάρτες δε αυτούς οι λαμπρότεροι αστέρες με τη μέθοδο της «Γραμμοδαισίας» συνδέονται με συνήθως ευθύγραμμα τμήματα, το σύνολο των οποίων και παρουσιάζει το περίγραμμα του αντικειμένου ή ζώου που απεικονίζει ο αστερισμός.

Παράλλαξη αστέρων

  1. Έστω το σημείο Η ο Ήλιος και Γ, Γ1, τα σημεία της Γης επί της τροχιάς της, στην ετήσια περιφορά της περί τον Ήλιο, έστω ακόμη Α το σημείο του Αστέρα που παρατηρούμε στο χώρο.

Παρατηρώντας τον Αστέρα από το σημείο Γ (θέση της Γης) φαίνεται να προβάλλεται αυτός στο σημείο Σ (στο σχέδιο είναι το κάτω σημείο προβολής του αστέρα στην Ουράνια Σφαίρα). Κινούμενη η Γη (έξι μήνες μετά) στο σημείο Γ1 ο παρατηρούμενος Αστέρας φαινεται να κινείται και αυτός και να διαγράφει τόξο Σ Σ1 (στο σχέδιο το πάνω σημείο προβολής του αστέρα στην Ουράνια Σφαίρα). Έτσι όταν η Γη εκτελεί την ετήσια κίνησή της (περιστροφή) γύρω από τον Ήλιο Γ Γ1 Γ ο Αστέρας Α φαίνεται να διαγράφει τη τροχιά Σ Σ1 Σ επί του Ουράνιου θόλου. Αυτή η ετήσια φαινομενική τροχιά του αστέρα καλείται παραλλακτική τροχιά του αστέρα Α. Ευνόητο ότι: οι παραλλακτικές τροχιές των αστέρων αποδεικνύουν ότι η Γη περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο.

  1. Αν το τρίγωνο ΓΗΑ (στο σχέδιο) είναι ορθογώνιο, τότε η γωνία θ, που σχηματίζουν η ΑΓ (απόσταση αστέρος από τη Γη) και η ΑΗ (απόσταση αστέρος από τον Ήλιο), καλείται ετήσια παράλλαξη αστέρα. Επειδή δε ΓΓ1, η διάμετρος της Γήινης τροχιάς, είναι κάθετος στην ΗΑ, για αυτό η ΣΣ1 -σημεία προβολών του αστέρα στην Ουράνια Σφαίρα-, διάμετρος της παραλλακτικής τροχιάς του αστέρος Α, θα είναι παράλληλη προς τη ΓΓ1. Συνεπώς αν μετρηθεί η γωνία ΣΑΣ1 και λάβουμε το ήμισυ αυτής, τότε αυτό θα είναι ίσο προς τη γωνία θ δηλαδή ίσο προς την ετήσια παράλλαξη του αστέρα.
  2. Η παράλλαξη θ είναι πάντοτε πολύ μικρή, μικρότερη και του 1΄΄ τόξου. Είναι δε προφανές ότι όσο μακρύτερα της Γης βρίσκεται ένας Αστέρας τόσο μικρότερη θα είναι και η παράλλαξή του. Επομένως για τους πολύ μακρινούς αστέρες καθίσταται αδύνατον να μετρηθεί, αφού η διάμετρος Σ Σ1 της «παραλλακτικής τροχιάς του αστέρα» περιορίζεται τόσο ώστε να καταντά απλό σημείο.

Εκ των παραπάνω λόγων, μόνο 100 περίπου αστέρες παρουσιάζουν αισθητή οπτικά παράλλαξη, ενώ μόλις 6.000, περίπου, είναι το σύνολο εκείνων που μπορεί να διαπιστωθεί η παράλλαξή τους με τη βοήθεια και μόνο πολύ ευαίσθητων φωτογραφικών μετρήσεων.

Η ιδέα τής μέτρησης τής απόστασης των αστέρων μέσω τής παράλλαξης υπήρχε ήδη από τον Αρίσταρχο όπως διασώζει ο Αρχιμήδης στον Ψαμμίτη. Καθώς, ο Αρίσταρχος δεν κατάφερε να την μετρήσει υπέθεσε ότι οι αστέρες βρίσκονται σε άπειρη απόσταση συγκριτικά με την απόσταση Γης - Ηλίου. Η απουσία παράλλαξης υπήρξε από τα βασικά επιχειρήματα τών γαιοκεντριστών απέναντι στον ηλιοκεντρισμό.

Η πρώτη μέτρηση αστρικής παράλλαξης έγινε το 1838 από τον Γερμανό αστρονόμο Friedrich Wilhelm Bessel (1784 – 1846), μετά από επίπονα ακριβείς παρατηρήσεις του αστέρα 61 του Κύκνου, με εξάμηνη χρονική απόσταση, οι οποίες έδωσαν μια μετατόπιση της θέσης του κατά γωνία 0,6272 δευτερολέπτων του τόξου (θ = 0,3136 δευτερόλεπτα του τόξου). Ο υπολογισμός της απόστασης του αστέρα έδωσε μία τιμή της τάξης των 1014 χιλιομέτρων.

Επρόκειτο για μια σημαντική επιτυχία της Πρακτικής Αστρονομίας που οδήγησε σε μία πρώτη εκτίμηση της διαμέτρου και του πάχους του Γαλαξία.

Αποστάσεις

Ο πλησιέστερος αστέρας στη Γη είναι ο Ήλιος που βρίσκεται σε απόσταση 150 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, ενώ ο αμέσως επόμενος (φαινομενικά) αστέρας (στη πραγματικότητα είναι τριπλό σύστημα αστέρων) ο α του Κενταύρου είναι σε απόσταση 44 τρισεκατομμυρίων χλμ. Επειδή οι αριθμοί αυτοί είναι τεράστιοι και χάνουν την σημασία αυτού τούτου του μέτρου τους, καθιερώθηκε η συσχέτιση χρόνου στη μονάδα μέτρησης που είναι το Έτος Φωτός και που είναι ίσο με 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα.

Κατά υπολογισμούς αστρονόμων αν ένα διαστημόπλοιο επιτύγχανε να ταξιδεύει με ταχύτητα 50.000 km ανά ώρα, θα έφθανε στη Σελήνη σε 8 ώρες, στον Ήλιο σε 125 ημέρες και στον α του Κενταύρου σε 92.800 έτη. Ο πλέον απόμακρος αστέρας που έχει παρατηρηθεί υπολογίζεται ότι το φως του (τρέχοντας βεβαίως με την ταχύτητα του φωτός) κάνει περισσότερο από 13 δισεκατομμύρια έτη για να φθάσει στη Γη.

Υποσημειώσεις

Εσωτερική Αρθρογραφία

Βιβλιογραφία

Ιστογραφία


Ikl Κίνδυνοι ΧρήσηςIkl

Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες
σε αυτήν την εγκυκλοπαίδεια
ωστόσο, παρακαλούμε να λάβετε σοβαρά υπ' όψη ότι
η "Sciencepedia" δεν μπορεί να εγγυηθεί, από καμιά άποψη,
την εγκυρότητα των πληροφοριών που περιλαμβάνει.

"Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα
να έχουν αλλοιωθεί, βανδαλισθεί ή μεταβληθεί από κάποιο άτομο,
η άποψη του οποίου δεν συνάδει με το "επίπεδο γνώσης"
του ιδιαίτερου γνωστικού τομέα που σας ενδιαφέρει."

Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι
όλα τα άρθρα μπορεί να είναι ακριβή, γενικώς,
και για μακρά χρονική περίοδο,
αλλά να υποστούν κάποιο βανδαλισμό ή ακατάλληλη επεξεργασία,
ελάχιστο χρονικό διάστημα, πριν τα δείτε.



Επίσης,
Οι διάφοροι "Εξωτερικοί Σύνδεσμοι (Links)"
(όχι μόνον, της Sciencepedia
αλλά και κάθε διαδικτυακού ιστότοπου (ή αλλιώς site)),
αν και άκρως απαραίτητοι,
είναι αδύνατον να ελεγχθούν
(λόγω της ρευστής φύσης του Web),
και επομένως είναι ενδεχόμενο να οδηγήσουν
σε παραπλανητικό, κακόβουλο ή άσεμνο περιεχόμενο.
Ο αναγνώστης πρέπει να είναι
εξαιρετικά προσεκτικός όταν τους χρησιμοποιεί.

- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν

IonnKorr-System-00-goog



>>Διαμαρτυρία προς την wikia<<

- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)