Αστερισμός
Ένας αστερισμός είναι ένα πολυγωνικό τμήμα του Ουράνιου Θόλου με σχεδόν παράλληλες τις απέναντι πλευρές του, το οποίο καθορίζεται με βάση το σχήμα που αποτελούν οι λαμπρότεροι αστέρες του.
Ονοματοθέτηση[]
Ένας αστερισμός έχει το όνομα ενός ανθρώπου, ενός ζώου ή ενός αντικειμένου, που συνήθως είναι από τη Μυθολογία.
Η ονοματολογία στηρίχθηκε στα σχήματα που δημιουργούσαν οι πιο φωτεινοί αστέρες, στα οποία οι άνθρωποι διέκριναν ομοιότητες με ζώα (κυρίως), θεότητες και πράγματα του περιβάλλοντός τους.
Τους αστέρες κάθε αστερισμού τους ονόμαζαν αρχικά από τη θέση τους στη μορφή όλου του αστερισμού π χ. στο άκρο της ουράς της Μικρής Άρκτου (Πολικό), τον αστέρα στο δεξιό γόνατο του Βοώτου (Αρκτούρο) κλπ.
Έπειτα σε 60 περίπου από τους λαμπρότερους αστέρες έδωσαν ιδιαίτερα ονόματα (Σείριος, Αρκτούρος, Βέγας κλπ.).
Όμως οι ορατοί με γυμνό οφθαλμό αστέρες είναι πολύ περισσότεροι και ο Μπέγιερ τους ονομάζει με τα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου και αν δεν αρκούν τα 24 γράμματα, ακολουθούν τα γράμματα του λατινικού
Σήμερα δεχόμαστε ότι ολόκληρη η ουράνια σφαίρα χωρίζεται σε 88 αστερισμούς, οι οποίοι αναφέρονται συνήθως με τα λατινικά τους ονόματα.
Κατάταξη Αστερισμών[]
Στο σύνολο των αστερισμών
- 18 ανήκουν στη Βόρεια σφαιρική ζώνη,
- 36 στη Νότια και
- 34 στην Ισημερινή
Στον ουρανό της Ελλάδας:
- οι 6 από αυτούς είναι αειφανείς,
- οι 63 αμφιφανείς και
- οι υπόλοιποι 19 είναι αφανείς.
Ιστορική Αναδρομή[]
Οι αρχαιότεροι αστερισμοί ορίσθηκαν στην αρχαία Μεσοποταμία και υιοθετήθηκαν από τους αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι τους εμπλούτισαν με τη Μυθολογία τους, και μας παρέδωσαν σχεδόν όλους τους αστερισμούς που είναι ορατοί από τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη.
Ζωδιακοί Αστερισμοί[]
Στην αρχή ονόμασαν τους 12 αστερισμούς της ζωδιακής ζώνης, δηλαδή της ετήσιας τροχιάς του Ήλιου μέσω των αστέρων. Παρατήρησαν δηλαδή ότι η Σελήνη σε ένα χρόνο συναντά 12 φορές τον Ήλιο σε ίσα διαστήματα από 30° το καθένα. Τα πιο λαμπρά άστρα κάθε διαστήματος τα θεώρησαν ιδιαίτερο αστερισμό και σε καθέναν έδωσαν το όνομα ενός ζώου και τα ονόμασαν ζώδια. Ο χωρισμός των αστέρων σε αστερισμούς έγινε, για να ευκολυνθεί η μελέτη των ουράνιων σωμάτων, για να προσδιοριστεί ο χρόνος κατά το διάστημα της νύχτας, των ωρών του έτους και για να περιγραφεί η όψη του ουρανού.
Αναγέννηση[]
Οι δύσκολα ορατοί ή αόρατοι από την Ευρώπη νότιοι αστερισμοί, ορίσθηκαν από τους πρώτους Ευρωπαίους ναυτικούς που ταξίδευσαν στις νότιες θάλασσες, μετά τον πρώτο γύρο της Γης από το Μαγγελλάνο, μετά την Αναγέννηση, για αυτό και έχουν ονόματα όχι μυθολογικά, αλλά πολλές φορές οργάνων ή εργαλείων του πλοίου, κρίσιμων κάποτε για την επιβίωσή τους, π.χ. Αντλία, Πυξίς.
Σημερινή Ονοματοθεσία[]
Σήμερα γίνονται επίσημα αποδεκτοί 88 αστερισμοί από τους αστρονόμους, μετά από απόφαση της Διεθνούς Αστρονομικής Ενώσεως (IAU), με καλά καθορισμένα όρια.
Συγκεκριμένα, η IAU ανέθεσε στον Βέλγο αστρονόμο Eugene Delporte το καθήκον αυτό. Στο Α΄ Συνέδριο της Διεθνούς Αστρονομικής Ενώσεως, που έγινε στη Ρώμη το 1922, αποφασίστηκε αφ’ ενός μεν ο τρόπος ονομασίας των αστέρων, αφ’ ετέρου δε αναγνωρίστηκαν οι 88, έκτοτε παραδεκτοί αστερισμοί.
Στις δύο επόμενες συνεδριάσεις της, το 1925 και το 1928, καθορίστηκαν τα ακριβή όρια του κάθε αστερισμού στον ουρανό και το αποτέλεσμα υιοθετήθηκε επισήμως το έτος 1930.
Η επίσημη διεθνής ονομασία που δέχεται η IAU για τον κάθε αστερισμό είναι η λατινική, και οι επαγγελματίες αστρονόμοι χρησιμοποιούν συνήθως την επίσημη συντομογραφία αυτής της ονομασίας, που αποτελείται πάντα από 3 γράμματα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αστερισμού αποτελεί η Μεγάλη Άρκτος που στη Γαλλία ονομάζεται «Κουτάλα» και στην Αμερική Big Dipper (σκεύος για άντληση νερού).
Σημαντική Σημείωση. Το τμήμα του ουρανού που ορίζεται στην Αστρονομία ως αστερισμός (constellation) Μεγάλη Άρκτος, και είναι ο τρίτος μεγαλύτερος σε «έκταση» πάνω στην ουράνια σφαίρα από όλους τους σύγχρονους αστερισμούς, δεν ταυτίζεται με την ομάδα σχετικώς φωτεινών αστέρων ("asterism") που σχηματίζουν το γνώριμο σχήμα της «κατσαρόλας». Η δεύτερη είναι βέβαια ένα υποσύνολο του πρώτου. Το ίδιο συμβαίνει και στους άλλους αστερισμούς.
Πραγματικότητα[]
Οι αστέρες που δημιουργούν τον αστερισμό δεν έχουν σχέση μεταξύ τους και βρίσκονται σε διαφορετικές αποστάσεις από εμάς. Αν παρατηρούσαμε τον ουρανό από κάποια διαφορετική οπτική γωνία μέσα στο Γαλαξία, θα βλέπαμε εντελώς διαφορετικούς αστερισμούς.
Μορφολογία[]
Με την πάροδο δεκάδων χιλιτιών οι αστερισμοί αλλάζουν αργά μορφή και σχήμα, λόγω της διαφορετικής ταχύτητας και φοράς στην κίνηση του κάθε αστέρα, όμως αυτό δεν αναιρεί την πρακτική σημασία που είχαν για τον προσανατολισμό και τον καθορισμό της χρονικής στιγμής.
Επειδή οι αποστάσεις των αστέρων τους από εμάς είναι τεράστιες, για αυτό η κίνησή τους δε γίνεται αισθητή και έτσι οι αστέρες φαίνονται ότι διατηρούν για πολύ χρόνο τις ίδιες θέσεις. Με αυτόν τον τρόπο φαίνονται σταθερές και οι αποστάσεις μεταξύ τους, ώστε όλοι μαζί να συνθέτουν συγκεκριμένες μορφές.
Ναυσιπλοΐα[]
Ειδικά στη ναυσιπλοΐα, μεγάλη ήταν η σημασία τους πριν την εφεύρεση της πυξίδας, αφού οι ναυτικοί βασίζονταν στην παρατήρηση των αστερισμών για να μπορέσουν να προσανατολιστούν το βράδυ (τέτοια οδηγία παρέχεται στον Οδυσσέα για το τελικό τμήμα του ταξιδιού του στην Οδύσσεια). Μπορεί λοιπόν κανείς να πει ότι οι αστερισμοί είχαν έναν ξεχωριστό ρόλο στην εξάπλωση των ανθρώπων σε νέα μέρη. Η αξία τους διαφαίνεται μέσα από τους μύθους που ταυτίζονται με αυτούς και την πανάρχαιη αναφορά τους σε σημαντικά γραπτά κείμενα του ανθρώπου.
Κυριότεροι Αστερισμοί[]
Κυριότεροι αστερισμοί είναι:
- Αιγόκερως,
- Μεγάλη Άρκτος,
- Μικρή Άρκτος,
- Βοώτης,
- Δίδυμοι,
- Δράκων,
- Ζυγός,
- Ιχθύες,
- Καμηλοπάρδαλις,
- Καρκίνος,
- Κένταυρος,
- Κριός,
- Κύκνος,
- Λέων,
- Παρθένος,
- Πήγασος,
- Σταυρός,
- Σκορπιός,
- Ταύρος,
- Τοξότης,
- Υδροχόος κλπ.
Κατάλογος των 88 Αστερισμών[]
Ιστογραφία[]
Κίνδυνοι Χρήσης |
---|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)