Αχαΐα
- Μία ιστορική χώρα της Πελοποννήσου.
Ετυμολογία[]
Οι πιθανές ετυμολογήσεις της ονομασίας αυτής είναι:
- Είναι ενδεχόμενο η ονομασία "Αχαΐα" να είναι παραφθορά της αρχαιότερης ονομασίας Ωγυγία, η οποία είναι και αυτή που αποδόθηκε από τους Χετταίους ως Ahhiyawa. Παράγωγο της ίδιας αρχικής λέξης πρέπει να είναι και το Αιγαίο.
Γεωγραφία[]
 Ελλάδα
|
|---|
| Ιστορική Διαίρεση |
| Μέση Ελλάδα |
|
| Πελοπόννησος |
|
Συνορεύει με τις εξής χώρες:
- Β: Κορινθιακός Κόλπος
- Ν: Αρκαδία
- Δ: Κορινθία
- Α: Ηλεία
Σύγχρονη Κατάσταση[]
Σήμερα η εν λόγω ιστορική χώρα ανήκει στους εξής νομούς της Ελλάδας:
Μορφολογία[]
- Οι σημαντικότερες οροσειρές της είναι:
- Οι σημαντικότεροι ποταμοί της είναι:
- Αροάνιος Ποταμός
- Αροάνιος ποταμός (παραπόταμος Ερυμάνθου ποταμού)
- Βερβενίκος Ποταμός
- Βουραϊκός Ποταμός
- Βυλιστός Ποταμός
- Βορίλας Ποταμός (παραπόταμος Πείρου)
- Αχαϊκός Γλαύκος Ποταμός
- Ερύμανθος ποταμός
- Κερυνίτης Ποταμός
- Κλείτορας Ποταμός
- Αχαϊκός Κράθις Ποταμός
- Κριός Ποταμός (χείμαρρος)
- Λάδωνας Ποταμός
- Λάρισσος Ποταμός (σύνορο Ηλείας - Αχαΐας)
- Μείλιχος Ποταμός
- Πάος Ποταμός
- Πείρος Ποταμός
- Σειραίος Ποταμός
- Σέλεμνος Ποταμός
- Αχαϊκός Σελινούντας Ποταμός
- Τοπολοβίτης Ποταμός
- Τυθεύς Ποταμός
- Φίλερης Ποταμός
- Αχαϊκός Φοίνικας Ποταμός
- Αχαϊκός Χάραδρος Ποταμός
- Οι σημαντικότερες λίμνες της είναι:
Δημογραφία[]
Οι λαοί που την κατοίκησαν σε διάφορες ιστορικές περιόδους ήταν:
Οι σημαντικότερες ιστορικές πόλεις της ήταν (αναφέρονται από τον Ηρόδοτο):
- η Πελλήνη
- η Αιγείρα
- οι Αιγαί
- τα Βούρα
- η Ελίκη
- το Αίγιον
- οι Ρύπαι
- οι Πάτραι
- οι Φαραί
- η Ώλενος
- η Δύμη
- οι Τριταίαι
Η Ελίκη, το Αίγιον, η Πελλήνη και η Υπερησίη (Αίγειρα) απαριθμούνται στον Νηών Κατάλογο (2. 573-575) ως πόλεις του Μυκηναϊκού βασιλείου του Αγαμέμνονος που έλαβαν μέρος στην Τρωική Εκστρατεία.
Αν και οι Αιγές δεν περιλαμβάνονται στον Κατάλογο των Πλοίων, είναι γνωστές στον Όμηρο ως κέντρο λατρείας του Ποσειδώνα μαζί με το κατεξοχήν κέντρο λατρείας του θεού που βρισκόταν στην Ελίκη (Ιλ. 8.201-204 και 20, 403-405) και όπου ο Ποσειδών λατρευόταν ως Ελικώνιος
Οι δυτικές πόλεις Ώλενος, Φαρές και Δύμη αναφέρονται στον ίδιο κατάλογο ως πόλεις της Ηλείας
Ιστορία[]
Η ιστορία της Αχαΐας άρχεται από τους αρχαίους χρόνους, ενώ πολιτισμός στην περιοχή εμφανίστηκε από το τέλος της Νεολιθικής Εποχής, όπως μαρτυρούν τα ευρήματα.
Πρώτοι κάτοικοι υπήρξαν οι Πελασγοί, οι οποίοι είχαν ιδρύσει πολλούς οικισμούς στην περιοχή η οποία τότε ονομαζόταν Αιγιάλεια, όπως αναφέρει και ο Παυσανίας. Αργότερα ήρθαν στην περιοχή τα ελληνικά φύλα, κατ' αρχήν οι Ίωνες από την Αττική γύρω στο 1406 π.Χ., οι οποίοι επιβλήθηκαν διαιρώντας την σε δώδεκα πόλεις με πρωτεύουσα την Ελίκη, μετονομάζοντας ταυτόχρονα την μέχρι τότε Αιγιάλεια σε Ιωνία.
Η περιοχή ήταν άμεσα συνδεδεμένη με τα σημαντικότερα κέντρα του μεγάλου Μυκηναϊκού πολιτισμού, ενώ μετά τον Τρωικό Πόλεμο, στον οποίο έλαβαν μέρος και αρκετές πόλεις της, οι Δωριείς την χρησιμοποίησαν ως πέρασμα από την Μέση Ελλάδα (1100 π.Χ.), ώστε να εξαπλωθούν στην Πελοπόννησο.
Οι Δωριείς επικράτησαν σε ολόκληρη την Πελοπόννησο εκτός από την λεγόμενη τότε Ιωνία, αναγκάζοντας τους Αχαιούς της ευρύτερης περιοχής της Σπάρτης και του Άργους να ζητήσουν άσυλο στην χώρα των Ιώνων. Οι Αχαιοί κατέλαβαν τελικά την περιοχή το 1088 π.Χ. και της έδωσαν το όνομά τους που διατηρείται μέχρι σήμερα, δηλαδή Αχαΐα.
Οι Αχαιοί μετασχημάτισαν τους οικισμούς σε πόλεις, κάθε μία από τις οποίες αποτελείτο από επτά ή οκτώ δήμους, τις οποίες θωράκισαν. Ίδρυσαν επίσης την Πάτρα και το Λεόντιο. Η ίδρυση της Πάτρας πιθανολογείται στο 1082 ή 1041 π.Χ. με την συνένωση των οικισμών Αρόη, Άνθεια και Μεσσάτιδα, με προτροπή του Πρευγένη και του γιου του, Πατρέα.
Παρ' όλα αυτά, οι Αχαιοί διατήρησαν δύο θεσμούς των Ιώνων,
- τον διοικητικό, δηλαδή την ένωση των δώδεκα πόλεων με πρωτεύουσα την Ελίκη, και
- τον θρησκευτικό που ήταν ο λεγόμενος αμφικτιονικός θεσμός, ο οποίος συσπείρωνε όλους τους κατοίκους της χώρας στην Ελίκη για κοινή θυσία στο ιερό του Ελικώνιου Ποσειδώνα.
Γύρω στο 800 π.Χ. ανατράπηκε από την εξουσία ο οίκος των Ατρειδών και εγκαθιδρύθηκε η "Δημοκρατία των Γαιοκτημόνων", που λεγόταν και Αριστοκρατία.
Τότε ιδρύθηκε από τους Αχαιούς η πρώτη ομοσπονδιακή οργάνωση της ανθρωπότητας, το "Κοινό των Αχαιών", η λεγόμενη "Α' Αχαϊκή Συμπολιτεία", της οποίας η έδρα ήταν η πρωτεύουσα Ελίκη. Αργότερα η έδρα μεταφέρθηκε στο Αίγιο.
Εκεί συγκεντρώνονταν οι αντιπρόσωποι των δώδεκα πόλεων και συσκέπτονταν ώστε να ρυθμίζουν τα κοινά τους συμφέροντα. Ο θεσμός του "Κοινού των Αχαιών" αποτελούσε υπόδειγμα δημοκρατικής ομοσπονδίας των πόλεων τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους ξένους, αφού ακόμα και οι Ρωμαίοι ενδιαφέρθηκαν ώστε η Ρωμαϊκή Σύγκλητος τον 5ο αιώνα π.Χ. έστειλε πρέσβεις στο "Κοινό" για να παρακολουθήσουν τις διαδικασίες.
Από τον 7ο μέχρι τον 5ο αιώνα π.Χ. παρατηρείται παρακμή και απομόνωση των Αχαιών, αφού είναι χαρακτηριστικό ότι δεν έλαβαν μέρος στους Περσικούς πολέμους, οι οποίοι είχαν τεράστια σημασία τόσο για τον Ελληνισμό όσο και για την υπόλοιπη Ευρώπη.
Ο αξιοπερίεργος απομονωτισμός που τους διέκρινε την περίοδο εκείνη, φαίνεται και από το γεγονός ότι μετά τους Περσικούς Πολέμους, όταν άρχισε η διαμόρφωση των δύο πολιτικο-στρατιωτικών κέντρων στην Ελλάδα, της Αθηναϊκής Ηγεμονίας και της Πελοποννησιακής Συμμαχίας, οι Αχαιοί και πάλι απουσίαζαν, ασχολούμενοι κυρίως με την οργάνωση των οικονομικών της χώρας τους, η οποία είχε ήδη φανεί από το 480 π.Χ. όταν κυκλοφόρησαν τα πρώτα αργυρά νομίσματά τους, τα οποία έκοψε η πόλη Αιγές, ενώ αργότερα ακολούθησαν η Δύμη, η Πελλήνη, η Αιγείρα και η Ελίκη καθώς και άλλες πόλεις τις σημερινής Αχαΐας, οι οποίες τότε ήταν Αρκαδικές όπως ο Κλείτωρας και η Ψωφίδα.
Εκείνη την περίοδο η Αχαΐα παρουσιάζει αξιόλογη ακμή στην γλυπτική, την αρχιτεκτονική και σε άλλες μορφές τέχνης.
Αργότερα οι Αχαιοί είχαν αρχίσει να εξέρχονται από τον απομονωτισμό και να συμμετέχουν στα ελληνικά δρώμενα συμμετέχοντας στον Κορινθιακό (395-387 π.Χ.), τον Θηβαϊκό (371-362 π.Χ.) και τον Γ' Ιερό Πόλεμο (355-345 π.Χ.).
Η κατάκτηση της Αχαΐας από τους Μακεδόνες, είχε ως αποτέλεσμα να τοποθετηθούν φρουρές στις Αχαϊκές πόλεις οι οποίες είχαν διχασθεί, ενώ διαλύθηκε το πανάρχαιο "Κοινό των Αχαιών". Επίσης άλλαξε το δημοκρατικό πολίτευμα, εξορίστηκαν πολίτες και παρατηρήθηκε αποσάθρωση στις παραγωγικές διαδικασίες με αποτέλεσμα την οικονομική αποδιοργάνωση.
Ακολούθησαν οι καταστροφικές επιδρομές των Γαλατών, οι οποίες όμως εξάντλησαν και νίκησαν τον Μακεδονικό στρατό το 281 π.Χ., κάτι το οποίο οι Αχαϊκές πόλεις εκμεταλλεύτηκαν και επαναστάτησαν εναντίον της μακεδονικής εξουσίας.
Τότε με πρωτοβουλία της Δύμης, ιδρύεται νέα ομοσπονδία των Αχαιών, η "Β' Αχαϊκή Συμπολιτεία", η οποία στόχευε στην ενοποίηση όλων των ελληνικών πόλεων. Σε αυτή προσχώρησαν μετά από προσπάθειες ετών 43 πόλεις και σχεδόν ολόκληρη η Πελοπόννησος εκτός από την Σπάρτη η οποία προσχώρησε αργότερα. Οχυρώθηκαν πολλές βασικές πόλεις της περιοχής, εκτός από την Πάτρα η οποία οχύρωσε μόνο την ακρόπολή της.
Όταν στην Σπάρτη επικράτησε ο μεταρρυθμιστής Κλεομένης, το μίσος των Λακεδαιμονίων για τους Αχαιούς αναζωπυρώθηκε και εξαιτίας της εξάπλωσης της Συμπολιτείας τους, το οποίο ενθάρρυνε τους Αιτωλούς οι οποίοι ήρθαν σε ρήξη με τους Αχαιούς, ενώ ακολούθησε μια σειρά πολέμων οι οποίοι αποδυνάμωσαν τις ελληνικές πόλεις, με αποτέλεσμα οι Ρωμαίοι να εμπλακούν στα ελληνικά πράγματα και να προσπαθήσουν να μειώσουν την δύναμη της "Β' Αχαϊκής Συμπολιτείας", της οποίας τις στρατιωτικές δυνάμεις συνέτριψαν το 147 π.Χ. στη Σκάρφεια της Λοκρίδας. Τον επόμενο χρόνο ολόκληρη η Ελλάδα βρισκόταν υπό την εξουσία των Ρωμαίων, την οποία μάλιστα ονόμασαν Αχαΐα. Καταστράφηκαν πολλές Αχαϊκές πόλεις όπως η Δύμη, αλλά κάποιες, ιδιαίτερα η Πάτρα, ωφελήθηκαν ιδιαίτερα.
Μεσαιωνική Εποχή[]
Κατά την πρώιμη Βυζαντινή Εποχή η Αχαΐα γνώρισε οικονομική ανάπτυξη, η οποία ανακόπηκε πολλές φορές από τις επιδρομές των Γότθων, αλλά κυρίως των Σλάβων τον 8ο αιώνα μ.Χ. οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν την μείωση του εγχώριου πληθυσμού και κατέλαβαν πολλούς αχαϊκούς οικισμούς, από τους οποίους εκδιώχθηκαν και για τον λόγο αυτό επαναστάτησαν το 783 μ.Χ.
Νέα εισβολή Σλάβων υπήρξε λίγο αργότερα, το 805 μ.Χ., η οποία τελικά αποκρούστηκε. Τελικά οι λίγοι Σλάβοι που παρέμειναν στην Αχαΐα, περιορίστηκαν στα ορεινά, όπου δημιούργησαν τα λεγόμενα "Νεζεροχώρια". Αυτοί αφομοιώθηκαν πλήρως από τον αχαϊκό πληθυσμό.
Στις αρχές του 13ου αιώνα η Αχαΐα ακολουθώντας την τύχη και πολλών άλλων ελληνικών περιοχών, καταλήφθηκε από τους Φράγκους από τους οποίους απελευθερώθηκε το 1430, ενώ ήδη αποτελούσε μέρος του Δεσποτάτου του Μυστρά. Ακολούθησε όμως το 1460 η κατάκτησή της από τους Τούρκους, οι οποίοι έδωσαν προσωρινά τη θέση τους στους Ενετούς το 1687, για να πάρουν πάλι την εξουσία το 1715 μέχρι την απελευθέρωση της Ελλάδας το 1828.
Νεότερη Εποχή[]
Σπουδαίο γεγονός της εποχής, εκτός από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, υπήρξαν τα Ορλωφικά, αφού στις 29 Μαρτίου 1770, ο μητροπολίτης Πατρών Παρθένιος, αυγκέντρωσε τους προκρίτους στο Αίγιο και κήρυξε την επανάσταση εναντίον του κατακτητή, η οποία είχε άδοξο τέλος και δυσμενείς επιπτώσεις για τον ελληνικό πληθυσμό.
Όσον αφορά την ίδια την επανάσταση του 1821, λίγα χρόνια πριν την έναρξή της, εκπρόσωπος της Φιλικής Εταιρείας, ο Αντώνιος Πελοπίδας, έφθασε στην Πάτρα από την Κωνσταντινούπολη για να παρακινήσει επιφανείς Αχαιούς να γίνουν μέλη της οργάνωσης.
Τελικά το λάβαρο της επανάστασης σηκώθηκε στα Καλάβρυτα στις 25 Μαρτίου 1821, μετά από πενθήμερη πολιορκία των Τούρκων του φρουρίου της πόλης ενώ στις 23 Μαρτίου άρχισε η πολιορκία του φρουρίου της Πάτρας.
Η Αχαΐα όμως γνώρισε δοκιμασίες κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, καθώς καταστράφηκαν τα Καλάβρυτα το 1943 και έγιναν σφαγές αμάχων στην Πάτρα το 1940 από τους Ιταλούς.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
| Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)