Βισαλτία
Ετυμολογία[]
Θράκη |
---|
Ιστορική Διαίρεση |
Θράκες |
|
Η ονομασία "Βισαλτία" σχετίζεται ετυμολογικά με τις λέξεις "Βησσοί" + Άλτες
Γεωγραφία[]
Συνορεύει με τις εξής χώρες:
- Β:
- Ν:
- Δ:
- Α:
Οι σημαντικότερες ιστορικές πόλεις της ήταν:
Μορφολογία[]
- Οι σημαντικότερες οροσειρές της είναι:
- Οι σημαντικότεροι ποταμοί της είναι:
- Οι σημαντικότερες λίμνες της είναι:
Δημογραφία[]
Οι λαοί που την κατοίκησαν σε διάφορες ιστορικές περιόδους ήταν:
- οι Θράκες
- οι [[ ]]
Ιστορία[]
Η Βισαλτία ήταν αρχαία χώρα του θρακικού φύλου των Βισαλτών που αργότερα ενσωματώθηκε στην Μακεδονία, αλλά και πόλη της περιοχής.
Αποτελούσε ανατολική συνέχεια της Κρηστωνίας και εκτεινόταν αμφίπλευρα του ποταμού Στρυμόνα, μεταξύ της Αμφίπολης και της Σιντικής Ηράκλειας, δηλαδή επί των σημερινών περιοχών του "Σοχού" και της Νιγρίτας Σερρών. Το βασίλειο των Βισαλτών παλαιότερα εκτεινόταν και σε ολόκληρη τη Χαλκιδική.
Αρχαίο Βασίλειο της Μακεδονίας, αντίπερα της Παλλήνης οικούντες κατά τον Πατριάρχη Φώτιο,[1] στην περιοχή του ποταμού Στρυμόνα.[2] Πριν τον 5ο αιώνα π.Χ. αποτελούσε βασίλειο με τη γειτονική Κρηστωνία.[3].
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, κατά την εισβολή των Περσών, ο βασιλέας της Βισαλτίας αρνήθηκε να υποταχθεί στον Ξέρξη και κατέφυγε στη Ροδόπη, στους δε έξη γιους του απαγόρευσε να εκστρατεύουν κατά της Ελλάδος στο πλευρό του Ξέρξη. Αυτοί όμως δεν άκουσαν την συμβουλή του πατέρα τους, και όταν μετά τη φυγή των Περσών ο βασιλέας επανήλθε τους τιμώρησε εξορύσσοντας τους οφθαλμούς τους[4]. Το 479 π.Χ., μετά την υποχώρηση των Περσών (Μάχη των Πλαταιών) ο Αλέξανδρος Α' κατέλαβε τη Βισαλτία και την ενσωμάτωσε στη Μυγδονία.
Από τα νομίσματα που κόπηκαν στη Βισαλτία και που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη έχουν βρεθεί πολλά οκτάδραχμα, τετράδραχμα με συνηθέστερη παράσταση γυμνού έφιππου που κρατά δύο δόρατα φορώντας καυσία (είδος μακεδονικού μάλλινου σκιαδίου με μεγάλους γύρους).[5]. Τα νομίσματα που κόπηκαν επί Αλεξάνδρου του Α΄ φέρουν το όνομά του. Λόγω του μεταλλευτικού πλούτου της περιοχής ο Περικλής έστειλε 1000 Αθηναίους αποίκους οι οποίοι εγκαταστάθηκαν εκεί, αλλά αργότερα εκδιώχθηκαν από τους Μακεδόνες.
Στη Μάχη της Πύδνας το 168 π.Χ., στην οποία κρίθηκε η τύχη του Μακεδονικού Βασιλείου ενάντια στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, οι Βισάλτες πολέμησαν στο πλευρό του Περσέα. Τόσο πολύ διακρίθηκαν για την ανδρεία τους, ώστε ο Περσέας μετά την ήττα του, τότε μόνο απελπίστηκε τελείως, όταν τον εγκατέλειψαν και οι "ανδρείοι Βισάλτες".
Από την αρχαία Βισαλτία είναι γνωστές 11 πόλεις:
Άργιλος, Βρέα, Όσσα, Καλλίτερες, Βισαλτία, Ορέσκεια, Τίντος, Τράγιλος, Ευπορία, Βέργη και Αρωλος, το χωριό Κερδύλλιο και το πόλισμα Βένδια.
Αργότερα αναφέρονται και 4 σταθμοί του δευτερεύοντος δρόμου Αμφίπολη - Ηράκλεια Σιντικής που είναι η Ευπορία, η Τρίνλος, το Γκράερο που ταυτίζεται με το Παλαιόκαστρο της Τερπνής και η Αρασών.
Περιγράφονται παρακάτω οι θέσεις των πόλεων στο Βισαλτικό χώρο :
ΑΡΓΙΛΟΣ. Τη θέση της πόλης ορίζουν με σχετική ακρίβεια ο Ηρόδοτος και ο Θουκυδίδης. Βρίσκεται στη δυτική παραλία του Στρυμονικού κόλπου, όχι πολύ μακριά από την Αμφίπολη και τον Στρυμόνα (Ηρόδοτος, βιβλίο 7,115).
ΚΕΡΔΥΛΛΙΟ. Το Κερδΰλλιο ήταν χωριό των Αργιλίων, το οποίο, σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, βρισκόταν κοντά στην Αμφίπολη, σε θέση υψηλή, απ’ όπου ο Βρασίδας έλεγχε την περιοχή της Αμφίπολης. Ταυτίζεται κατά τον Μαργαρίτη Δήμιτσα με τα Άνω Κερδύλλια .
ΒΡΕΑ. Η Βρέα, κατ’ εξοχήν βισαλτική πόλη ταυτίζεται με το σημερινό χωριό Βρασνά, όπου σώζεται αρχαίος πύργος και όπου βρέθηκε το ιδρυτικό ψήφισμα της κληρουχίας.
ΟΣΣΑ και ΚΑΛΛΙΤΕΡΕΣ. Την Όσσα οι περισσότεροι ερευνητές την τοποθετούν κοντά στον Σωχό, όπου σώζονται αρχαία ερείπια που μαρτυρούν ότι στη θέση αυτή υπήρξε αρχαία πόλη. Για τη δεύτερη πόλη, τις Καλλίτερες δεν υπάρχουν καθόλου ενδείξεις για τη θέση της.
ΒΙΣΑΛΤΙΑ. Η Βισαλτία, πρωτεύουσα της Βισαλτικής Χώρας, φαίνεται ότι έδωσε και έλαβε το όνομά της από τον ποταμό Βισάλτη που τη διέρρεε ή περνούσε δίπλα της. Έτσι, αν θεωρήσουμε βέβαιο το γεγονός ότι ο ποταμός αυτός πρέπει να ήταν ο πιο μεγάλος και γνωστός στη Βισαλτία, θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη την άποψη του Μαργαρίτη Δήμιτσα, ο οποίος σημειώνει στο Α' μέρος της Χωρογραφίας του (σελ. 170): «Και τέλος η Βισάλτης λαμβάνων την πηγήν εκ του Βερτίσκου εκβάλλει εις τον Στρυμόνα, ένθα ούτος εξέρχεται της Κερκινίτιδος». Επίσης στο δεύτερο μέρος της Τοπογραφίας του (σελ. 502) γράφει: «Η Βισαλτία έχουσα εν μέσω τον Βισάλτην ποταμόν, πηγάζοντα εκ του Βερτίσκου, έλαβε το όνομα εκ Βισάλτου υιού του Ηλίου και της Γης, εξ ου υποδηλούται ότι και οι Βισάλται, ως οι λοιποί Έλληνες, ελάτρευον τούς αυτούς θεούς τον Ήλιον και την Γην» .
Από τα ανωτέρω αναφερόμενα μπορούμε να προσδιορίσουμε τη θέση της πρωτεύουσας των Βισαλτών μεταξύ Καστρίου και Ευκαρπίας.
ΟΡΕΣΚΕΙΑ και ΤΙΝΤΟΣ. Η ύπαρξη των δύο αυτών πόλεων μαρτυρείται από διάφορα νομίσματα που φέρουν αντίστοιχα τις επιγραφές ΟΡΕΣΚΙΟΝ και ΤΥΝΤΕΝΟΝΗ. Η θέση της πρώτης δεν είναι απίθανο να ταυτισθεί με το σημερινό ομώνυμο χωριό, όπου και μαρτυρούνται ευρήματα αρχαίας πόλης. Όσο αφορά τη δεύτερη πόλη, Τίντος, θα πρέπει να την τοποθετήσουμε στο σημερινό χωριό Τζίντζος ή Σιτοχώρι, όπου, από διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα, μαρτυρείται η ύπαρξη του οικισμού.
ΒΕΝΑΙΑ. Δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για τον προσδιορισμό της θέσης της, που πρέπει να ήταν κοντά στις εκβολές του ποταμού Στρυμόνα.
ΤΡΑΓΙΛΟΣ. Θα πρέπει να ήταν η ίδια με την πόλη Τράιλο που είναι γνωστή από ασημένια και χάλκινα νομίσματα, καθώς επίσης και από φορολογικούς καταλόγους της Αττικοδηλιακής συμμαχίας. Η θέση της Τραγίλου τοποθετείται δυτικά του Αηδονοχωρίου 1-2 χιλ., όπου υπήρχε και ρωμαϊκός σταθμός.
ΓΚΡΑΕΡΟ. Ήταν ο αμέσως επόμενος σταθμός των Ρωμαίων μετά την Τράιλο. Τη θέση του Γκράερο θα πρέπει να την αναζητήσουμε σε απόσταση 17 ρωμαϊκών μιλίων, δηλαδή περίπου 25 χιλ. από την Τρίνλο. Με την απόσταση αυτή συμφωνεί η τοποθεσία Παλιόκαστρο, όπου σώζονται ερείπια πόλεως των αρχαίων ρωμαϊκών χρόνων. Η τοποθεσία αυτή βρίσκεται 5 χιλ. ΝΔ της σημερινής Τερπνής και περιλαμβάνει τρεις λόφους στο νότιο μέρος ενός από αυτούς ανακαλύφθηκε από αρχαιοκάπηλους αρχαία νεκρόπολη στην οποία ανοίχτηκαν πάνω από 30 τάφοι. Για την ίδια περιοχή ο Δ. Σαμσάρης γράφει στα Μακεδονικά, ετήσιο περιοδικό της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών (τόμ. 20ός, έτος 1980, σ. 1-8): «Τον Αύγουστο 1979 κατά τη διάρκεια επιγραφικής έρευνας στην κοιλάδα του Στρυμόνα είχα την τύχη να βρω στην Τερπνή Νιγρίτας μια ενδιαφέρουσα ενεπίγραφη στήλη πεταμένη στην αυλή του Στ. Σταμούλη. Την είχε βρει πρόσφατα ο ίδιος στην τοποθεσία Παλαιόκαστρο, 5 χιλ. ΝΔ της Τερπνής καθώς όργωνε το χωράφι του. Τη στήλη αυτή κατόπιν ενεργειών μου την μετέφερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σερρών. Στο Παλιόκαστρο Τερπνής πριν από αρκετά χρόνια είχαμε εντοπίσει ίχνη αρχαίου τειχισμένου οικισμού. Εδώ μάλιστα είχαμε τοποθετήσει τον ρωμαϊκό σταθμό Γκράερο. Ανάμεσα πάλι στο Παλιόκαστρο και την Τερπνή βρέθηκε ο γνωστός μακεδονικός τάφος, στον οποίο, σύμφωνα με τις επιγραφές στους τοίχους, είχαν ταφεί δύο αδέλφια, ο Διοσκουρίδης Απολλοδώρου και ο Ιππώναξ Απολλοδώρου, μέλη οικογένειας που ανήκε στην τοπική αριστοκρατία. Τέλος στην Τερπνή είχε βρεθεί κατά τον α' παγκόσμιο πόλεμο και μια άλλη επιγραφή. Το κείμενο της στήλης που βρέθηκε στην αυλή του Σταμούλη παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την τοπογραφική και ιστορική έρευνα. Πρώτα μας πληροφορεί για την οικιστική βαθμίδα του αρχαίου οικισμού που βρισκόταν στο Παλιόκαστρο της Τερπνής, μα και άλλες πληροφορίες μας δίνει η στήλη πάρα πολύ χρήσιμες για τους ειδικούς αρχαιολόγους».
ΒΕΡΓΗ. Η Βέργη ή Βέργα ήταν πολύ γνωστή στην αρχαιότητα ως πατρίδα του κωμικού ποιητή Αντιφάνους. Η πόλη είναι γνωστή, εκτός από τους αρχαίους συγγραφείς, και από τους φορολογικούς καταλόγους της Αττικοδηλιακής συμμαχίας. Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς, η Βέργη βρισκόταν μεσογειακά, κοντά στον Στρυμόνα και σε απόσταση 200 περίπου σταδίων από την Αμφίπολη , γεγονός για το οποίο οι νεώτεροι ερευνητές δεν έχουν λόγο να αμφιβάλλουν. Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν προηγμένο πολιτισμό και αθηναϊκή επίδραση στην τέχνη, αφού η Βέργη είχε στενές επαφές με την Αθήνα ως μέλος της Αττικοδηλιακής συμμαχίας. Έτσι, με βεβαιότητα μπορεί να τοποθετήσει κανείς τη Βέργη στην τοποθεσία μεταξύ των σημερινών χωριών Θερμά, Σιτοχώρι και Λαγκάδι. Σ’ αυτήν τη θέση θα πρέπει οι ειδικοί αρχαιολόγοι ν’ αναζητήσουν τη Βέργη, όπου πλούσια αρχαιολογικά ευρήματα, κυρίως νομίσματα, κυκλοφορούν μεταξύ αρχαιοκαπήλων.
ΕΥΠΟΡΙΑ. Ανάμεσα στις βισαλτικές πόλεις αναφέρεται και η Ευπορία που κτίστηκε από τον Αλέξανδρο και ονομάστηκε Ευπορία για «το εύπορον» της περιοχής. Η πόλη πρέπει να τοποθετηθεί κοντά στο σημερινό χωριό Ευκαρπία.
ΑΡΩΛΟΣ. Πιθανή θέση της Αρώλου είναι η τοποθεσία μεταξύ Βέργης και Τερπνής 4 χιλ. νότια από το σημερινό χωριό Νικόκλεια, στο λόφο Ισάρ .
Εκτός από τις παραπάνω πόλεις, που αναφέρθηκαν, έχουν εντοπισθεί ερείπια αρχαίων κάστρων και πολισμάτων με άγνωστα ονόματα κοντά στα παρακάτω σημερινά χωριά:
Ευκαρπία, Ζερβοχώρι, Τριάδα, Λιθότοπος, Θέρμα, Στρυμονικό και Ασπροβάλτα .
Τη χώρα της Βισαλτίας διέσχιζε οδική αρτηρία που ξεκινούσε από την Αμφίπολη και κατέληγε στην Ηράκλεια Σιντικής. Πάνω σ’ αυτήν οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν τη δευτερεύουσα οδική αρτηρία της Εγνατίας οδού. Την ύπαρξη της δευτερεύουσας αυτής οδικής αρτηρίας επιβεβαιώνει και μια ρωμαϊκή γέφυρα έξω από το χωριό της Νιγρίτας, το Σιτοχώρι.
Ο δρόμος αυτός, συνολικού μήκους 52 ρωμαϊκών μιλίων, ύστερα από την έξοδό του από την Αμφίπολη περνούσε τον Στρυμόνα από τη βόρεια γέφυρα και από εκεί στρε¬φόταν προς βορρά και περνώντας από τα χωριά Αηδονοχώρι - Δάφνη - Ζερ- βοχώρι - Σιτοχώρι - Νιγρίτα - Νικόκλεια - Τερπνή - Στρυμονικό - Λιθότοπο, παρέκαμπτε τη λίμνη Κερκίνης από το νότιο μέρος, περνούσε τον Στρυμόνα από τη σημερινή Ηράκλεια (Τζουμαγιά) και κατέληγε στην Ηράκλεια Σιντικής (το σημερινό Σιδηρόκαστρο) .
Στη διαδρομή αυτή πρώτος σταθμός ήταν η Ευπορία, επόμενος η Τρίνλος, τρίτος σταθμός το Γκράερο, ύστερα απ’ αυτόν η Αρασών και τέλος μετά από 17 μίλια κατέληγε ο ταξιδιώτης στην Ηράκλεια Σιντικής.
Ύστερα από πολλές διαιρέσεις του μακεδονικού κράτους από τους Ρωμαίους φθάνουμε στην εποχή του Μ. Κωνσταντίνου, οπότε αρχίζει η δεύτερη περίοδος, η περίοδος δηλ. της βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Η Βισαλτία, η Βέργη το Αρωλο μαζί με όλες τις άλλες πόλεις που υπήρχαν μεταξύ των ποταμών Πηνειού και Νέστου υπάγονταν στη διοίκηση της Μακεδονίας Πρώτης που διοικούνταν από ύπατο.
Υποσημειώσεις[]
- ↑ Φώτιος , Βιβλιοθήκη 186.134α
- ↑ Στράβων Υπέρ της Αμφιπόλεως Βισάλται και μέχρι πόλεως Ηρακλείας έχοντες αυλώνα εύκαρπον, ον διαρρεί ο Στρυμών ωρμημένος εκ των περί Ροδόπης Αγριάνων.. Γεωγραφικά 4,7α 1.36, «Παίονες δε περί τον Αξιόν ποταμόν και την καλουμένην δια τούτο Αμφαξίτιν, Ηδωνοί δε και Βισάλται την λοιπήν μέχρι Στρυμόνος…» Στράβων, Γεωγρ.7α.1.11.11
- ↑ Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί 12.19 ( Βισάλται εις Καρδίην εστρατεύσαντο και ενίκησαν, ηγεμών δέ των Βισαλτέων ήν (Νάρις) - Όναρις)
- ↑ Λήμμα Βασαλτία, Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ελευθερουδάκη, Αθήνα, 1928
- ↑ Αντώνιος Γιάνναρης, Μικρός Θησαυρός της ελληνικής γλώσσης, ήτοι επίτομον ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ εκ του τυπογραφείου των Καταστημάτων Ανέστη Κωνσταντινίδου 1888 τόμ Α. σ.1163
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
Κίνδυνοι Χρήσης |
---|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)