Βυζάντιον
Βυζάντιο
Καλχηδών
Βόσπορος
Σκύλλα
Χάρυβδις
- Ιστορική Πόλη στην ακτή της Ανατολικής Θράκης.
Ίδρυση[]
Κτίστηκε από αποίκους των Μεγαρέων, με οικιστή τον Μεγαρέα Βύζαντα, που έγινε και ο πρώτος βασιλέας της. Η θέση, που κτίστηκε η νέα αποικία, τη βοήθησε να αναπτυχθεί γρήγορα και να γίνει εμπορικό κέντρο.
Ιστορία[]
Χετταϊκή Εποχή[]
Πιθανότατα στην εποχή αυτή άκμαζε, στην θέση του Βυζαντίου, η πόλη Σκύλλα που στην Ελληνική Μυθολογία μεταπλάσθηκε ως το τέρας Σκύλλα.
Ο λαός που την κατοικούσε καθώς και την απέναντι πόλη Χάρυβδη πρέπει να ήταν οι Karkisa των Χετταικών πηγών που αποδόθηκαν Ομηρικά ως Κίλικες.
Αρχαϊκή Εποχή[]
Στα Γεωγραφικά, ο Στράβων εξιστορεί ότι η πόλη ιδρύθηκε το 667 π.Χ. (17 έτη μετά την Χαλκηδόνα) από Μεγαρείς αποίκους, με επικεφαλής τον Βύζαντα, από τον οποίο και έλαβε το όνομά της.
Αρχικά, ο Μεγαρικός στόλος έφθασε στη Χαλκηδόνα, την Μεγαρική αποικία που είχε ιδρυθεί πριν 17 χρόνια, το 674 π.Χ.
Σύμφωνα με τον ιδρυτικό μύθο του Βυζαντίου, όπως παραδίδεται από τον Στράβωνα, οι άποικοι ακολούθησαν χρησμό (πιθανώς του Μαντείου των Δελφών) ο οποίος τούς προέτρεπε να κτίσουν την πόλη τους έναντι της πόλης των «τυφλών». Ως τυφλοί υπονοούνταν οι κάτοικοι της Χαλκηδόνας, οι οποίοι είχαν ιδρύσει την πόλη τους νωρίτερα στην απέναντι ασιατική ακτή του Βοσπόρου δίχως να αντιληφθούν τα εξαιρετικά πλεονεκτήματα της απέναντι τοποθεσίας.
Σύντομα ο Βύζας αντελήφθη ότι η χώρα των τυφλών που ζητούσαν ήταν η Χαλκηδόνα αφού δεν είχαν συνειδητοποιήσει ότι η ακτή απέναντί τους ήταν στρατηγικά πλεονεκτικότερη.
Βασικό πλεονέκτημα της τοποθεσίας, σε σχέση με εκείνη της Χαλκηδόνας, ήταν η μεγαλύτερη δυνατότητα υπεράσπισής της, καθώς η ακρόπολη του Βυζαντίου στη συμβολή του Κεράτιου κόλπου και του Βοσπόρου, προστατευόταν σχεδόν ολοκληρωτικά από θάλασσα, με εξαίρεση μόνο το δυτικό τμήμα, στο οποίο όμως ήταν εφικτή η ανέγερση τειχών.
Μάλιστα, ο Στράβων αναφέρεται σε μια επιδρομή των Σκυθών, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Βύζας και οι υπόλοιποι άνδρες του Βυζαντίου απουσίαζαν από την πόλη. Τότε η Φιδάλεια, η σύζυγος του Βύζαντος, αντιμετώπισε με ευφυΐα και γενναιότητα τους πολιορκητές. Λέγεται ότι η ίδια μαζί με τις γυναίκες και τα παιδιά μάζεψαν τα φίδια της περιοχής και τα έριξαν κρυφά τη νύχτα μέσα στο στρατόπεδο των εχθρών. Έντρομοι από το γεγονός αυτό, οι Σκύθες αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Οι Μεγαρείς άποικοι για να τιμήσουν την Φιδάλεια έστησαν το άγαλμά της δίπλα σ' αυτό του συζύγου της στην αγορά της πόλης.
Πενήντα έτη (οπότε 617) αργότερα δέχθηκε νέο εποικισμό από Αργείους που έφεραν την λατρεία της Ήρας.
Ο μυθικός ήρωας Βύζας θεωρείται γιος του βασιλέα Νίσου από τα Μέγαρα ή γιος του Ποσειδώνα και της Κερόεσσας, κόρης της Ιούς και του Δία, την οποία η μητέρα της γέννησε στον Κεράτιο κόλπο.
Άλλη εκδοχή εμφανίζει τον Βύζαντα ως γιο της νύμφης Σεμέστρας.
Σύμφωνα με τον ιδρυτικό μύθο του Βυζαντίου, όπως παραδίδεται από τον Στράβωνα, οι άποικοι ακολούθησαν χρησμό — πιθανώς του Μαντείου των Δελφών — ο οποίος τους προέτρεπε να κτίσουν την πόλη τους έναντι της πόλης των «τυφλών». Ως τυφλοί υπονοούνταν οι κάτοικοι της Χαλκηδόνας, οι οποίοι είχαν ιδρύσει την πόλη τους νωρίτερα στην απέναντι ασιατική ακτή του Βοσπόρου δίχως να αντιληφθούν τα εξαιρετικά πλεονεκτήματα της απέναντι τοποθεσίας.
Το Βυζάντιο αναπτύχθηκε γρήγορα, περιτειχίστηκε και κατέλαβε εδάφη στα ασιατικά παράλια. Κατά τον Παυσανία, υπήρξε μία από τις καλύτερα οχυρωμένες πόλεις της αρχαιότητας.
Ιστορικές πληροφορίες για το Βυζάντιο αντλούμε επίσης από τον Ηρόδοτο. O τύραννος της πόλης, Αρίστων, υποστήριξε μαζί με άλλους Έλληνες στρατηγούς τον Πέρση βασιλέα Δαρείο στην εκστρατεία του εναντίον των Σκυθών.
Κλασσική Εποχή[]
Στη διάρκεια της Ιωνικής Επανάστασης καταλήφθηκε από τις ελληνικές δυνάμεις και κατά το τέλος της, καθώς ο Περσικός στόλος έπλεε προς τον Ελλήσποντο με σκοπό την καταστροφή των εξεγερθεισών πόλεων , οι κάτοικοί του μετοίκησαν, ιδρύοντας τη Μεσημβρία στις δυτικές ακτές του Εύξεινου Πόντου.
Μετά τη νικηφόρο για τους Έλληνες έκβαση των Μηδικών Πολέμων, το Βυζάντιο καταλήφθηκε (2η Πολιορκία Βυζαντίου) από τους Σπαρτιάτες (υπό το νικητή των Πλαταιών Παυσανία), o οποίος παρέμεινε κυρίαρχος της πόλης πριν εκδιωχθεί από τους Αθηναίους.
To Βυζάντιο υπήρξε μέλος της Δηλιακής συμμαχίας, ενώ κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου (431 - 405 π.Χ.) τάχθηκε αρχικά στο πλευρό των Αθηναίων.
Το 411 π.Χ. αποστάτησε από τον αθηναϊκό συνασπισμό και το επόμενο έτος (409 π.Χ.) καταλήφθηκε (3η Πολιορκία Βυζαντίου) από τον Σπαρτιάτη στρατηγό Κλέαρχο, ο οποίος προφασίσθηκε την ανάγκη να εμποδισθεί η αποστολή σιτηρών προς την Αθήνα από τον Εύξεινο Πόντο.
Πολιορκήθηκε εκ νέου (4η Πολιορκία Βυζαντίου) το 409 π.Χ από τους Αθηναίους, με επικεφαλής τον Αλκιβιάδη και, όταν ο Κλέαρχος εγκατέλειψε την πόλη, ορισμένοι Βυζάντιοι άνοιξαν τις πύλες στους Αθηναίους, οι οποίοι, τελικά, μετά από μάχη εντός των τειχών κατέλαβαν την πόλη.
[Παράλληλα την Καλχηδόνα κυρίευσε ο στρατηγός των Αθηναίων στον Πόντο Θρασύβουλος.]
Μετά την ήττα της Αθήνας στους Αιγός Ποταμούς (405), καταλήφθηκε από τον Λύσανδρο ενώ οι Αθηναίοι υπέγραψαν συνθήκη ειρήνης που τους υποχρέωνε, μεταξύ άλλων, να εγκαταλείψουν το Βυζάντιο (404).
Παράλληλα, οι πολίτες του Βυζαντίου που είχαν προδώσει την πόλη, παραδίδοντάς την στον Αλκιβιάδη, εξορίστηκαν, αποκτώντας, όμως, αργότερα τιμητικά την ιδιότητα του Αθηναίου πολίτη.
Οι Σπαρτιάτες μετέτρεψαν το Βυζάντιο έδρα της αρμοστείας Βοσπόρου και ο Λύσανδρος όρισε τον πρώτο αρμοστή τον Σθενέλαο (405- 403 π.Χ.)
Ακολούθως, η Σπάρτη έστειλε τον Κλέαρχο (403 - 402 π.Χ.). Ο Κλέαρχος προσέλαβε μισθοφόρους και κυβέρνησε ως τύραννος και κατεδίωξε την αριστοκρατία της πόλης.
Οι ολιγαρχικοί απευθύνθηκαν στην Σπάρτη που κάλεσε τον Κλέαρχο να επιστρέψει (402 π.Χ.).
Καθώς ο Κλέαρχος αρνήθηκε η Σπάρτη έστειλε στρατιωτική δύναμη (υπό τον Παντοΐδα) εναντίον του.
Σε μάχη πλησίον της Συλημβρίας ο Κλέαρχος ηττήθηκε με μεγάλες απώλειες και με την ελάχιστη μισθοφορική δύναμη που του απέμεινε διεκπεραιώθηκε στην Ασία στον Κύρο.
Νέος αρμοστής του Βυζαντίου έγινε ο Κλεανδρίδας ο Νεώτερος (402 - 400 π.Χ)
Ακολούθησε ο Αρίσταρχος (400 - 399) με συναρμοστή τον Ετεόνικο
Στο εξής η Σπαρτιατική παρουσία στην πόλη πρέπει να έφθινε βαθμιαία και ίσως κάποια στιγμή το Βυζάντιο ανέκτησε την ανεξαρτησία του.
Όμως, το 389 π.Χ, οι Αθηναίοι επανεμφανίσθηκαν και ο Αθηναίος στρατηγός Θρασύβουλος επανέφερε το Βυζάντιο στην αθηναϊκή σφαίρα επιρροής.
Το 377 ιδρύεται η 2η Αθηναϊκή συμμαχία και το Βυζάντιο γίνεται ιδρυτικό μέλος της.
Το 364 εμφανίζεται εκεί ο Θηβαϊκός στόλος υπό τον Επαμεινώνδα και το Βυζάντιο προσχωρεί στην Θηβαϊκή συμμαχία.
Το Βυζάντιο δεν επανήλθε ξανά στην Αθηναϊκή συμμαχία. Όταν συνειδητοποίησε ότι οι Θηβαίοι δεν θα επιστρέψουν, άρχισε να σχεδιάζει την δική του κυριαρχία στην περιοχή.
Το 362 π.Χ. το Βυζάντιο (ομού με την Καλχηδόνα και την Κύζικο) αποφάσισε να συλλαμβάνει τα διερχόμενα από τον Βόσπορο, Αθηναϊκά πλοία.
Το 357 π.Χ, όταν το Βυζάντιο συντάχθηκε με τις δυνάμεις του Μαυσσώλου.
Μακεδονική Εποχή[]
Κατά την περίοδο της εξάπλωσης του Φιλίππου Β', το Βυζάντιο υπέγραψε συνθήκη ειρήνης με τον Μακεδόνα βασιλέα, ωστόσο εκείνος πολιόρκησε την πόλη, το θέρος 340 π.Χ, μετά από την βοήθεια που παρείχαν οι Βυζάντιοι στην πολιορκούμενη (υπό του Φιλίππου, από το έαρ του 340) Πέρινθο.
Αρχικά οι Βυζάντιοι απέρριψαν την βοήθεια του Αθηναίου ναυάρχου Χάρητος αλλά αποδέχθηκαν την βοήθεια του αντικαταστάτη του Φωκίωνος.
Τελικά (έαρ 339 π.Χ.) ο Φίλιππος αποσύρθηκε.
Οι κάτοικοι της πόλης απέδωσαν τη σωτηρία της σε θαύμα της θεάς Εκάτης, όπως μαρτυρείται από άγαλμα που έστησαν προς τιμή της, αλλά και σε παραστάσεις της σε νομίσματα της εποχής. Η ημισέληνος που απεικονίστηκε σε Βυζάντια νομίσματα έγινε σύμβολο της πόλεως, γεγονός που θεωρείται πως επιζεί έως σήμερα με την υιοθέτησή της στη σημαία της Τουρκίας.
Στην πραγματικότητα, το Βυζάντιο υποστηρίχθηκε από τους Αθηναίους και αρκετές ακόμα ελληνικές πόλεις που συντάχθηκαν μαζί τους.
Την Εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η πόλη διατήρησε ένα προνομιακό καθεστώς αυτονομίας.
Κατά την εκστρατεία του Αλεξάνδρου προς τον Δούναβη, τον υποστήριξε στέλνοντας πλοία.
Ελληνιστική Εποχή[]
Μετά τον θάνατό του οι Βυζάντιοι, αν και αρχικά υποστήριζαν τον Αντίγονο Α', τελικά διατήρησαν ουδέτερη στάση στη μάχη του με τον Κάσσανδρο και τον Λυσίμαχο.
Tο 279 π.Χ., η πόλη αναγκάστηκε να πληρώνει βαρύ φόρο στους Γαλάτες.
Την εποχή που ακολούθησε που ακολούθησαν οι Βυζάντιοι επιδίωξαν την επέκταση της κυριαρχίας τους, κυρίως μέσω του ελέγχου του εμπορίου.
Ρωμαϊκή Εποχή[]
Κατά την περίοδο της ρωμαϊκής κυριαρχίας, το Βυζάντιο απολάμβανε αρχικά προνόμια ελεύθερης πόλης, καθώς διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στους αγώνες εναντίον των Θρακών. Ενδεικτικά, ο Κλαύδιος εκχώρησε πενταετή ατέλεια, ενώ όπως παραδίδεται από τις επιστολές του Πλίνιου του νεότερου, ο Τραϊανός κατάργησε στην περίπτωση του Βυζαντίου εισφορές για την αυτοκρατορική λατρεία. Ωστόσο, τα προνόμια αυτά καταργήθηκαν επί αυτοκρατορίας του Βεσπασιανού, ο οποίος υποβίβασε το Βυζάντιο στο επίπεδο μιας κοινής ρωμαϊκής επαρχίας. Στα τέλη του 2ου αιώνα, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου μεταξύ του αυτοκράτορα Σεπτίμιου Σεβήρου (β. 193-211) και του διεκδικητή του θρόνου Πεσκένιου Νίγηρα, το Βυζάντιο τάχθηκε στο πλευρό του τελευταίου. Ο Σεβήρος προέβη σε συστηματική πολιορκία της πόλης, την οποία τελικά κατέλαβε το 196. Χρειάστηκε τριετής μάχη που συνοδεύτηκε από ολοσχερή καταστροφή, σκληρή τιμωρία των κατοίκων, αλλά και διοικητική υποβάθμιση του Βυζαντίου, αφού παραχωρήθηκε στην Πέρινθο. Καθώς η θέση του Βυζαντίου ήταν εμφανώς στρατηγικής σημασίας, ο Σεβήρος προέβη αργότερα σε εκτεταμένη ανοικοδόμηση της πόλης, η οποία ολοκληρώθηκε από τον γιο του Αντωνίνο, υψώνοντας νέα τείχη που διπλασίασαν την έκτασή της, ενώ εκχώρησε επίσης προνόμια που ο ίδιος είχε παλαιότερα αφαιρέσει. Μεταξύ των σημαντικότερων κτισμάτων συγκαταλέγονται τα λουτρά στο ιερό του ναού του Διός, που ονομάστηκαν «Ζεύξιππον», θέατρο και ιπποδρόμιο, ενώ ανακαινίστηκε και το λεγόμενο «Στρατήγιον». Την ίδια περίοδο, η πόλη έλαβε προσωρινά την ονομασία Augusta Antonina [Αυγούστα Αντονίνα], προς τιμή του γιου τού Σεβήρου.
Το Βυζάντιο έζησε μια νέα καταστροφή, όταν ο Γαλιηνός (β. 254-268) κατέστρεψε τις οχυρώσεις της, οι οποίες αργότερα κτίστηκαν εκ νέου από τον Διοκλητιανό. Την εποχή αυτή, οι συχνές επιδρομές φυλών, κυρίων των Γότθων, έφεραν το Βυζάντιο αρκετές φορές σε θέση άμυνας, χωρίς ωστόσο να υποστεί σημαντικό πλήγμα. Εκεί κατέφυγε ο Λικίνιος μετά την ήττα του από τον Κωνσταντίνο Α' στη Χρυσούπολη. Ο τελευταίος τον καταδίωξε αναγκάζοντάς τον τελικά να παραδοθεί. Προέβη σε πολιορκία της πόλης, την οποία κατέλαβε τον Σεπτέμβριο του 324. Φαίνεται πως ο Κωνσταντίνος αντιλήφθηκε τα σημαντικά πλεονεκτήματα της θέσης του Βυζαντίου, με αποτέλεσμα να αποφασίσει να μεταφέρει εκεί την πρωτεύουσα του.
Βυζαντινή Εποχή[]
Το 323 μ.Χ. στη θέση της παλαιάς πόλης κτίστηκε η Κωνσταντινούπολη από το Μέγα Κωνσταντίνο Α' και έγινε η πρωτεύουσα του βυζαντινού κράτους.
Στα χίλια και πλέον έτη που διήρκεσε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ταλαιπωρήθηκε πολύ από τους γείτονες των Βυζαντινών οι οποίοι επιβουλεύονταν την κυριαρχία της.
Οθωμανική Εποχή[]
Καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς την 29 Μαΐου 1453 και έγινε η πρωτεύουσα της νεο-ιδρυθείσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
- Πολιορκίες Βυζαντίου
- Βυζαντινή Αυτοκρατορία
- Κωνσταντινούπολις
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)