Γήρανσις
senescence, γηρασμός, γηράσκειν
Γήρας
θάνατος
ξίφος
Φύλλο
Γήρας
Χρόνος
Δηναιότητα
Γήρανση
Γήρανση
Διαφυγή
Απόδραση
Γήρανση
Γήρανση
Ελπίδα
Αισχύλος
Γήρανση
Ελπίδα
Ωδή
Χωρόχρονος
Όταν το Γήρας επελαύνει ακάθεκτο
και κάθε ελπίδα έχει χαθεί
τότε το μόνο που απομένει είναι
η ύστατη Ωδή στον Χωρόχρονο
- Μία Διαδικασία
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Γήρανση" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "γήρας".
Ορισμός[]
Έτσι αποκαλείται η φθίνουσα εξέλιξη των έμβιων οργανισμών με τελικό στάδιο τον θάνατο.
Εισαγωγή[]
Σύμφωνα με την κυρίαρχη ιατρική άποψη, γήρανση θεωρείται η συσσώρευση βλαβών στα δομικά στοιχεία της ζωής, και ειδικότερα στο DNA.
Είναι μια διαδικασία που σταδιακά υπερνικά τις ικανότητες αυτοΐασης του οργανισμού.
Παρά την πολυπλοκότητα της υπόθεσης, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ίσως καταφέρουν να βρουν τρόπους επιβράδυνσης της ανθρώπινης γήρανσης αναβάλλοντας έτσι την εμφάνιση των ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία και επιτρέποντας στους ανθρώπους να ζήσουν καλύτερα.
Η αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος, η οποία υπόσχεται αποτελεσματικές γονιδιακές θεραπείες για την αντιμετώπιση των μέχρι σήμερα ανίατων ασθενειών, δημιούργησε ακόμη μεγαλύτερες ελπίδες για την ανακάλυψη του μυστικού της μακροζωίας. Αν οι επιστήμονες τα καταφέρουν, τότε πολλοί άνθρωποι θα ζήσουν περισσότερο απ' όσο προβλεπόταν και ορισμένοι ίσως υπερβούν και το σημερινό όριο μακροβιότητας των 122 ετών.
Γήρανση και Πρωτεϊνοσύνθεση[]
Έχει αποδειχθεί ότι η διαδικασία της σύνθεσης πρωτεϊνών από το κύτταρο (πρωτεϊνοσύνθεση) είναι στενά συνδεμένη με το ρυθμό γήρανσής του. Η πρωτεϊνοσύνθεση είναι μια εξαιρετικά ενεργοβόρα διαδικασία στην οποία το κύτταρο δαπανά περίπου το 50% της ενέργειάς του.
Η ελάττωση της πρωτεϊνοσύνθεσης θα εξοικονομούσε πολύτιμη ενέργεια, η οποία θα ήταν πλέον διαθέσιμη για άλλες κυτταρικές διαδικασίες όπως η επιδιόρθωση βλαβών, με αποτέλεσμα την αύξηση του χρόνου επιβίωσης.
Η πρωτεϊνοσύνθεση και οι συνέπειες στη γήρανση είναι περίπου ίδιες στα κύτταρα τόσο των απλούστατων οργανισμών όσο και των ανθρώπων.
Βέβαια η μείωση της πρωτεϊνοσύνθεσης μπορεί να γίνει μέχρι ενός σημείου, καθώς οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητες για τη λειτουργία του οργανισμού. Πρέπει να βρεθεί μια ισορροπία, ώστε να κερδηθεί ενέργεια, χωρίς να τερματισθεί η παραγωγή πρωτεϊνών. Θα πρέπει βέβαια να γίνουν έρευνες σε ανώτερους οργανισμούς, όπως μύγες και ποντίκια, και στη συνέχεια στον άνθρωπο.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η γήρανση και οι συνοδές παθολογικές καταστάσεις (νευροεκφυλιστικές ασθένειες, καρκίνος, καρδιοπάθειες κ.α.), αποτελούν ένα από τους διαρκώς αυξανόμενους παράγοντες ανθρώπινης αναπηρίας στις σύγχρονες κοινωνίες.
Η αποκάλυψη των βιολογικών μηχανισμών που εμπλέκονται στη γήρανση θα επιτρέψει την ανάπτυξη αποτελεσματικών παρεμβάσεων με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις μεγάλες ηλικίες.
Ανάλυση[]
Ρυθμός Μεταβολισμού[]
Βασικός ρόλος στην γήρανση αποδίδεται στον «Ρυθμό Μεταβολισμού Ηρεμίας», (Resting Metabolic Rate) (RMR), ο οποίος εκφράζει το ποσό της ενέργειας ανά μονάδα σωματικής μάζας (Body Mass), που καταναλώνει ένας Βιολογικός Οργανισμός, στη διάρκεια μίας ημέρας, σε απόλυτη ηρεμία και κανονική θερμοκρασία ώστε να εκτελέσει τις φυσιολογικές του λειτεουργίες.
Ο RMR εξαρτάται από:
- τη φυσική κατάσταση,
- την ηλικία (με την πάροδο του χρόνου ελαττώνεται),
- τη θερμοκρασία του σώματος,
- τον βαθμό εγρήγορσης και
- το φύλο
Επίσης είναι γνωστή, ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα, η θεωρία που συσχετίζει το RMR των θηλαστικών με το προσδόκιμο ζωής (Max Life Span), με την έννοια ότι θηλαστικά με βραδύτερο μεταβολισμό (π.χ. ελέφαντες) εν γένει ζούν περισσότερο από τα θηλαστικά με ταχύτερο, (π.χ. ποντικοί).
Μια πρώτη λογική εξήγηση είναι ότι ένας ταχύτερος μεταβολισμός συσσωρεύει και περισσότερες τοξικές ουσίες, παράγωγες της καύσης του οξυγόνου, στον οργανισμό σε συντομότερο χρονικό διάστημα.
Το κυρίαρχο αίτιο που προκαλεί τη γήρανση των ανθρώπων και των θηλαστικών δεν είναι γνωστό.
Υπάρχουν διάφορες θεωρίες γήρανσης και καμία από αυτές να μπορεί να διεκδικήσει πλήρη και μονοσήμαντη συμβατότητα με τις παρατηρήσεις.
Σχετικά λοιπόν με το αρχικό μας ερώτημα, και σύμφωνα με τα προηγούμενα δεδομένα θα πρέπει να πιστοποιήσουμε
1) κατά πόσον η εν λόγω θεωρία περί μεταβολισμού και μακροζωίας συνεχίζει να ανθίσταται στις παρατηρήσεις και να ισχύει και
2) κατά πόσον, εφ’ όσον η θεωρία ισχύει, ο μεγαλύτερος μεταβολισμός των ανδρών είναι τόσο μεγαλύτερος, ώστε να μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό του παρατηρούμενου προσδόκιμου ζωής τους.
Σχετικά με την πρώτη προϋπόθεση, όλα τα τελευταία στοιχεία από τη μελέτη εκατοντάδων ζώων, δείχνουν ότι δεν υπάρχει καμία συσχέτιση μεταξύ του ρυθμού μεταβολισμού και της μακροζωίας.
Οι παρατηρήσεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ζώα με μεγάλη σωματική μάζα έχουν βραδύτερο μεταβολισμό και μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής.
Ωστόσο, ήταν ήδη γνωστό ότι ορισμένα είδη πτηνών και νυκτερίδων ζούσαν πολύ περισσότερο παρά το γεγονός ότι είχαν υψηλούς ρυθμούς μεταβολισμού.
Εφόσον όμως, με κατάλληλη κανονικοποίηση, αποσυνδεθεί ο μεταβολικός ρυθμός από τη σωματική μάζα, τα πειραματικά αποτελέσματα οδηγούν σε πλήρη απουσία συσχέτισης μεταξύ μεταβολισμού και μακροζωίας.
Άλλωστε, αποτελεί πειραματικό δεδομένο ότι η σωματική άσκηση, η οποία αυξάνει το ρυθμό μεταβολισμού, και επομένως και την παραγωγή οξειδωτικών μορίων δεν αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα της μακροζωίας.
Θεωρίες Γήρανσης[]
Οι θεωρίες αυτές διακρίνονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:
- Θεωρίες «Τοξικότητας»
- Θεωρίες «Γενετικού Προγραμματισμού»
- «Εξελικτικές Θεωρίες».
Θεωρίες Τοξικότητας[]
Αυτές βασίζονται:
- στα καταστρεπτικά αποτελέσματα των τοξικών ουσιών που με το χρόνο συσσωρεύονται στα κύτταρα καθώς και
- στη μειούμενη αποτελεσματικότητα των μηχανισμών επισκευής του κυττάρου.
Μερικές από αυτές είναι:
- Η υπόθεση Orgel (Orgel’s Hypothesis), που είναι και η παλαιότερη, αποδίδει τη γήρανση στη συσσώρευση λαθών κατά την αντιγραφή του DNA, τα οποία και οδηγούν στην καταστροφή του κυττάρου. Απορρίπτεται από τους περισσότερους ερυνητές.
- Η «Rate of Living Theory», συσχετίζει τη γήρανση με το ρυθμό μεταβολισμού και τη σωματική μάζα. Και αυτή αμφισβητείται σήμερα, εγείροντας σημαντικές εκ των πραγμάτων αμφισβητήσεις.
- Η Θεωρία της «Μειωμένης Πρόσληψης Θερμίδων», (παράπλευρη θεωρία της προηγούμενης, καθόσον λαμβάνει και αυτή υπ' όψιν της το μεταβολισμό). Σύμφωνα με αυτή, η μειωμένη πρόσληψη τροφής αυξάνει την πιθανότητα μακροζωίας. Λιγότερες θερμίδες, υποτίθεται ότι επιβραδύνουν το μεταβολικό ρυθμό, αλλά και αυτό πάλι δεν είναι αληθές. Παρατηρήσεις ποντικών που έκαναν δίαιτα έδειξαν ότι έζησαν περισσότερο, χωρίς όμως να αλλάξουν στο ελάχιστο τον μεταβολισμό τους. Από την άλλη πλευρά, ποντικοί με υπερβολική πρόσληψη τροφής, δεν εμφάνισαν ταχύτερη γήρανση.
- Η «Θεωρία των Ελευθέρων Ριζών» (1956) τοποθετεί ως κυρίαρχη αιτία της καταστροφής των κυττάρων την παρουσία ελευθέρων ριζών, δραστικών (reactive) δηλαδή μορίων με ελεύθερα κυρίως ηλεκτρόνια. Η παραγωγή ελεύθερων ριζών μέσα σε ένα οργανισμό οφείλονται
- είτε σε εξωγενείς περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως ιονίζουσες ακτινοβολίες,
- είτε απλώς παράγονται κατά τη διάρκεια χημικών αντιδράσεων από το ίδιο το κύτταρο. Το γεγονός ότι ο οργανισμός είναι εφοδιασμένος με κατάλληλα ένζυμα επιφορτισμένα να αποκαθιστούν τις ζημίες που προκαλούνται από ελεύθερες ρίζες, και ότι τα ένζυμα αυτά μειώνονται με την ηλικία αποτελούν θετικές ενδείξεις υπέρ της συγκεκριμένης θεωρίας.
Θεωρίες Γενετικού Προγραμματισμού[]
Αυτές εστιάζουν σε καθαρά γενετικούς παράγοντες, δηλαδή στην αλλαγή προγραμματισμού του γενετικού υλικού.
- Στις γενετικές θεωρίες γήρανσης κυριαρχεί η «Θεωρία της Τελομεράσης». Σύμφωνα με αυτή, κάθε φορά που το κύτταρο διαιρείται τα τελομερή, δηλαδή η αλληλουχία των νουκλεϊκών οξέων που προεξέχουν από τα άκρα των χρωμοσωμάτων, μειώνονται σε μέγεθος, γεγονός που θεωρείται ότι μειώνει την ικανότητα του κυττάρου να διπλασιάζεται σωστά. Έτσι, με την πάροδο του χρόνου, το φαινόμενο αυτό διογκώνεται έχοντας ως συνέπεια τη γήρανση και το θάνατο του κυττάρου. Η τελομεράση, ένζυμο που βρίσκεται στα μικρόβια και τα καρκινικά κύτταρα, φαίνεται ότι επιδιορθώνει την καταστροφή των τελομερών, επιμηκύνοντας έτσι τη ζωή των κυττάρων.
- Η «Hayflick Limit Theory» (1961) προτείνει ότι υπάρχει ένας ανώτατος αριθμός διαιρέσεων, περί τις 50, στις οποίες μπορεί να συμμετάσχει ένα κύτταρο. Πέραν αυτού του αριθμού, είτε καμιά περαιτέρω διαίρεση δεν είναι δυνατή, είτε το κύτταρο πεθαίνει από πλεονάζουσα συσσώρευση τοξικών αποβλήτων.
- H «Cross-Linking Theory», υποθέτει ότι η γήρανση προέρχεται από τη σύνδεση της γλυκόζης στις πρωτεΐνες του κυττάρου, γεγονός που εμποδίζει την κανονική τους λειτουργία.
Εξελικτικές Θεωρίες[]
Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται
α) η θεωρία του προγραμματισμένου θανάτου (August Weismann),
β) η θεωρία της συσσώρευσης μεταλλάξεων (Peter Medawar) και
γ) η ανταγωνιστική πλειοτροπική θεωρία (George Williams).
α) Η θεωρία του «προγραμματισμένου θανάτου» είναι παλαιά, ανήκει στον 19ο αιώνα και προτείνει ότι ο θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αποτέλεσμα της φυσικής επιλογής. Ο μηχανισμός που διαθέτει είναι το άνω όριο στον αριθμό διαιρέσεων του κυττάρου, γεγονός το οποίο επικαλείται και η Hayflick Limit Theory.
β) Η θεωρία της «Συσσώρευσης Μεταλλάξεων», προτείνει ότι η γήρανση οφείλεται στην παρακμή της φυσικής επιλογής με την αύξηση της ηλικίας. Δηλαδή, η Φύση, επικεντρώνεται στο να φθάσει ο οργανισμός στην αναπαραγωγική του περίοδο. Μετά την ηλικία τεκνοποίησης η Φύση βαθμιαία παύει να υποτηρίζει την συνέχιση της ζωής του οργανισμού. Για παράδειγμα, αν υπάρχει ελαττωματικό γονίδιο το οποίο οδηγεί σε θάνατο μικρών παιδιών, με το χρόνο θα εξαλειφθεί διότι τα παιδιά που θα το φέρουν δεν θα προφθάσουν να ενηλικιωθούν και να τεκνοποιήσουν. Αντίθετα ελαττωματικά γονίδια που εκφράζονται σε μεγαλύτερες ηλικίες μπορούν να συνεχίσουν να υφίστανται διότι δεν μπορούν να περάσουν σε απογόνους και έτσι να εξαλειφθούν.
γ). Η «ανταγωνιστική πλειοτροπική θεωρία» προτείνει ότι ελαττωματικά γονίδια τα οποία εκφράζονται σε μεγαλύτερες ηλικίες μπορούν κάλλιστα και να επιλέγονται εφ’ όσον κατά την νεανική περίοδο εξασφάλιζαν στον οργανισμό πλεονεκτήματα.
Hallmarks of ageing[]
- Genomic instability,
- telomere attrition,
- epigenetic alterations,
- mitochondrial dysfunction,
- loss of proteostasis,
- deregulated nutrient-sensing,
- cellular senescence,
- stem cell exhaustion
- altered intercellular communication
- chronic inflammation
- dysbiosis
- disabled Macroautophagy
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
- Ομώνυμο άρθρο στην Βικιπαίδεια
- Ομώνυμο άρθρο στην Livepedia
- e-cynical.blogspot "Όλα Όσα Πρέπει να Ξέρετε Όταν Γερνάτε"
- senescence.info
- senescence.info/news
- anti-aging-today.org
- longevity-science.org
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)