Δαναΐδες







- Oι μυθικές θυγατέρες του Δαναού
- Πιθανότατα, όμως, ήταν ένας Ηγεμονικός Οίκος των Άργους
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Δαναΐδες" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "Δαναός".
Εισαγωγή[]
Με τη συλλογική ονομασία Δαναΐδες είναι γνωστές οι 50 κόρες του Δαναού, τις οποίες απέκτησε με δέκα διαφορετικές συζύγους (τις: Ατλαντείη, Ελεφαντίδα, Έρση, Ευρώπη, Κρινώ, Μέμφιδα, Πιερία, Πολυξώ, Φοίβη και μια ανώνυμη Αιθιοπίδα).
Καλούνταν και Δανααί (Στράβων, Η 371), ή και Βηλίδες από τον πάππο τους Βήλο (Οβιδίου Μεταμορφώσεις, IV 463).
Μετά τον θάνατο του Βήλου, οι Δαναΐδες ακολούθησαν τον πατέρα τους και έφυγαν από τη Λιβύη (της οποίας η βασιλεία είχε ανατεθεί σε αυτόν), καθώς φοβούνταν τους 50 υιους του αδελφού του, του Αιγύπτου.
Αρχικώς κατέπλευσαν στη Λίνδο της Ρόδου και κατά μία παράδοση τρεις Δαναΐδες έμειναν για πάντα εκεί μετά την αναχώρηση των υπόλοιπων: «...ετελεύτησαν κατά την επιδημίαν την εν τη Λίνδω» (Διόδωρος ο Σικελιώτης, Ε 58).
Τελικώς έφθασαν στο Άργος. Την άφιξή τους εκεί σημάδεψε ένα ερωτικό περιστατικό του θεού Ποσειδώνα με μία από τις Δαναΐδες, την Αμυμώνη, που είχε αποσταλεί για υδροδότηση. Το περιστατικό αυτό είχε ευνοϊκό αποτέλεσμα για την πεδιάδα του Άργους, καθώς η περιοχή αρδεύθηκε με παλλά ύδατα και έγινε γονιμότατη.
Ο Δαναός έθεσε αξίωση επί του θρόνου του Άργους, καθώς ήταν δισέγγονος της Ιούς, κόρης του βασιλέα του Άργους Ινάχου, οπότε η εξέγερση των κατοίκων του τον έφερε στην εξουσία.
Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, όμως, κατέφθασαν στην πόλη οι 50 υιοί του Αιγύπτου (οι «Αιγυπτιάδες») και απαίτησαν να συζευχθούν τις Δαναΐδες. Ο Δαναός δέχθηκε φαινομενικά και «διαμοίρασε» με κλήρο την καθεμία από τις κόρες του στον καθένα Αιγυπτιάδη (εκτός από τις κόρες της Μέμφιδας, που πήραν τους συνωνύμους τους).
Όμως, είχε αποφασίσει την εξόντωσή τους. Εφοδίασε με ένα ξιφίδιο όλες τις θυγατέρες του και τις διέταξε να φονεύσουν τους συζύγους τους την πρώτη νύκτα του γάμου με αυτό όταν αυτοί θα είχαν αποκοιμηθεί.
Οι Δαναΐδες εκτέλεσαν την εντολή του πατέρα τους, εκτός από τη μεγαλύτερη στην ηλικία, την Υπερμήστρα, που ερωτεύθηκε τον Λυγκέα και δεν τον σκότωσε. Για τον λόγο αυτό φυλακίσθηκε από τον Δαναό, αλλά ελευθερώθηκε από τη θεά του έρωτα, την Αφροδίτη. Οι κεφαλές των σκοτωμένων τάφηκαν στη Λέρνη και τα σώματά τους έξω από την πόλη.
Αντίθετα, ο Παυσανίας αναφέρει (Β 24, 2) ότι στη Λέρνη τάφηκαν τα σώματα, ενώ οι κεφαλές στον δρόμο προς την ακρόπολη του Άργους. Την ταφή ακολούθησαν καθαρμός (που έγινε με διαταγή του Δία από τον Ερμή και την Αθηνά) και γυμναστικοί αγώνες, οι νικητές των οποίων πήραν από μία Δαναΐδα ως έπαθλο.
Τον Δαναό διαδέχθηκε ο Λυγκεύς και, σύμφωνα με νεότερο μύθο, ο Δαναός και οι κόρες του φονεύθηκαν από τον Λυγκέα.
Η παράδοση συνέδεσε την εγκατάσταση των Δαναΐδων στην Αργολίδα με τη λατρεία της Δήμητρας, την τελετή των Θεσμοφορίων της οποίας πίστευαν ότι είχαν μεταφέρει από την Αίγυπτο (Ηρόδοτος, Β 171).
Μια αρκετά μεταγενέστερη παράδοση παρουσιάζει τις Δαναΐδες στα Τάρταρα / Άδη να μεταφέρουν και να ρίχνουν ύδωρ σε ένα διάτρητο πίθο («τετρημένον πίθον») για να τιμωρηθούν δήθεν για τη δολοφονία των Αιγυπτιαδών. Από το γεγονός αυτό προέκυψε η γνωστή έκφραση, ο «Πίθος των Δαναΐδων».
Τέχνη[]
Ο μύθος των Δαναΐδων χρησιμοποιήθηκε από αρκετούς λογοτέχνες, κυρίως δραματουργούς. Ο Αισχύλος έγραψε με βάση αυτόν τις τραγωδίες Ικέτιδες (Αισχύλου) και Δαναΐδες, καθώς και το σατυρικό δράμα Αμυμώνη.
Τραγωδίες με τον τίτλο «Δαναΐδες» συνέγραψαν επίσης ο Φρύνιχος και ο Τιμησίθεος.
Ο Αριστοφάνης και ο Δίφιλος σατίρισαν τον μύθο σε δύο κωμωδίες τους.
Αναφέρονται επίσης αντίστοιχα έργα του Αρχιλόχου και του Θεοδέκτη, που έχουν απωλεθεί.
Τέχνη[]
Ο μύθος των Δαναΐδων χρησιμοποιήθηκε από αρκετούς λογοτέχνες, κυρίως δραματουργούς. Ο Αισχύλος έγραψε με βάση αυτόν τις τραγωδίες Ικέτιδες (Αισχύλου) και Δαναΐδες, καθώς και το σατυρικό δράμα Αμυμώνη.
Τραγωδίες με τον τίτλο «Δαναΐδες» συνέγραψαν επίσης ο Φρύνιχος και ο Τιμησίθεος.
Ο Αριστοφάνης και ο Δίφιλος σατίρισαν τον μύθο σε δύο κωμωδίες τους.
Αναφέρονται επίσης αντίστοιχα έργα του Αρχιλόχου και του Θεοδέκτη, που έχουν απωλεθεί.
Πίνακας[]
Ο παρακάτω πίνακας δίνει σε αλφαβητική σειρά τα ονόματα των Δαναΐδων με τον αντίστοιχο Αιγυπτιάδη σύζυγο και τη μητέρα της καθεμίας.
Δαναΐδα | Μητέρα | Σύζυγος |
---|---|---|
Αγαύη ή Αγαυή | Ευρώπη | Λύκος |
Αδιάντη | Έρση | Δαΐφρων |
Αδίτη | Πιερία | Μενάλκης |
Ακταίη | Πιερία | Περίφας |
Αμυμώνη | Ευρώπη | Εγκέλαδος |
Αναξιβίη | ανώνυμη Αιθιοπίδα | Αρχέλαος |
Ανθήλεια | Πολυξώ | Κισσεύς |
Αστερία | Ατλαντείη ή Φοίβη | Χαίτος |
Αυτομάτη | Ευρώπη | Βούσιρις |
Αυτονόη | Πολυξώ | Ευρύλοχος |
Βρύκη | Πολυξώ | Χθονίος |
Γλαύκη | Ατλαντείη ή Φοίβη | Άλκις |
Γλαυκίππη | Πολυξώ | Ποταμών |
Γόργη | Ατλαντείη ή Φοίβη | Ιππόθοος |
Γοργοφόνη | Ελεφαντίς | Πρωτεύς |
Διωξίππη | Πιερία | Αίγυπτος |
Ερατώ | Πολυξώ | Βρομίος |
Ευίππη | ανώνυμη Αιθιοπίδα | Άργιος |
Ευίππη (συνώνυμη) | Πολυξώ | Ίμβρος |
Ευρυδίκη | Πολυξώ | Δρύας |
Ηλέκτρα | Πολυξώ | Περισθένης |
Θεανώ | Πολυξώ | Φάντης |
Ιπποδάμεια | Ατλαντείη ή Φοίβη | Ίστρος |
Ιπποδάμεια (συνώνυμη) | Ατλαντείη ή Φοίβη | Διοκορυστής |
Ιπποδίκη | Έρση | Ίδας |
Ιππομέδουσα | Ατλαντείη ή Φοίβη | Αλκμήνωρ |
Ιφιμέδουσα | Ατλαντείη ή Φοίβη | Ευχήνωρ |
Καλλιδίκη | Κρινώ | Πανδίων |
Κελαινώ | Κρινώ | Υπέρβιος |
Κερκέτις | ανώνυμη Αιθιοπίδα | Δώριος |
Κλειτή | Μέμφιδα | Κλειτός |
Κλεοδώρη | Πολυξώ | Λίξος |
Κλεοπάτρα | Ατλαντείη ή Φοίβη | Αγήνωρ |
Κλεοπάτρα (συνώνυμη) | Πολυξώ | Έρμος |
Μνήστρα | ανώνυμη Αιθιοπίδα | Αίγιος |
Νηλώ | ανώνυμη Αιθιοπίδα | Μενέμαχος |
Οίμη | Κρινώ | Άρβηλος |
Πειρήνη | ανώνυμη Αιθιοπίδα | Αγαπτόλεμος |
Ποδάρκη | Πιερία | Οινεύς |
Πυλάργη | Πιερία | Ίδμων |
Ρόδη | Ατλαντείη ή Φοίβη | Ιππόλυτος |
Ροδία | Ατλαντείη ή Φοίβη | Χαλκώδων |
Σθενέλη | Μέμφιδα | Σθένελος |
Σκαιή | Ευρώπη | Δαΐφρων |
Στύγνη | Πολυξώ | Πολύκτωρ |
Υπερίππη | Κρινώ | Ιπποκορυστής |
Υπερμήστρα | Ελεφαντίς | Λυγκεύς |
Φάρτιδα | ανώνυμη Αιθιοπίδα | Ευρυδάμας |
Χρυσίππη | Μέμφις | Χρύσιππος |
Ωκυπέτη | Πιερία | Λάμπος |
Εξορθολογισμός[]
Περί το 1510 π.Χ. πρέπει να ήρθε στο Άργος, από την Αίγυπτο, ο Δαναός. Πιθανότατα, ήταν τοπικός, Αιγαιώτης, βασιλέας της Λιβύης, με έδρα την Θώνιδα, (ή εναλλακτικά, την Κάνωβο, ή την Ζυγίδα ή το Παραιτόνιο) που με τον στόλο του συνέπραξε με τους Αιγύπτιους κατά τις επιχειρήσεις τους στην Παλαιστίνη και την Συρία και κατά την βασιλεία του Αμενώφιος Α' του Διαπρεπούς (1526 - 1506 π.Χ.) που πιθανές διαφωνίες στον διαμοιρασμό της λείας, τον οδήγησαν σε αποστασία και εγκατάλειψη Αφρικής και Ασίας και σε επιστροφή στην Ελλάδα.
Πιθανότατα τον Δαναό διαδέχθηκε μακρά σειρά βασιλέων του Οίκου του που μεταπλάσθηκαν από τους μεταγενέστερους μυθοπλάστες, ως θυγατέρες Δαναΐδες.
Οι απόγονοι του Δαναού πρέπει να κυβέρνησαν το Άργος περίπου για έναν αιώνα (1500 - 1400 π.Χ.).
Η είδηση ότι ο Δαναός επέτυχε να καταλάβει τον θρόνο του Άργους πρέπει να προκάλεσε κατάπληξη στους Αιγαιώτες που κατοικούσαν στην Αίγυπτο και υπηρετούσαν στο νεότευκτο Αιγυπτιακό στόλο που συνόδευε τις εκστρατείες των Τουθμωσιδών στην Παλαιστίνη. Λογικό ήταν να ακολουθήσει μία ακατάσχετη ροή κυβερνητών πολεμικών και εμπορικών πλοίων προς την Ελλάδα και ειδικά στο Άργος.
Αυτοί πρέπει να ήταν οι Αιγυπτιάδες του μύθου, που διεκδίκησαν τον θρόνο από τους Δαναΐδες.
Το 1425 π.Χ. με τον θάνατο του Τουθμώσιος Γ' του Μεγάλου (1479 - 1425 π.Χ.) οι Αχαιοί (ουσιαστικά, οι πλοίαρχοι του Αιγαιωτικού στόλου που στάθμευε, άπραγος, κυρίως στα Συρο-Φοινικά παράλια) άρχισαν βαθμιαία να εισβάλλουν και να καταλαμβάνουν τα Κρητικά κράτη των Κυδώνων.
Αρκετοί από τους κατακτητές αυτούς συνέχισαν την πορεία προς το Άργος.
Όλοι αυτοί έβλεπαν τον Αιγαιωτικό και Ελλαδικό χώρο ως ενός είδους "Eldorando" καθώς η λεία που μετέφεραν τα πλοία τους άνοιγε, άμεσα, τις πύλες των Ελλαδικών πόλεων και μετέτρεπε τους πλοιάρχους σε βασιλείς. Οι Αιγαιώτες αυτοί αποκλήθηκαν Αχαιοί.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
- Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου (II, 1, 4-5)
- Αισχύλου Ικέτιδες
- Υγίνου «Μύθοι» (CLXVIII και CLXX)
- Νόννου Διονυσιακά (III, 296 κ.ε.)
- Οβιδίου Μεταμορφώσεις (IV, XIV)
- Emmy Patsi-Garin: «Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας», εκδ. οίκος Χάρη Πάτση, Αθήνα 1969
Ιστογραφία[]
![]() ![]() |
---|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)