Δελφική Αμφικτυονία
- Μία Συμμαχία.
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Δελφική" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "Δελφοί".
Η ονομασία "Αμφικτυονία" σχετίζεται ετυμολογικά με τις λέξεις
- Άμβρακες (η ρίζα "Αμβρα- εξελληνίσθηκε και αποδόθηκε ως "Άμφι-" κατά την μετα-Μυκηναϊκή Εποχή.
- Έκτηνες ( = Ωγύγιοι)
Προέλευση[]
Από την Νεολιθική Εποχή είχε γίνει, ήδη, αντιληπτή η εξαιρετική στρατηγική σημασία της Θερμοπύλειας Διάβασης.
Καθώς, το στενό ήταν ακόμη περισσότερο μικρότερο, μία μικρή φρουρά αρκούσε να εμποδίσει την εισέλαση στην Μέση Ελλάδα των πολεμοχαρών ορδών που εξουσίαζαν εκάστοτε την Θεσσαλική πεδιάδα.
Ένα απλό τείχος στο Θερμοπύλειο στενό θα ήταν εντελώς ανάλογο με τα μετέπειτα φράγματα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας δηλ. τα δύο φυσικά, του Δούναβη και του Ρήνου Ποταμού και το Αδριάνειο Τείχος στην Βρεττανία.
Ακριβώς, αυτή η εδαφική ιδιορρυθμία επέτρεψε στις φυλές του Νοτιελληνικού χώρου (εξ αιτίας και των εμπορικών συναλλαγών τους με τα νησιωτικά κράτη των Κυκλάδων) να εξελιχθούν πολιτιστικά και να πλουτίσουν οικονομικά αρκετά περισσότερο από τις άγριες φυλές του Βορρά τόσο στην διάρκεια της 4ης, 3ης όσο και της 2ης Χιλιετίας π.Χ..
Κληρονόμοι αυτής της κατάστασης ήταν και οι δύο λαοί που στην αυγή της Ιστορίας (3ο τέταρτο της 2ης Χιλιετίας π.Χ.) βρέθηκαν να κατοικούν και να ελέγχουν την Μέση Ελλάδα.
- Οι Άμβρακες την Δυτική Μέση Ελλάδα (μελλοντικές Φωκίδα και Αιτωλία)
- Οι Έκτηνες την Ανατολική Μέση Ελλάδα (μελλοντικές Βοιωτία και Αττική)
Ήταν λοιπόν αναμενόμενο οι δύο λαοί να υλοποιήσουν ένα συμβούλιο που θα διαθέτει μία φρουρά με σκοπό να εποπτεύει ακριβώς αυτό το Θερμοπύλειο στενό, φράζοντας τις όποιες επιδρομές από το Θεσσαλικό πεδίο. Αυτό το "Αμβρο-Εκτηνικό" συμβούλιο πρέπει να ήταν ο πυρήνας της Αμφικτυονίας που επέζησε ως ιδέα και περιβλήθηκε με θρησκειακό χαρακτήρα στην Μυκηναϊκή και τις μεταγενέστερες εποχές.
Όμως, σε βάθος χρόνου, ποτέ τα φυσικά φράγματα δεν αποδείχθηκαν απόλυτα στεγανά.
Συνήθως, εσωτερικές προστριβές μεταξύ των αμυνομένων, επέτρεπαν την υπερκέρασή τους, βίαια ή αναίμακτα.
Μπορούμε να διακρίνουμε τέσσερεις βασικές διελεύσεις.
1) Οι πρώτοι που διέβησαν τις Θερμοπύλες πρέπει να ήταν οι Λύκιοι Όσοι παρέμειναν στον Θεσσαλικό χώρο και ανεμίχθησαν με τους μεταγενέστερους Αιολείς απεκλήθησαν Λέλεγες ((Αιολολέ-γες < Ελέγες )
Πιθανόν, οι μερικοί Λύκιοι που διήλθαν τις Θερμοπύλες αναμίχθηκαν με Κάρες και εξελίχθηκαν στους Λοκρούς (< Λυκί-καρες < Λύκαρες) Το μεγάλο πλήθος τους, όμως, διαπέρασε την Αττική και εγκαταστάθηκε στην Αρκαδία (Λυκάων)
2) Ακολούθησαν οι Πελασγοί που επίσης κατέληξαν στην Αρκαδία
3) Οι επόμενοι που διέβησαν μαζικά τις Θερμοπύλες και κατέκλυσαν όλη την Μέση Ελλάδα πρέπει να ήταν οι Βησσοί (ή Βεσσοί, ή Βεσοί, ή Βαισοί) (τμήμα των οποίων ωθήθηκε προς την Θράκη και εκθρακίσθηκε).
Αυτοί, αφού κυριάρχησαν επί αιώνες στην μέλλουσα Μακεδονία όπου άφησαν εκεί το ίχνος τους στην Κλασσική Εποχή, τους Βοττιαίους, κατέκλυσαν στην συνέχεια την μελλοντική Θεσσαλία που αποκλήθηκε από αυτούς Φθία (<Βα(τ)θία, Βεττία, Θεττία).
Τελικά, σε απροσδιόριστη εποχή (ίσως στα μέσα της 2ης Χιλιετίας π.Χ.), διέβησαν τις Θερμοπύλες και επικόλλησαν το όνομά τους σε όλες τις επιμέρους χώρες της
- Φωκίδα (με τροπή του διπλού "-σσ-" σε "κ") (που διαχώρισε την Λοκρίδα σε τρείς επιμέρους χώρες)
- Βοιωτία (με αλλοίωση του φωνήεντος της ρίζας)
- (Β)αιτο-αιολία (όνομα που αλλοιώθηκε αργότερα όταν κατέφθασαν εκεί Αιολείς)
- (Β)αττική και (Β)έκτη-νες
4) Τέλος, ακολούθησε μαζική μετανάστευση των Αιολέων.
Κλασσική Εποχή[]
Η Δελφική Αμφικτυονία ήταν μια ομοσπονδία δώδεκα φυλών της Μέσης Ελλάδας και της Θεσσαλίας που αποτελούσε αρχικά θρησκευτική ένωση, ενώ αργότερα απέκτησε και πολιτική σημασία.
Το Αμφυκτιονικό Συνέδριο συνεδρίαζε δύο φορές ανά έτος.
- Την άνοιξη στους Δελφούς, στο ιερό του Απόλλωνα.
- Το φθινόπωρο στην Μαλιακή πόλη Ανθήλη, κοντά στις Θερμοπύλες στο ιερό της Δήμητρας.
Κάθε φυλή διέθετε δύο ψήφους.
Η δύναμη που απέκτησε ήταν τέτοια που πρωταγωνίστησε στην περιοχή έως τουλάχιστον τον 4ο αιώνα π.Χ. Αποτέλεσε, κατά κάποιο τρόπο, έναν προπομπό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του σημερινού ΟΗΕ.
Ίδρυση[]
Ήδη από τον 7ό αιώνα π.Χ. υπήρχε μία αμφικτυονία των φυλών της κεντρικής Ελλάδας. Κέντρο της ήταν το ιερό της Δήμητρας στην Ανθήλη, κοντά στις Θερμοπύλες. Στην αμφυκτυονία αυτή προσχώρησαν και οι Δελφοί. Με τον καιρό απέκτησε μεγάλες αρμοδιότητες στην διοίκηση του ιερού του Απόλλωνα στους Δελφούς και ταυτόχρονα ισχυρές πολιτικές δυνάμεις.
Λειτουργία[]
Στο Αμφικτυονικό Συνέδριο συμμετείχαν δώδεκα ελληνικές φυλές.
Τον αρχικό πυρήνα πρέπει να συγκρότησαν έξι λαοί της Μέσης Ελλάδας:
Αργότερα, πρέπει να αναγκάσθηκαν να δεχθούν την προσχώρηση άλλων έξι λαών από την Θεσσαλία:
- οι Θεσσαλοί (δηλ. Θεσσαλιώτες, Πελασγιώτες, Εστιαιώτες, Φθιώτες)
- οι Περραιβοί,
- οι Μάγνητες,
- οι Αχαιοί της Φθιώτιδας
- οι Δόλοπες και
- οι Μαλιείς.
- Τις ψήφους των Λοκρών διαμοιράζονταν οι Οζόλες και οι Οπούντιοι.
- Τις ψήφους των Ιώνων διαμοιράζονταν οι Αθηναίοι και οι Ευβοείς
- Τις ψήφους των Δωριέων διαμοιράζονταν οι Δωριείς της Δωρίδας και οι Σπαρτιάτες.
Αυτοί αποτελούσαν και τα μόνιμα μέλη του Συνεδρίου. Κάθε μία από αυτές τις δώδεκα φυλές είχε δύο ψήφους.
Στο Συνέδριο εκπροσωπούνταν ακόμη
- οι Αιτωλοί,
- οι Ακαρνάνες,
- οι Αρκάδες,
- οι Ηλείοι,
- οι Τριφύλιοι και
- οι Δρύοπες, χωρίς όμως δικαίωμα ψήφου.
Κάθε φυλή έστελνε αντιπροσώπους σε κάθε συνέδριο. Απο αυτούς, άλλοι ονομαζόταν "Πυλαγόρες" και κύριος ρόλος τους ήταν η συζήτηση των προς ψήφηση αιτημάτων και άλλοι "Ιερομνήμονες" και ήταν αυτοί που ψήφιζαν.
Μετά τον 3ο Ιερό πόλεμο και την τιμωρία των Φωκέων, οι ψήφοι τους περιήλθαν στους Μακεδόνες.
Αρμοδιότητες[]
Μάλλον αρχικά το Αμφικτυονικό Συνέδριο είχε ως σκοπό την επιτήρηση του ιερού της Δήμητρας στην Ανθήλη, η οποία μάλιστα ονομαζόταν αμφικτυονίς αλλά κυρίως επέβλεπε την άμυνα του στενού των Θερμοπυλών από την εισβολή των Θεσσαλών.
Στη περιοχή υπήρχε επίσης ιερό του Αμφικτύονα.
Οι σύναξεις και στους Δελφούς και στις Θερμοπύλες, ονομάζονταν "Πυλαίαι" ("Πυλαία εαρινή" και "Πυλαία μεταπωρινή" αντίστοιχα) απο το Πύλες (Θερμοπύλες).
Στην συνέχεια, οι Αμφικτύονες ανέλαβαν και την εποπτεία του ιερού του Απόλλωνα στους Δελφούς, μέχρι που έγινε το κύριο έργο της.
Αργότερα, ανέλαβαν και την διοργάνωση των Πυθίων.
Η δελφική αμφικτυονία είχε τον έλεγχο της περιουσίας και λειτουργίας του ιερού, αφού όριζε τους ιερείς και τους άλλους αξιωματούχους, εκλέγοντάς τους πάντοτε από κατοίκους των Δελφών.
Πολιτική Επιρροή[]
Η δημιουργία της αμφικτυονίας σε μια εποχή κατα την οποία δεν είχαν αναδειχθεί σε πολιτικές δυνάμεις η Αθήνα, η Σπάρτη η Θήβα, είχε ως αποτέλεσμα φυλές με ελάχιστη δύναμη όπως οι Μαλιείς ή οι Περραιβοί να έχουν τις ίδιες δυνατότητες και την ίδια αξία με τις ισχυρές δυνάμεις εντός του συμβουλίου.
Ακόμα και όταν οι Θεσσαλοί κατέλαβαν τους γειτονικούς τους λαούς Περραιβούς, Μαλιείς, Μαγνήτες, Δόλοπες και Αχαιούς αυτοί μπορούσαν να μετέχουν ως ίσοι με τους Θεσσαλούς και με καθαρό το δικαίωμα ψήφου.
Αυτό τελικά, καθώς και η αίγλη του Μαντείου των Δελφών, έδωσε τεράστια δύναμη στο συνέδριο, ιδίως κατα την εποχή πριν και μετά τους Περσικούς Πολέμους.
Ιεροί Πόλεμοι[]
1ος Ιερός Πόλεμος[]
Τον 6ο αι. π.Χ. οι Αμφικτύονες αποφασίζουν να τιμωρήσουν τους Κιρραίους Φωκείς που εκμεταλλεύονταν τους προσκυνητές και τους επίσημους απεσταλμένους των πόλεων στους Δελφούς, επιβάλλοντας τους φορολογία.
Η Αμφυκτυονία συγκεντρώνει στρατό και πολιορκεί και καταστρέφει την Κίρρα απαγορεύοντας κάθε δραστηριότητα σε αυτή και το Κρισαίο Πεδίο.
2ος Ιερός Πόλεμος[]
Το 458 π.Χ. οι Φωκείς καταλαμβάνουν τους Δελφούς και οι Σπαρτιάτες τους διώχνουν.
Ωστόσο, στην συνέχεια οι Φωκείς με την βοήθεια των Αθηναίων επανακαταλαμβάνουν τους Δελφούς και τους διατηρούν έως το 421 π.Χ. που τα ιερό επανευρίσκει την αυτοδυναμία του.
3ος Ιερός Πόλεμος[]
Το 356 π.Χ. η Αμφικτυονία επιβάλλει πρόστιμο στους Φωκείς διότι καλλιέργησαν αγρούς που άνηκαν στο ιερό.
Αθηναίοι και Λακεδαιμόνιοι συμμαχούν υπέρ των Φωκειών, φοβούμενοι την ανάμιξη του Φιλίππου Β' της Μακεδονίας στις υποθέσεις της Νότιας Ελλάδας.
Οι Φωκείς καταλαμβάνουν τους Δελφούς με αρχηγό τον Φιλόμηλο. Όμως ο Φίλιππος, το 346 π.Χ., επεμβαίνει και απελευθερώνει τους Δελφούς.
Το Συμβούλιο τιμωρεί σκληρά τους Φωκείς, οι πόλεις τους καταστρέφονται, υποχρεώνονται σε μεγάλη αποζημίωση για τις ζημίες που προκάλεσαν στους Δελφούς και χάνουν τις ψήφους τους στο Συμβούλιο. Αυτές δίνονται στον Φίλιππο και τους Μακεδόνες.
4ος Ιερός Πόλεμος[]
Αργότερα, οι Αμφισσείς αρχίζουν να καλλιεργούν εκτάσεις στο Κρισαίο πεδίο και να δημιουργούν κτίρια στην πόλη της Κίρρας.
Υποστηρίζοντας τους συμμάχους τους, Θηβαίους, στο Αμφυκτιονικό Συνέδριο και παρασυρόμενοι από αυτούς προσπαθούν να κατηγορήσουν τους Αθηναίους για ιεροσυλία. Ο πυλαγόρας της Αθήνας, όμως, ρήτορας Αισχίνης καταφέρε να αντιστρέψει τις κατηγορίες και να τους καταγγήλει για καταπάτηση της χώρας του Απόλλωνα και της απαγορευμένης Κίρρας. Ο Φίλιππος αναλαμβάνει το 339 π.Χ. να τιμωρήσει τους Αμφισσείς εκ μέρους της Αμφικτυονίας και η Άμφισσα καταστρέφεται.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
- Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος "Ιστορία του Ελληνικού Έθνους - Βιβλίο Δεύτερο Πρωτοϊστορικοί Χρόνοι"
- Βασίλειος Χ. Πετράκος "Δελφοί"
- Πέτρος Καλονάρος "Ιστορία της Πόλεως Αμφίσσης"
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)