Δεοντολογία
- Ένας Επιστημονικός Κλάδος της Ηθικής.
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Δεοντολογία" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "δέον".
Εισαγωγή[]
Δεοντολογία ονομάζεται το σύστημα Ηθικής για το οποίο ηθικές πράξεις είναι οι πράξεις σύμφωνα με το καθήκον και ανεξάρτητα από το ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες (για αυτόν που εκτελεί το ηθικό καθήκον ή και συνολικά).
Η Δεοντολογική Ηθική αντιπαρατίθεται συνήθως με τη συνεπειοκρατική ηθική, και συχνά θεωρείται ότι διορθώνει την τάση της συνεπειοκρατίας να θεωρείται με μια κατά περίπτωση ηθική ή να καταλήγει να αποδέχεται ότι "ο σκοπός αγιάζει τα μέσα".
Η Δεοντολογική Ηθική λαμβάνει συνήθως τη μορφή συγκεκριμένων και κωδικοποιημένων κανόνων για το ποιες είναι οι ηθικά αποδεκτές πράξεις και συμπεριφορές. Παρά την αντιπαράθεση της με τη συνεπειοκρατία, ωστόσο, η δεοντολογία μπορεί να λάβει και τη μορφή μιας συνεπειοκρατίας των κανόνων.
Δηλαδή το δέον ή το καθήκον μπορεί να προσδιορισθεί ως σύνολο από κανόνες που αν τους ακολουθούσαν όλοι θα είχαμε το βέλτιστο αποτέλεσμα.
Ανάλυση[]
Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα[]
Σύμφωνα με τον D. McNaughton τα τρία χαρακτηριστικά γνωρίσματα της δεοντολογίας είναι:
- οι περιοριστικές προστακτικές,
- οι σχέσεις καθήκοντος, και
- η επιλογή παραίτησης από τις υπέρ του δέοντος υποχρεώσεις.
Περιοριστικές προστακτικές[]
Η δεοντολογική ηθική, σε όλες τις εκδοχές της, θέτει περιορισμούς. Δεν πρέπει ποτέ να βλάπτουμε άλλους ανθρώπους, δεν πρέπει ποτέ να λέμε ψέματα και ούτω καθ εξής. Μεταξύ των ηθικολόγων υπάρχουν παραλλαγές ως προς το πόσο αυστηροί και άκαμπτοι είναι αυτοί οι περιορισμοί, τι γίνεται για παράδειγμα στην υποθετική περίπτωση όπου η παράκαμψη είναι ο μόνος τρόπος να αποφευχθούν καταστροφικές συνέπειες, αλλά το χαρακτηριστικό είναι ότι γενικά δεν πρέπει να παραβιάζονται ούτε ακόμα και αν είναι προς αγαθό σκοπό.
Σχέσεις καθήκοντος[]
Υπάρχει μια κλάση καθηκόντων που προκύπτουν από ειδικές σχέσεις υποχρεώσεων που αναλαμβάνονται προς κάποιους άλλους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η υπόσχεση, η φιλία και η συγγενική σχέση. Είναι ένα είδος περιορισμού αλλά διαφέρει από τους γενικούς περιορισμούς. Το χαρακτηριστικό είναι ότι πρόκειται για περιορισμούς του τύπου π.χ.: ατομική υπόσχεση μεταξύ δύο ατόμων. Αυτό διαφέρει επίσης και από την ιδέα της καθολικότητας, την ανεξαρτησία από το συγκεκριμένο άτομο, χαρακτηριστικό που απαντάται στον Ωφελιμισμό. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τη μεγιστοποίηση του συνολικού αγαθού μπορεί να θεωρείται ηθικό καθήκον η προσφορά εθελοντικής εργασίας σε μια χώρα του Τρίτου Κόσμου, ενώ σύμφωνα με τις ειδικές σχέσεις να θεωρείται καθήκον να προσφορά στη "πάτρια χώρα" (πατρίδα).
Πέραν του δέοντος[]
- Όλες οι δεοντολογικές θεωρίες, και επίσης οι θρησκευτικές δεοντολογίες, προσδιορίζουν ένα σημείο όπου το καθήκον (π.χ. της αλληλοβοήθειας) θεωρείται ότι έχει εκπληρωθεί, και πέραν από αυτό υπάρχει η επιλογή παραίτησης από όποια υποχρέωση.
Mεταηθική βάση δεοντολογίας[]
Από μεταηθικής σκοπιάς ότι οι πράξεις έχουν δεοντολογικές ιδιότητες.
Αυτό σημαίνει ότι έχουν ιδιότητες όπως η υποχρεωτικότητα, επιτρεπτότητα ή απαγορευσιμότητα. Αυτές οδηγούν στον Ηθικό Ρεαλισμό. Υπάρχουν δηλαδή ηθικές θεωρίες που είναι αντι-ρεαλιστικές και, για παράδειγμα, αρνούνται ότι σε μια πράξη μπορεί να αποδοθεί κατά απόλυτο τρόπο η ιδιότητα να είναι ηθικά ορθή ή λανθασμένη, και θεωρίες που δέχονται την απόδοση τέτοιων ιδιοτήτων.
Κάποιες θεωρίες αρνούνται την απόδοση δεοντολογικών ιδιοτήτων στις ίδιες τις πράξεις, αποδίδοντας ηθικότητα ή ανηθικότητα κυρίως στις προθέσεις και όχι στις πράξεις, ενώ άλλες εξετάζουν κυρίως τα αποτελέσματα των πράξεων, και όχι τις ίδιες τις πράξεις ή τις καλές ή κακές προθέσεις.
Οι ηθικές θεωρίες που αποδίδουν δεοντολογικές ιδιότητες στις πράξεις καλούνται Ηθικός Ρεαλισμός, και η δεοντολογικού τύπου Ηθική είναι συνήθως μια μορφή ηθικού ρεαλισμού. Η πλέον διαδεδομένη μορφή δεοντολογικού Ρεαλισμού έχει θεολογική προέλευση.
Μία από τις σημαντικότερες δεοντολογικού τύπου θεωρίες, η Καντιανή Ηθική, έχει παρά ταύτα το χαρακτηριστικό ότι δεν είναι (μετα-ηθικά) ρεαλιστική. Τουλάχιστον όχι με τον τρόπο με τον οποίο είναι (μετα-ηθικά) ρεαλιστικές οι παραδοσιακού τύπου δεοντολογίες που αποτελούνται από κατάλογο προσταγών ή νόμων.
Αυτό συμβαίνει διότι η Καντιανή Ηθική αφορμάται από διαφορετική μεταφυσική βάση, και όχι από την Μεταφυσική της "αυθαίρετης" ύπαρξης του ηθικά ορθού.
Η μεταφυσική βάση της Καντιανής ηθικής έχει ως κύριο συστατικό της τη σύνδεση της ηθικότητας με τη Λογική (τον Ορθολογισμό). Αυτό είναι ένα στοιχείο που απαντάται και στην Αριστοτελική Ηθική.
Αντίθετα οι περισσότερες άλλες φιλοσοφικές θεωρίες δεν έχουν αυτό το χαρακτηριστικό της Καντιανής και της Αριστοτελικής Ηθικής, αλλά ανάγουν την ηθικότητα σε πεδία απομακρυσμένα από τη Λογική και γειτονεύοντα με την "αίσθηση του ηθικού".
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
- D. McNaughton, P. Rawling, Deontology, The Oxford Handbook of Ethical Theory, 2006.
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)