Δημητριακός Πόλεμος

Δημητριακός Πόλεμος

Demetrian war

Πόλεμος.

- Πόλεμος της Ελληνιστικής Εποχής (238 - 229 π.Χ.).

Ετυμολογία

Η ονομασία "Δημητριακός" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "Δημήτριος Β'".

Χαρακτηριστικά

Μακεδονική Φάλαγγα.

• Χρονική Περίοδος: Ελληνιστική Εποχή
• Χρονολογία: 238 - 229 π.Χ.

• Περιοχή:
• Τοποθεσία:

• Μάχες
  • Μάχη
  • Μάχη
• Αντίπαλοι
  • Νικητής:
  • Ηττημένος:

Εισαγωγή

Ο Δημητριακός πόλεμος (239/38 π.Χ. ή 237/36 - 229/28 π.Χ. ή 228/27 π.Χ. έφερε αντιμέτωπους την Μακεδονία των Αντιγονιδών με τις δύο Συμπολιτείες της Κυρίως Ελλάδας, Αχαϊκή και Αιτωλική .

Συμμαχία Αιτωλών και Αχαιών

Ύστερα από τον θάνατο του Αντίγονου του Γονατά (239 π.Χ.) και την ανάληψη του θρόνου από τον υιό του Δημήτριο Β' τον Αιτωλικό που ήταν άγνωστος στους Έλληνες της κεντρικής και νότιας Ελλάδας, οι ηγέτες των δύο Συμπολιτειών Πανταλέων (Στρατηγός από τον Σεπτέμβριο του 235 π.Χ.) και Άρατος (Στρατηγός από τον Μάιο του 235 π.Χ.) αποφάσισαν να παραμερίσουν τις διαφορές τους και να συνάψουν συμμαχία (μεταξύ Σεπτεμβρίου του 235 π.Χ. και του Μαΐου 234 π.Χ.) προκειμένου να καταλύσουν τα απολυταρχικά καθεστώτα που είχε επιβάλλει στις ελληνικές πόλεις ο Αντίγονος και ταυτόχρονα να επεκτείνουν την επιρροή τους οι Αχαιοί στην Πελοπόννησο και την Αττική και οι Αιτωλοί να διασπάσουν τον κλοιό πού τους είχαν επιβάλλει οι Μακεδόνες.

Αφορμή του πολέμου

Ο Δημήτριος το 236 π.Χ. εισέβαλε στην Βοιωτία.

Το Βοιωτικό Κοινό είχε γίνει σύμμαχος των Αιτωλών το 245 π.Χ. ύστερα από την ήττα και τον θάνατο του Βοιωτού στρατηγού Αβαιόκριτου σε μάχη πού δόθηκε στην Χαιρώνεια εναντίον των Αιτωλών . Η εισβολή έγινε από την Χαλκίδα (η Εύβοια βρίσκονταν υπό τον έλεγχο των Αντιγονιδών) καθώς οι Θερμοπύλες ελέγχονταν από τους Αιτωλούς. Οι Βοιωτοί δεν επιθυμούσαν την συμμαχία με τους Αιτωλούς και ήδη βρίσκονταν σε συνεννόηση με τον Δημήτριο πριν από την εισβολή του. Ωστόσο παραμένει άγνωστος ο χρόνος που έγιναν οι πρώτες επαφές μεταξύ τους. Μόλις ο Δημήτριος εισέβαλε στην Βοιωτία οι Βοιωτοί διέλυσαν την συμμαχία τους με τους Αιτωλούς. Στον Δημήτριο προσχώρησαν οι Φωκείς και οι Οπούντιοι Λοκροί. Οι τελευταίοι είχαν προσχωρήσει στην Αιτωλική Συμπολιτεία ένα έτος πριν .

Οι Αιτωλοί ένιωθαν ότι απειλούνται τόσο από τους Βοιωτούς στα δυτικά όσο και από το βασίλειο της Ηπείρου στα ανατολικά που κατείχε ένα τμήμα της Ακαρνανίας. Η Φθία αδελφή του βασιλέα των Μολοσσών Πύρρου ήταν σύζυγος του Δημητρίου .

Έτσι οι Αιτωλοί στράφηκαν προς τους Αχαιούς . Οι εχθροπραξίες μεταξύ των δυο Συμπολιτειών είχαν διακοπεί από το 241 π.Χ.. Πλέον οι σύμμαχοι των Αιτωλών στην Πελοπόννησο (Μεσσήνιοι, Ηλείοι και στην Αρκαδία οι πόλεις Τεγέα, Φιγάλεια, Μαντίνεια, Ορχομενός και η πόλη Ψωφίδα που είχε συμμαχήσει με τους Ηλείους) δεν ήταν εύκολο να ενισχυθούν αν δέχονταν την επίθεση των Αχαιών.

Η πολιτική του Άρατου και η αντιπαράθεση Αιτωλών–Δημητρίου

Η πολιτική της Αχαϊκής Συμπολιτείας καθοδηγούνταν από τον Άρατο από το 251 π.Χ. . Χάρις στις προσπάθειες του στην Συμπολιτεία ανήκαν η Σικυών, η Κόρινθος, τα Μέγαρα, η Τροιζήνα, η Επίδαυρος και ορισμένες Αρκαδικές πόλεις. Ο Άρατος είχε συμμαχήσει και με την συντηρητική μερίδα που είχε αντιταχθεί στις μεταρρυθμίσεις του βασιλέα Άγιδος Δ' και κατείχε πλέον την εξουσία στην Σπάρτη.

Επόμενοι στόχοι του Άρατου ήταν το Άργος και η Αθήνα. Οι δυο πόλεις ανήκαν στην μακεδονική σφαίρα επιρροής.

Στην πρώτη την εξουσία κατείχε ο τύραννος Αρίστιππος. Ο Άρατος προσπάθησε με επιδρομές (εναντίον της Αθήνας το 242 π.Χ. και του Άργους το 241/240 π.Χ.) να τις καταλάβει (ή στην περίπτωση των Αθηνών) να τις πείσει να προσχωρήσουν στην Συμπολιτεία χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Ύστερα από το σύμφωνο συμμαχίας Πανταλέοντα - Άρατου οι Αχαιοί προσπάθησαν να υποστηρίξουν τους Αιτωλούς εισβάλλοντας στην Αττική. Αποχώρησαν, όμως, άπρακτοι αφού πρώτα λεηλάτησαν την ύπαιθρο . Ο Δημήτριος είτε είχε ήδη καταφέρει, ενδεχομένως από το 236 π.Χ., είτε κατάφερε ύστερα από την επιδρομή (το πιο πιθανό) να τους αποσπάσει την Μεγαρίδα. Η μόνη επιχείρηση που έφερε αντιμέτωπους τον Δημήτριο και τους Αιτωλούς έγινε στις ακτές της Αιτωλίας και ήταν μια μακεδονική ναυτική επιδρομή εναντίον της Πλευρώνας (πιθανόν το 234 π.Χ.) .

Επιχειρήσεις στην Ακαρνανία

Οι Αιτωλοί δεν απάντησαν στην επιδρομή του Δημητρίου επειδή το ενδιαφέρον τους στράφηκε στα γεγονότα που συνέβαιναν στην Ήπειρο. Εκεί απέθανε ο βασιλέας Πύρρος και τον διαδέχθηκε στον θρόνο ο αδελφός του Πτολεμαίος Β' που δολοφονήθηκε το 234 π.Χ. . Η μητέρα τους Ολυμπιάδα απέθανε το ίδιο έτος από μελαγχολία και η κόρη του Πύρρου Δηιδάμεια, η μοναδική κληρονόμος του θρόνου παραιτήθηκε από αυτόν και από το μεγαλύτερο μέρος της βασιλικής περιουσίας, χωρίς όμως να γλυτώσει την ζωή της αφού το 232 π.Χ. δολοφονήθηκε από τον φανατικό όχλο στην Αμβρακία.

Η βασιλεία καταλύθηκε στην Ήπειρο και συστάθηκε ένα Κοινό των Ηπειρωτών.

Οι Αθαμάνες έγιναν ανεξάρτητοι με δικό τους βασιλέα και δεν συμμετείχαν στο Κοινό.

Την ίδια απόφαση έλαβαν και οι Ακαρνάνες που τα εδάφη τους ανήκαν στο πρώην βασίλειο (δυτική Ακαρνανία) όταν το Κοινό συμμάχησε με την Αιτωλική Συμπολιτεία.

Ταυτόχρονα επειδή δεν συμπαθούσαν τους Αιτωλούς ζήτησαν την βοήθεια του Δημήτριου .

Οι Αιτωλοί ζήτησαν από τον Μεδεώνα μια πόλη που ανήκε στην δυτική Ακαρνανία να προσχωρήσει στην Συμπολιτεία. Οι κάτοικοι αρνήθηκαν και οι Αιτωλοί εισέβαλαν στην Ακαρνανία και πολιόρκησαν την πόλη.

Ο Δημήτριος ο οποίος την εποχή εκείνη δεν μπορούσε να βοηθήσει τους Ακαρνάνες ούτε όμως και να παρέμβει υπέρ αυτών στο Κοινό των Ηπειρωτών τους έφερε σε επαφή με τον σύμμαχό του βασιλέα των Ιλλυριών Άγρωνα.

Ο Άγρων αφού έλαβε από τους Ακαρνάνες ένα σημαντικό χρηματικό ποσό αποβίβασε 5.000 άνδρες του σε μια παραλία κοντά στον Μεδεώνα. Οι Αιτωλοί οι οποίοι πολιορκούσαν την πόλη δέχθηκαν ταυτόχρονη επίθεση από τους Ιλλυριούς και τους πολιορκημένους και ηττήθηκαν.

Κατόπιν οι Ιλλυριοί αποχώρησαν. Το ίδιο έκαναν και οι Αιτωλοί που διέκοψαν την πολιορκία (Μάχη της Μεδεώνας φθινόπωρο 231 π.Χ.) .

Επιχειρήσεις στην Πελοπόννησο

Ο Άρατος έστεψε ξανά την προσοχή του στο Άργος θεωρώντας το σημαντικότερο από την Αττική . Στην πόλη επιτέθηκε αιφνιδιαστικά δυο φορές . Την πρώτη φορά μπήκε στην πόλη ,αποκρούστηκε όμως από τους μισθοφόρους του τύραννου Αρίστιππου και αποχώρησε τραυματισμένος. Την δεύτερη φορά εμφανίστηκε αιφνιδιαστικά στην πεδιάδα του Άργους οδηγώντας τον στρατό της Συμπολιτείας . Στην μάχη που έγινε αν και ηττήθηκε από τον Αρίστιππο κατάφερε να καταλάβει τις πόλεις Κλεωνές και Ηραία.

Ο Αρίστιππος επιχείρησε να καταλάβει τις Κλεωνές δέχθηκε όμως αιφνιδιαστική επίθεση και υποχώρησε. Κατά την διάρκεια όμως της υποχώρησης του φονεύθηκε στις Μυκήνες. Τον διαδέχθηκε ο αδελφός του Αριστόμαχος (235 π.Χ.) .

Ύστερα από τις επιχειρήσεις αυτές φάνηκε ότι τα τυραννικά καθεστώτα δεν θα αργούσαν να καταλυθούν. Ύστερα από ένα χρόνο ο τύραννος της Μεγαλόπολης Λυδιάδας αντιλαμβανόμενος το γενικό κλίμα και έπειτα από την κατάληψη από τους Αχαιούς των γειτονικών του πόλεων Κλείτωρα και Τέλφουσας παραιτήθηκε από την εξουσία και ζήτησε η πόλη να προσχωρήσει στην Αχαϊκή Συμπολιτεία.

Η Συμπολιτεία τον εξέλεξε στρατηγό για το επόμενο έτος.

Το παράδειγμά του ακολούθησε και ο τύραννος του Ορχομενού Νέαρχος.

Τον ίδιο έτος επίσης (234 π.Χ.) προσχώρησε στην Συμπολιτεία και η Μαντίνεια.

Το 232 π.Χ. ο στρατηγός του Δημητρίου Βίθυς εισέβαλε με ισχυρές δυνάμεις στην Πελοπόννησο. Ο Άρατος που εκείνο το έτος ήταν στρατηγός έσπευσε να τον αντιμετωπίσει . Στην μάχη που δόθηκε στην θέση Φυλακία (πιθανόν κοντά στις πηγές του Αλφειού) ο Αχαϊκός στρατός υπέστη πανωλεθρία και ο Άρατος θεωρήθηκε νεκρός.

Όμως ο Άρατος αφού συγκέντρωσε νέες δυνάμεις επιτέθηκε για ακόμη μια φορά χωρίς αποτέλεσμα στην Αττική.

Ο Βίθυς αποχώρησε ύστερα από διαταγή του Δημητρίου από την Πελοπόννησο χωρίς να έχει πετύχει τίποτα το ουσιαστικό. Οι Αχαιοί που χρειάζονταν ύστερα από την ήττα τους περισσότερο από ποτέ την συμπαράσταση των Αιτωλών τους παραχώρησαν τις πόλεις Μαντίνεια και Ορχομενό. Στους Αιτωλούς προσχώρησαν και οι Καφυές .

Εισβολή των Δαρδάνων

Το ενδιαφέρον του Δημητρίου είχε επικεντρωθεί από το 232 π.Χ. στα βόρεια σύνορα του όπου βρίσκονταν αντιμέτωπος με το ισχυρό φύλο των Δαρδάνων. Ο Δημήτριος συμμάχησε με τον Άγρωνα που αντιμετώπιζε την ίδια απειλή. Οι Δάρδανοι υπό τον βασιλιά τους Λόγγαρο επιτέθηκαν το επόμενο έτος στην Παιονία .

Η επιδρομή τους ήταν καταστροφική . Ο Δημήτριος ηττήθηκε και η περιοχή της Παιονίας καταλήφθηκε (231 π.Χ.) .

Αναταραχή στην δυτική Ελλάδα

Το 230 π.Χ. οι Ιλλυριοί υπό την βασίλισσα τους Τεύτα, η οποία είχε διαδεχθεί τον αποθανόντα σύζυγο της Άγρωνα, επιτέθηκαν στην Ήπειρο και κατέλαβαν την πρωτεύουσα του Κοινού Φοινίκη.

Οι Ηπειρώτες έσπευσαν να αντιμετωπίσουν τους Ιλλυριούς πριν οι τελευταίοι λάβουν ενισχύσεις (5.000 άνδρες που έστειλε η Τεύτα υπό τον Σκερδιλαϊδα) ηττήθηκαν όμως χάνοντας και την πόλη Αντιγόνεια . Τότε οι Ηπειρώτες ζήτησαν την βοήθεια των συμμάχων τους Αιτωλών. Όταν οι τελευταίοι έφτασαν στην Ήπειρο οι Ιλλυριοί αποχώρησαν. Οι Ηπειρώτες όμως διαπιστώνοντας είτε ότι αδυνατούσαν να αντιμετωπίσουν τους επιδρομείς είτε ότι η συμμαχία με τους Αιτωλούς δεν θα κρατούσε για πολύ συμμάχησαν με την Τεύτα και της παραχώρησαν την περιοχή της Ατιναντίας (καλοκαίρι του 230 π.Χ.) . Οι πόλεις Αμφιλοχία και Αμβρακία αντέδρασαν σε αυτή την ενέργεια αποχωρώντας από το Κοινό και προσχωρώντας στην Αιτωλική Συμπολιτεία (229 π.Χ.) .

Το 229 ή 228 π.Χ. οι Ιλλυριοί κατέλαβαν την Κέρκυρα.

Οι Κερκυραίοι ζήτησαν την βοήθεια των Αιτωλών και των Αχαιών.

Οι δυο σύμμαχοι τους έστειλαν μόνο δέκα πλοία.

Στην ναυμαχία των Παξών οι Ιλλυριοί, με την υποστήριξη των Ακαρνάνων που τους ενίσχυσαν με επτά πλοία, ενίκησαν.

Οι Αχαιοί έχασαν πέντε πλοία (τέσσερα αιχμαλωτίστηκαν και ένα βυθίστηκε) και ο επικεφαλής τους Μάργος σκοτώθηκε. Οι Ιλλυριοί παρέμειναν στήν νήσο για λίγους μήνες πριν εκδιωχθούν από τους Ρωμαίους (228 π.Χ.) .

Το τέλος του Δημητρίου και η διαδοχή του

Ο Δημήτριος ηττήθηκε και τραυματίσθηκε σε νέα μάχη εναντίον των Δαρδάνων. Λίγους μήνες αργότερα απέθανε (έαρ 229 π.Χ.). Τον διαδέχθηκε στον θρόνο ο ανήλικος γιός του Φίλιππος (Ε') που είχε αποκτήσει με την ερωμένη του και μετέπεια βασίλισσα Χρυσηίδα την οποία συζεύχθηκε αφού εγκατέλειψε την Φθία .

Βασιλέας έγινε ο θείος του Φιλίππου Αντίγονος Γ' ο Δώσων, ο οποίος υιοθέτησε τον Φίλιππο και συζεύχθηκε την Χρυσηίδα. Τότε έλαβε και την προσωνυμία «Δώσων» που σημαίνει προφανώς «επίτροπος» ή «κηδεμών» .

Το τέλος του πολέμου

Η είδηση του θανάτου του Δημητρίου προκάλεσε κύμα αποστασιών. Ο Αντίγονος Δώσων έπρεπε να παραμείνει στα βόρεια σύνορα του καθώς η κατάσταση εκεί ήταν κρίσιμη καθώς οι Δάρδανοι εισέβαλαν και πάλι στην Μακεδονία. Τελικά αποχώρησαν εξακολουθούσαν όμως να κατέχουν την Παιονία.

Στην Κεντρική Ελλάδα η Θεσσαλία εξεγέρθηκε με παρακίνηση των Αιτωλών που έστειλαν στρατό στην περιοχή. Η Αχαΐα Φθιώτιδα, η Θεσσαλιώτιδα και η Εστιαιώτιδα έγιναν μέλη της Αιτωλικής Συμπολιτείας.

Υπό Μακεδονική κυριαρχία παρέμειναν η Μαγνησία και η Πελασγιώτιδα

Ο Αντίγονος Δώσων βρέθηκε στην Θεσσαλία το 228 π.Χ. και αφού νίκησε τους Αιτωλούς ανακατέλαβε το μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Κατόπιν επιτέθηκε στην Δωρίδα κατέλαβε την πόλη Κυτίνιον και την έκαψε. Ειρήνη έγινε το 228 π.Χ. ή το χειμώνα του 228/27 π.Χ. . Σύμφωνα με αυτήν οι Αιτωλοί κρατούσαν την Αχαΐα Φθιώτιδα.

Οι συνέπειες

Η μακεδονική κυριαρχία δέχονταν ισχυρά πλήγματα και στην νότια Ελλάδα. Οι Βοιωτοί διέλυσαν την συμμαχία με την Μακεδονία και έγιναν σύμμαχοι των Αιτωλών και των Αχαιών. Οι Αχαιοί κατέλαβαν τα Μέγαρα και την Αίγινα πού ήταν κτήση των Αντιγονιδών.

Στην Πελοπόννησο ο τύραννος του Άργους Αριστόμαχος παραιτήθηκε αφού έλαβε 50 τάλαντα για να πληρώσει τους μισθοφόρους του (θέρος 229 π.Χ.). Οι Αχαιοί τον εξέλεξαν στρατηγό της Συμπολιτείας για το επόμενο έτος.

Ακολούθησαν οι τύραννοι του Φλειούντα Κλεώνυμος και της Ερμιόνης Ξένων που παρέδωσαν την εξουσία με τον ίδιο τρόπο. Στην Αθήνα ο Διογένης διοικητής των Μακεδονικών φρουρών του Πειραιά της Φυλής και του Πάνακτου ζήτησε από τους Αθηναίους 150 τάλαντα για να αποχωρήσει. Τελικά οι Αθηναίοι κατάφεραν να συγκεντρώσουν τα χρήματα (ο Άρατος τους έδωσε είκοσι τάλαντα από την προσωπική του περιουσία) και οι φρουρές αποχώρησαν (Θέρος 228 π.Χ.) .

Οι Αθηναίοι πολιτικοί Ευρυκλείδης και Μικίων που ανέλαβαν την ηγεσία της πόλης ακολούθησαν μια γραμμή ουδετερότητας καθώς η Αθήνα διέθετε πλέον μόνον πολιτιστικό κύρος.

Εσωτερική Αρθρογραφία

• πόλεμος
• Πόλεμοι Γης
• Χρεμωνίδειος Πόλεμος
• 2ος Συμμαχικός Πόλεμος
• Μακεδονικοί Πόλεμοι
• Διαδόχειοι Πόλεμοι
• Ρωμαιο-Συριακός Πόλεμος

Βιβλιογραφία

• Πολύβιος Ιστορίαι (Βιβλίο 2)
• Στράβων Γεωγραφικά (Βιβλίο 10)
• Πλούταρχος. Βίοι Παράλληλοι. Άρατος
• Ιστορία του Ελληνικού έθνους Τόμος Δ' Μέγας Αλέξανδρος –Ελληνιστικοί Χρόνοι Εκδοτική Αθηνών 1979
• Nicholas Geoffrey Lemprière Hammond, Frank William Walbank A History of Macedonia: 336-167 B.C. Oxford University Press, 1988
• Grainger John D. League of the Aitolians Koninklijke Blill NV Leiden The Netherlands 1999
• Perseus Digital Library Polybius Histories
• Anemi Digital Library of Modern Greek Studies Ιουστίνος Επιτομή των Φιλιππικών του Πομπηίου Τρόγου νῦν πρῶτον ἐκ τοῦ λατινικοῦ εἰς τὴν αἰολοδωρικὴν ἑλληνικὴ διάλεκτον μεταγλωττισθεῖσα, καὶ ἐκδοθεῖσα παρὰ τοῦ ἀποπειρογράφου τῆς Ρουμουνίας, καὶ προσφωνηθεῖσα. Εν Λειψία: Παρά τω Τάουχνιτζ, 1817.

Ιστογραφία

• Ομώνυμο άρθρο στην Βικιπαίδεια
• Ομώνυμο άρθρο στην Livepedia
• [ ]
• [ ]

Κίνδυνοι Χρήσης

Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες σε αυτήν την εγκυκλοπαίδεια ωστόσο, παρακαλούμε να λάβετε σοβαρά υπ' όψη ότι η "Sciencepedia" δεν μπορεί να εγγυηθεί, από καμιά άποψη, την εγκυρότητα των πληροφοριών που περιλαμβάνει. "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα να έχουν αλλοιωθεί, βανδαλισθεί ή μεταβληθεί από κάποιο άτομο, η άποψη του οποίου δεν συνάδει με το "επίπεδο γνώσης" του ιδιαίτερου γνωστικού τομέα που σας ενδιαφέρει." Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι όλα τα άρθρα μπορεί να είναι ακριβή, γενικώς, και για μακρά χρονική περίοδο, αλλά να υποστούν κάποιο βανδαλισμό ή ακατάλληλη επεξεργασία, ελάχιστο χρονικό διάστημα, πριν τα δείτε. Επίσης, Οι διάφοροι "Εξωτερικοί Σύνδεσμοι (Links)" (όχι μόνον, της Sciencepedia αλλά και κάθε διαδικτυακού ιστότοπου (ή αλλιώς site)), αν και άκρως απαραίτητοι, είναι αδύνατον να ελεγχθούν (λόγω της ρευστής φύσης του Web), και επομένως είναι ενδεχόμενο να οδηγήσουν σε παραπλανητικό, κακόβουλο ή άσεμνο περιεχόμενο. Ο αναγνώστης πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικός όταν τους χρησιμοποιεί.

- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν

---

>>Διαμαρτυρία προς την wikia<<

- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)

---