Εγκέφαλος
Ο εγκέφαλος αποτελεί το σπουδαιότερο και μεγαλύτερο τμήμα του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Εγκέφαλος" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "κεφαλή".
Εισαγωγή[]
Βρίσκεται εντός του κρανίου και περιβάλλεται από τρεις προστατευτικούς υμένες, τις μήνιγγες.
Από την κάτω επιφάνεια του εγκεφάλου εκφύονται οι εγκεφαλικές συζυγίες ή νεύρα και ξεκινά ο Νωτιαίος Μυελός. Η βάση του εγκεφαλικού κρανίου έρχεται σε σχέση με την κάτω επιφάνεια του εγκεφάλου και διαθέτει αντίστοιχα τρήματα για την δίοδο των εγκεφαλικών νεύρων και του νωτιαίου μυελού. Η άνω και οι πλάγιες επιφάνειες του εγκεφάλου έρχονται σε σχέση με τον θόλο του κρανίου.
Διαίρεση του εγκεφάλου[]
Τελικός εγκέφαλος[]
Αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος και αποτελείται από τα δύο εγκεφαλικά ημισφαίρια, τους συνδέσμους των ημισφαιρίων και τις δύο πλάγιες κοιλίες του εγκεφάλου.
- Ημισφαίρια: κάθε ημισφαίριο αποτελείται από πέντε λοβούς
- Μετωπιαίος Λοβός,
- Βρεγματικός Λοβός,
- Ινιακός Λοβός,
- Κροταφικός Λοβός,
- νήσος του Reil),
- Επιπλέον την λευκή ουσία και
βασικά γάγγλια.
- Σύνδεσμοι των ημισφαιρίων:
- μεσολόβιο,
- "πρόσθιος σύνδεσμος του εγκεφάλου",
- "σύνδεσμος των ιπποκάμπων",
- "διαφανές διάφραγμα",
- "ψαλίδα"
- Ρινικός Εγκέφαλος: αποτελείται από
- μια περιφερική μοίρα (οσφρητικός βολβός, οσφρητική ταινία, οσφρητικό τρίγωνο, οσφρητικές χορδές, πρόσθια διάτρητη ουσία, υπομεσολόβια έλικα, παροσφρητική άλως) και
- μια κεντρική μοίρα (απιοειδής λοβός και ιπποκάμπειος σχηματισμός)
Ενδιάμεσος Εγκέφαλος[]
Αποτελείται από τους δύο θαλάμους, τον υποθάλαμο, τον επιθάλαμο, τον μεταθάλαμο και την τρίτη κοιλία του εγκεφάλου.
- Θάλαμοι: αποτελούν δύο μάζες φαιάς ουσίας ωοειδούς σχήματος.
- Υποθάλαμος: αποτελείται από:
- τον ιδίως υποθάλαμο (μαστία, φαιό φύμα, μίσχος υπόφυσης, υπόφυση, οπτικό χίασμα, τελικό πέταλο) και
- την υποθαλάμια χώρα.
- Επιθάλαμος: αποτελείται από
- το επιθηλιακό πέταλο της τρίτης κοιλίας,
- την επίφυση,
- το "τρίγωνο της ηνίας" και
- τον οπίσθιο σύνδεσμο του εγκεφάλου
- Μεταθάλαμος: αποτελείται
- από το έσω και έξω Γνονατώδες Σώμα.
Μέσος εγκέφαλος[]
Αποτελείται από το τετράδυμο πέταλο, τα δύο εγκεφαλικά σκέλη και τον υδραγωγό του Sylvius.
- Τετράδυμο Πέταλο: πέταλο φαιάς ουσίας που αποτελείται από τα πρόσθια και οπίσθια διδύμια και τον άνω και κάτω βραχίονα του τετραδύμου.
- Εγκεφαλικά Σκέλη: αποτελούν δύο ογκώδεις λεπτές αποπεπλατυσμένες ταινίες λευκής ουσίας.
Οπίσθιος εγκέφαλος[]
Αποτελείται από την γέφυρα, την παρεγκεφαλίδα και την τέταρτη κοιλία του εγκεφάλου.
- Γέφυρα: αποπεπλατυσμένο όγκωμα λευκής ουσίας
- Παρεγκεφαλίδα: στο κέντρο εμφανίζει τον σκώληκα και στα πλάγια τα ημισφαίρια της παρεγκεφαλίδας.
Έσχατος εγκέφαλος[]
Αποτελείται από τον προμήκη μυελό και το κάτω τριτημόριο της τέταρτης κοιλίας.
- Προμήκης Μυελός: εμφανίζει σχήμα αποπεπλατυσμένου κώνου, προς τα άνω συνδέεται με την γέφυρα και προς τα κάτω με τον Νωτιαίο Μυελό.
Γενικά Χαρακτηριστικά[]
Συνήθως, ως εγκέφαλο, συνηθίζουμε να εννοούμε το κεντρικό όργανο ελέγχου του νευρικού συστήματος. Λέγοντας εγκέφαλο εννοούμε και μεταφορικά τον άνθρωπο που είναι προικισμένος με εξαιρετικές πνευματικές ικανότητες, τον αρχηγό μιας ομάδας.
Ο εγκέφαλος αποτελεί το σπουδαιότερο όργανο όλων των οργανισμών (των ζωικών).
Αυτός καθορίζει και διευθύνει όλες τις αντιδράσεις και τις κινήσεις τους. Σε αυτόν φτάνουν και σε αυτόν συνειδητοποιούνται όλα τα εξωτερικά ερεθίσματα που επεξεργάζονται στο αντίστοιχο για κάθε αισθητήριο όργανο τμήμα του εγκεφάλου.
Για τον άνθρωπο, εκτός από όλα αυτά που αναφέραμε, αποτελεί και τη βάση όλων των ψυχικών του λειτουργιών.
Σε αυτόν υπάρχουν τα τμήματα της σκέψης και της μνήμης. Έτσι με τον ερεθισμό των κυττάρων του, ο άνθρωπος μπορεί να αισθανθεί χαρά, λύπη ή να φαντασθεί οτιδήποτε. Η σημαντική ανάπτυξη του εγκεφάλου αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα στη ζωή όλων των σπονδυλωτών.
Το μέγεθός του, σε σχέση με τη διάμετρο του νωτιαίου μυελού, αυξάνεται από τα κατώτερα προς τα ανώτερα είδη ζώων. Στον άνθρωπο αποτελεί το μεγαλύτερο τμήμα του κεντρικού νευρικού συστήματος και δύο εγκεφαλικά ημισφαίρια σκεπάζουν όλα τα υπόλοιπα μέρη του εγκεφάλου.
Η εξέλιξη, προς τα ανώτερα είδη ζώων, χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη του χιτώνα του εγκεφάλου (σταχτόχρωμη μεμβράνη, χαρακτηριζόμενη ως φαιά ουσία). Ο χιτώνας αυτός, για τα κατώτερα ζώα, είναι υποτυπώδης και μόνο στα θηλαστικά και ιδιαίτερα στα ανθρωποειδή αποκτά μεγάλη ανάπτυξη, που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση πτυχών στους γνωστούς ελικοειδείς αύλακες.
Τόσο στον άνθρωπο, όσο και στα ζώα, ο εγκέφαλος εξ' αιτίας της ευαισθησίας του και της σημαντικότητάς του για τη ζωή είναι τοποθετημένος μέσα σε μια οστέινη θήκη, το κρανίο.
Ο εγκέφαλος του ενήλικου ανθρώπου έχει σχήμα ωοειδές με ένα εξόγκωμα προς την πίσω του μεριά. Στηρίζεται με την κάτω επιφάνεια, που είναι κάπως πιο επίπεδη, πάνω στη βάση του κρανίου και προς τα πίσω στο σκηνίδιο της παρεγκεφαλίδας, στο Ινιακό Οστό.
Ο εγκέφαλος αποτελείται από τη φαιά ουσία, που σχηματίζει το φλοιό του εγκεφάλου και τη λευκή ουσία, που αποτελείται από νευρικές ίνες.
Στο φλοιό του: παρατηρούνται οι ελικοειδείς αύλακες, που ανάλογα με το βάθος τους, χωρίζουν σε λοβούς (περίπου σφαιρικές επιφάνειες).
Οι λοβοί αυτοί είναι:
- ο Μετωπιαίος Λοβός,
- ο Βρεγματικός Λοβός,
- ο Ινιακός Λοβός,
- ο Κροταφικός Λοβός,
- η νήσος του REΙL.
Το αίμα φθάνει στον εγκέφαλο από
- την εσωτερική καρωτίδα και
- τη Σπονδυλική Αρτηρία.
Από αυτές εκκινούν πάρα πολλά αιμοφόρα αγγεία, που καλύπτουν τη φαιά ουσία καθώς και δύο αρτηρίες που μπαίνουν στο κέντρο του εγκεφάλου.
Έπειτα από τη χρησιμοποίησή του, το αίμα συγκεντρώνεται στους "φλεβώδεις κόλπους" για την επιστροφή του στην καρδιά.
Το βάρος του εγκεφάλου διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και είναι διαφορετικό για τον άνδρα και τη γυναίκα. Έχει μετρηθεί ότι ο εγκέφαλος του άνδρα που είναι γύρω στα 1.400 γραμ. είναι λίγο βαρύτερος από τον εγκέφαλο της γυναίκας που είναι 1.300 γραμ. Αλλά για την ευφυία του ανθρώπου δε φαίνεται να παίζει σπουδαίο ρόλο αυτό, όσο το εμβαδόν της εξωτερικής επιφάνειας του εγκεφάλου, που είναι τόσο μεγαλύτερη, όσο περισσότερες ελικώσεις διαθέτει αυτή. Πολλά τεστ έχουν γίνει και γίνονται, για να διαπιστώσουν το μέγεθος της εξυπνάδας του ανθρώπου, τα ονομαζόμενα "τεστ ευφυΐας".
Δεν είναι αναπτυγμένα το ίδιο και τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου στον άνθρωπο. Μεταξύ των δύο ημισφαιρίων υπάρχει μια λειτουργική ανισότητα που αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα του ανθρώπινου είδους. Υπάρχει η πιθανότητα μια βλάβη ενός ημισφαιρίου να οδηγήσει π.χ. σε αφασία, ενώ η ίδια βλάβη, στο άλλο ημισφαίριο, να μην παρουσιάσει συμπτώματα. Αυτό μας οδήγησε στη μελέτη των ημισφαιρίων, για να καταλήξουμε στην ανακάλυψη του κυρίαρχου ημισφαιρίου.
Αυτό το ημισφαίριο έχει σχέση με την ιδιαίτερη επιδεξιότητα ενός από τα δύο μας χέρια. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η σχέση αυτή φανερώνει μία χιαστί εξάρτηση ημισφαιρίου και δεξιού ή αριστερού τμήματος του σώματος.
Έχει αποδειχθεί ότι τα άτομα που έχουν περισσότερο αναπτυγμένο το δεξιό μέρος του σώματός τους (δεξιόχειρες) οφείλουν αυτό, καθώς και τη δυνατότητα ομιλίας που έχουν, στο περισσότερο αναπτυγμένο αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου τους. Στην περίπτωση δηλ. που το άτομο είναι δεξιόχειρο, το περισσότερο αναπτυγμένο ημισφαίριό του είναι το αριστερό.
Η αντίστοιχη περίπτωση συμβαίνει με τους αριστερόχειρες. Στις διάφορες ψυχο - οργανικές λειτουργίες, όμως, απαιτείται η συμμετοχή και των 2 ημισφαιρίων με τη διαφορά ότι υπάρχουν διαφορές από άνθρωπο σε άνθρωπο στις λειτουργίες αυτές, και τα αίτια, που προκαλούν τις διαφορές αυτές δεν έχουν διευκρινιστεί ακόμα.
Κάθε ημισφαίριο του εγκεφάλου εμφανίζει μια εσωτερική κοιλότητα (πλάγια κοιλία) που συγκοινωνεί με την ονομαζόμενη τρίτη κοιλία που βρίσκεται στη μέση του εγκεφάλου. Υπάρχει και τέταρτη κοιλία η κοιλία του εγκεφαλικού στελέχους.
Λειτουργικά Κέντρα[]
Πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί με αντικείμενό τους ότι υπάρχουν ορισμένα τμήματα του εγκεφάλου που εκτελούν μια ιδιαίτερη λειτουργία του ανθρώπινου πνεύματος.
Τελικά, η Νευροφυσιολογία επιβεβαιώνει τη σημασία ορισμένων περιοχών του εγκεφάλου.
Έτσι
- το εμπρόσθιο τμήμα του εγκεφάλου έχει σχέση με την κινητικότητα και
- το οπίσθιο τμήμα με την αισθητικότητα.
Η ακεραιότητα των περιοχών αυτών είναι αναγκαία, για να λειτουργεί σωστά ο εγκέφαλος και να συμπεριφέρεται φυσιολογικά ο άνθρωπος.
Νευρικό Σύστημα[]
Ο εγκέφαλος, μαζί με ορισμένα βασικά όργανα, αποτελεί το Νευρικό Σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού.
Το Νευρικό Σύστημα αποτελείται από
Το εγκεφαλονωτιαίο αποτελείται από ινώδη περιβλήματα με τα οποία καλύπτεται ο εγκέφαλος, τις μήνιγγες.
- Η σκληρή μήνιγγα εφάπτεται στο τοίχωμα του κρανίου ενώ
- η λεπτή μήνιγγα, που αποτελείται από
- τη χοριοειδή και
- την αραχνοειδή μήνιγγα,
και εφάπτεται άμεσα στην επιφάνεια του εγκεφάλου.
Μεταξύ αυτών υπάρχει ο λεγόμενος υπαραχνοειδής χώρος, που είναι γεμάτος με εγκεφαλονωτιαίο υγρό.
Εκτός από το κεντρικό εγκεφαλονωτιαίο σύστημα και το περιφερικό νευρικό σύστημα, που αποτελείται από τα νεύρα που εκκινούν από τον εγκέφαλο (εγκεφαλικά) και από το νωτιαίο μυελό (νωτιαία) και καταλήγουν σ' όλο το σώμα.
- Το Συμπαθητικό Σύστημα είναι το σύστημα των νεύρων που συνδέουν το νωτιαίο μυελό με τα σπλάχνα. Στη διαδρομή τους συναντούν τα συμπαθητικά γάγγλια, που βρίσκονται από τη μια και την άλλη πλευρά της σπονδυλικής στήλης.
- Το Παρασυμπαθητικό Σύστημα ξεκινά και αυτό από το νωτιαίο με κατεύθυνση προς τα σπλάχνα, αλλά δεν διέρχεται από τα συμπαθητικά γάγγλια. Τα δύο τελευταία συστήματα βρίσκονται σε μια σχέση συμπλήρωσης μεταξύ τους και ενεργούν ανεξάρτητα από τη θέληση του ανθρώπου.
Παθολογία του εγκεφάλου[]
Όπως αναφέραμε, ο εγκέφαλος αποτελεί αν όχι το πιο ευαίσθητο, πάντως ένα από τα περισσότερο ευαίσθητα όργανα του ανθρώπου.
Φυσικό είναι λοιπόν να προσβάλλεται και από διάφορες ασθένειες. Στον εγκέφαλο είναι δυνατό να εμφανίζονται
- διάφορα είδη μολύνσεων (εγκεφαλίτιδα, απόστημα εγκεφάλου),
- αγγειακά επεισόδια, που είναι συχνότατα και αποτελούνται από εγκεφαλικές αιμορραγίες,
- εγκεφαλικές μαλακύνσεις από ισχαιμία κλπ.,
- όγκος και καρκίνος εγκεφάλου, που πολλές φορές οδηγεί τον ασθενή σε θάνατο,
- υδροκεφαλισμός,
- παρεγκεφαλίτιδα,
- διόγκωση εγκεφάλου κλπ.
Εκείνο όμως που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, λόγω της μεγάλης συχνότητας που εμφανίζεται και των συμπτωμάτων που παρουσιάζει, είναι οι διαρκώς αυξανόμενες κακώσεις του εγκεφάλου. Οι κακώσεις έχουν γνωρίσει εντυπωσιακή αύξηση εξαιτίας των αυτοκινητιστικών και βιομηχανικών ατυχημάτων.
Κύριο σύμπτωμα των κακώσεων του εγκεφάλου είναι οι διάφορες, ανάλογα με την έντασή τους, περιπτώσεις απώλειας της συνείδησης. Στις κακώσεις του εγκεφάλου οφείλονται, κατά ένα μεγάλο ποσοστό, 70,8%, οι θάνατοι από αυτοκινητιστικά δυστυχήματα και 53% από εργατικά ατυχήματα.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
Κίνδυνοι Χρήσης |
---|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)