Ελένη η Ωραία
αυθαίρετη σύγχρονη αναπαράσταση
Ελένη
αυθαίρετη
σύγχρονη αναπαράσταση
Ελένη
Αναπαράσταση
Πειρίθους Ελένη
Αναπαράσταση
από κινηματογραφική ταινία
Μενέλαος
Ελένη
νηπενθές
- Χρονική Περίοδος Ακμής: τέλη 13ου και αρχές 12ου Αιώνα π.Χ..
- Γέννηση:
- Θάνατος:
Ετυμολογία[]
Το όνομα "Ελένη" είναι, πιθανότατα, μεταποίηση του ονόματος της φυλής "Έλληνες" ή "Αιολείς".
Γενεαλογία[]
- Οίκος: Οιβαλίδες.
- Τέκνα:
- Ερμιόνη
Βιογραφία[]
- Τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα, κατά την διάρκεια του βίου του, είναι:
Η Ελένη θεωρούνταν η ωραιότερη γυναίκα της Οικουμένης, κατά την εποχή της.
Ήταν μια από τις κόρες του Τυνδάρεω, βασιλέα της Σπάρτης.
Ωστόσο επειδή η μητέρα της Λήδα, είχε αποπλανηθεί από τον Δία, μεταμορφωμένο σε κύκνο, για αυτό και ορισμένες πηγές αναφέρουν τον Δία ως πατέρα της.
Η απαγωγή στην Αττική[]
Πολύ μικρή την απήγαγε ο Θησεύς με τη βοήθεια του Πειρίθοου, ενώ χόρευε στον ναό της Αρτέμιδος και τη μετέφερε στην Αττική, όπου την έκρυψε στις Αφίδνες για να την φροντίζει η μητέρα του, Αίθρα.
Από εκεί την ελευθέρωσαν οι αδελφοί της οι Διόσκουροι που επέδραμαν στην Αττική ως στρατηγοί Μυκηναϊκού στρατού.
ο γάμος στης Σπάρτη[]
Η Ελένη, λόγω της εξαιρετικής ευμορφίας της είχε έλξει ένα μεγάλο πλήθος μνηστήρων που όλοι τους ήταν βασιλείς ή διάδοχοι Αχαϊκών βασιλείων της εποχής.
Προκειμένου να επιλεγεί ένας από αυτούς, ο βασιλέας Τυνδάρεως τους προσκάλεσε όλους σε ένα μεγάλο συμπόσιο στην Σπάρτη.
Εκεί, μετά από πρόταση του Οδυσσέα της Ιθάκης, αφέθηκε η Ελένη να κάνει απερίσπαστη την επιλογή και οι υπόλοιποι απορριφθέντες μνηστήρες ορκίσθηκαν ότι θα υπερασπισθούν με κάθε τρόπο το γάμο αντιμετωπίζοντας κάθε μελλοντική απειλή.
Τελικά η Ελένη επέλεξε τον Μενέλαο, υιό του ισχυρότερου Αχαιού ηγεμόνα, του Ατρέως.
Ο Μενέλαος διαδέχθηκε, με τον γάμο του με την Ελένη, τον Τυνδάρεω, στο θρόνο της Σπάρτης. Λίγο αργότερα, ο αδελφός του Μενελάου, ο Αγαμέμνων συζεύχθηκε την αδελφή της Ελένης, την Κλυταιμνήστρα και κληρονόμησε τον θρόνο των Μυκηνών.
Η Τρωική εμπλοκή[]
Αργότερα, όταν μια διπλωματική αποστολή της Τροίας, με επικεφαλής τον Πάριδα, έφθασε στην Σπάρτη, ο Πάρις ερωτεύτηκε την Ελένη. Ο Μενέλαος, βρίσκονταν τότε κατά μία εκδοχή, στην Κρήτη, για την κηδεία του Κατρέα.
Ο Πάρις με την βοήθεια της Αφροδίτης, απήγαγε με την θέλησή της την Ελένη, έχοντας επιπλέον λάβει και πολλούς θησαυρούς του Μενέλαου και έπλευσε προς την Τροία.
Η Ήρα προσπάθησε να τους εμποδίσει προκαλώντας τρικυμίες, οι οποίες τους οδήγησαν στην Αίγυπτο.
Το πλοίο τελικά έφθασε στην Τροία, αφού διήλθε από τη Σιδώνα της Φοινίκης.
Στην συνέχεια ακολούθησε ο Τρωϊκός Πόλεμος.
Κατά την διάρκεια της πολιορκίας αυτοκατακρίνεται μεταχειριζόμενη το επίθετο «κυνώπις» για τον εαυτό της.
Αν και αγαπά τον Πάριδα, τον επικρίνει, γιατί δεν είναι γενναίος.
Μετα-Τρωική Εποχή[]
Διασώζονται τρεις διαφορετικές εκδοχές:
1) Μετά τον θάνατο του Πάρη συζεύχθηκε τον αδελφό του Δηίφοβο.
2) Μετά από την πτώση της Τροίας ακολούθησε τον Μενέλαο στη Σπάρτη, όπου έφτασαν μετά από οκταετείς περιπλανήσεις. Από τότε έζησαν ήσυχοι την υπόλοιπη ζωή τους.
3) Ο Μενέλαος καταπλέει στην Αίγυπτο και να συναντά την πραγματική Ελένη, που του εκμυστηρεύεται ότι η Ελένη για την οποία πολεμούσαν στην Τροία ήταν ένα ψευδές όραμα. Στον μύθο αυτό αναφέρεται ο ποιητής Στησίχορος στην περίφημη παλινωδία του, η οποία διασώζεται στον Φαίδρο του Πλάτωνα[1], ο τραγικός ποιητής Ευριπίδης στην αντιπολεμική τραγωδία του Ελένη.
Ελένη και Αίγυπτος[]
Σύμφωνα με άλλες παραδόσεις, τις οποίες αξιοποίησε ο Ευριπίδης, η Ελένη δεν απάτησε τον άνδρα της και ούτε ποτέ μετέβη στην Τροία. Ο Πάρις απήγαγε ένα νεφελώδες ομοίωμά της, κατασκευάσμα της Ήρας, που με αυτόν τον τρόπο εκδικήθηκε τον Πάριδα για την επιλογή του της Αφροδίτης ως θεάς της κάλλους. (Σύμφωνα με άλλους συγγραφείς η αντικατάσταση με είδωλο έγινε από τον Πρωτέα, τον βασιλέα της Αιγύπτου που είχε μαγικές ιδιότητες.)
Ο Ερμής οδήγησε κρυφά την Ελένη στην Αίγυπτο, όπου έμενε προστατευμένη από τον βασιλέα Πρωτέα, μέχρι τον θάνατό του. Ο υιος του Θεοκλύμενος, όμως, παρενόχλησε ερωτικά την Ελένη, η οποία αναγκάστηκε να καταφύγει στον τάφο του Πρωτέως ως ικέτιδα προκειμένου να σωθεί από αυτόν.
Η άφιξη του Τεύκρου στην Αίγυπτο, ενδιάμεσος σταθμός πριν φθάσει στην Κύπρο μετά την άλωση της Τροίας, έφεραν την Ελένη σε απελπισία, καθώς πληροφορήθηκε από αυτόν τον θάνατο της μητέρας της και το γεγονός ότι στην ουσία αγνοούνταν η τύχη των αδελφών της, τις κατάρες των Ελλήνων που τη θεωρούσαν υπεύθυνη για τους τόσους θανάτους και το γεγονός ότι η τύχη του άνδρα της αγνοούνταν επτά έτη μετά την άλωση της Τροίας. Η πληροφορία που της έδωσε η μάντις Θεονόη, αδελφή του Θεοκλύμενου, ότι ο άνδρας της ζει αλλά περιπλανάται, την απέτρεψε από το να εκτελέσει την απόφαση αυτοκτονίας της. Μετά, κατέφθασε ο Μενέλαος ναυαγός με λίγους συντρόφους και με το είδωλο της Ελένης να το έχει τοποθετήσει σε ένα σπήλαιο.
Μετά τη συνάντηση και την αναγνώριση του ζεύγους, την αποκάλυψη της αλήθειας και την αφήγηση των παθών τους, Μενέλαος και Ελένη κατέστρωσαν σχέδιο απόδρασης από την Αίγυπτο, που πολύ θυμίζει το σχέδιο απόδρασης της Ιφιγένειας, του Ορέστη και του Πυλάδου από την Ταυρική.
Όπως και ο Θόας της Ταυρίδας, έτσι και ο Θεοκλύμενος της Αιγύπτου φόνευε κάθε Έλληνα που κατέφθανε στα Αιγυπτιακά ακρογιάλια. Το ζεύγος εξασφάλισε καταρχάς τη σιωπή της Θεονόης και μετά ο Μενέλαος εμφανίζεται ρακένδυτος στον βασιλέα, ως σύντροφος του Μενέλαου, για να αναγγείλει στην Ελένη τον θάνατο του άνδρα της στις Λιβυκές ακτές. Ο «θάνατος» του Μενέλαου, τον οποίο η Ελένη φροντίζει να θρηνήσει με όλα τα έθιμα, κόβει την κόμη της, φορά μαύρα ενδύματα, ανοίγει τον δρόμο για τον γάμο της Ελένης με τον βασιλέα της Αιγύπτου, ο οποίος της δίνει την άδεια να τελέσει τις τελευταίες τιμές.
Ο Θεοκλύμενος της παραχωρεί ένα πλοίο με Αιγύπτιους κωπηλάτες, και με συνοδούς τους Έλληνες ναυαγούς, για την μεταφορά των κτερισμάτων, οι οποίοι όταν απομακρύνθηκαν από την ακτή φονεύουν τους Αιγύπτιους και πλέουν στην Ελλάδα.
Τότε ήταν που οι Διόσκουροι ανακοινώνουν στην αδελφή τους ότι μετά τον θάνατό της θα αποθεωθεί και ο Μενέλαος θα κατοικήσει στην νήσο των Μακάρων. Επίσης κατευνάζουν και τον θυμό του Θεοκλύμενου.
Ο πρώτος που υιοθέτησε την άποψη ότι η Ελένη δεν μετέβη στην Τροία ήταν ο Στησίχορος, ο οποίος απέδωσε την προσωρινή τύφλωση που στο γεγονός ότι κατηγόρησε την Ελένη για απιστία. ΤΗ όρασή του επανήλθε όταν αναίρεσε σε ένα νέο ποίημα, την "Παλινωδία", όσα είχε γράψει παλαιότερα:
- «Δεν είναι αληθινός αυτός εδώ ο λόγος· ούτε εισήλθες στα καλοκατασκευασμένα πλοία με τις δυνατές κώπες, ούτε έφθασες στα τείχη της Τροίας» (Πλάτ. Φαίδρ. 243a).
Σχετικά με την παραμονή της Ελένης στην Αίγυπτο, ο Ηρόδοτος (2.112-120) γράφει ότι η Ελένη έφθασε μαζί με τον Πάριδα στην Αίγυπτο, αλλά όταν ο Πρωτεύς πληροφορήθηκε την ανόσια πράξη του Πάριδος, τον έδιωξε, ενώ εκείνη την κράτησε έγκλειστη μέχρι να την αναζητήσει ο σύζυγός της Μενέλαος.
Χαρακτηρισμοί[]
Ο Όμηρος τη χαρακτηρίζει
- καλλίκομον (ομορφομαλλούσα),
- καλλιπάρηον (ομορφοπρόσωπη),
- λευκώλενον (ασπροχέρα),
- τανύπεπλον (ομορφοντυμένη) κ.α. αλλά
- και ριγεδανήν (φρικτή), γιατί προκάλεσε τον αφανισμό πολλών ηρώων.
Για τον ίδιο λόγο ο Αισχύλος παρετυμολογεί το όνομά της και την αποκαλεί
- ελεύναν (καταστροφή για νήες)
- έλανδρον, (καταστροφή για άνδρες)
- ελέπτολιν (καταστροφή για πόλεις)
Οι λυρικοί ποιητές (Ίβυκος, Αλκαίος) τη θεωρούν υπαίτια του πολέμου και τη συνδέουν με την απιστία.
Η Σαπφώ αναφέρεται στην Ελένη όχι για να την κατακρίνει ως αιτία πολέμου, αλλά για να δικαιωθεί ο Έρως, ο οποίος είναι δυνατόν να προκαλέσει φοβερότατα δεινά.
Στον Ευριπίδη, όχι όμως σε όλα του τα έργα, παρουσιάζεται περισσότερο ως θύμα παρά ως πρόξενος κακών.
Μυθικές Απαγωγές[]
Η απαγωγή της Ελένης από τον Πάριδα δεν ήταν το μόνο παρόμοιο γεγονός στον Κόσμο της Ελληνικής Μυθολογίας.
Παλαιότερα:
- η Ιώ απήχθη από τις Μυκήνες,
- η Ευρώπη από την Φοινίκη,
- η Μήδεια από την Κολχίδα απήχθη από τον Ιάσονα.
- η Ησιόνη είχε απαχθεί από την Τροία, από τον Ηρακλή, ο οποίος την είχε προσφέρει στον Τελαμώνα της Σαλαμίνας.
Ο μύθος της ωραίας Ελένης αποδίδεται πιθανότατα στον ποιητή Στησίχορο, τον 6ο αιώνα π.Χ..
Εξορθολογισμός του Μύθου[]
των Μυκηνών
Προφανώς πρέπει να διακρίνουμε τρείς "Ελένες":
- Η πρώτη "Ελένη" είναι η αιτία του Τρωικού Πολέμου
- Η δεύτερη "Ελένη" είναι η αιτία της εκστρατείας των Διοσκούρων στην Αττική
- Η τρίτη "Ελένη" είναι η παραληφθείσα από τον Μενέλαο στην Αίγυπτο
Ελένη - Ίλιον[]
Είναι πολύ πιθανό η "Ελένη" να είναι η μυθολογική μεταπλασία της πόλης του Ιλίου, που μάλλον ήταν Αιολική αποικία ((W)ilusa) που κατακτήθηκε από τους Θράικες (< Δράικες< Τράικες < Τρώες) της Truisa (δηλ. της Θρακικής Χερσονήσου)
Ελένειος Γάμος[]
Προφανώς, δεν υπήρξε συγκέντρωση μνηστήρων-βασιλέων για την πριγκίπισσα Ελένη αλλά, απλά, το γεγονός ήταν η μυθοπλαστική διαστρέβλωση ενός καταλόγου με τους υποτελείς ηγεμόνες της Αχαϊκής Αυτοκρατορίας.
Οι υποσχέσεις τους για "υποστήριξη του γάμου της Ελένης" ήταν αντίστοιχα η μυθοποίηση της συμμετοχής τους (ενεργής ή οικονομικής) στην εκστρατεία για εκδίωξη των κατακτητών Θρακών [[Τρώες |Τρώων και απόδοση του Ιλίου (= "Ελένης") στους προκατόχους του, Αιολείς.
Υποσημειώσεις[]
- ↑ οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος, οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις, οὐδ᾽ ἵκεο Πέργαμα Τροίας· Πλάτωνος Φαίδρος
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)