Εξημέρωση

Εξημέρωσις

domestication, taming

Εξημέρωση ελεφάντων

- Μία διαδικασία

Ετυμολογία

Η ονομασία "Εξημέρωση" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "ημέρα".

Εισαγωγή

Εξημέρωση ονομάζεται η διαδικασία κατά την οποία ένας πληθυσμός ζώων ή φυτών, μέσα από μια διαδικασία επιλογής, αποδέχεται τον ανθρώπινο έλεγχο.

Ιστορία της εξημέρωσης

Η εξημέρωση των ζώων αρχικά συνδέθηκε με τη βελτίωση του τρόπου διαβίωσης του ανθρώπου και κυρίως για διατροφικούς λόγους μετα την εποχή των παγετώνων. Κατά τη Νεολιθική Εποχή άρχισε η ανθρωπογενής παραγωγή τροφίμων και η εξημέρωση που εμφανίσθηκε τότε εξυπηρετούσε αυτό το γεγονός, η εξημέρωση άρχιζε την εποχή του ανθρώπου του Κρο Μανιόν.

Το είδος των ζώων που εξημερώνονταν και χρησιμοποιούνταν εξαρτώταν από το Φυσικό Περιβάλλον. Τα εξημερωμένα ζώα διαδίδονταν σε άλλα τμήματα της Οικουμένης με τη μετακίνηση των πληθυσμών.

Το πρώτο ζώο που εξημερώθηκε είναι ο λύκος πριν τη Νεολιθική Εποχή στο 12.000 π.Χ. στη Μέση Ανατολή, ο οποίος εξελίχθηκε στο είδος του σκύλου με διαφορετική συμπεριφορά και φαινότυπο.

Ωστόσο, ο σκύλος έχει διατηρήσει μερικά ένστικτα του λύκου. Φαίνεται ότι οι σκύλοι χρησιμοποιούνταν στο θήρα, όπως και σήμερα, με τη διαφορά ότι η θήρα στην Προϊστορία ήταν καίριας βιοποριστικής σημασίας.

Ο τάρανδος υπήρξε πιθανώς ένα από τα πρώτα φυτοφάγα που τέθηκαν υπό ανθρώπινο έλεγχο και το μοναδικό είδος της οικογένειας των ελαφιδών, κυρίως λόγω του αγελαίου και μη εδαφικού χαρακτήρα του. Αρχαιολογικές ενδείξεις μαρτυρούν πως κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική περίοδο οι κάτοικοι της Βόρειας Ευρώπης εξαρτώνταν από τους ταράνδους, ωστόσο παραμένει αβέβαιη η ακριβής περίοδος εξημέρωσής τους.

Η εξημέρωση της γαλής, με καταγωγή από την αφρικανική ή ευρωπαϊκή αγριόγατα, τοποθετείται χρονικά το 4.000 π.Χ., στο γεωγραφικό χώρο της Αιγύπτου ή ενδεχομένως αιώνες ενωρίτερα στην Περσία. Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν για την προστασία σιταποθηκών από τρωκτικά. Αργότερα εξημερώθηκαν και ο ίππος για μεταφορές και ως πηγή τροφής και ο όνος. Ύστερα οι ίπποι χρησιμοποιήθηκαν και για πολεμικούς σκοπούς.

Οι Ίπποι εξημερώθηκαν κυρίως κατά την Χαλκοκρατία στη νότια της Ρωσίας περιοχή και κυρίως στον πολιτισμό SrendiStog της Ουκρανίας, ενώ τα βοειδή και τα αιγοπρόβατα στη Μεσοποταμία. Η εξημέρωση του ίππου συνοδεύθηκε με την ανάπτυξη της ιππασίας, των μεταφορών και του εμπορίου, αποτελώντας σημαντική καινοτομία στις χερσαίες μεταφορές, πριν τον τροχό.

Η ταχυδρομική περιστερά εξημερώθηκε για μεταφορά μηνυμάτων καθώς και άλλα πτηνά.

Η εξημέρωση ίσως άρχισε για χρηστικούς λόγους, αλλά εξελίχθηκε και πλέον οι άνθρωποι δένονται συναισθηματικά με τα εξημερωμένα ζώα, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις που εξημερωμένα ζώα γίνονται κατοικίδια χωρίς να υπάρχει χρηστική αξία.

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η εξημέρωση της όρκας "Γουίλι" η οποία μετά την εξημέρωσή της δεν έφυγε στον ωκεανό, όταν την ελευθέρωσαν.

Ιστορία

In approximate order of their earliest domestication these are:

• κύων dog,
• πρόβατο sheep,
• goat,
• χοίρος pig,
• βους ox,
• yak,
• reindeer,
• water buffalo,
• Ίππος horse,
• όνος donkey,
• llama,
• alpaca,
• Κάμηλος Bactrian camel and
• Arabian camel.

Η Βακτριανή καμήλα πιστεύεται ότι έχει εξημερωθεί (ανεξάρτητα από την καμήλα) σε κάποιο χρονικό σημείο πριν από το 2.500 π.Χ. στο βορειοανατολικό Αφγανιστάν ή νοτιοδυτικό Τουρκεστάν

Η δρομάδα καμήλα καμήλα πιστεύεται ότι έχει εξημερωθεί μεταξύ των 4.000 - 2.000 π.Χ. στην Αραβία.

Εσωτερική Αρθρογραφία

• αγριότητα
• εκπολιτισμός

Βιβλιογραφία

• Roots, Clive. Domestication, Greenwood Press, 2007
• Clutton-Brock, Juliet. A natural history of domesticated mammals, Cambridge University Press, 1999

Ιστογραφία

• Ομώνυμο άρθρο στην Βικιπαίδεια
• Ομώνυμο άρθρο στην Livepedia
• [ ]
• [ ]

Κίνδυνοι Χρήσης

Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες σε αυτήν την εγκυκλοπαίδεια ωστόσο, παρακαλούμε να λάβετε σοβαρά υπ' όψη ότι η "Sciencepedia" δεν μπορεί να εγγυηθεί, από καμιά άποψη, την εγκυρότητα των πληροφοριών που περιλαμβάνει. "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα να έχουν αλλοιωθεί, βανδαλισθεί ή μεταβληθεί από κάποιο άτομο, η άποψη του οποίου δεν συνάδει με το "επίπεδο γνώσης" του ιδιαίτερου γνωστικού τομέα που σας ενδιαφέρει." Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι όλα τα άρθρα μπορεί να είναι ακριβή, γενικώς, και για μακρά χρονική περίοδο, αλλά να υποστούν κάποιο βανδαλισμό ή ακατάλληλη επεξεργασία, ελάχιστο χρονικό διάστημα, πριν τα δείτε. Επίσης, Οι διάφοροι "Εξωτερικοί Σύνδεσμοι (Links)" (όχι μόνον, της Sciencepedia αλλά και κάθε διαδικτυακού ιστότοπου (ή αλλιώς site)), αν και άκρως απαραίτητοι, είναι αδύνατον να ελεγχθούν (λόγω της ρευστής φύσης του Web), και επομένως είναι ενδεχόμενο να οδηγήσουν σε παραπλανητικό, κακόβουλο ή άσεμνο περιεχόμενο. Ο αναγνώστης πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικός όταν τους χρησιμοποιεί.

- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν

---

>>Διαμαρτυρία προς την wikia<<

- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)

---