Science Wiki
Register
Advertisement

Εξωηλιακός Πλανήτης

Extrasolar planet, εξωπλανήτης


Deos-07-goog

Εξωηλιακός Πλανήτης

Planets-Extrasolar-01-goog

Εξωηλιακός Πλανήτης, Καλλιτεχνική Αναπαράσταση

Planets-Extrasolar-02-goog

Εξωηλιακός Πλανήτης, Καλλιτεχνική Αναπαράσταση

Planets-Extrasolar-03-goog

Εξωηλιακός Πλανήτης, Καλλιτεχνική Αναπαράσταση

Exo-planet-01-goog

Εξωηλιακός Πλανήτης, Καλλιτεχνική Αναπαράσταση

Planets-02-goog

Εξωηλιακός Πλανήτης
Καλλιτεχνική Αναπαράσταση

Planet-01-goog

Εξωηλιακός Πλανήτης
Καλλιτεχνική Αναπαράσταση

Exotism-01-goog

Εξωηλιακός Πλανήτης
Καλλιτεχνική Αναπαράσταση

Exoplanet-Sea-01-goog

Εξωπλανήτης Καλλιτεχνική Αναπαράσταση

Planets-Extrasolar-04-goog

Εξωπλανήτης Καλλιτεχνική Αναπαράσταση

Galaxies-Mastermind-Eye-01-goog

Υπερπέραν

Εξωηλιακός πλανήτης ή εξωπλανήτης ονομάζεται κάθε πλανήτης που δεν ανήκει στο δικό μας Ηλιακό Σύστημα, δεν περιφέρεται δηλαδή περί τον Ήλιο.

Είναι ένας πλανήτης που περιφέρεται γύρω από έναν οποιοδήποτε αστέρα (εκτός του Ήλιου).

Ετυμολογία[]

Η ονομασία "Εξωπλανήτης" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη " πλανήτης".

Εισαγωγή[]

Μέχρι τη δεκαετία του 1990 οι πλανήτες αυτοί ήταν αποκλειστικά θέμα των θεωρητικών της Μικροκοσμογονίας και των συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας. Η ύπαρξή τους ή μη αποτελούσε ένα από τα μεγαλύτερα ερωτηματικά της αστρονομίας, όμως δεν υπήρχαν τα τεχνικά μέσα για να εντοπιστούν.

Οι ανακαλύψεις όμως της δεκαετίας του 1990 άλλαξαν ριζικά το σκηνικό: Το 1992 ανακαλύφθηκαν οι πρώτοι τέτοιοι πλανήτες, να περιφέρονται γύρω από τον πάλσαρ PSR 1257+12, από τους Wolszczan και Frail, και το 1995 οι πρώτοι εξωηλιακοί πλανήτες γύρω από ένα «συνηθισμένο» αστέρα όπως ο Ήλιος (τον 51 Πηγάσου), από τους Michel Mayor και Didier Queloz.

Ο πρώτος εξωπλανήτης του ιδίου μεγέθους με την Γη ανακαλύφθηκε το 2005.

Τον Απρίλιο του 2007 ανακαλύφθηκε εξωπλανήτης πάλι του ιδίου μεγέθους με την Γη, που βρισκόταν στην κατοικήσιμη ζώνη (μια απόσταση από τον αστέρα που επιτρέπει στο υγρό ύδωρ να είναι σταθερό).

Σήμερα είναι γνωστοί 307[1] εξωηλιακοί πλανήτες.

Πρέπει να σημειωθεί ότι:

  • 1) Ο αριθμός αυτός μεταβάλλεται γρήγορα, καθώς νέες ανακαλύψεις προστίθενται συνεχώς. Ο κλάδος της «θήρευσης πλανητών» είναι ένας από τους γρηγορότερα αναπτυσσόμενους της Αστρονομίας, και συγκεντρώνει το ενδιαφέρον όλο και περισσότερων επιστημόνων, αλλά και σημαντικές επενδύσεις σε εξοπλισμό και κονδύλια.
  • 2) Οι ανακαλύψεις αυτές είναι όλες πλην μιας έμμεσες, δηλαδή τα σώματα αυτά δεν είναι παρατηρήσιμα με τηλεσκόπιο, εξαιτίας των τεράστιων αποστάσεών τους από τη Γη (δεκάδες έτη φωτός απέχουν οι πλησιέστεροι).

Ανιχνεύσιμες είναι μόνο οι φασματοσκοπικές (συνήθως), φωτομετρικές ή αστρομετρικές μεταβολές που επιφέρει η κίνησή τους γύρω από τους αστέρες τους στο φως ή τη θέση των αστέρων αυτών.

Τρόποι εντοπισμού[]

Ο εντοπισμός των εξωηλιακών πλανητών σήμερα γίνεται με κυρίως τρεις τρόπους:

Μεταβολή Ταχύτητας[]

Με μέτρηση στη μεταβολή της ακτινικής ταχύτητας του αστέρα. Ένας πλανήτης που περιστρέφεται γύρω από ένα άστρο ασκεί πάνω του Βαρυτική Επίδραση και προκαλεί μια μικρή έκκεντρη κίνηση του αστέρα (για σύγκριση, η Γη εκτρέπει τον Ήλιο περίπου 500 km «εκτός θέσης»).

Η μεταβολή αυτή γίνεται αντιληπτή καθώς ο αστέρας πλησιάζει και απομακρύνεται εξαιτίας αυτής της κίνησης από τη Γη, κάτι που προκαλεί αλλαγές στο φάσμα του εξ' αιτίας του φαινομένου Doppler.

Τα σημερινά φασματοσκόπια είναι αρκετά ευαίσθητα ώστε να μπορούν να εντοπίσουν τις μεταβολές αυτές, κυρίως για πλανήτες μεγέθους του Δία που κινούνται γύρω από άστρα σε μέσες αποστάσεις (έως μερικές εκατοντάδες έτη φωτός).

Φωτομετρική Μέθοδος[]

  • Με μέτρηση της μείωσης της φωτεινότητας του αστέρα, καθώς ο πλανήτης πραγματοποιεί διάβαση έμπροσθεν του δίσκου του αστέρα. Η μέθοδος αυτή εξαρτάται από τον (τυχαίο) προσανατολισμό της εκλειπτικής του πλανήτη σε σχέση με τη Γη, έτσι ώστε οι διαβάσεις του πλανήτη να είναι παρατηρήσιμες (δηλαδή από τη δική μας θέσει παρατήρησης η τροχιά του πλανήτη να τέμνει το δίσκο του ήλιου του). Υπολογίζεται ότι περίπου 10% των πλανητικών συστημάτων είναι έτσι προσανατολισμένα.Και όχι μόνο

Βαρυτική Μικροεστίαση[]

  • Με την παρατήρηση της βαρυτικής μικροεστίασης που προκαλείται από τυχόντες πλανήτες που μπορεί να διαθέτει ένα άστρο.

Η ύπαρξη πλανητών προκαλεί επιπλέον βαρυτική εκτροπή του φωτός που διέρχεται πλησίον ενός άστρου, σε σχέση με αυτή που προκαλεί το άστρο μόνο του. Με μέτρηση της διαφοράς στην εκτροπή διαπιστώνεται η ύπαρξη πλανητών. Η μέθοδος αυτή αποκαλύπτει κυρίως πλανητικά συστήματα που βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση από το δικό μας (χιλιάδες έτη φωτός).

Άλλες Μέθοδοι[]

Άλλες μέθοδοι για τον εντοπισμό πλανητών είναι

  • της αστρομετρίας, που βασίζεται στη οπτικά παρατηρούμενη μετατόπιση ενός άστρου από την προβλεπόμενη θέση του λόγω της έλξης από τυχόν πλανήτες, και
  • η χρονομέτρηση πάλσαρ που αξιοποιεί τη μεταβολή στην περίοδο ενός πάλσαρ.
  • Χρήσιμα συμπεράσματα για πιθανή ύπαρξη πλανητών μπορούν να εξαχθούν και από τη μελέτη του περιαστρικού δίσκου ενός άστρου. Κάποια «κενή» ζώνη σε έναν τέτοιο δίσκο μπορεί να έχει προκληθεί από έναν πλανήτη που «απορροφά» το υλικό που βρίσκεται εκεί.

Χαρακτηριστικά των εξωηλιακών πλανητών[]

Εξ' αιτίας των έμμεσων μεθόδων ανακαλύψεως, οι περισσότεροι εξωηλιακοί πλανήτες που βρέθηκαν είναι γιγάντιοι πλανήτες που ομοιάζουν περισσότερο με τον Δία παρά με την Γη, αλλά που απέχουν από τον κεντρικό τους αστέρα συνήθως πολύ λιγότερο από όσο ο Δίας από τον Ήλιο.

Λόγω της εγγύτητάς του στο άστρο του και του μεγάλου του μεγέθους, ένας πλανήτης αυτού του τύπου κατατάσσεται συνήθως -ανεπίσημα- ως Καυτός Δίας ή Καυτός Ποσειδώνας.

Προς το παρόν εντοπίζονται περισσότεροι πλανήτες αυτού του μεγέθους, και σε τέτοια μικρή απόσταση από τον κεντρικό αστέρα, επειδή

  • αφ'ενός οι διαταραχές που προκαλούνται στο φάσμα του αστέρα είναι μεγαλύτερες, και επομένως πιο εύκολα παρατηρήσιμες,
  • αφ' ετέρου η περίοδός τους είναι πολύ μικρή, και τα αποτελέσματα των παρατηρήσεων μπορούν να επαναληφθούν και να επαληθευθούν με ευκολία.

Μεγάλη δραστηριότητα αναπτύχθηκε από τους θεωρητικούς επιστήμονες προκειμένου να εξηγηθεί η ύπαρξη αυτών των σωμάτων, ανεξήγητη από τις κλασσικές θεωρίες σχηματισμού πλανητών.

Μια από τις θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν την εγγύτητα αυτή των πλανητών στο άστρο τους, είναι αυτή της πλανητικής μετανάστευσης, σύμφωνα με την οποία αυτοί οι γίγαντες αερίου σχηματίζονται σε πιο απομακρυσμένα σημεία του Αστρικού τους Συστήματος και στη συνέχεια μετακινούνται στο εσωτερικό λόγω παλλιροϊκών δυνάμεων ή άλλων διαταραχών.

Εξωηλιακή Ζωή[]

Εκτιμάται σήμερα ότι περισσότερο από το 10% των αστέρων του τύπου του Ηλίου διαθέτει πλανήτες.

Η ανακάλυψη αρκετών εξωηλιακών πλανητών θέτει σε νέες βάσεις το ζήτημα της υπάρξεως εξωγήινης ζωής, καθώς δίνει μια καλύτερη εικόνα της στατιστικής πιθανότητας ανάπτυξης ζωής στο Γαλαξία μας (σύμφωνα και με την εξίσωση Drake).

Σήμερα, ο δεύτερος πλανήτης του ερυθρού νάνου αστέρα Gliese 581, περίπου 20 έτη φωτός από τη Γη, φέρεται ως το καλύτερο μέχρι στιγμής παράδειγμα εξωπλανήτη λίγο μόνο μεγαλύτερου από τη Γη που περιφέρεται σε τέτοια απόσταση από τον αστέρα του (μέσα στη λεγόμενη «Κατοικήσιμη Ζώνη») ώστε να είναι δυνατή η εμφάνιση και η ανάπτυξη της ζωής πάνω του.

Η ύπαρξη ζωής σχεδόν σε όλους τους υπόλοιπους εξωηλιακούς πλανήτες αποκλείεται, καθώς πρόκειται για γίγαντες αερίων με πολύ υψηλές θερμοκρασίες στην ατμόσφαιρά τους.

Ελεύθεροι πλανήτες[]

Εκτός από πλανήτες που περιφέρονται γύρω από άλλους αστέρες, γίνονται θεωρητικές συζητήσεις και μη επιβεβαιωμένες παρατηρήσεις σχετικές με σώματα διαστάσεων και μαζών πλανητών που δεν κινούνται γύρω από άλλο σώμα, αλλά βρίσκονται ελεύθεροι στο χώρο ενός Γαλαξία ή και εκτός Γαλαξιών. Επειδή τέτοια ουράνια σώματα, αν υπάρχουν, δεν περιλαμβάνονται στον ορισμό του «πλανήτη» που δίνει η Διεθνής Αστρονομική Ένωση, η σχετική συζήτηση ανήκει σε άλλο λήμμα, το ελεύθερα πλανητικά σώματα, με σχετικούς ανεπίσημους όρους στην αγγλική τους "rogue planets" και "interstellar planets".

Υποσημειώσεις[]

  1. The Extrasolar Planets Encyclopaedia, ανακτήθηκε 3/08/08

Εσωτερική Αρθρογραφία[]

Βιβλιογραφία[]

Ιστογραφία[]

Αγγλική Ιστογραφία[]

Ερευνητικά προγράμματα
Πηγές πληροφοριών


Ikl Κίνδυνοι ΧρήσηςIkl

Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες
σε αυτήν την εγκυκλοπαίδεια
ωστόσο, παρακαλούμε να λάβετε σοβαρά υπ' όψη ότι
η "Sciencepedia" δεν μπορεί να εγγυηθεί, από καμιά άποψη,
την εγκυρότητα των πληροφοριών που περιλαμβάνει.

"Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα
να έχουν αλλοιωθεί, βανδαλισθεί ή μεταβληθεί από κάποιο άτομο,
η άποψη του οποίου δεν συνάδει με το "επίπεδο γνώσης"
του ιδιαίτερου γνωστικού τομέα που σας ενδιαφέρει."

Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι
όλα τα άρθρα μπορεί να είναι ακριβή, γενικώς,
και για μακρά χρονική περίοδο,
αλλά να υποστούν κάποιο βανδαλισμό ή ακατάλληλη επεξεργασία,
ελάχιστο χρονικό διάστημα, πριν τα δείτε.



Επίσης,
Οι διάφοροι "Εξωτερικοί Σύνδεσμοι (Links)"
(όχι μόνον, της Sciencepedia
αλλά και κάθε διαδικτυακού ιστότοπου (ή αλλιώς site)),
αν και άκρως απαραίτητοι,
είναι αδύνατον να ελεγχθούν
(λόγω της ρευστής φύσης του Web),
και επομένως είναι ενδεχόμενο να οδηγήσουν
σε παραπλανητικό, κακόβουλο ή άσεμνο περιεχόμενο.
Ο αναγνώστης πρέπει να είναι
εξαιρετικά προσεκτικός όταν τους χρησιμοποιεί.

- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν

IonnKorr-System-00-goog



>>Διαμαρτυρία προς την wikia<<

- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)


Advertisement