Επιγενετική είναι η μελέτη των αναστρέψιμων κληρονομήσιμων αλλαγών στη λειτουργία των γονιδίων, που εμφανίζονται χωρίς καποια αλλαγή στην αλληλουχία του πυρηνικού DNA. Είναι η διαδικασία της επίδρασης στη δράση ενός γονίδιου χωρίς να αλλάζει το ίδιο το DNA του γονιδίου (R. Jaenisch and A. Bird, 2003). Το επιγένωμα είναι η γενική επιγενετική κατάσταση ενός κυττάρου. Δεδομένου ότι ένα έμβρυο μπορεί να παραγάγει ένα πλήθος κυττάρων με διαφορετικές τύχες κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι ένα γονιδίωμα δίνει γένεση σε πολλά επιγενώματα.
Ολόκληρο το DNA για έναν οργανισμό επαναλαμβάνεται σχεδόν σε κάθε κύτταρο του σώματος. Μέσα σε κάθε κύτταρο, εντούτοις, τα γονίδια δρουν ευδιακρίτως, με ιδιαιτερότητα όπως προτρέπεται από περιβαλλοντικούς και επιγενετικούς παράγοντες.
Οι πρωτεΐνες κατασκευάζονται μέσω της δραστηριότητας των γονιδίων και - υπό την μορφή ορμονών, παραγόντων αύξησης, και άλλων ρυθμιστικών μορίων - οι πρωτεΐνες επίσης επιδρούν στη δραστηριότητα των γονιδίων.
Οι επιγενετικές επιδράσεις προκαλούνται όχι μόνο από πρωτεΐνες αλλά και από RNA . Επίσης μπορεί να προκληθούν από ορισμένα γονίδια με διευθυντικές ευθύνες και από την αποτύπωση γονίδιων (ένα φαινόμενο με το οποίο ένα γονίδιο εκφράζεται διαφορετικά ανάλογα με το εάν ήταν κληρονομημένο από τη μητέρα ή τον πατέρα).
Αυτοί οι επιγενετικοί παράγοντες είναι που αναγκάζουν μερικά κύτταρα να μετατραπούν σε δέρμα ενώ άλλα γίνονται μέρος του συκωτιού, οστά, ή εγκέφαλος, παρότι όλα αυτά τα κύτταρα περιέχουν το ίδιο ποσό DNA. Οι επιγενετικοί μηχανισμοί παραμένουν σημαντικοί σε όλη τη ζωή, επιλεκτικά πυροδοτούν γονίδια σε διαφορετικούς ιστούς σε απάντηση στα περιβαλλοντικά ερεθίσματα. (Wu, C.-t. and J. R. Morris. 2001).
Υπάρχουν αυξανόμενα στοιχεία από μελέτες στο ποντίκι και στον άνθρωπο ότι τα αποτυπωμένα γονίδια μπορούν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά και την νοητική λειτουργία.( Lambourne SL et al , 2005).
Βιβλιογραφία:[]
- Jaenisch, R. and Bird, A. (2003) Epigenetic regulation of gene expression: how the genome integrates intrinsic and environmental signals. Nat. Genet. 33. Suppl: 245-54
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12610534 - Wu, C.-t. and J. R. Morris. 2001. “Genes, genetics, and epigenetics: A correspondence.” Science 293: 1103-1105.
- Lambourne SL, Sellers LA, Bush TG, Choudhury SK, Emson PC, Suh Y-H, Wilkinson LS (2005) Increased tau phosphorylation on mitogen-activated protein kinase consensus sites and cognitive decline in transgenic models for Alzheimer's disease and FTDP-17: evidence for distinct molecular processes underlying tau abnormalities. Molecular and Cellular Biology 25 278-293
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15601849