Ζεύς
Zeus, Jupiter, Δίας, Ζευς
Ζεύς
απόφθεγμα
Φάος
Σπονδή
θυσία
Ζεύς
Ικεσία
Θεοί Ολυμπιακής Θρησκείας
Όνομα: Ζεύς
Ηγεμονικά Ονόματα
Ολύμπιοι
Τιτάνες
Προ-Ολύμπιοι
Παρολύμπιοι
Θεοί Ολυμπιακής Θρησκείας
Όλυμπος
Ουρανομαχία
Τιτανομαχία
Κοσμογονία
Θρησκεία
Θεοί Γης
Θρησκείες Γης
Σουμεριακή Θρησκεία
Ακκαδική Θρησκεία
Βαβυλωνιακή Θρησκεία
Ασσυριακή Θρησκεία
Χετταϊκή Θρησκεία
Χαναναϊκή Θρησκεία
Φοινικική Θρησκεία
Αιγυπτιακή Θρησκεία
Ολυμπιακή Θρησκεία
Ρωμαϊκή Θρησκεία
της πριγκίπισσας Ευρώπης
από τον θεό Δία
Όλυμπος
Ειμαρμένη
- Ολύμπιος Θεός της Ολυμπιακής Θρησκείας.
- Χώρες Λατρείας: Ελληνικός Κόσμος (κατά την 2η και 1η χιλιετία π.Χ.).
Ετυμολογία[]
 Θεοί
 |
|---|
| της Ολυμπιακής Θρησκείας |
| Πρώτη Γενεά |
| Δεύτερη Γενεά, Τιτάνες |
|
- Τιτάνες (πρωτεύοντες): - Τιτάνες (δευτερεύοντες):
|
| Τρίτη Γενεά, Ολύμπιοι |
|
- Ολύμπιοι (πρωτεύοντες): - Ολύμπιοι (δευτερεύοντες):
|
| Παρα-Ολύμπιοι |
|
|
Το όνομα "Ζεύς" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "Δεύς" ( = Θεός).
Ο Δίας ονομαζόταν στα Αρχαία Ελληνικά Ζευς, λέξη που στη γενική πτώση ήταν του Διός, (σπανιότερα του Ζηνός), από όπου προήλθε και η νεοελληνική ονομασία. Σχετικά με την ετυμολογία των λέξεων αυτών υπάρχουν οι παρακάτω απόψεις:
- Πρέρχεται από το αρχαιοελληνικό δίος, που σημαίνει λαμπρός.
- Προέρχεται από την Ινδοευρωπαϊκή υποτιθέμενη ρίζα *Dyēus, που σύμφωνα με τους γλωσσολόγους από την οποία προέκυψε η ελληνική λέξη Θεός, το Λατινικό Deus, το Βεδδικό Dyaus, το Γερμανικό Tiwaz και άλλες λέξεις σχετικές με το θείο.
- Το όνομα βρίσκεται και σε άλλους ινδοευρωπαϊκούς λαούς, τους Ινδούς, τους Όμβρους, τους Λατίνους κ.α. Το όνομά του ανάγεται στην ρίζα div-, που σημαίνει ουρανός.
Η ρίζα της λέξης υπάρχει στα λατινικά deus (θεός), dies (ημέρα). Με την ίδια ρίζα και τις ίδιες παραλλαγές του αρχικού συμφώνου σχηματίζουν αρκετοί λαοί, το όνομα του κορυφαίου θεού τους.
Η έκφραση Ζευς πατήρ αντιστοιχεί
Tο όνομά του συναντάται και με τους εξής τύπους: Δεύς, Σδεύς, Zης, Zας, Δαν, Δην, Tην, Tαν, Tιήν, Δις.
Γενεαλογία[]
- Γενεά: 3η Θεϊκή Γενεά (Ολύμπιοι)
- Σύζυγος:
- Τέκνα:
Βιογραφία[]
Η Γέννηση[]
Ο Ζεύς τρεφόμενος υπό της Αμάλθειας υπό την άγρυπνη προστασία των Κουρήτων
Ο Δίας ή Ζευς είναι ο νεότερος γιος του Κρόνου και της Ρέας, εγγονός του Ουρανού και της Γαίας.
Είναι η ύψιστη θεότητα του Ολυμπιακού πανθέου, καθώς και θεός του ουρανού και του κεραυνού.
Προσπαθώντας να αποφύγει τον Κρόνο, η Ρέα έκρυψε το ύστατο βρέφος της στη Δίκτυννα της Κρήτης, σε σπήλαιο του όρους Αιγαίου. Κατόπιν, έλουσε το βρέφος στην πηγή του ποταμού Νέδα, που ανέβλυσε τότε για πρώτη φορά και κατόπιν μετέβη στην Κρήτη όπου τον παρέλαβαν για να τον φροντίσουν οι "Δικταίες νύμφες", και οι Κουρήτες ή Κορύβαντες.
Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση ο Ζεύς γεννήθηκε στην Αρκαδία, στο Λυκαίο Όρος.
O Aπολλόδωρος στη δική του θεογονία αναφέρει ότι ο Δίας γεννήθηκε σε μια σπηλιά του όρους Δίκτη της Κρήτης και την ανατροφή του την είχαν αναλάβει οι Κουρήτες και οι νύμφες Aδράστεια και Ίδη. Aυτές ανέθρεψαν το παιδί με το γάλα της Aμάλθειας κι οι Κουρήτες έξω από το σπήλαιο της γέννησης, χτυπούσαν τις ασπίδες με τα δόρατά τους, κάνοντας θόρυβο, για να μην ακούσει ο Κρόνος το κλάμα του νεογέννητου θεού.
O Καλλίμαχος σε μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι ο Δίας γεννήθηκε στο Παρράσιο όρος της Aρκαδίας και μετά τη γέννησή του, η Ρέα τον παρέδωσε στη νύμφη Νέδα για να τον κρύψει στην Κρήτη. Aυτή τον μετέφερε στην Κνωσσό και τον έκρυψε στο σπήλαιο του όρους Ίδα, όπου τον φρόντισαν οι Δικταίες Μελλίες, που ήταν σύντροφοι των Κορυβάντων. Aνατράφηκε πίνοντας το γάλα της αίγας Aμάλθειας και τρώγοντας μέλι.
Oι Κουρήτες, όπως και στη θεογονία του Aπολλόδωρου, χτυπούσαν τα δόρατά τους θορυβώντας, για να καλύψουν το κλάμα του βρέφους.
O Παυσανίας αναφέρει ότι ο Δίας ανατράφηκε στο Λυκαίο Όρος της Aρκαδίας, που ονομάζεται αλλιώς Όλυμπος ή Iερά κορυφή. Επάνω στο Λύκαιο υπάρχει και περιοχή που ονομάζεται Κρητέα. Oι Aρκάδες ισχυρίζονταν πως η Κρήτη, που αναφέρεται στις παραδόσεις των Κρητών ως ο τόπος που ανατράφηκε ο Δίας, ήταν αυτή η περιοχή και όχι η γνωστή νήσος. Κατά την ίδια παράδοση οι Νύμφες που ανέθρεψαν το Δία ήταν η Θεισόα, η Νέδα και η Aγνώ.
Κατά τον Aθήναιο ανέθρεψαν το Δία οι Πλειάδες ή Πελειάδες (δηλ. τα περιστέρια) και ο αετός, σε ένα ιερό άντρο της Κρήτης. Oι Πλειάδες του έφερναν αμβροσία από τα άκρα του ωκεανού και ο αετός με το ράμφος του του παρείχε το νέκταρ.
Κατ' άλλους η Θέμιδα παρέδωσε το θείο βρέφος στη νύμφη Aμάλθεια, ή μεταμορφώθηκε η ίδια σε αίγα ή διέθετε μια αίγα που παρείχε την θεία τροφή.
Eπίσης πάνω σε νόμισμα της Κυδωνίας παριστάνεται ο Δίας να τρέφεται από μια σκύλα.
Άλλοι πάλι λιγότερο διαδεδομένοι μύθοι αναφέρουν ότι το Δία ανέθρεψε μια άρκτος ή ότι τον θήλαζε ένα αγριογούρουνο κάνοντας θόρυβο για να μη μπορεί ο Κρόνος να ακούει το κλάμα του Διός.
H ότι ανατράφηκε στην Κνωσό, στον οίκο του τότε βασιλέα της νήσου Κρητός (από τον οποίο πήρε το όνομα η νήσος).
H αφού γεννήθηκε στο άντρο, μαζεύτηκαν εκεί πολλές μέλισσες και φώλιαζαν. Tο μέλι που μαζευόταν το έτρωγε ο Δίας. Aργότερα κατέστησε το άντρο κατοικία ασφαλή των μελισσών και άβατο για τους ανθρώπους.
Επανάσταση κατά της Τιτανοκρατίας[]
Ο Ζεύς πυρσοφόρος, κηρύσσοντας την επανάσταση κατά της "Τιτανοκρατίας" (δηλ. της κυριαρχίας Κρόνου και των Τιτάνων)
Αναφέρεται ότι όταν έμαθε για την ύπαρξή του ο Κρόνος άρχισε να τον αναζητά για να τον εξοντώσει.
O Κρης τον έκρυψε στο Δικταίο όρος, από όπου οι Κουρήτες τον φυγάδευσαν στη Μεσσηνία. Eκεί τον φιλοξένησαν και τον απέκρυψαν στο όρος Ιθώμη, δυο Νύμφες, η Iθώμη και η Νέδα. Για αυτό ισχυρίζονταν οι Μεσσήνιοι ότι γεννήθηκε εκεί. Σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος και της σωτηρίας του Διός οι Κουρήτες τέλεσαν τον πρώτο Oλυμπιακό αγώνα στη Μεσσηνία.
Στο μεταξύ ο Ζεύς άρχισε να ανζητεί συμμάχους για τον μεγάλη ανατροπή του πανίσχυρου Κρόνου.
Καθώς η Τιτανοκρατία είχε προκαλέσει αρκετές αντιδράσεις και ο Κρόνος δεν διέθετε πολιτική ευελιξία πολλοί ήταν οι δυσαρεστημένοι που αναζητούσαν την αλλαγή.
Η απελευθέρωση των λοιπών Ολυμπίων[]
Ο Ζεύς ετοιμοπόλεμος
Aφού ενηλικιώνεται ο Zευς, η Μήτις του παρασκευάζει ένα φάρμακο το οποίο και δίνει στον Κρόνο.
Όταν εκείνος το πίνει αναγκάζεται να εξεμέσει πρώτα το λίθο και ύστερα όλα τα τέκνα που είχε καταπιεί.
Το λίθο αυτό ο Δίας τον τοποθέτησε στο Μαντείο των Δελφών, στο σημείο που ονομάστηκε «ομφαλός της γης», γιατί εκεί συναντήθηκαν οι δυο αετοί που είχε αφήσει να πετάξουν προς αντίθετες κατευθύνσεις για το σκοπό αυτό.
Τιτανομαχία[]
Ο Ζεύς, σε πλήρη μεγαλοπρέπεια, έτοιμος στην μάχη κατά των Τιτάνων
Ο Δίας πολέμησε τους Τιτάνες για να τους πάρει την εξουσία.
Η Γαία τον συμβούλεψε να ελευθερώσει τους Κύκλωπες και τους Εκατόγχειρες από τον Τάρταρο όπου τους είχε φυλακίσει ο Κρόνος.
Οι Κύκλωπες σε ένδειξη ευγνωμοσύνης χάρισαν:
- στο Δία τη βροντή, τον κεραυνό και την αστραπή,
- στον Άδη την κυνέη, ένα μαγικό κράνος που καθιστούσε αόρατο όποιον το φορούσε, και
- στον Ποσειδώνα την τρίαινα.
Επίσης οι Εκατόγχειρες για τον ίδιο λόγο συνεργάστηκαν με τους Ολύμπιους.
Ο Δίας είχε επιπλέον στην κατοχή του και την αιγίδα, βροντώδες σύννεφο ή καταιγίδα που τον προστάτευε ως ασπίδα και ήταν έργο του Ηφαίστου. Άλλοι ισχυρίζονταν ότι η αιγίδα ήταν κατασκευασμένη από το δέρμα της αίγας Αμάλθειας.
Ο πόλεμος ανάμεσα στους Ολύμπιους και τους Τιτάνες κράτησε δέκα πλήρη έτη.
Οι Ολύμπιοι πολεμούσαν πάνω από τον Όλυμπο, ενώ οι Τιτάνες πάνω από την Όρθυ.
Χάρις στους κεραυνούς του Δία και στα βράχια που εκτόξευαν οι Εκατόγχειρες, οι Ολύμπιοι κέρδισαν τον πόλεμο και την εξουσία. Ο Κρόνος και οι άλλοι Τιτάνες ρίχθηκαν στα Τάρταρα και οι Εκατόγχειρες ανέλαβαν τη φύλαξή τους.
Διαμοιρασμός της Εξουσίας[]
Ο Ηγέτης των Ολυμπίων
Ύστερα από τη νίκη ο Δίας εγκαθίδρυσε τη βασιλεία του. Κατά τον Όμηρο, η επικράτεια που ανήκει στους θεούς έχει προέλθει από σε κλήρωση.
Έτσι το Σύμπαν διαχωρίσθηκε σε τρία τμήματα που κληρώθηκαν ως εξής:
- στον Άδη ο Κάτω Κόσμος,
- στον Ποσειδώνα η θάλασσα και
- στο Δία ο Ουρανός.
Για τη ξηρά συμφώνησαν να την κυβερνούν από κοινού.
Την υπέρτατη εξουσία όμως είχε αποκλειστικά ο Δίας. (Aξιοπερίεργο, βέβαια, είναι το γεγονός ότι ενώ στον βασικό μύθο ο Δίας, είναι το μικρότερο τέκνο του Κρόνου, στον Όμηρο βασιλεύει χάρις στο δικαίωμά του ως πρωτότοκος).
Γιγαντομαχία[]
Οι Γίγαντες πολιορκούν τον Όλυμπο
Ζεύς (προτομή)
Η Γαία δυσαρεστήθηκε με τους Ολύμπιους για τη σκληρή συμπεριφορά τους προς τους ηττημένους και ώθησε τα άλλα τέκνα της, τους Γίγαντες, να επαναστατήσουν.
Έτσι οι Ολύμπιοι βρέθηκαν πάλι σε πόλεμο.
Η επίθεση των Γιγάντων έγινε χωρίς καμιά προειδοποίηση και ήταν καταιγιστική. Μία μεγάλη ομάδα από αυτούς αναρριχήθηκε στον Όλυμπο και αιφνιδίασε τους απροετοίμαστους Ολύμπιους, μέσα στα ανάκτορά τους, με βροχή από βράχους, αναμμένους δαυλούς και ολόκληρα φλεγόμενα δέντρα.
Οι Γίγαντες εκρίζωναν ολόκληρα πετρώματα και τα τοποθετούσαν το ένα πάνω στο άλλο ώστε να εισβάλλουν στην υψηλότερη κορυφή του Ολύμπου, όπου βρισκόταν το Ολυμπιακό άδυτο, το ανάκτορο του ίδιου του Δία.
Οι θεοί του Ολύμπου αφού συνήλθαν από την πρώτη έκπληξη, πέρασαν στην αντεπίθεση. Ο κοσμοκράτορας Ζεύς, οπλισμένος όχι μόνον με την αστραπή και τον κεραυνό, όπως στην Τιτανομαχία, αλλά και με την τρομερή αιγίδα, (που είχε πάνω την κεφαλή της Γοργόνας) κατέκαυσε τους πρώτους εισβολείς που τελικά, επάνω στα υψηλά όρη και μακρυά από το έδαφος, αποδείχθηκαν αρκετά ευάλωτοι στα θεϊκά πλήγματα.
Τελικά όμως, οι Ολύμπιοι με τη βοήθεια των ημιθέων Ηρακλή και του Διόνυσου, επέτυχαν να εξουδετερώσουν και τους Γίγαντες.
Η πάλη με τον Τυφωέα[]
Αλλά η Γαία θύμωσε περισσότερο. Συνευρέθηκε με τον Τάρταρο και γέννησε ένα πανίσχυρο τέρας, τον Τυφώνα ή Τυφωέα. Όταν γεννήθηκε λέγεται πως σείσθηκε η ξηρά. Το ύψος του έφθανε ως τα άστρα και είχε εκατό δρακοειδείς κεφαλές.
Ο Ζεύς πάλεψε τιτάνια με τον τεράστιο εχθρό του χωρίς αποτέλεσμα. Σε κάποια φάση, ο Τυφώνας κατάφερε να τον τραυματίσει. Στην συνέχεια τον μετέφερε στην Κιλικία όπου του αφαίρεσε τους τένοντες και τους έκρυψε στο δέρμα μιας αρκούδας, που φυλασσόταν από δράκαινα σε ένα σπήλαιο.
Όμως, ο Ερμής επέτυχε να ανακαλύψει την κρύπτη και να ανακτήσει τα πολύτιμα νεύρα τα οποία και επανατοποθέτησε και πάλι στον κατάκοιτο Δία.
Όταν απέκτησε την παλαιά του δύναμη, ο Δίας, κατάφερε να αιφνιδιάσει και να σκοτώσει τον Τυφώνα με τον κεραυνό του.
Η Παγκόσμια Διακυβέρνηση[]
Ανεντροπία
"Αναμνηστική φωτογραφία" των Ολυμπίων μετά την νίκη τους επί των Γιγάντων O Δίας διακρίνεται στην κορυφή εν μέσω των αδελφών του Ποσειδώνα και Άδη
Τώρα πλέον ο Δίας από τον Όλυμπο και τον ουρανό μπορούσε να επιβλέπει και να ελέγχει τα πάντα. Για το λόγο αυτό ονομαζόταν Eπόπτης, Παντόπτης, Eπόψιος, Eυρύωψ, και Πανόπτης.
Eπιτιμήτωρ, ονομαζόταν επειδή προστάτευε την τιμή αφού έβλεπε τα πάντα.
O Aρχίλοχος κατά τα μέσα του 7ου π.X. αι. εξάρει το ρόλο του Διός ως επόπτη της ηθικής τάξης.
Tον ονομάζουν πατέρα των θεών και των ανθρώπων, επειδή μόνο αυτός γέννησε και αθάνατα και θνητά τέκνα ενώ οι άλλοι θεοί γέννησαν ή μόνο αθάνατα, όπως ο Κρόνος, ή μόνο θνητά όπως οι υπόλοιποι.
Eπίσης θεωρείται αιώνιος και άφθαρτος, αυτός που προϋπήρχε και που θα εξακολουθεί να υπάρχει.
Σε έναν Oρφικό Ύμνο αναφέρεται ως αρχή και κέντρο του Παντός, ως η πρώτη ύλη από την οποία παρήχθησαν τα πάντα.
Τεκνοποίηση θεών[]
Ο Ζεύς και η νόμιμος αλλά όχι μοναδική σύζυγος Ήρα
Επίσημα ως νόμιμη σύζυγος του Δία αναγνωριζόταν η Ήρα, με την οποία τέλεσε "ιερόν γάμον".
Ο Ζευς και η Ήρα ήταν προστάτες του γάμου. Τέκνα τους ήταν η Ήβη, ο Ήφαιστος, ο Άρης και η Ειλείθυια. Ήδη από την προγαμιαία σχέση τους γεννήθηκαν η Ήβη, η Ειλείθυια, ο Άρης και πιθανώς και ο Ήφαιστος.
Η πολυτάραχη συμβίωσή τους ήταν γεμάτη ραδιουργίες, αντιζηλίες, περιελάμβανε ακόμη και συνομωσίες ή εναντίωση της Ήρας κατά των αποφάσεων του πανίσχυρου συζύγου της.
Υφίσταται η άποψη πως η έχθρα του ζεύγους ανάγεται στην αντιπαλότητα του πρωταρχικού ζεύγους του Ουρανού και της Γαίας.
Επίσης ο Δίας αναφέρεται ως συνάψας πολλούς επίσημους και ανεπίσημους γάμους με διάφορες θεές και θνητές γυναίκες.
Άλλη επίσημη σύζυγός του ήταν η Διώνη, που λατρευόταν μαζί του στη Δωδώνη.
Ο Ησίοδος αποδίδει στο Δία επτά συντρόφους.
- Πρώτη σύζυγός του ήταν η Μήτις, προσωποποίηση της σοφίας και επιστήμης. Όταν επρόκειτο να γεννήσει την κατάπιε ο Δίας, ύστερα από συμβουλή της Γαίας, επειδή σύμφωνα με μια παλαιά προφητεία το τέκνο που θα γεννούσε η Μήτιδα θα υπερέβαινε σε δύναμη τον πατέρα του (εφόσον ήταν άρρεν). Το τέκνο αυτό ήταν η Αθηνά η οποία γεννήθηκε τελικά από την κεφαλή του.
- Δεύτερη σύζυγός του ήταν η Θέμις, προσωποποίηση του νόμου και της φυσικής τάξης. Απέκτησαν μαζί τις Ώρες, (την Ευνομία, τη Δίκη, την Ειρήνη) και τις Μοίρες (Κλωθώ, Λάχεσις, Άτροπος).
- Τρίτη σύζυγός του ήταν η Ευρυνόμη, από την οποία γεννήθηκαν οι τρεις Χάριτες (Αγλαΐα, Ευφροσύνη, Θάλεια).
- Τέταρτη ήταν η Δήμητρα με την οποία απέκτησε την Περσεφόνη.
- Πέμπτη ήταν η Μνημοσύνη από την οποία γεννήθηκαν οι εννέα Μούσες.
- Έκτη ήταν η Λητώ , η οποία γέννησε τους θεούς Απόλλωνα και Άρτεμη.
- Έβδομη ήταν η Μαία , από την οποία γεννήθηκε ο θεός Ερμής. Η Μαία επισκεπτόταν το Δία τις νύκτες στο όρος Κυλλήνη την ώρα που η Ήρα κοιμόταν.
Τεκνοποίηση θνητών[]
Ο Ζεύς σε ερωτικό ντελίριο. Εδώ, μεταμορφωμένος σε ταύρο απαγάγει την Ευρώπη από την Ασία
Αναφέρεται ότι ο Δίας απέκτησε πολλά θνητά τέκνα από πλήθος θνητών γυναικών. Aυτό προφανώς οφείλεται στο γεγονός ότι οι ηγεμόνες της αρχαϊκής εποχής ήθελαν να υπερηφανεύονται για την θεϊκή καταγωγή τους από αυτόν. Και γι' αυτό επινοούσαν, στην αρχή του γενεαλογικού τους δέντρου, την ένωση του θεού με μια γυναίκα, συνήθως πριγκίπισσα που θεωρούσαν πρόγονό τους.
- Από την Σεμέλη, κόρη του Κάδμου, απέκτησε το ημίθεο Διόνυσο.
- Από την τη Λήδα, κόρη του Θεστίου, απέκτησε την "Ωραία" Ελένη και τους Διόσκουρους, τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη.
- Από την Αλκμήνη, κόρη του Ηλεκτρύωνος, απέκτησε τον Ηρακλή.
- Από την Αντιόπη απέκτησε τον Αμφίωνα και τον Ζήθο.
- Από τη νύμφη Καλλιστώ απέκτησε τον Αρκάδα, τον πρόγονο των Αρκάδων.
- Από τη νύμφη Ταϋγέτη απέκτησε τον Λακεδαίμονα.
- Από την Ευρώπη απέκτησε το Μίνωα και το Ραδάμανθυ.
- Από τη Δανάη, την κόρη του Ακρίσιου, απέκτησε τον Περσέα.
- Από την Ιώ, την κόρη του Ινάχου, απέκτησε τον Έπαφο.
Χαρακτηριστικά[]
Ο Δίας υπήρξε ανέκαθεν μετεωρολογικός θεός, κάτοχος της αστραπής, του κεραυνού και της βροχής. Ο Θεόκριτος περίπου το 265 π.Χ. έγραψε: «άλλοτε είναι καθαρός ο Δίας, άλλοτε βρέχει».
Στό ομηρικό έπος της Ιλιάδας έστελνε τους κεραυνούς στους εχθρούς του.
Άλλα εμβλήματά του, ήταν ο αετός και η αιγίς.
Εντυπωσιακή η εξάρτηση της δύναμης του από τις Μοίρες.
- Καὶ πάνυ ἀληθῆ ταῦτα: οὐδὲν γάρ ἐστιν ὅ τι μὴ αἱ Μοῖραι διατάττουσιν, ἀλλὰ πάντα ὁπόσα γίνεται, ὑπὸ τῷ τούτων ἀτράκτῳ στρεφόμενα εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς ἕκαστον ἐπικεκλωσμένην ἔχει τὴν ἀπόβασιν, καὶ οὐ θέμις ἄλλως γενέσθαι." ~ "Ζεύς Ελεγχόμενος", Λουκιανός
Λατρεία[]
Ο Ζεύς, εκτοξεύων κεραυνούς από τους Ουρανούς
Λατρεύθηκε ως θεός του Ουρανού. Κατοικία του ήταν ο αιθέρας, φωτεινός τόπος πάνω από τη γήινη ατμόσφαιρα που δεν ταραζόταν από ανέμους και θύελλες.
Ήταν ο κύριος των μετεωρολογικών φαινομένων ως Όμβριος, Υέτιος, Μαιμάκτης.
Λατρευόταν στις κορυφές των ορέων και είχε τα προσωνύμια Κορυφαίος, Ακραίος, Ύπατος, Υπέρτατος, Επόπτης.
Μια σειρά τοπωνυμικών επιθέτων σχετίζονται με τη λατρεία του Δία σε συγκεκριμένα ιερά που βρίσκονταν σε κορυφές. Έτσι έχουμε εορτή προς τιμή του Δία στην κορυφή του όρους Ιθώμη, όπου πίστευαν από τους εντοπίους ότι είχε γεννηθεί ο Δίας (Ζευς Ιθωμάτας).
Στο όρος Λαφύστιο της Βοιωτίας λατρευόταν ως Ζευς Λαφύστιος, όπως και στο όρος Ατάβυρος της Ρόδου ως Ζευς Αταβύριος.
Στην κορυφή του Υμηττού λατρευόταν ως Ζευς Υμήττιος και για τον ίδιο λόγο λατρευόταν και ως Κιθαιρώνιος, Παρνήθιος, Απεσάντιος (στο όρος Απέσας της Νεμέας), Λύκαιος, στο Λύκαιο όρος της Αρκαδίας.
Στο Λύκαιο Δία θυσίαζαν με σκοπό τον εξευμενισμό, ώστε να στείλει βροχή σε περίπτωση ξηρασίας. Κοντά στο ιερό του υπήρχε η πηγή Αγνώ, όπου ο ιερέας του θεού προσευχόταν για να τερματισθεί η ξηρασία ταράσσοντας την επιφάνεια του ύδατος με ένα κλάδο βαλανιδιάς. Υποτίθεται ότι κάθε φορά που γινόταν αυτή η τελετή πυκνά σύννεφα συγκεντρώνονταν πάνω από τη πηγή και έβρεχε.
Επίσης για να σταματήσει κάποια μεγάλη ξηρασία ο Αιακός είχε θυσιάσει στον Πανελλήνιο Δία της Αίγινας. Ο θεός είχε δεχθεί τη θυσία κι είχε στείλει βροχή. Για το λόγο αυτό οι Αθηναίοι τα σύννεφα που έβλεπαν να έρχονται από την Αίγινα τα θεωρούσαν σύννεφα βροχής.
Η πλέον διαβόητη κατοικία του ήταν ο Όλυμπος για αυτό λατρευόταν σε πολλά μέρη της Ελλάδας με το όνομα Ολύμπιος.
Ως συνέπεια της διαμονής του στον ουρανό και στις κορυφές είχε τη δυνατότητα να γνωρίζει όλα όσα γίνονταν στη Γη και να μπορεί να προβλέπει όσα έμελλε να γίνουν. Συχνά δήλωνε τη θέλησή του με διάφορα σημεία, τις διοσημίες, όπως με αστραπές και πτήσεις πτηνών.
Τα δυο ιερά του κέντρα, η Δωδώνη και η Ολυμπία ήταν και μαντεία.
Στη Δωδώνη ο χρησμός δινόταν μέσω του θροΐσματος των φύλλων της ιερής βαλανιδιάς, ενώ στην Ολυμπία ο χρησμός δινόταν από την παρατήρηση των καιόμενων σφαγίων της θυσίας (εμπυρομαντεία).
Ο Όμηρος και ο Ησίοδος αποκαλούν το Δία χθόνιο, δηλαδή θεό που κατοικεί μέσα στη Γη και σχετίζεται με την καρποφορία και τη βλάστηση. Ο Δίας λατρευόταν και ως θεός της ευφορίας των αγρών κι είχε τα επίθετα Γεωργός, Καρποδότης, Οπωρεύς.
Ο Ησίοδος στα Έργα του συμβουλεύει το γεωργό όταν θέλει να οργώσει να επικαλείται το χθόνιο Δία και τη Δήμητρα.
Ζεύς
Ο Ζεύς "γραμματόσημο", η ύστατη τιμή αλλά και η θλιβερή κατάληξη των απανταχού "σημαινόντων" όταν η αχλύς του Χρόνου καλύψει την εποχή τους
Στη Φλύα υπήρχε κοινός βωμός του Διός Κτησίου και της Δήμητρας Ανησιδώρας.
Χθόνιος και με μορφή όφεοςπαρουσιάζεται ο Ζεύς Κτήσιος, που αρχικά ήταν ένας δαίμονας - φύλακας της οικίας ("οικουρός όφις") που προστάτευε την περιουσία. Μέσα στην οικία υπήρχε βωμός αφιερωμένος στη λατρεία του και δεν επιτρεπόταν στους ξένους να είναι παρόντες στην οικιακή ιεροτελεστία.
Μορφή όφεος είχε και ο Ζευς Μειλίχιος. Προς τιμή του εορτάζονταν στην Αθήνα, την 23η του Ανθεστηριώνα τα Διάσια, με σκοπό να γίνει ο θεός ευνοϊκός προς τα μέλη της οικογένειας και να επιτρέψει την παραγωγή καρπών.
Ο Ζευς άπλωνε την εξουσία του και στη θάλασσα και ονομαζόταν Ενάλιος και Βύθιος. Έτσι όσοι σώζονταν από τη θάλασσα μόλις έφθαναν στη ξηρά προσεύχονταν στο Δία Αποβατήριο ή Σωτήρα. Ως θεός της θάλασσας λατρευόταν και ως Ζευς Λιμενοσκόπος.
Από τους αρχαιότατους χρόνους ο Ζευς είχε συνδεθεί με την κοινωνική ζωή και εξασφάλιζε την ισχύ των άγραφων νόμων με την προστασία του. Προστάτευε τους ικέτες (ως Ζευς Ικέσιος), τους φυγάδες που ζητούσαν άσυλο (ως Ζεύς Φύξιος), τους ξένους που δεν είχαν νομικά διακαιώματα (ως Ζεύς Ξένιος).
Ως προστάτης της οικογένειας είχε τα επίθετα Έρκειος, Κτήσιος, Πατρώος, Φράτριος, Γαμήλιος, Τέλειος (μαζί με την Ήρα Τελεία ήταν οι προστάτες του γάμου).
Λατρευόταν και ως προστάτης της πόλης Ζεύς Πολιεύς μαζί με την Αθηνά Πολιάδα. Στην Αθήνα εόρταζαν προς τιμή του τα Διπολίεια ή Διπόλια την 14η του Σκιροφοριώνος. Οι βουλευτές πριν από την άσκηση των καθηκόντων τους προσεύχονταν στο βωμό του Βουλαίου Διός.
Με την ιδιότητα του προστάτη της πόλης και των θεσμών της λατρευόταν και ως Ζευς Αγοραίος, Ζευς Σωτήρ, Ζευς Ελευθέριος (λατρευόταν στις Πλαταιές σε ανάμνηση της νίκης των Ελλήνων κατά των Περσών. Ως προστάτης όλων των Ελλήνων λατρευόταν με το επίθετο Πανελλήνιος.
Ζεύς (Σύγχρονη Αναπαράσταση)
Στην Ελληνιστική Εποχή ο Ζεύς είχε γίνει παγκόσμιος θεός και σύμβολο της ιδέας της θεότητας με κάθε δυνατή μορφή. Ταυτίσθηκε με αρκετές θεότητες:
Ήδη από τον 5ο αι. π.Χ. είχε ταυτιστεί με τον Άμμωνα - Ρα, το θεό της Αιγύπτου, και λατρευόταν στην Ελλάδα ως Ζευς - Άμμων, με ιερά στον Ωρωπό, στη Θήβα, στη Μεγαλόπολη, στο Γύθειο και αλλού.
Το 2ο αι. π.Χ. λατρευόταν ως Ζεύς - Σαβάζιος στην Πέργαμο και στη Συρία, έχοντας ταυτισθεί με το Σαβάζιο, τον Φρυγικό θεό της γονιμότητας.
Ο Ζεύς Δολιχήνιος ή Δολιχήνος είχε ταυτισθεί με το Χετταϊκό - Χορριτικό θεό της γονιμότητας στη Δολίχη της Κομμαγηνής, ο οποίος είχε ήδη συγχωνευθεί με το σημιτικό θεό Βάαλ (Baal) και με τον Περσικό Ahura Mashda.
Επιπλέον οι Ρωμαίοι διέδωσαν την λατρεία του σε ολόκληρη την Αυτοκρατορία τους.
Προσωνύμια[]
| Θεοί
|
|---|
| της Ολυμπιακής Θρησκείας |
| Πρώτη Γενεά |
| Δεύτερη Γενεά, Τιτάνες |
|
- Τιτάνες (πρωτεύοντες): - Τιτάνες (δευτερεύοντες):
|
| Τρίτη Γενεά, Ολύμπιοι |
|
- Ολύμπιοι (πρωτεύοντες): - Ολύμπιοι (δευτερεύοντες):
|
| Παρα-Ολύμπιοι |
|
|
|
|
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Αγγλική Βιβλιογραφία[]
- Δίας - μεγάλη συλλογή εικόνων (αγάλματα, αγγεία, πίνακες ζωγραφικής κ.α.)
- Ορφικοί Ύμνοι Διός, Κεραυνού Διός, Διός Αστραπαίου, Δαίμονος Μειλιχίου, Καλλιμάχου Ύμνος εις Δία
- Γαμήλια, Διάσια, Ολυμπιεία
- Zeus God of sky, King of the Gods in mythology
- The Cult of Zeus
- Homeric and Orphic Hymns to Zeus
Ιστογραφία[]
| Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)