Ηλεία
Eleia , Elia, Ήλιδα, Ήλις
- Ιστορική χώρα της Πελοποννήσου.
- Οι κάτοικοι αποκαλούνταν Ηλείοι.
Ετυμολογία[]
Οι πιθανές ετυμολογήσεις της ονομασίας αυτής είναι:
- Είναι προφανές ότι η ονομασία "Ηλεία" προέρχεται από τον, αναφερόμενο στον Όμηρο, λαό των Ελείων.
- Η ονομασία του λαού αυτού, με την σειρά της, είναι ενδεχόμενο να αποτελεί παρεφθαρμένο τύπο της ονομασίας Αιολείς.
- Η ετυμολόγηση που συσχετίζει την Ηλεία με τον Ήλιο μάλλον αποτελεί μεταγενέστερη απλοποιητική προσπάθεια.
Γεωγραφία[]
Ελλάδα |
---|
Ιστορική Διαίρεση |
Μέση Ελλάδα |
|
Πελοπόννησος |
|
Συνορεύει με τις εξής χώρες:
- Β:
- Ν:
- Δ:
- Α:
Γεωγραφική Διαίρεση
Το Ηλειακό Κράτος στους Ιστορικούς χρόνους αποτελούνταν από:
Κοίλη Ήλιδα, Ακρώρεια, Πισάτιδα, Τριφυλία
1) Κοίλη Ηλεία
- Ήλις,
- Υρμίνη,
- Μυρτούντιον,
- Βουπράσιον,
- Κυλλήνη,
- Αμυμώνη
2) Μέση Ηλεία
- Εφύρα,
- Οινόη
- Πύλος
- Θαλάμαι
3)Ακρώρεια (Ορεινή Ηλεία)
- Λασιών,
- Θραιστός,
- Άλιον,
- Ευπάγιον,
- Οπούς
4) Πισάτιδα
- Πίσα
- Λετρίνοι
- Δυσπόντιον
- Φειά
- Σαλμώνη
- Αμφιδολία,
- Αλήσιον,
- Ηράκλεια,
- Κικύσιον,
- Άρπινα,
- τα Μάργανα
5) Τριφυλία
- Λέπρεο,
- Σαμικό,
- Τυπανεαί (Πλατιάνα)
- Σκιλλούς (Μακρίσια)
- Φρίξα,
- Επιτάλιον
- Μάκιστος (σημερινός Ναός Αθηνάς στο Μάζι)
Μορφολογία[]
- Οι σημαντικότερες οροσειρές της είναι:
- Οι σημαντικότεροι ποταμοί της είναι:
- Οι σημαντικότερες λίμνες της είναι:
Δημογραφία[]
Οι λαοί που την κατοίκησαν σε διάφορες ιστορικές περιόδους ήταν:
Ιστορία[]
Αρχαϊκή Εποχή[]
Τον έβδομο αιώνα π.Χ., η Πίσα με την βοήθεια του βασιλέα του Άργους, Φείδωνα, και την συμπαράσταση των Μεσσηνίων και Αρκάδων, νίκησε τους Ηλείους σε διαφορετικούς πολέμους και πήρε υπό την ηγεμονία της, τους Αγώνες.
Αλλά στις αρχές του έκτου αιώνα π.Χ., η Ηλεία ανέκτησε και πάλι την δύναμη της, ίσως με τον θάνατο του Φείδωνα.
Το 580 π.Χ., με την βοήθεια της Σπάρτης, οι Ηλείοι κατέλαβαν την Πίσα και επανέκτησαν το ιερό της Ολυμπίας και τους Αγώνες. Κατέστρεψαν επίσης τις πόλεις της Πίσας, αναγκάζοντας τους κατοίκους να μεταναστεύσουν. Αυτοί που παρέμειναν, υποχρεώθηκαν να πληρώνουν ετήσιο φόρο. Η Ηλεία με την βοήθεια των Αρκάδων, κατέλαβε μέρος της Τριφυλίας. Από τις τέσσαρες επαρχίες που αποτελούσαν τώρα την Ηλεία, μόνο οι κάτοικοι της κοίλης Ηλείας ήταν πολίτες. Οι κάτοικοι της Πίσας, Ακρώρειας και Τριφυλίας, μόνον κατά διαστήματα κατάφεραν να γίνουν πολίτες. Αυτά ήταν και τα πιο ευημερή χρόνια στην ιστορία της Ηλείας. Η χώρας τους θεωρείτο ιερή και οι κάτοικοι ζούσαν σε ειρήνη και ευημερία. Ως αναφορά με τους Αγώνες, εμπλουτίστηκαν με την προσθήκη νέων αγωνισμάτων.
Κλασσική Εποχή[]
Τον πέμπτο αιώνα π.Χ., κατά την διάρκεια της Περσικής εισβολής, η Ηλεία υπό τον Κλεόμβροτο, έστειλε στρατό για να βοηθήσουν στην φρούρηση του Ισθμού, αλλά δεν έλαβαν μέρος στην μάχη της Σαλαμίνας και των Πλαταιών, γιατί ο στρατός τους έφθασε αργά, μετά την μάχη.
Τα μέσα του πέμπτου αιώνος π.Χ., το Λέπρεο, μια πόλη της Τριφυλίας, η οποία είχε καλές σχέσεις με τους Ηλείους, ζήτησε την βοήθεια τους, στον πόλεμο που έκαναν με τους Αρκάδες, με την υπόσχεση ότι θα τους δώσουν την μισή περιοχή. Με την βοήθεια της Ηλείας, το Λέπρεο νίκησε τους Αρκάδες και συμφώνησαν να δίνουν επίσης κάθε χρόνο, ένα τάλαντο στο ιερό της Ολυμπίας. Η Ηλεία και το Λέπρεο ήλθαν σε διαμάχη και η Σπάρτη, αν και είχε καλές σχέσεις με την Ηλεία μέχρι τότε, επήρε το μέρος του Λέπρεο.
Το 435 π.Χ., οι Ηλείοι έστειλαν χρήματα και πλοία για να βοηθήσουν του Κορίνθιους εναντίον των Κερκυραίων, στην Επίδαμνο. Οι Κερκυραίοι όμως μετά την μάχη της Λευκίμνης πήραν εκδίκηση και έκαψαν το λιμάνι της Κυλλήνης.
Το 433 π.Χ., οι Ηλείοι πήραν μέρος στην ναυμαχία στα Σύβοτα, με δέκα πλοία και από το ένα δέκατο της λείας, έκτισαν την στοά των Κερκυραίων, στην αγορά της Ηλείας. Κατά την διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου, οι Ηλείοι πήραν το μέρος της Σπάρτης και την βοήθησαν με χρήματα, πλοία και στρατό.
Το 431 π.Χ., οι Αθηναίοι με τους Κερκυραίους κατέλαβαν το λιμάνι της Φειάς και λεηλάτησαν την ιερή γη της Ηλείας.
Γύρω στα 422 π.Χ., το Λέπρεο αρνήθηκε να συνεχίζει να δίνει το ένα τάλαντο, το οποίο είχαν συμφωνήσει να πληρώνουν στο ιερό της Ολυμπίας και ζήτησε την βοήθεια της Σπάρτης. Όταν οι Ηλείοι άρχισαν να λεηλατούν την περιοχή τους, η Σπάρτη πήρε το μέρος του Λέπρεο και τοποθέτησε φρουρά στην πόλη, για την προστασία της.
Το 421 π.Χ., στο Πελοποννησιακό συνέδριο, οι Ηλείοι μαζί με τους Κορινθίους, Μεγαρείς και Βοιωτούς, αρνήθηκαν να υπογράψουν την συμφωνία μεταξύ της Σπάρτης και της Αθήνας και λίγο αργότερα η Ηλεία, Κόρινθος και το Άργος πήγαν εναντίον της Σπάρτης.
Το 420 π.Χ., η Ηλεία έκανε συμμαχία με την Αθήνα. Τον ίδιο χρόνο, κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, η Σπάρτη προσπάθησε να καταλάβει το οχυρό του Φείρκου και η Ηλεία της επέβαλλε αυστηρό πρόστιμο, αλλά οι Σπαρτιάτες αρνήθηκαν να το πληρώσουν και έτσι η Ηλεία τους απέκλεισε από τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Το 418 π.Χ., οι Ηλείοι, Αργείοι και Μαντίνειοι πολέμησαν τους Σπαρτιάτες στην Αρκαδία και Φλειούς και κατέλαβαν τον Ορχομενό (στην Πελοπόννησο), αλλά όταν οι Ηλείοι πρότειναν να επιτεθούν στο Λέπρεο, οι σύμμαχοι της αρνήθηκαν. Μετά από αυτό, οι Ηλείοι απομακρύνθηκαν από την συμμαχία, για μικρό διάστημα. Μετά τον επιτυχή πόλεμο της Σπάρτης εναντίον της Αθήνας, οι Σπαρτιάτες πήραν εκδίκηση για τις πολλές ύβρεις που είχαν υποστεί από τους Ηλείους. Οι Σπαρτιάτες είχαν αποκλεισθεί από τους Αγώνες και είχε απαγορευθεί στον βασιλέα τους, Άγη, να κάνει θυσία. Οι Ηλείοι με τους Αργείους και Μαντινείς πολέμησαν εναντίον τους.
Το 401 π.Χ., οι Σπαρτιάτες υπό την αρχηγία του Άγη εισέβαλλαν στην Ηλεία, όταν οι Ηλείοι αρνήθηκαν να ελευθερώσουν τις πόλεις γύρω από την περιοχή τους. Κατέκτησαν και λεηλάτησαν μέρος της Ηλείας, η οποία σώθηκε τελικά από έναν ισχυρό σεισμό. Οι Σπαρτιάτες θεώρησαν τον σεισμό ως κακό οιωνό και αποσύρθηκαν. Τον ίδιο χρόνο όμως, ο Άγης και οι σύμμαχοι του, Βοιωτοί, Κορίνθιοι και Αθηναίοι εισέβαλλαν και κατέλαβαν ολόκληρη την Ηλεία, εκτός από την πόλη. Οι Ηλείοι αναγκάστηκαν να υποταχθούν, αποδεχόμενοι σκληρούς όρους. Έχασαν την Ακρώρεια, την Τριφυλία και το Λέπρεο και άλλες πολλές πόλεις, κρατώντας μόνο το ιερό της Ολυμπίας, στο ανατολικό μέρος της Πίσας και την κοίλη Ηλεία. Επίσης συμφώνησαν να κατεδαφίσουν τα τείχη της Ακροπόλεως και των λιμανιών της Φειάς και της Κυλλήνης και να δώσουν στους Σπαρτιάτες τον στόλο τους.
Μέχρι το 371 π.Χ., τον χρόνο που η Σπάρτη έχασε την μάχη στα Λεύκτρα, η Ηλεία είχε παραμείνει ένα αδύναμο και μικρό κράτος. Με την εξασθένηση της Σπάρτης, η Ηλεία κατάφερε να ανακτήσει μερικές από τις πόλεις, τις οποίες είχε χάσει τριάντα χρόνια πριν, μεταξύ αυτών την Πίσα, Τριφυλλία και Ακρώρεια. Όταν ο Αγησίλαος, το 370 π.Χ., βάδισε εναντίον της Μαντινείας, η Ηλεία ήλθε προς βοήθεια τους. Επίσης έλαβαν μέρος στην εκστρατεία του Επαμεινώνδα εναντίον της Σπάρτης και το ιππικό τους υπέστη μεγάλες απώλειες, κοντά στις Αμύκλες. Όταν ο Επαμεινώνδας για δεύτερη φορά, εισέβαλλε στην Πελοπόννησο, η Ηλεία πήρε μέρος στην εκστρατεία εναντίον της Σικυώνος.
Το 365 π.Χ., στην τρίτη εισβολή του Επαμεινώνδα, η Ηλεία βοήθησε τους Θηβαίους. Τον ίδιο χρόνο η Ηλεία ήλθε σε διαμάχη με τους Αρκάδες, οι οποίοι είχαν εισβάλλει στην Ακρώρεια και κατέλαβαν τις πόλεις και το ιερό της Ολυμπίας. Με την βοήθεια των δημοκρατικών, οι Αρκάδες εισέβαλλαν στην πόλη της Ηλείας, αλλά αναγκάστηκαν να αποσυρθούν, όταν οι Σπαρτιάτες το 364 π.Χ. κατέλαβαν την πόλη Κρώμνος. Όταν οι Αρκάδες επανέκτησαν την πόλη Κρώμνος, εισέβαλλαν ξανά στην Ηλεία και οχύρωσαν την Ολυμπία. Από τα λάφυρα του ιερού, έκοψαν χρυσά νομίσματα.
Το 364 π.Χ. και κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, οι Ηλείοι με τους συμμάχους τους, Αχαιούς και Αργείους, επιτέθηκαν στην Ολυμπία και κέρδιζαν την μάχη, αλλά δυστυχώς γι' αυτούς, ο ηγέτης των τριακοσίων επίλεκτων, Στρατόλας, σκοτώθηκε και αναγκάσθηκαν να αποσυρθούν. Οι Αρκάδες αναγκάσθηκαν να φύγουν από την Ολυμπία και το 363 π.Χ. έκαναν συμφωνία με τους Ηλείους, δίνοντας πίσω τις πόλεις τους, εκτός από το Λέπρεο και το Λάσιο, οι οποίες αφιέρωσαν ένα μπρούτζινο άγαλμα του Διός στην Ολυμπία.
Το 362 π.Χ., η Ηλεία έλαβε μέρος στην μάχη της Μαντινείας με τους σύμμαχους Αθηναίους και Λακεδαιμόνιους, εναντίον της Θήβας.
Κατά την διάρκεια του τετάρτου αιώνος π.Χ., στο πολιτικό σύστημα της Ηλείας έγιναν πολλές και απότομες αλλαγές.
Το 334 π.Χ., οι ολιγαρχικοί ανέτρεψαν τους δημοκρατικούς και ζήτησαν την φιλία του βασιλέα Φιλίππου των Μακεδόνων. Οι Ηλείοι πήραν μέρος στην εκστρατεία του Φίλιππου εναντίον της Σπάρτης, αλλά μετά τον θάνατο του η Ηλεία προσπάθησε να αποδεσμευτεί από την Μακεδονική κυριαρχία.
Το 331 π.Χ., οι Ηλείοι, Σπαρτιάτες, Αρκάδες και Αχαιοί επαναστάτησαν εναντίον του Αντίπατρου και προσπάθησαν να καταλάβουν την Μεγαλόπολη, το κύριο κέντρο της Μακεδονικής κυριαρχίας. Όταν νικήθηκαν από τον Αντίπατρο, η Ηλεία τιμωρήθηκε να πληρώνει το πρόστιμο των εκατόν είκοσι ταλάντων στην Μεγαλόπολη.
Ελληνιστική Εποχή[]
Το 313 π.Χ., ο Αντίγονος έστειλε στην Ηλεία τον Τελέσφορο, για να την προστατεύσει από τον Κάσσανδρο. Όταν όμως ο Αντίγονος έστειλε τον ανιψιό του Πτολεμαίο στην Πελοπόννησο, τότε ο Τελέσφορος προσπάθησε να καταλάβει την Ηλεία για τον εαυτόν του. Πήρε από το ιερό της Ολυμπίας πενήντα τάλαντα, οργάνωσε ένα στρατό μισθοφόρων και οχύρωσε την Ακρόπολη. Αργότερα, όταν έμαθε ότι ο Πτολεμαίος κινήθηκε εναντίον του, έφυγε από την Ηλεία και πήγε στην Κυλλήνη, αλλά υποχρεώθηκε να επιστρέψει τα χρήματα στην Ολυμπία.
Από το 308 έως το 281 π.Χ., η Ηλεία βρίσκονταν κάτω από την Μακεδονική ηγεμονία του Κάσσανδρου, Δημήτριου Πολιορκητή και Αντίγονου Γονατά.
Το 271 π.Χ., ο τύραννος Αριστόδημος κυβέρνησε την Ηλεία για έξι μήνες. Εξολόθρευσε τους πολιτικούς του αντιπάλους και έκλεψε τις περιουσίες τους. Μια ευγενής γυναίκα, η Μεγιστώ, αντιτάχθηκε στην τυραννία του και όταν ο Αριστόδημος έψαξε να βρει τον γιο της για να τον σκοτώσει, αυτή τον φανέρωσε λέγοντας, ότι είναι προτιμότερο να τον δει να πεθαίνει παρά να είναι σκλάβος. Οι Ηλείοι σύντομα με συνωμοσία σκότωσαν τον Αριστόδημο και ανήγειραν άγαλμα στην Ολυμπία, στον Κύλωνα, τον άνδρα που τον δολοφόνησε.
Κατά την διάρκεια του Χρεμωνιδείου πολέμου, 267-262 π.Χ., η Ηλεία και η Σπάρτη πολέμησαν εναντίον του Αντίγονου Γονατά, αλλά έχασαν τον πόλεμο.
Το 245 π.Χ., η Ηλεία πολέμησε τους Αρκάδες και Αχαιούς και κατέκτησε πολλές πόλεις μεταξύ αυτών το Λάσιο, την Ψωφίδα και πιθανώς το Λέπρεο. Ο Άρατος, αρχηγός της Αχαϊκής Συμμαχίας, εισέβαλε στην Ηλεία, αλλά αναγκάστηκε να γυρίσει πίσω, όταν έμαθε ότι ο βασιλέας Κλεομένης της Σπάρτης ερχόταν προς βοήθεια τους. Η Ηλεία άλλαξε το πολιτικό της σύστημα πολλές φορές.
Το 220 π.Χ., οι Ηλείοι συμμάχησαν με τους Αιτωλούς εναντίον της Σπάρτης.
Το 219 π.Χ., λεηλάτησαν την Αχαϊα και την Αρκαδία, αλλά οι Αχαιοί με την βοήθεια των Μακεδόνων νίκησαν την Ηλεία στον Στύμφαλο και πήραν υπό την κατοχή τους τις πόλεις Λάσιο και Ψωφίδα. Μεγάλη λεηλασία και καταστροφή υπέστη τότε η Ηλεία, η οποία έχασε πολλές πόλεις.
Το 218 π.Χ., ο Φίλιππος Ε' εισέβαλλε στην Ηλεία και το 217 π.Χ., οι Ηλείοι αναγκάσθηκαν να συνθηκολογήσουν.
Το 212 π.Χ., οι Ηλείοι και Ρωμαίοι πολέμησαν εναντίον των Μακεδόνων και Αχαιών. Κατά την διάρκεια του Μακεδονικού πολέμου, 200-197 π.Χ., οι Ηλείοι έγιναν σύμμαχοι ξανά με τους Ρωμαίους, αλλά απογοητεύθηκαν όταν οι Ρωμαίοι έδωσαν την Τριφυλία και την Ηραία, στους Αχαιούς.
Το 191 π.Χ., οι Ηλείοι εντάχθηκαν στην Αχαϊκή Συμμαχία και το συνέδριο της Συμμαχίας, το 189 π.Χ., έλαβε μέρος στην Ηλεία.
Ρωμαϊκή Εποχή[]
Η Ηλεία είχε πάντα καλές σχέσεις με τους Ρωμαίους και όταν ο Μόμμιος κατέλαβε την Πελοπόννησο το 146 π.Χ., δεν την λεηλάτησε, αλλά αντιθέτως πρόσφερε είκοσι μία επιχρυσωμένες ασπίδες στο ναό του Διός, για την νίκη του.
Το 87 π.Χ., ο Σύλλας λεηλάτησε την Ολυμπία, για να κάνει πόλεμο εναντίον του Μιθριδάτη, αλλά μετά την επιτυχή έκβαση του πολέμου έδωσε την μισή περιοχή των Θηβαίων, στους Ηλείους. Γενικά η Ολυμπία και η υπόλοιπη Ηλεία ωφελήθηκε από τους Ρωμαίους και κατά τον δεύτερο αιώνα μ.Χ., η Ηλεία ευημερούσε.
Το 267 π.Χ., οι Γότθοι λεηλάτησαν την Ολυμπία, καθώς και άλλες πόλεις της Ελλάδος.
Το 393 μ.Χ., οι Αγώνες καταργήθηκαν από τον Θεοδόσιο Ι. Ήταν ο ίδιος χρόνος, όπου το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός, το έργο του Φειδία, μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη και καταστράφηκε αργότερα στην μεγάλη πυρκαγιά του Λαυσείου, το 476 μ.Χ.
Το 395 μ.Χ., η Ηλεία λεηλατήθηκε ξανά από τον βασιλέα Αλάριχο των Βησιγότθων.
Βυζαντινή Εποχή[]
Το 467 μ.Χ., οι εισβολείς έκαναν μεγάλη καταστροφή στην Ηλεία.
Στον 6ον αιώνα μ.Χ., ένας μεγάλος και καταστρεπτικός σεισμός, κατέστρεψε ότι είχε απομείνει και οι ποταμοί Αλφειός και Κλάδιος κάλυψαν με λάσπη τα χαλάσματα, τα οποία επανήλθαν στο φως τον 19ον αιώνα μ.Χ.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
Κίνδυνοι Χρήσης |
---|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)