Κύπρος
- Νήσος, ιστορική χώρα και κράτος της Μεσογείου Θάλασσας.
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Κύπρος" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "Καρπασία".
Είναι πιθανόν αρχικά οι Αχαιοί/Αιολείς ( = Μυκηναίοι) κατά τους 13-12ο Αιώνα π.Χ. να αποκαλούσαν όλη την νήσο "Καρπασία" (~ Κάρπασος) οπότε η σύγχρονη ονομασία να προήλθε από παραφθορά αυτής της λέξης (με αναγραμματισμό των π,ρ).
Επίσης, ίσως σε ακόμη αρχαιότερη εποχή ονομασία αυτή να είχε προέλθει από την λέξη "Καλυψώ"
- Καρπασός > *Καρυπασός > *Καλυπασός > *Καλυπσός > Καλυψώ
Ενδεχομένως λοιπόν, η Κύπρος να ήταν η "νήσος της Καλυψούς" πριν οι μυθογράφοι της Γεωμετρικής Εποχής μεταφέρουν τις ονομασίες των θαλάσσιων τόπων από την Ανατολική Μεσόγειο στην Δυτική εφόσον η Ανατολή είχε γίνει αρκετά γνωστή, σε γενικές γραμμές, και δεν περιέκλειε πλέον "πέπλους μυστηρίου" όπως η Δύση.
Μορφολογία[]
- Όρη
- Αώιον Όρος (με μία κορυφή Όλυμπος) (σημ. Τρόοδος)
- Κυπριακά Κεραύνια Όρη (με μία κορυφη Κόρνος) (σημ. Πενδάκτυλος) (πιθανώς σε αυτά αναφέρεται ο Διόδωρος στα περί Αιγίδος)
- Ποταμοί (από το Αώιο)
- Σέραχος Ποταμός
- Απλιεύς Ποταμός (~ Πεδιαίος)
...
Γεωγραφία[]
Οι ιστορικές πόλεις της Κύπρου είναι:
α) Παράκτιες
- Κάρπασος
- Πάφος
- Κούριον
- Ἀμαθοῦς
- Κίτιον
- Θρόνοι
- Ἀμμόχωστος
- Σαλαμίς
- Κερωνία ἢ Κεραυνία (Κερύνεια)
- Λάπηθος
- Σόλοι
- Μάριον ( ~ Ἀρσινόη)
β) Μεσόγειες
Ιστορία[]
Νεολιθική Εποχή (7000 - 3900 π.Χ.)[]
- Νεολιθική ΙΑ (7000 - 5310 π.Χ.) (Ακεραμική περίοδος).
Υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα σε διάφορες θέσεις
- Νεολιθική ΙΒ (5310 - 4500 π.Χ.) (Πρωτοκεραμική περίοδος).
Υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα σε διάφορες θέσεις
- Νεολιθική ΙΙ (4500-3900 π.Χ.) (Κεραμική περίοδος).
Επίσης ευρήματα σε διάφορες θέσεις. Χαρακτηριστική κεραμική με "κτενιστή" διακόσμηση. Ιδιομορφίες που παρατηρούνται σε δύο συνοικισμούς οδηγούν στην υπόθεση για πιθανή άφιξη και εγκατάσταση αποίκων από Μικρά Ασία ή Συρία/Παλαιστίνη
Χαλκολιθική Εποχή (3900 - 2500 π.Χ.)[]
- Χαλκολιθική Ι (3900-2900 π.Χ.):
Επίσης υπάρχουν ευρήματα. Ανακάλυψη του χαλκού με περιορισμένη εκμετάλλευσή του.
- Χαλκολιθική ΙΙ 2900 - 2500 π.Χ.
Αρκετά ευρήματα
Πρώιμη Χαλκοκρατία (2500 - 1900 π.Χ.)[]
Πρώιμη Χαλκοκρατία Ι (2500 - 2075 π.Χ).[]
Έναρξη εντατικής εκμετάλλευσης του χαλκού.
Πρώιμη Χαλκοκρατία ΙI (2075 - 2000 π.Χ.)[]
Συνέχιση εκμετάλλευσης του χαλκού.
Πρώιμη Χαλκοκρατία III (2000 - 1900 π.Χ.)[]
Έναρξη εμπορίας του χαλκού. Πρώτες επαφές με τις χώρες της Εγγύς Ανατολής και με το Αιγαίο. Συνοικισμοί Βουνών Β', Λαπήθου Καλαβασού, Επισκοπής, Λεμεσού, Λάρνακας, Κοτσιάτη, Μαργί, Αγίου Σωζομένου, Δένειας και Αυδήμου.
Μέση Χατλκοκρατία (1900 - 1650 π.Χ.)[]
1900-1650 π.Χ.[]
Μέση εποχή του Χαλκού: Εσωτερικές διαταραχές ανάμεσα σε νοτιανατολικούς και βορειοδυτικούς για διαχείριση των μεταλλείων και εύφορης γής. Κτίζονται φρούρια (Νιτοβίκλα κ.ά.). Ο συνοικισμός της Καλοψίδας βασικό εμπορικό κέντρο. Πυκνές επαφές με τις γύρω χώρες. Πιθανή εγκατάσταση αποίκων από κοντινές χώρες. Αρχίζει να αναπτύσσεται η Έγκωμη.
Ύστερη εποχή του χαλκού (1650 - 1050 π.Χ)[]
1650-1400 π.Χ.[]
Ύστερη εποχή του Χαλκού ΙΑ και ΙΒ: Ανάπτυξη της Έγκωμης. Εμφάνιση της Κυπρομινωικής γραφής. Ετεοκύπριοι
1400-1300 π.Χ.[]
Πρώτος μυθικός βασιλέας της Κύπρου ο Αώος
που μάλλον απηχεί κατάκτηση από προ-Κίλικες ( Αώα (Que) ~ Κιλικία)
Ύστερη εποχή του Χαλκού ΙΙΑ: Εγκατάσταση Αχαιών/Μυκηναίων εμπόρων στις παραλιακές κυρίως πόλεις του νησιού. Ανάπτυξη των πόλεων και έναρξη δημιουργίας των μεγάλων αστικών κέντρων. Εμφάνιση μυκηναϊκών αγγείων του ζωγραφικού ρυθμού.
1300-1230 π.Χ.[]
Ύστερη εποχή του Χαλκού ΙΙΒ: Ανάπτυξη στενότερων σχέσεων με τον ελλαδικό χώρο και με την Εγγύς Ανατολή.
1230-1190 π.Χ.[]
Ύστερη εποχή του Χαλκού ΙΙΙΑ: Αποικισμός της Κύπρου από τους Αχαιούς και έναρξη εξελληνισμού της.
Ο αποικισμός διήρκεσε μεγάλο διάστημα (1210 - 1000 π.Χ.). Δημιουργία νέων πόλεων, που οργανώνονται στη συνέχεια σε ανεξάρτητες πολιτείες-βασίλεια.
1190-1150 π.Χ.[]
Ύστερη εποχή του Χαλκού ΙΙΙΒ: Επιδρομές των "Λαών της Θάλασσας".
1150-1050 π.Χ.[]
Ύστερη εποχή του Χαλκού ΙΙΙC: Κάθοδος των Δωριέων στην νήσο το 1100 π.Χ. Εν αντιθέσει με τον Ελλαδικό χώρο, οι Δωριείς στην Κύπρο εγκαταστάθηκαν ειρηνικά και άρχισε η συμβίωση των δυο ελληνικών φύλων. Επικράτησε, όμως, η διάλεκτος των Αχαιών Αρκάδων και μέχρι το 330 π.Χ. οι Έλληνες του νήσου ομιλούσαν την αρκαδοκυπριακή (νοτιο-αχαϊκή) διάλεκτο, που προερχόταν απευθείας από την αχαϊκή/μυκηναϊκή των πρώτο-ελληνικών χρόνων.
Νέα κύματα Αχαιών αποίκων εγκαθίστανται στην Κύπρο. Ο αποικισμός κράτησε πολύ καιρό (1210 π.Χ.- 1000 π.Χ.) Καταστροφή των κυπριακών πόλεων από σεισμούς. Μερικές εγκαταλείπονται.
Κυπρογεωμετρική εποχή (1050 - 725 π.Χ.)[]
1050-950 π.Χ.[]
Κυπρογεωμετρική Ι: Ανοικοδόμηση μερικών πόλεων και ίδρυση νέων
950-725 π.Χ.[]
Κυπρογεωμετρική ΙΙ και ΙΙΙ: Σκοτεινή περίοδος, ιδίως ο αιώνας από το 950 μέχρι το 850 π.Χ. (Κυπρο γεωμετρική ΙΙ περίοδος). Κατά την Κυπρογεωμετρική ΙΙ περίοδο εγκαθίστανται στην Κύπρο Φοίνικες ,που κυριαρχούν κυρίως στην πόλη του Κιτίου, η οποία και γίνεται η κύρια και ισχυρότερη αποικία τους στη νήσο. Ακμάζουν επίσης οι πόλεις Σαλαμίς, Πάφος, Κούριον, Σόλοι, ενώ αρχίζει να αναπτύσσεται και η Αμαθούς.
Οι Φοίνικες εγκαταστάθηκαν στη νήσο λόγω του φυσικού πλούτου και της γεωγραφικής της θέσης.
Κυπροαρχαϊκή εποχή (725 - 475 π.Χ.)[]
725-600 π.Χ.[]
Κυπροαρχαϊκή Ι: Κυριαρχία των Ασσυρίων επί της Κύπρου (περίπου από το 709 μέχρι το 669 π.Χ.).
Τα κυπριακά βασίλεια βρίσκονται υπό καθεστώς υποτέλειας και πληρώνουν φόρους.
Επιγραφή στη στήλη του Ασσύριου βασιλέα Σαργώνος Β' που βρέθηκε στο Κίτιον αναφέρει ότι 7 Κύπριοι βασιλείς που αναγνώρισαν την Ασσυριακή κυριαρχία περί το 709 π.Χ.
Στο "πρίσμα" του βασιλέα Εσσαρχαδώνος (673/2 π.Χ.) αναγράφονται 10 κυπριακές πόλεις που πλήρωναν φόρο: Ιδόλιον, Χύτροι, Πάφος, Κούριον, Ταμασσός, Κίτιον, Σαλαμίς, Σόλοι, Λήδρα και Αμαθούς.
Μετά την ασσυριακή κυριαρχία, η Κύπρος παρέμεινε ανεξάρτητη για ένα μικρό χρονικό διάστημα.
600-475 π.Χ.[]
Κυπροαρχαϊκή ΙΙ: Η σύντομη περίοδος ανεξαρτησίας της Κύπρου συνεχίζεται μέχρι το 565 π.Χ., συμπληρώνοντας ένα περίπου αιώνα.
Στη συνέχεια η νήσος έγινε υποτελές στους Αιγυπτίους. Τα κυπριακά βασίλεια διατήρησαν την αυτονομία τους αλλά πλήρωναν φόρους. Η αιγυπτιακή κυριαρχία διάρκεσε μέχρι το 546 π.Χ., οπότε αντικαταστάθηκε από την περσική κυριαρχία.
Το σύντομο όμως διάστημα της αιγυπτιακής κυριαρχίας άφησε τα ίχνη του στη νήσο με σαφείς επιδράσεις κυρίως στις τέχνες.
Η κυριαρχία των Περσών θα είναι μακρόχρονη (μέχρι το 332 π.Χ.).
Το 499 π.Χ. επανάσταση των Κυπρίων κατά των Περσών υπό τον Ονήσιλο της Σαλαμίνας, σε συνεργασία με τους επίσης επαναστατημένους Ίωνες, αποτυγχάνει. Μερικές κυπριακές πόλεις (Σόλοι, Πάφος) πολιορκούνται για μήνες πριν υποκύψουν και πάλι στους Πέρσες και τιμωρηθούν.
Οι Κύπριοι φιλοπέρσες, όπως ο βασιλέας της Σαλαμίνας Γόργος, μετέχουν στην Περσική εκστρατεία κατά της Ελλάδας το 480 π.Χ., που καταλήγει άδοξα με πανωλεθρία τους στη ναυμαχία της Σαλαμίνας.
Το 478 π.Χ. στάλθηκε στην Κύπρο στρατιωτική δύναμη με στόλο που αριθμούσε περισσότερες από 50 τριήρεις. Αρχηγός της εκστρατείας ήταν ο Παυσανίας, ο ηγέτης των Λακεδαιμονίων και αρχηγός των ενωμένων ελληνικών δυνάμεων που είχαν συντρίψει τους Πέρσες στη μάχη των Πλαταιών (479 π.Χ.)
Τον Παυσανία συνόδευσαν στην αποστολή του στην Κύπρο και δύο εξέχουσες φυσιογνωμίες των Αθηνών, ο Αριστείδης και ο Κίμων (ο δεύτερος σχετικά νέος ακόμη τότε). Η επιχείρηση αυτή είχε αρχικά κάποια επιτυχία και φαίνεται ότι μερικές Κυπριακές πόλεις είχαν απελευθερωθεί. Σύντομα όμως παρουσιάστηκε ανάγκη να ανακληθεί η αποστολή αυτή από την Κύπρο και να σπεύσει στον Ελλήσποντο. Αποτέλεσμα ήταν να παραμείνει και πάλι η Κύπρος στο έλεος των Περσών.
Το 459-8 π.Χ. η Αθήνα έστειλε στην Κύπρο στρατιωτική δύναμη από στόλο 200 πλοίων, με αρχηγό το Χαριτιμίδη. Και πάλι όμως άλλες προτεραιότητες που προέκυψαν, οδήγησαν τους Αθηναίους σε νεότερες αποφάσεις που στην περίπτωση αυτή, αποδείχθηκαν καταστροφικές για τους ίδιους. Συγκεκριμένα, ενώ ο αθηναϊκός στόλος βρισκόταν στην περιοχή της Κύπρου πολεμώντας κατά των Περσικών και Κυπριακών φιλοπερσικών δυνάμεων, στην Αίγυπτο εξερράγη επίσης επανάσταση κατά της Περσικής κυριαρχίας με αρχηγό τον Ινάρω. Οι Αθηναίοι απέσπασαν τότε τα στρατεύματά τους από την Κύπρο και τα έστειλαν προς ενίσχυση των Αιγυπτίων. Η Κύπρος αφέθηκε και πάλι στη μοίρα της, ενώ στην Αίγυπτο οι αθηναϊκές δυνάμεις τελικά κατατροπώθηκαν.
Την άνοιξη του 449 π.Χ. στόλος με 200 πλοία απέπλευσε για την Κύπρο υπό τον Κίμωνα. Εξήντα από τα πλοία αποσπάστηκαν από το κύριο σώμα του στόλου με προορισμό την Αίγυπτο, για να υποστηρίξουν την ανταρσία του Αμυρταίου στο Δέλτα.
Στην Κύπρο υπήρχαν εγκατεστημένες Περσικές φρουρές στη Σαλαμίνα καθώς και στο Μάριο και το Κίτιο, (αν κρίνουμε από τις επιχειρήσεις του Κίμωνα), ενώ ο κύριος όγκος των Περσικών δυνάμεων στάθμευε στην Κιλικία, με αρχηγό το Μεγάβαζο.
Η επιχείρηση των Αθηναίων με αρχηγό τον Κίμωνα άρχισε από το Μάριο, που βρίσκεται στο πλησιέστερο σημείο από την Ελλάδα, και ήταν η πρώτη πόλη που θα συναντούσαν. Φαίνεται ότι το Μάριο έπεσε εύκολα και, σύμφωνα με νομισματικές μαρτυρίες, ο Κίμων αντικατέστησε το Φοίνικα βασιλέα του, Σασμά, με τον Στασίοικο. Αν μάλιστα κρίνουμε από τις αλλαγές που έγιναν την εποχή αυτή στο "ανάκτορο του Βουνιού", φαίνεται ότι ο Στασίοικος θα επέκτεινε την κυριαρχία του και στους Σόλους.
Στη συνέχεια ο Κίμων προχώρησε, παραπλέοντας τα δυτικά και τα νότια παράλια της Κύπρου, προς το Κίτιο, προπύργιο των Περσών και των Φοινίκων στην νήσο, και το πολιόρκησε. Όμως στη διάρκεια της πολιορκίας παρουσιάστηκαν μεγάλες δυσκολίες. Οι αθηναϊκές δυνάμεις, σύμφωνα με ορισμένες πηγές υπέφεραν από λοιμό. Ο Κίμων απέθανε αιφνίδια κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Κιτίου.
Η απώλεια του Κίμωνα ανάγκασε τους Αθηναίους να λύσουν την πολιορκία του Κιτίου.
Στην συνέχεια οι Αθηναίοι έκαναν μία τελευταία επίθεση κατά της Σαλαμίνας και έδωσαν νικηφόρα μάχη στην ξηρά, ενώ παράλληλα ο στόλος τους κατανίκησε στα ανοιχτά της πόλης τον εχθρικό. Οι δύο αυτές νίκες των δυνάμεων του Κίμωνα στην Κύπρο, λίγο ύστερα από το θάνατο του ιδίου, προκάλεσαν τη γνωστή επιγραμματική φράση ότι ο Αθηναίος στρατηγός και νεκρός ενίκα. Όμως κατά τις επιχειρήσεις στη Σαλαμίνα χάθηκε και ο Αναξικράτης, ο οποίος είχε αναλάβει την αρχηγία του εκστρατευτικού σώματος των Αθηναίων μετά το θάνατο του Κίμωνα. Σύμφωνα με τον Ισοκράτη , οι Αθηναϊκές απώλειες ήταν τεράστιες και μπορούν να συγκριθούν με τις καταστροφές στη Σικελία, στην Αίγυπτο και στους Αιγός Ποταμούς. Ο Ισοκράτης αναφέερει ότι οι Αθηναίοι έχασαν στην Κύπρο 150 τριήρεις. Η Κύπρος παρέμεινε και πάλι κάτω από την περσική κυριαρχία.
Ακολούθησε η εποχή του Ευαγόρου Α'
Μετά την καταστροφή του αθηναϊκού στόλου στους Αιγός ποταμούς, ο Αθηναίος στρατηγός Κόνων επειδή φοβήθηκε τις συνέπειες αν επέστρεφε στην Αθήνα, ζήτησε καταφύγιο στην Κύπρο κοντά στον Ευαγόρα. Από τότε οι δύο άντρες συνδέθηκαν με σταθερή φιλία. Ο Κόνων μεσολάβησε σε προσπάθεια ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιο, σύμμαχος των Σπαρτιατών, να συμμαχήσει με τον Ευαγόρα. Του πρότειναν έτσι συνοικέσιο με τον Οίκο του Ευαγόρα, αλλά το αρνήθηκε. Όμως δέχθηκε να ματαιώσει την αποστολή τριήρεων στους Σπαρτιάτες που είχε ήδη εξοπλίσει για το σκοπό αυτό. Ο Ευαγόρας μεσολάβησε, ώστε να ανατεθεί στον Κόνωνα η αρχηγία του περσικού στόλου και πραγματικά ο Φαρνάβαζος του την ανέθεσε. Ο ίδιος ο Φαρνάβαζος μάλιστα είχε επισκεφθεί την Κύπρο και παράγγειλε να του ετοιμάσουν στόλο από 100 τριήρεις δίνοντάς τους και βοήθεια από 500 τάλαντα.
Ο Ευαγόρας από την πλευρά του πρόσφερε 40 πλοία καθώς και μισθοφόρους. Έτσι ο Κόνων απέπλευσε από την Κύπρο για την Κιλικία Όταν ο στόλος βρισκόταν κοντά στην Καύνο εξέσπασε ανταρσία μεταξύ μισθοφόρων επειδή δεν πληρώθηκαν. Αρχηγός των στασιαστών ήταν Κύπριος στρατηγός από την Καρπασία. Ο Κόνωνας κατέπνιξε τη στάση φονεύοντας τους πρωταίτιους.
Το 392/1, ο Ευαγόρας αποτίναξε την Περσική κυριαρχία. Στην αρχή προσπάθησε να πείσει τις λοιπές Κυπριακές πόλεις να τον ακολουθήσουν. Εκείνες που αρνήθηκαν τη συνεργασία, επιχείρησε να τις καταλάβει. Η μεγαλύτερη αντίσταση προβλήθηκε από τις πόλεις Αμαθούντα, Σόλους και Κίτιο. Το 391 οι πόλεις αυτές έστειλαν κήρυκες στο βασιλέα Αρταξέρξη Β', το διάδοχο του Δαρείου, και του ζητούσαν βοήθεια για να μπορέσουν να αντιταχθούν στις πιέσεις του Ευαγόρα. Ο Αρταξέρξης ανέθεσε στον έπαρχο της Καρίας Εκατόμνω και το έπαρχο της Λυδίας Αυτοφραδάτη να επέμβουν στην Κύπρο.
Ο Ευαγόρας στράφηκε προςΑθηναίους, που, παρόλες τις οικονομικές τους δυσκολίες και τις καλές σχέσεις που διατηρούσαν τώρα με τους Πέρσες του έστειλαν 10 τριήρεις.
Τις επάνδρωσε ένας πλούσιος Αθηναίος, ο Αριστοφάνης Νικοδήμου μαζί με άλλους φίλους του. Με αρχηγό το ναύαρχο Φιλοκράτη τα καράβια απέπλευσαν για την Κύπρο. Δεν επέτυχαν όμως να φτάσουν στην Κύπρο, γιατί συνελήφθηκαν το 390 π.Χ. κοντά στη Ρόδο από το Σπαρτιάτη ναύαρχο Τελευτία.
Στο μεταξύ ο Ευαγόρας απευθύνθηκε για βοήθεια στον Ακόριδα, βασιλέα της Αιγύπτου που και αυτός βρισκόταν σε διάσταση με τους Πέρσες. Το 388 π.Χ. έκανε συμμαχία μαζί του και του παραχώρησε σημαντική βοήθεια. Άλλωστε και οι Αθηναίοι συμμάχησαν το 390/89 με τον Ακόριδα και πιθανότατα η συμμαχία αυτή να έγινε με τη μεσολάβηση του Ευαγόρα.
Τον ίδιο έτος οι Αθηναίοι ανέθεσαν Χαβρία να συνδράμει τον Ευαγόρα. Για το σκοπό αυτό μάλιστα διέκοψαν τις νικηφόρες επιχειρήσεις τους εναντίον των Σπαρτιατών και των Αιγινητών κοντά στην Αίγινα. Ο Χαβρίας με 800 πελταστές και 10 τριήρεις στις οποίες προστέθηκαν από την Αθήνα και άλλα πλοία και οπλίτες, ξεκίνησε για την Κύπρο. Σύμφωνα με το Διόδωρο και το Δημοσθένη σχεδόν ολόκληρη η νήσος είχε καταληφθεί από τον Ευαγόρα με την αθηναϊκή συνδρομή. Σύμφωνα μάλιστα με νομισματικές πηγές, πιστεύεται ότι αντικαταστάθηκε ο Φοίνικας βασιλέας του Κιτίου Μελκιάθων από τον Αθηναίο Δημόνικο, υιο του Ιππονίκου. Ακολούθησε η σύναψη της ειρήνης του Ανταλκίδα το 386 π.Χ..
Κυπροκλασσική εποχή (475 - 325 π.Χ.)[]
475-325 π.Χ.[]
Κυπροκλασική Ι και ΙΙ: Κυρίαρχη μορφή ο βασιλέας της Σαλαμίνας Ευαγόρας Α' (411-374 π.Χ.), που ηγείται πολύχρονων πολέμων κατά των Περσών, αναπτύσσοντας ταυτόχρονα και σημαντική διεθνή πολιτική. Στενότατες σχέσεις του με την Αθήνα, από την οποία δέχεται επανειλημμένες ανώτατες τιμές για προσφορά σπουδαίων υπηρεσιών.
Η κυπριακή πόλη Σαλαμίς καθίσταται το προπύργιο του Ελληνισμού στην Ανατολή.
Η Ανταλκίδειος Ειρήνη (386 π.Χ.) μεταξύ Αθηναίων και Περσών, αποδέχεται αθηναϊκή εγκατάλειψη της Κύπρου υπό περσική κυριαρχία και πλήττει καίρια τις απελευθερωτικές προσπάθειες του Ευαγόρα. Η περσική κυριαρχία συνεχίζεται, μέχρι τα χρόνια της θυελλώδους προελάσεως του Μεγάλου Αλεξάνδρου κατά των Περσών. Το 332 π.Χ. οι Κύπριοι βασιλιάδες προσχωρούν με το μέρος του Αλεξάνδρου και η περσική κυριαρχία τερματίζεται.
Κυπριακές δυνάμεις ενισχύουν τον Αλέξανδρο, ιδίως στην πολιορκία και κατάληψη της Τύρου, αρκετοί δε Κύπριοι ακολουθούν το Μακεδόνα στρατηλάτη στα βάθη της Ασίας.
Ελληνιστική Εποχή (325 - 50 π.Χ.)[]
325-150 π.Χ.[]
Οι Φοίνικες που κατοικούσαν στο Κίτιο από το 850 π.Χ., προστατεύονταν από τους Πέρσες κατά τη διάρκεια των Αρχαϊκών και Κλασσικών χρόνων. Όταν όμως η νήσος περιήλθε στα χέρια των Μακεδόνων Πτολεμαίων, προτίμησαν να φύγουν και να εγκατασταθούν στη μητρόπολη τους, τη Φοινίκη.
Έτσι από τον 3ο αιώνα π.Χ. η Κύπρος εξελληνίζεται πλήρως.
Μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου (323 π.Χ.) η Κύπρος γίνεται το μήλο της έριδος μεταξύ επιγόνων, κυρίως του Πτολεμαίου και του Αντιγόνου. Στρατιωτικές επιχειρήσεις και των δυο για κατάληψη της Κύπρου.
Κατάληψή της, για λίγο, από το Δημήτριο τον Πολιορκητή (γιο του Αντιγόνου), τελική όμως επικράτηση του Πτολεμαίου Α' του Λάγου.
Κατάργηση των κυπριακών βασιλείων (312 π.Χ.) και έναρξη της Κύπρου, ως ενιαίου χώρου, στο πτολεμαϊκό βασίλειο με έδρα την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Η Κύπρος διοικείται από στρατηγό / κυβερνήτη, Δημιουργία του Κοινού των κυπριακών πόλεων. Ανάπτυξη των τεχνών και οικοδόμηση λαμπρών δημοσίων κτιρίων (γυμνάσια, θέατρα κλπ. ).
150-50 π.Χ.[]
Συνέχιση της πτολεμαϊκής κυριαρχίας. Η Πάφος ακμάζει ιδιαίτερα, ως πρωτεύουσα της Κύπρου. Κατάληψη της Κύπρου από τους Ρωμαίους (58 π.Χ.).
Ρωμαϊκή Εποχή (50 π.Χ. - 330 μ.Χ.)[]
50 π.Χ.-330 μ.Χ.
Προσφορά της Κύπρου από τον Ιούλιο Καίσαρα και κατόπιν από το Μάρκο Αντώνιο στην Κλεοπάτρα την Μεγάλη της Αιγύπτου. Μετά την ήττα του δεύτερου στο Άκτιον (31 π.Χ.), η Κύπρος γίνεται οριστικά Ρωμαϊκή επαρχία.
Η Πάφος εξακολουθεί να είναι πρωτεύουσα της Κύπρου.
Διάδοση του Χριστιανισμού στην Κύπρο με τις περιοδείες των αποστόλων Παύλου, Βαρνάβα και Μάρκου (45 μ.Χ.) και Βαρνάβα και Μάρκου (49 μ.Χ.). Ίδρυση των πρώτων επισκοπών. Μαρτυρικός θάνατος του Bαρνάβα στη Σαλαμίνα. Σεισμός το 79 μ.Χ.
Μεγάλη εξέγερση των Εβραίων το 116 μ.Χ. με χιλιάδες νεκρούς (γίνεται λόγος για 240.000) και τεράστιες καταστροφές στη Σαλαμίνα η οποία ανοικοδομείται με ενίσχυση του αυτοκράτορα Αδριανού.
Εξακολουθεί να υφίσταται ο θεσμός του "Κοινού Κυπρίων". Η Κυπριακή Εκκλησία εκπροσωπείται με επισκόπους της στη σύνοδο της Νίκαιας (325 μ.Χ.). Η αχανής Ρωμαϊκή αυτοκρατορία διαχωρίζεται σε Ανατολική (Βυζαντινή) και Δυτική. Η Κύπρος υπάγεται στην Ανατολική.
Βυζαντινή εποχή (330 - 1191 μ.Χ.)[]
330-647 μ.Χ.[]
Πρωτοβυζαντινοί χρόνοι (Α' περίοδος): Ένταξη της Κύπρου στο Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος (330 μ.Χ.) υπό το Μέγα Κωνσταντίνο. Καταστρεπτικοί σεισμοί (332/3). Κίνημα του Καλόκαιρου και ήττα του από το Δαλμάτιο. Νέοι καταστροφικοί σεισμοί (342). Μεγάλη ανομβρία. Καταστροφή της Σαλαμίνας και ανοικοδόμησή της με την ονομασία Κωνσταντία. Επισκέψεις της αγίας Ελένης στην Κύπρο. Συμμετοχή της Κυπριακής Εκκλησίας στην πρώτη οικουμενική σύνοδο (325). Άγιος Σπυρίδων. Συμμετοχή της Κυπριακής Εκκλησίας στις συνόδους της Σαρδικής (343) και Κωνσταντινούπολης (381). Μέγας Επιφάνιος (τέλη 4ου αι.). Συμμετοχή της Κυπριακής Εκκλησίας στην τρίτη οικουμενική σύνοδο της Εφέσου (431) και αναγνώριση του αυτοκεφάλου της. Επικύρωση του αυτοκεφάλου από τον αυτοκράτορα Ζήνωνα (488). Οικοδόμηση πολλών παλαιοχριστιανικών βασιλικών στο νησί. Σχέσεις με την Κωνσταντινούπολη.
647-965 μ.Χ.[]
Πρωτοβυζαντινοί χρόνοι (Β' περίοδος): Περίοδος καταστροφικών αραβικών επιδρομών. Επιδρομή Μωαβία (647) και Αβού λ Άβάρ (653/4). Καταστροφή της Κωνσταντίας και άλλων πόλεων. Νέες καταστροφικές επιδρομές των Αράβων (743 Ουαλίντ Β',747,773,790 και 806 Αρούν αλ Ρασίντ 911/12 ο εξωμότης Δαμιανός). Από νωρίς πόλεις σημαντικές, όπως η Κωνσταντία και το Κούριον, αλλά και πολλοί άλλοι παράλιοι οικισμοί εγκαταλείπονται. Η Κύπρος υπό καθεστώς "ουδέτερης συγκυριαρχίας" Βυζαντινών και Αράβων. Οικοδόμηση των αρχικών φρουρίων στον Πενταδάκτυλο. Μετοικισία του κυπριακού πληθυσμού με απόφαση του Ιουστινιανού Β'στην Αρτάκη (Προποντίδα). Εκεί ιδρύθηκε η Νέα Ιουστινιανούπολη (692-698).Η Κύπρο έγινε οχυρό κατά των Εικονομάχων.Κατέφυγαν στη νήσο πολλοί μοναχοί από αραβοκρατούμενες περιοχές ή από βυζαντινές περιοχές που ήταν στον έλεγχο τον εικονομάχων. Οικοδόμηση πολλών εκκλησιών."Η χερσόνησος των Αγίων". Εκστρατεία του Νικηφόρου Φωκά κατά των Αράβων και οριστική απαλλαγή της Κύπρου από τους Άραβες, υπό του βυζαντινού στρατηγού Νικήτα Χαλκούτζη (965).
965-1191 μ.Χ.[]
Μεσοβυζαντινοί χρόνοι: Επανένταξη της Κύπρου στη βυζαντινή αυτοκρατορία (965). Η Λευκωσία πρωτεύουσα του νησιού. Αποσχιστικό κίνημα του Θεόφιλου Ερωτικού (1042). Αποσχιστικό κίνημα Ραψομάτη (1092). Ο δούκας Μανουήλ Βουτουμίτης στην Κύπρο. Ίδρυση μονής Κύκκου. Επιδρομή βενετικού στόλου στην Κύπρο (1122). Εκχώρηση εμπορικών προνομίων στην Κύπρο προς τους Βενετούς (1148) και διείσδυση των Δυτικών. Καταστροφικές επιδρομές του Ρεϋνάλδου Σιατιγιόν (1156), των Αιγυπτίων (1158) και του Ραϋμόνδου Τριπόλεως (1161) κατά της Κύπρου. Ίδρυση μονών Μαχαιρά, Αγίου Νεοφύτου, Χρυσορροϊάτισσας. Άγιος Νεόφυτος ο Έγκλειστος. Αποσχιστικό κίνημα Ισαακίου Κομνηνού (1185). Εισβολή του Ριχάρδου Λεοντόκαρδου (1191) και κατάληψη / λεηλασία της Κύπρου. Πώληση του νησιού στους Ναΐτες ιππότες (1191). Τέλος της βυζαντινής κυριαρχίας.
Μεσαιωνική εποχή, Φραγκοκρατία (1192 - 1489 μ.Χ.)[]
- Δες επίσης Βασίλειο της Κύπρου
1192-1570/71:
Πώληση της Κύπρου στον ευγενή Γουϊδο (Γκι) Λουζινιανό (1192), ο οποίος και γίνεται κύριος του νησιού. Μετά το θάνατό του, ο αδελφός του Αμωρύ Λουζινιανός γίνεται βασιλιάς της Κύπρου η οποία και αναγνωρίζεται ως βασίλειο (1197). Οργάνωση του νησιού σε βασίλειο δυτικού μεσαιωνικού τύπου. Εγκατάσταση δυτικών ευγενών-φεουδαρχών στο νησί. Οι Κύπριοι σε κατάσταση δουλείας. Εγκαθίδρυση της Λατινικής Εκκλησίας και δυτικών εκκλησιαστικών Ταγμάτων στο νησί και διωγμοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Οικοδόμηση ανακτόρων, καθεδρικών ναών των Λατίνων, κάστρων και άλλων οχυρώσεων. Ίδρυση λατινικών μονών. Εγκατάσταση ξένων εμπόρων στο νησί (Βενετών, Γενουατών, Καταλανών κ.ά.). Συχνές πολεμικές περιπέτειες με τις γύρω χριστιανικές χώρες. Συγκέντρωση μεγάλου πλούτου εξαιτίας του εμπορίου Ανατολής-Δύσης που διεξάγεται μέσω Κύπρου. Διαμάχες των Λουζινιανών με τους Βενετούς, τους Γενουάτες και τους λοιπούς που διατηρούν ισχυρές παροικίες στην Κύπρο. Βασιλεία 17 συνολικά βασιλιάδων και βασιλισσών της δυναστείας των Λουζινιανών, με πιο σημαντικούς τους Ούγο Α' (1205-1218), Ερρίκο Β', Ούγο Δ'(1324-1359), Πέτρος Α' (1359-1369) και Ιάκωβο Β' (1460-1473). Μεσαιωνικοί χρονογράφοι Λεόντιος Μαχαιράς και Γεώργιος Βουστρώνιος. Κατά καιρούς μεγάλες καταστροφές από επιδημίες, ανομβρίες και επιδρομές ακρίδων. Εισβολές των Γενουατών (1373-74) και των Μαμελούκων (1426) προκαλούν πολλές καταστροφές. Κατά την εποχή της άλωσης της Κωνσταντινούπολης (1453), βασίλισσα της Κύπρου η Ελένη Παλαιολογίνα. Μεταβίβαση της κυριαρχίας από την τελευταία βασίλισσα της Κύπρου Αικατερίνη Κορνάρο στη Δημοκρατία της Βενετίας (1489).
Βενετοκρατία (1489 - 1571 μ.Χ.)[]
Η Κύπρος επίσημα υπό βενετική κυριαρχία (1489). Κατάργηση του μεσαιωνικού κυπριακού βασιλείου. Ανέγερση νέων οχυρώσεων στη Λευκωσία, ενίσχυση των οχυρώσεων στην Αμμόχωστο και εγκατάλειψη αρκετών φρουρίων που καταστρέφονται. Η Κύπρος διοικείται από Βενετούς αξιωματούχους. Τουρκική εισβολή (1570) και αδυναμία της Βενετίας και των λοιπών Δυτικών να προσφέρουν επαρκή βοήθεια. Άλωση της πρωτεύουσας Λευκωσίας από τους Τούρκους (9.9.1570) και πολιορκία της Αμμοχώστου που αναγκάζεται να παραδοθεί μετά από 11 μήνες (5.8.1571).
Οθωμανική αυτοκρατορία, Τουρκοκρατία (1571 - 1878 μ.Χ.)[]
Εδραίωση της τουρκικής κυριαρχίας. Η Κύπρος τμήμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Εγκατάσταση Τούρκων στο νησί. Εκδίωξη Λατίνων και Λατινικής Εκκλησίας και παλινόρθωση της Ορθόδοξης Κυπριακής Εκκλησίας. Προσπάθειες υποκινούμενες από τους Βενετούς και άλλους δυτικούς για εξεγέρσεις και εκδίωξη των Τούρκων αποτυγχάνουν. Επιδημίες πανώλης με μεγαλύτερη εκείνη του 1691 που εξολοθρεύει το ένα τρίτο του πληθυσμού. Η άγρια φορολογία, η κακοδιοίκηση και άλλες καταστάσεις οδηγούν σταδιακά ολόκληρη την Κύπρο σε πλήρη παρακμή. Επιδρομές ακρίδων και άλλες συμφορές, κατά καιρούς. Παρατηρείται το φαινόμενο του εξισλαμισμού πολλών Χριστιανών, που αρχικά παραμένουν Κρυπτοχριστιανοί (Λινοβάμβακοι). Διάφορες εξεγέρσεις κατά καιρούς, κυρίως κοινωνικού χαρακτήρα. Μέγας δραγουμάνος Χατζηγεωργάκης Κορνέσιος. Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός (1810- 1821). Ίδρυση της Ελληνικής Σχολής στη Λευκωσία (1812). Εκτέλεση αρχιεπισκόπου Κυπριανού και πολλών άλλων Ελλήνων (Ιούλης, 1821). Συμμετοχή πολλών Ελλήνων Κυπρίων στην ελληνική επανάσταση. Επαναστατικά κινήματα στην Κύπρο των Ν. Θησέως, Ιωαννικίου και Γκιαούρ Ιμάμη (1833) που καταπνίγονται. Γαλλικές, γερμανικές, αγγλικές και αιγυπτιακές βλέψεις επί της Κύπρου. Γέννηση του ενωτικού κινήματος στην Κύπρο αμέσως μετά την απελευθέρωση τμήματος της Ελλάδα, επί ημερών Ιωάννη Καποδίστρια. Μεταρρυθμίσεις Χαττισερίφ (1839) και Χάττιχουμαγιούν (1856). Ο σουλτάνος παραχωρεί την Κύπρο στην Αγγλία (1878).
Αγγλοκρατία (1878 - 1960 μ.Χ.)[]
Το Ηνωμένο Βασίλειο καταλαμβάνει αναίμακτα την Κύπρο (1878). Αναζωπύρωση του εθνικού αιτήματος των Ελλήνων Κυπρίων για ένωση με την Ελλάδα. Δημιουργία σταδιακά συνθηκών ανάπτυξης του νησιού και έναρξη εκτέλεσης έργων υποδομής. Προσάρτηση της Κύπρου από την Αγγλία (1914). Προσφορά της Κύπρου στην Ελλάδα, αμέσως μετά, απορρίπτεται. Μεθόδευση του ενωτικού αγώνα. Η Κύπρος ανακηρύσσεται αποικία του Στέμματος (1925). Εξέγερση των Ελλήνων Κυπρίων (Οκτώβρης του 1931). Εξορία επισκόπων και άλλων ηγετών κι επιβολή σκληρών δικτατορικών μέτρων. Συμμετοχή Κυπρίων εθελοντών στο Β' Παγκόσμιο πόλεμο. Ανασυγκρότηση της Κυπριακής Εκκλησίας (1948) και επαναφορά του ενωτικού αιτήματος. Ενωτικό δημοψήφισμα (15.1.1950). Εκλογή ως αρχιεπισκόπου του Μακαρίου Γ' (1950). Πρώτη (ελληνική) προσφυγή στον ΟΗΕ για αυτοδιάθεση της Κύπρου (1954) και δεύτερη (1955). Έναρξη ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα (1.4.1955) υπό τον συνταγματάρχη Γεώργιο Γρίβα, αρχηγό της Ε.Ο.Κ.Α. Κήρυξη κατάστασης εκτάκτου ανάγκης από τον κυβερνήτη Χάρτιγκ (27.12.1955). Συνομιλίες Μακαρίου-Χάρτιγκ χωρίς αποτέλεσμα, και εξορία του πρώτου από το δεύτερο (9.3.1956). Αποτυχία προσπαθειών του λόρδου Ράντκλιφ για επιβολή νέου συντάγματος (1956). Τρίτη (ελληνική) προσφυγή στον Ο.Η.Ε (1957). Απελευθέρωση του Μακαρίου από την εξορία του στις Σεϋχέλλες, αλλά απαγόρευση επιστροφής του στην Κύπρο (29.3.1957). Τέταρτη (ελληνική) προσφυγή στον Ο.Η.Ε (1957). Επιθέσεις σε μεγάλη κλίμακα των Τουρκοκυπρίων κατά των Ελλήνων του νησιού, με αγγλική υποκίνηση (Ιούνης, 1958). Πέμπτη (ελληνική) προσφυγή στον Ο.Η.Ε (Σεπτέμβρης, 1958). Απειλές των Βρετανών για προώθηση διχοτομικού σχεδίου Μακμίλαν. Ελληνοτουρκικές συνομιλίες καταλήγουν σε συμφωνία στη Ζυρίχη, που προσυπογράφεται λίγες μέρες αργότερα στο Λονδίνο (Φεβρ., 1959), για δημιουργία της ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας. Λήξη του ένοπλου αγώνα. Ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος επιστρέφει στην Κύπρο (1.3.1959). Μεταβατική περίοδος. Ο Γρίβας αναχωρεί για την Ελλάδα (17.3.1959). Ο Μακάριος εκλέγεται πρώτος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας (13.12.1959). Επίσημη εγκαθίδρυση της ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας (16.8.1960).
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
- Ηγεμόνες Κύπρου
- Αλασία
- Κύπριοι
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
Κίνδυνοι Χρήσης |
---|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)