Λυδία
- Μία ιστορική χώρα της Μικράς Ασίας.
Ετυμολογία[]
Το όνομα "Λυδία", ενδεχομένως, συνδέεται ετυμολογικά με την λέξη "Lukka" (Λυκκία <Λυκτία <Λυττία < Λυδία).
Είναι αρκετά βέβαιο ότι οι κάτοικοι της Ελλάδας στην Μυκηναϊκή Εποχή αποκαλούσαν "Λυκία" την μετέπειτα Λυδία της Κλασσικής Εποχής καθώς ο Ιοβάτης, βασιλέας της Λυκίας, φαίνεται ότι ταυτίζεται με τον Μadduwata, βασιλέα της Arzawa.
Ο Όμηρος χαρακτηρίζει την Λυκία, "εριβώλακα" ( = γονιμότατη) χαρακτηρισμό που προφανώς δεν θα έδινε στην ορεινή Λυκία της Κλασσικής Εποχής
Γεωγραφία[]
Μικρά Ασία
|
---|
Χώρες
|
Δυτική Μικρά Ασία |
|
Μέση Μικρά Ασία |
Ανατολική Μικρά Ασία |
Συνορεύει με τις εξής χώρες:
- Β: η Μυσία
- Ν: η Καρία.
- Δ: το Αιγαίο Πέλαγος
- Α: η Φρυγία
Μορφολογία[]
Οι σημαντικότερες οροσειρές της είναι:
- προς Β. το Τήμνο και ο Σίπυλος,
- στο μέσον της χώρας ο Τμώλος με την υψηλότερη κορυφή την Τέμψη (2129μ) και
- η Μεσωγίς στα νότια.
Μικρότερα όρη ήταν:
- ο Πακτύης
- ο Πάγος, ο Όλυμπος,
- οι δύο Μαστοί ή Μαστουσία (σημ. οι Δυο Αδελφοί), και
- στην Ερυθραία χερσόνησο, ο Μίμας, το Άργενον και ο Κώρυκος.
- Κολοφών όρος άνωθεν της ομώνυμης πόλης
Οι σημαντικότεροι ποταμοί της είναι:
- ο Έρμος με τους παραπόταμους τον Πακτωλό (τον χρυσορρόη ) και το Ύλο,
- ο Κάυστρος Ποταμός, και στα νότια
- ο Μαίανδρος Ποταμός.
- Οι σημαντικότερες λίμνες της είναι:
- Γυγαία (η νεότερα Καλόη),
- η Σαλόη,
- η Τορρηβία,
- οι Σεληνούσιες και
- το Πηγάσιο.
Δημογραφία[]
- Οι λαοί που την κατοίκησαν σε διάφορες ιστορικές περιόδους ήταν:
Πόλεις[]
Στην εύφορη αυτή χώρα κτίσθηκαν σε διάφορες εποχές των αρχαίων χρόνων πολλές πόλεις εκ των οποίων σπουδαιότερες ήταν:
- η Ακρασός στην αρχή του Κάυστρου π.,
- η Ανίκητος αμφιβόλου θέσεως,
- η Απολλωνίς παρά τα όρια της Μυσίας,
- το Απόλλωνος Ιερόν,
- η Αττάλεια,
- η Αυρηλιόπολις μεταξύ Τάλλεων και Αττάλειας,
- η Βάγις στην δεξιά όχθη του Έρμου,
- η Βρίουλα,
- ο Γόρδιος,
- η Ιουλία,
- η Δάλδις,
- το Διός Ιερόν,
- η Ερμοκαπηλία,
- η Σιπύλεια Ηράκλεια,
- η Θυάτειρα,
- η Θυεσός,
- η Ιεροκαισάρεια,
- οι Καστριανοί,
- οι Κυλβιανοί,
- η Κλάνονδα,
- η Μαιονία,
- η Σιπύλεια Μαγνησία,
- τα Μάσταυρα,
- οι Μοστηνοί,
- η Νάκρασα,
- η Νύσα,
- οι Σαΐτται,
- οι Σάρδεις η αρχαία πρωτεύουσα του κράτους της Λυδίας στους πρόποδες του Τμώλου και στις όχθες του Πακτωλού,
- η Σίλανδος,
- τα Τόμαρα,
- οι Τράλλεις,
- η Ύπαιπα,
- η Υρκανίς,
- η Φιλαδέλεφεια,
- το Κτίσμα του Άτταλου του Φιλάδελφου κ.ά.
Ιστορία[]
Αρχαία χώρα στη Μικρά Ασία, η παρά τον Όμηρο Μαιονία. Οι κάτοικοί της ονομάζονταν Λυδοί και κατά περιοχές Ίωνες και Αιολείς.
Το ανατολικό μέρος αυτής που την διέρρεε ο Έρμος ονομαζόταν «Κατακεκαυμένη» από την ηφαιστειώδη όψη του εδάφους. Στα δε παράλιά της εκτεινόταν η Ιωνία με την ιστορική Ιωνική Δωδεκάπολη στην οποία από νωρίς είχε προστεθεί και η Αιολική αποικία Σμύρνη.
Κοιλάδες του Έρμου και του Καΰστρου, Ακρωτήρια τη Μέλαινα που κατέληγε ο Μίμας, το Άργενο και το Κωρύκιο που κατέληγαν τα ομώνυμα όρη της Ερυθραίας και το Τρωγύλιο που κατέληγε η παραφυάδα της Μεσσωνίδας Μυκάλη. Κόλποι τους δύο μεγάλους ο Ερμαίος (της Σμύρνης) και ο Καΰστριος (της Εφέσου).
2η Χιλιετία π.Χ.[]
Πρώτοι κάτοικοι ήταν οι Χετταίοι. H ανάγνωση χετταϊκών επιγραφών από τον Forrer άφησε ενδείξεις ότι, όταν τη Λυδία κατείχαν οι Χετταίοι (περί το 1400 π.Χ), συγκυβερνούσαν εκεί και Έλληνες ηγεμόνες.
Προκλασσική Περίοδος[]
Πρώτη δυναστεία κατά παράδοση ήταν οι Αττυάδες \Οίκοι|Αττυάδες]] του Άττυος (θεότητα του κύκλου της θεάς Κυβέλης) που από το όνομα του γιου του, του Λυδού, είχε ονομασθεί της η χώρα.
Μετά τη δυναστεία του Άττυος ακολούθησε η δυναστεία των "Λυδών Ηρακλειδών", δια του Άγρωνος, γιου του Νίνου και εγγονού του Βήλου, που ήταν γιος του Αλκαίου και εγγονός του Ηρακλή.
Από αυτή την γενεαλογία προερχόταν ο Άγρων αρχηγέτης αυτών των Ηρακλειδών. Η δυναστεία αυτή κατά τον Ηρόδοτο βασίλευσε συνεχώς στη Λυδία «παίς παρά πατρός εκδεκόμενος την αρχήν» 505 έτη δηλαδή από το 1200 π.Χ. που καταλύθηκε το κράτος των Χετταίων μέχρι το 687, όταν ο Μερμνάδης Γύγης σε συνεννόηση με τη βασίλισσα φόνευσε το τελευταίο Ηρακλείδη βασιλέα της Λυδίας, Κανδαύλη και το γιο του Μύρση.
Φαίνεται όμως ότι για κάποιο χρονικό διάστημα, επί δυναστείας των Ηρακλειδών, η Λυδία, όπως ισχυρίζονται πολλοί αλλά δεν έχει αποδειχθεί από επίσημες πηγές, διατελούσε υπό επικυριαρχία των Ασσυρίων, η Λυδία ήταν υποτελής της Ασσυριακής Αυτοκρατορίας.
Κλασσική Εποχή[]
Με την άνοδο στο θρόνο της Λυδίας του Γύγου αρχίζει και η καθαρά ιστορική περίοδος της χώρας.
Η νέα Δυναστεία των Μερμναδών επεκτείνει τη κυριαρχία της προς Δ. και ακολουθεί η προσάρτηση των ελληνικών παράλιων πόλεων:
- Έφεσος,
- Σμύρνη,
- Φώκαια,
- Κολοφώνα,
- Κλαζομενές,
- Ερυθρές,
- Αιγές,
- Γρύνιο,
- Μύρρινα,
- Νότιο,
- Λέβεδος,
- Κλάρος,
- Νέο Τείχος,
- Τέως,
- Ιωνία|,
- Λάρισα κ.ά.
Η δημιουργία και ναυτικής Λυδικής δύναμης δεν έγινε δυνατή.
Ο Γύγης προσπάθησε να απαλλαγεί από τους Ασσύριους και το κατόρθωσε (652 - 647 π.Χ.). Τότε ακριβώς είχαν αποστατήσει κατά των Ασσυρίων η Ελυμαΐς, η Χαλδαία, η Συρία, και η Παλαιστίνη.
Λυδο-Ιωνικοί Πόλεμοι[]
Στη συνέχεια ο Γύγης έστρεψε τη προσοχή του στη Αιολίδα και μετά στις Ιωνικές πόλεις επωφελούμενος διαίρεσης και αντιζηλιών και προκειμένου θέσει και τα Ιερά υπ΄ αυτού, ο περιστοιχιζόμενος από ποιητές και Ελλήνων τυράννων Μερμνάδης, έστειλε πλούσια δώρα στους Δελφούς.
Τον Ιωνικό αυτό πόλεμο συνέχισε ο γιος του Άρδυς Β'. Και ενώ οι Σμυρναίοι κατάφεραν να αντισταθούν στους Λυδούς η Πριήνη κυριεύθηκε, ενώ κινδύνευσε η Μίλητος όταν στη Λυδία και Ιωνία επιδρομή των Κιμμερίων διέκοψε τις επιχειρήσεις.
Μετά τη θυελλώδη αποχώρηση των Κιμμερίων ο Ιωνικός πόλεμος επαναλήφθηκε (623 π.Χ.) από τον διάδοχο του Άρδυ, Σαδυάττη (628 - 616) που στράφηκε, μετά την υποταγή της Φρυγίας, κατά της Μιλήτου, που όμως ούτε αυτός ούτε ο διαδεχθείς αυτόν Αλυάττης Β' κατάφεραν να την καταλάβουν.
Μηδο-Λυδικός Πόλεμος[]
Τότε και έγινε η εισβολή των Μήδων και ακολούθησε εξαετής πόλεμος. Τελικά, σύνορο των δύο χωρών ορίσθηκε ο ποταμός Άλυς.
Περσο-Λυδικός Πόλεμος[]
Κατά το 560 π.Χ. στο θρόνο της Λυδίας ανήλθε ο Κροίσος που κατάφερε με τη κατάληψη των πόλεων Έφεσος και Σμύρνη να καθυποτάξει όλους τους Ίωνες.
Και ενώ βρισκόταν στην ακμή της δόξας του και η πρωτεύουσα Σάρδεις ήταν εστία ακμαίου εμπορίου, εντευκτήριο σοφών και καλλιτεχνών επήλθε το τέλος με την μάταια και ατυχή συμμαχία με άλλους ηγεμόνες κατά του βασιλέως των Περσών Κύρου του Πρεσβύτερου ( - συμμαχία έκαναν οι Κροίσος της Λυδίας, Άμασις της Αιγύπτου και ο Λαβύνητος της Βαβυλωνίας.
Επελθόντος του Κύρου ο Κροίσος ηττήθηκε με αποτέλεσμα την άλωση των Σάρδεων (546 π.Χ.) και η καθυπόταξη της Ιωνίας. Έκτοτε η Λυδία, εκτός των παράλιων Ιωνικών πόλεων που μετά τους νικηφόρους πολέμους των Ελλήνων κατά των Περσών είχαν ανακτήσει την ελευθερία τους, αποτελούσε χώρα Περσικού κράτους.
Περσική Λυδία[]
Η Περσική Λυδία (Αρχαία περσική γλώσσα : Sparda) ήταν επαρχία της Περσικής Αυτοκρατορίας, βρισκόταν στην θέση του αρχαίου βασιλείου της Λυδίας με πρωτεύουσα τις Σάρδεις.
Ο Τάβαλος διορίστηκε ως πρώτος έπαρχος από τον Κύρο τον Μεγάλο, η διοίκηση του δεν διατηρήθηκε για πολύ και οι Λυδοί επαναστάτησαν.
Οι διάδοχοι του Μαζάρης και Άρπαγος κατέστειλαν επιτυχώς την εξέγερση.
Μετά τον θάνατο του Κύρου στην σατραπεία διορίσθηκε ο Οροίτης που κυβέρνησε την περίοδο του Καμβύση Β΄, εκμεταλλεύτηκε την χαοτική κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα, κατέλαβε την Σάμο και σκότωσε τον τύραννο Πολυκράτη.
Ο Δαρείος Α΄ της Περσίας φοβήθηκε την δύναμη του και διέταξε τον Βαγαίο να τον θανατώσει, που τον διαδέχθηκε.
Αυτόν τον διαδέχθηκαν ο Οτάνης και ο μικρότερος αδελφός του Δαρείου, Αρταφέρνης.
Στην Ιωνική Επανάσταση οι Σάρδεις λεηλατήθηκαν από τους Έλληνες (499 π.Χ.), η επανάσταση κατεστάλη σε πέντε έτη και προς μεγάλη έκπληξη των Ελλήνων ο Αρταφέρνης ήταν πολύ επιεικής στους επαναστάτες.
Την Περσική περίοδο εισήχθη στην χώρα η λατρεία θεοτήτων της Ανατολής όπως η Αναχίτα, πλούσια κτήματα δόθηκαν σε Πέρσες ευγενείς καθώς και σε Έλληνες πιστούς στους Πέρσες.
Τον Αρταφέρνη διαδέχθηκε ο υιος του Αρταφέρνης ο Νεώτερος, οι Λυδοί ενσωματώθηκαν στον στρατό των Αχαιμενιδών και συμμετείχαν στην Δεύτερη περσική εισβολή στην Ελλάδα (480 - 479 π.Χ.). Ο Ξέρξης Α΄ της Περσίας συγκέντρωσε τον χειμώνα του 481 - 480 π.Χ. τον στρατό του στην Λυδία προκειμένου να προετοιμαστεί για την επίθεση στην Ελλάδα. Την περίοδο 480 π.Χ. - 440 π.Χ. υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες για την Λυδία.
Ο έπαρχος Πισσούθνης προσπάθησε να καταλάβει την Σάμο που είχε εξεγερθεί από την Αθηναϊκή συμμαχία (440 π.Χ.) αλλά απέτυχε.
Όταν ο Πισσούθνης εξεγέρθηκε κατά της μοναρχίας, ο Δαρείος Β' της Περσίας έστειλε τον Τισσαφέρνη εγγονό του Υδάρνη να συλλάβει και να θανατώσει τον Πισσούθνη.
Ο Τισσαφέρνης τον διαδέχθηκε ως έπαρχος (415 π.Χ.) και εξακολουθούσε να βρίσκεται σε πόλεμο με τον Αμόργη, υιο του Πισσούθνη.
Όταν η Σπάρτη νίκησε την Αθήνα οι Σπαρτιάτες επιτέθηκαν στην Λυδία, ο Τισσαφέρνης απέκρουσε την επίθεση του Θίμβρωνος (399 π.Χ.) αλλά ηττήθηκε από τον Σπαρτιάτη βασιλέα Αγησίλαο Β'.
Ο Τισσαφέρνης εκτελέστηκε και αντικαταστάθηκε από τον Τιριβάζο που έκλεισε μια σειρά από συμφωνίες ανάμεσα στους Πέρσες και τα Ελληνικά κράτη.
Ο διάδοχος του Τιριβάζου Αυτοφραδάτης έμεινε πιστός στους Αχαιμενίδες βασιλείς σε μία σειρά από επαναστάσεις που είχαν ξεσπάσει (370 π.Χ.).
Ο τελευταίος Σατράπης της Λυδίας ήταν ο Σπιθριδάτης, που φονεύθηκε στην Μάχη του Γρανικού.
- Τάβαλος (546 - 545)
- Μαζάρης (545 - ca. 544)
- Άρπαγος (ca. 544 - ?)
- Χρυσάντας (540 - 530?)
- Οροίτης (before 530 - ca. 520)
- Βαγαίος (ca. 520 - 517?)
- Οτάνης ο Νεώτερος (517 - 513)
- Αρταφέρνης ο Πρεσβύτερος (513 - 492)
- Γαδάτας (492 - 491) (?)
- Αρταφέρνης ο Νεώτερος (491 - 465?)
- Τιγράνης (φονεύθηκε στην Μάχη Μυκάλης (479), ενδεχομένως μόλις είχε διοριστεί έπαρχος Ιωνίας)
- Μιθροπαύστης (after 470 - before 440) (?) Αναφέρεται από Πλούταρχο
- Πισσούθνης (before 440 - 415)
- Τισσαφέρνης (ca. 415 - 408)
- Κύρος ο Νεώτερος (408 - 401)
- Αρτίμας (401) Διορισθείς υπό του Κύρου
- Ταμώς (401) Διορισθείς υπό του Κύρου
- Τισσαφέρνης (συνέχεια) (401 - 395)
- Αριαίος (395 - 394) προσωρινός έπαρχος Λυδίας
- Τιθραύστης (394 - 393)
- Τιρίβαζος 393 - 391
- Στρούθας (391 - 388)
- Τιρίβαζος (επαναφορά) (388 - 385)
- Αυταφραδάτης Α' ο Πρεσβύτερος (c.385 - c.355)
- Ροισάκης (c.355 - 334)
- Σπιθριδάτης (c.355 - 334) (αδελφός του προηγουμένου)
- Αυτοφραδάτης Β' ο Νεώτερος (334 - 333), πιθανός αντικαταστάτης μετά την μάχη του Γρανικού
Ελληνιστική Εποχή[]
Με την εκστρατεία στην Ασία του Μ. Αλεξάνδρου, η Λυδία καταλήφθηκε από τη στρατιά του Παρμενίωνα και της αποδόθηκε ελευθερία αυτοδιοίκησης με υποχρέωση καταβολής κάποιας έννομης φορολογίας.
Τη περίοδο των Επιγόνων απετέλεσε σατραπεία του Μακεδονικού κράτους υπό την διαδοχική εξουσία διαφόρων στρατηγών.
- Άσανδρος (υιός Φιλώτα) (334 - 331)
- Μένανδρος (331 - 321)
- Κλείτος ο Λευκός (321 - 319)
- Ενσωμάτωση στεπικράτεια του Αντιγόνου Α' το 319
Στην συνέχεια περιήλθε οριστικά στην Ελληνιστική Συρία, από την οποία αποσπάσθηκε από τους Ρωμαίους (190 π.Χ ) και παραδόθηκε στην Πέργαμο.
Τελικά (κατόπιν βασιλικής διαθήκης), το Περγαμηνό κράτος (μαζί με την Λυδία) περιήλθε στους Ρωμαίους.
Μεσαιωνική Εποχή[]
Κατά τη Βυζαντινή περίοδο μέγα μέρος της αρχαίας Λυδίας αποτελούσε την επαρχία Λυδία (το όνομά της είχε χάσει η χώρα προ πολλών ετών) με 23 πόλεις.
Νεότερη Εποχή[]
Επί τουρκοκρατίας απετέλεσε (και αποτελεί σήμερα) τμήμα του νομού του "Αϊδινίου".
Νομισματολογία[]
Τα πρώτα νομίσματα της Λυδίας κόπηκαν κατά τις αρχές του Ζ' αιώνα, επί βασιλείας πιθανώς του Γύγου ήταν δε αυτά αγροίκα εξεργασμένα αποτελούμενα από στατήρες ήλεκτρου και μικρότερων νομισμάτων κατά τα πρότυπα των σταθμών των Βαβυλωνίων και Φοινίκων.
Τα παλαιότερα δε αυτών (700 - 637) από τη μια όψη είναι άσημα από δε την άλλη φέρουν 3 ή 2 ή 1 έγκοιλα τετράγωνα με κεφαλή αλεπούς ή ελαφιού.
Τα κοπέντα επί Σαδυάττου και Αλυάττου (637 - 568) φέρουν: (το ένα) επί μιας όψης πρόσθια λέοντος και ταύρου αντίνοτα στραμμένα και επί της άλλης τρία έγκοιλα , (άλλο) επί της μιας όψης λέοντα κείμενο στρέφουσα τη κεφαλή χαίνουσα και επί της άλλης 3 έγκοιλα ως προηγούμενο.
Τα δε επί Κροίσου (560 - 516) που είναι πλέον χρυσά ή αργυρά και όχι από ήλεκτρο φέρουν επί της μίας όψης λέοντα και ταύρο αντιμέτωπους και επί της άλλης έγκοιλο επίμηκες χωρισμένο στο ήμισυ. Αυτά δε βρέθηκαν να είναι Ευβοϊκού και Βαβυλωνιακού κανόνα σταθμών με διάφορες υποδιαιρέσεις στατήρων. Μετά τη κατάληψη της Λυδίας από τους Πέρσες και στη συνέχεια από τους Επιγόνους και Ρωμαίους δεν κόπηκαν άλλα νομίσματα πλην όμως κόπηκαν από επι μέρους πόλεις της Λυδίας όπως στη Πέργαμο κ.ά.
Σημειώσεις[]
- Λυδοί ονομάζονται οι κάτοικοι της αρχαίας Λυδίας.
- Λύδιοι ή Λυδίοι ονομάζονταν επί ρωμαϊκής περιόδου πρόσωπα θεαμάτων όπως χορευτές, μίμοι, ξιφομάχοι, υποκριτές κωμωδιών αλλά και οι συγκροτημένοι πεζή σε προπομπές όπως ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς τους χαρακτηρίζει "προσήβους κόρους στοιχηδόν πορευομένους" που έφεραν περικεφαλαίες δόρατα ξίφη και μεγαλοπρεπείς τηβένους.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
- Ομώνυμο άρθρο στην Βικιπαίδεια
- Ομώνυμο άρθρο στην Livepedia
- livius.org
- ethnologic.blogspot.gr
- Land-Thousand-Gods
Κίνδυνοι Χρήσης |
---|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)