Μίλητος
Miletos, Miletus
- Μία ιστορική πόλη της Ιωνίας.
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Μίλητος" σχετίζεται ετυμολογικά με λέξεις
Ίδρυση[]
Ο χρόνος ίδρυσής της είναι άγνωστος.
Γεωγραφία[]
Η ακριβής θέση της είναι:
Επιπλέον οι Μιλήσιοι κατείχαν τις "τέσσερεις Μιλησιακές νήσους":
- Τραγαία (συγχρ. "Αγαθονήσι)
- Πάτμος
- Λεψία (συγχρ Λειψοί)
- Λέρος
Ιστορία[]
Η Μίλητος ήταν αρχαία πόλη στο ανατολικό μέρος της Μικράς Ασίας (στην περιοχή που σήμερα αποτελεί την "Επαρχία Αϊδινίου" της Τουρκίας), κοντά στις εκβολές του Μαιάνδρου ποταμού.
Χετταϊκή Εποχή[]
Η Μίλητος ήταν Μυκηναϊκό προπύργιο στα παράλια της Μικράς Ασίας από το 1450 έως 1100 π.Χ.
Περί το 1320 π.Χ., η πόλη υποστήριξε μια αντι-Χετταϊκή εξέγερση του Uhha-Ziti της γειτονικής Arzawa.
Ο Muršili διέταξε τους στρατηγούς του Mala-Ziti και Gulla να κάνουν επιδρομή στη Millawanda και προχώρησαν στην πυρπόληση τμημάτων της. Φθορές από την LHIIIA που βρέθηκε επί τόπου έχει συσχετιστεί με αυτήν την επιδρομή.
Αργότερα, η πόλη οχυρώθηκε σύμφωνα με ένα σχέδιο των Χετταίων.
Στη συνέχεια, η Μίλητος αναφέρεται στην "επιστολή Tawagalawa", μέρος μιας σειράς που περιλαμβάνει την επιστολή Manapa-Tarhunta και την επιστολή Milawata.
Η επιστολή Tawagalawa σημειώνει ότι η Milawata είχε έναν κυβερνήτη, τον Atpa, ο οποίος βρισκόταν υπό τη δικαιοδοσία της Ahhiyawa. και ότι η πόλη Ατρίγια βρισκόταν στη Μιλήσια δικαιοδοσία.
Η επιστολή Manapa-Tarhunta αναφέρει επίσης τον Atpa.
Μαζί τα δύο γράμματα αναφέρουν ότι ο Piyama-Radu είχε ταπεινώσει τον Manapa-Tarhunta πριν από την Atpa (εκτός από άλλες ατυχίες).
Στη συνέχεια, ένας βασιλέας των Χετταίων κυνήγησε τον Piyama-Radu στη Millawanda και, στην επιστολή Tawagalawa, ζήτησε την έκδοση του Piyama-Radu στο Hatti.
Η επιστολή Milawata αναφέρει μια κοινή εκστρατεία από τον βασιλέα των Χετταίων και έναν Λουβιανό υποτελή (πιθανώς Kupanta-Kurunta της Mira) εναντίον της Μιλήτου, και σημειώνει ότι η πόλη (μαζί με την Atriya) ήταν τώρα υπό τον έλεγχο των Χετταίων.
Ο Όμηρος αναφέρει ότι κατά την περίοδο του Τρωικού Πολέμου η Μίλητος ήταν σύμμαχος της Τροίας και ήταν πόλη των Καρών, υπό τον Νάστη και τον Αμφίμαχο.
Στο τελευταίο στάδιο της περιόδου LHIIIB, η ακρόπολη της εποχής του χαλκού, η Πύλος, περιλάμβανε στις σκλάβες της μια "mi-ra-ti-ja", στα μυκηναϊκά ελληνικά, «γυναίκες από τη Μίλητο», γραμμένο σε συλλαβική γραφή Γραμμικής Β'.
Κατά τη διάρκεια της κατάρρευσης του πολιτισμού της Εποχής του Χαλκού, η Μίλητος πυρπολήθηκε και πάλι, πιθανώς από τους Λαούς της θάλασσας.
Μυκηναϊκή Εποχή[]
Η περιοχή κατοικούνταν από την Εποχή του Χαλκού.
Ίσως μετά το 1500 π.Χ., άποικοι από την Κρήτη, (ακριβέστερα από την πόλη Μίλατο) αποίκησαν τη Μίλητο.
Με βάση τα αρχαιολογικά δεδομένα, η Μίλητος πρέπει να εποικίστηκε από Έλληνες αποίκους γύρω στο 1050 π.Χ. Σε ό,τι αφορά τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, αυτά ανήκουν ως επί το πλείστον στα τέλη της Γεωμετρικής περιόδου (700 π.Χ.).
Σύμφωνα με τις μυθολογικές παραδόσεις οι Ίωνες άποικοι εκκίνησαν από την Αθήνα και είχαν επικεφαλής το Νηλέα. Επειδή δεν εν είχαν μαζί τους γυναίκες, έσφαξαν όλους τους άρρενες κατοίκους που συνάντησαν εκεί (Κάρες και Κρήτες αποίκους από τη Μίλατο της Κρήτης) και συζεύχθευκαν τις γυναίκες τους. Ο Νηλεύς αναγνωριζόταν ως ο οικιστής της πόλης και μάλιστα έχει βρεθεί και το μνημείο που είχε ανεγερθεί προς τιμήν του έξω από την Ιερά Πύλη.
Έτσι Μίλητος απετέλεσε μία από τις δώδεκα Ιωνικές πόλεις της Μικράς Ασίας.
Αρχαϊκή Εποχή[]
Η Μίλητος αποτέλεσε, ήδη από τα τέλη του 8ου αι. π.Χ., σημαίνοντα παράγοντα στις διαμάχες μεταξύ των ελληνικών πόλεων. Σταθερή ήταν η εχθρότητα και ο ανταγωνισμός με τη γειτονική Σάμο.
Στο α΄ μισό του 7ου αι. π.Χ., οι Μιλήσιοι συμμάχησαν με τους Ερυθραίους κατά των Ναξίων.
Στον Ληλάντιο Πόλεμο μεταξύ Ερέτρειας και Χαλκίδας για τον έλεγχο του Ληλαντίου Πεδίου (660 - 650 π.Χ.), οι Μιλήσιοι συντάχθηκαν με τους Ερετριείς, επειδή οι Σάμιοι ήταν σύμμαχοι των Χαλκιδέων.
Το πρώτο πολίτευμα ήταν η βασιλεία, την οποία άσκησαν οι απόγονοι του Νηλέα. Καταργήθηκε όταν η διαμάχη των δύο διαδόχων του θρόνου, των Νηλειδών εξαδέλφων Λεωδάμα και Αμφιτρή, οδήγησε σε μια παράξενη δοκιμασία: καθένας από τους διεκδικητές του θρόνου ανέλαβε την πραγματοποίηση μίας εκστρατείας.
Ο Λαοδάμας ή Λεωδάμας, του βασιλικού Οίκου των Νηλειδών της Μιλήτου κατέλαβε την Κάρυστο επέβαλε εξανδραποδισμό στους κατοίκους της (630 π.Χ.)
Χρησιμοποιώντας την νίκη αυτή ανήλθε στον βασιλικό θρόνο της Μιλήτου. Απέκτησε υιό με Καρύστια γυναίκα, οποίος έγινε γενάρχης του οίκου των Ευαγγελιδών.
Στην Μήλο ο Αμφιτρής αποτυγχάνει να εκπορθήσει την πόλη (630 π.Χ.)
Ο Λεωδάμας αναδείχθηκε νικητής και βασιλέας.
Ο Αμφιτρής στασίασε και επικεφαλής του δικού του στρατεύματος φόνευσε το Λεωδάμα και επιχείρησε να καταλάβει την εξουσία.
Οι γιοι του Λεωδάμα όμως εκδικήθηκαν το θάνατο του πατέρα τους.
Τότε επελέγη ως αισυμνήτης ο Επιμένης, ο οποίος εξόντωσε την ομάδα των υιων του Αμφιτρή και αναδιοργάνωσε το πολίτευμα σε αριστοκρατία (622 π.Χ.).
Στα τέλη του ίδιου αιώνα, οι Ερυθραίοι ήταν αυτή τη φορά εχθροί της Μιλήτου, που είχε συμμαχήσει με τη Χίο. (Αργότερα, όταν ο βασιλέας της Λυδίας Αλυάττης επιτέθηκε στη χώρα της Μιλήτου, οι Χίοι ανταπέδωσαν τη βοήθεια.)
Εγκαθίδρυση δικτατορίας στην Μίλητο. Επωφελούμενοι από τον ανταγωνισμό ευγενών και ολιγαρχικών (εμπόρων) οι τυραννόφιλοι εγκαθιδρύουν τυραννίδα υπό τον Θρασύβουλο (616 π.Χ.)
Πολλοί ευγενείς αναγκάζονται να (αυτο)εξορισθούν (σε άλλες Ιωνικές πόλεις ή και στις Σάρδεις της Λυδίας).
3ος Λυδο-Ιωνικός Πόλεμος (επί βασιλέων Σαλυάττου και Αλυάττου) (616 - 604)[]
Πιθανόν μερίδα των Μιλησίων εξορίστων έρχεται σε επαφή με την Λυδική βασιλική αρχή (Σαδυάττης) και ζητά τον επαναπατρισμό τους στην πόλη τους.
Ο Σαδυάττης δράττεται της ευκαιρίας να επεκτείνει την κυριαρχία του στην Νότια Ιωνία.
[Ήδη επί των προκατόχων του Αλυάττη –Γύγη, Άρδυ και Σαδυάττη–, η Μίλητος γνώρισε την εχθρική στάση των Λυδών, η οποία όμως κορυφώθηκε όταν ο Αλυάττης προσπάθησε ανεπιτυχώς επί 12 συναπτά έτη να κάμψει την αντίσταση των Μιλησίων και του τυράννου τους Θρασυβούλου. Τελικά υπογράφηκε συνθήκη ειρήνης, με όρους ευνοϊκούς για τη Μίλητο (608 ή 598 ή 594 π.Χ.).]
Λυδική νίκη κατά των Μιλησίων παρά τον π. Μαίανδρο (612?)
Οι Μιλήσιοι (πιθανότατα στην αρχή) αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν τους Λυδούς σε ανοικτό πεδίο. Στην μάχη, όμως, σε άγνωστη θέση στην πεδιάδα του π. Μαιάνδρου ηττήθηκαν.
Η ήττα τους είχε πιθανόν ως αποτέλεσμα την εξαετή (έως το 608) συστηματική δήωση της Μιλησιακής ενδόχωρας (νότια των εκβολών του π. Μαιάνδρου).
Λυδική νίκη κατά των Μιλησίων στο Λημένιο (610 π.Χ.)
Οι Λυδοί εισέδυσαν βαθιά στην Μιλησιακή χερσόνησο και οι Μιλήσιοι αναγκάσθηκαν να αναμετρηθούν μαζί τους άλλη μία φορά.
Η σύγκρουση έγινε στην θέση Λιμένιο (προφανώς πλησίον της Μιλήτου) και έληξε με νέα ήττα τους.
Η συνέπεια της νέας ήττας ήταν η εγκατάλειψη της ενδόχωρας από τους Μιλησίους και η απόσυρση τους στην οχυρή πόλη τους.
Δυναστική μεταβολή στην Λυδία. Ο θάνατος του βασιλέα Σαδυάττη και η αντικατάσταση του από τον υιό του Αλυάττη δεν επηρρεάζει τον πόλεμο κατά της Μιλήτου που συνεχίζεται με ετήσιες εισβολές και δηώσεις της Μιλησιακής χερσονήσου.
Μετά την αδυναμία τους, οι Λυδοί, να κάμψουν την αντίσταση των πολιορκουμένων Μιλησίων αναγκάζονται να αποχωρήσουν από την Μιλησιακή χερσόνησο (604 π.Χ.)
Πόλεμος με Πριήνη[]
Την ίδια εποχή, ή λίγο αργότερα, η Μίλητος συμμάχησε με τη Σάμο κατά της Πριήνης.
Η μεταστροφή της Μιλήτου υπέρ της Σάμου έδωσε την δυνατότητα στους Σάμιους να οργανώσουν νέα εκστρατεία στην χερσαία Ιωνία. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι μετά την απόβασή τους ενώθηκαν με Μιλησιακή δύναμη.
Σε μάχη που δώθηκε σε άγνωστη θέση (πλησίον του Μυούντος?) οι συνασπισμένοι σύμμαχοι νίκησαν τους αντιπάλους τους. Οι ηττημένοι Πριηνείς προφανώς αποσύρθηκαν στην πόλη τους (573?).
Η ήττα των Πριηνέων τους ανάγκασε να προσέλθουν σε διαπραγματεύσεις με τους αντιπάλους τους (572?).
Η διπλωματική αποστολή τους (υπό τον Βίαντα) επέτυχε τελικά ικανοποιητικούς όρους (που πιθανότατα οφειλόταν στην επανα-εκδηλωθείσα αντίθεση Σάμου και Μιλήτου).
Υποταγή Ιωνίας σε Λυδία (560 - 558)[]
Η συνθήκη που συνήψε ο Θρασύβουλος με τον Αλυάττη προφανώς παρέμεινε σε ισχύ και επί Κροίσου, όπως συνάγεται από το κείμενο του Ηροδότου, όπου αναφέρεται ότι όταν ο Κύρος κατέλυσε το Λυδικό κράτος φρόντισε να αποδώσει με συνθήκη στους Μιλησίους τα προνόμια που ήδη κατείχαν. Το αποτέλεσμα ήταν η Μίλητος να απέχει από την προσπάθεια των Ιώνων να αντισταθούν στο Μήδο Άρπαγο, το στρατηγό του Κύρου στη Μικρά Ασία.
Μιλησιακός Εμφύλιος Πόλεμος[]
Η πολιτειακή ιστορία της Μιλήτου κατά την περίοδο του 7ου και του 6ου αι. π.Χ. είναι πιο δύσκολο να ανασυσταθεί: η αριστοκρατία καταλύθηκε από τον τύραννο Θρασύβουλο γύρω στο 616 π.Χ.
Τον διαδέχθηκαν δύο τύραννοι, ο Θόας και ο Δαμασήνωρ, οι οποίοι ακολούθησαν πολιτική εξόντωσης των επιφανέστερων αριστοκρατικών οικογενειών.
Ακολούθησε μια περίοδος γενικευμένης στάσης (565 - 525 π.Χ), που διήρκεσε δύο γενεές, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, φέροντας αντιμέτωπες δύο τάξεις του πληθυσμού, τους Αειναύτας και τους Χειρομάχας, και μάλλον διευθετήθηκε με τη διαιτησία Παρίων δικαστών, οι οποίοι εισηγήθηκαν ολιγαρχικό πολίτευμα.
Η περίοδος της στάσης τοποθετείται γενικά στην εποχή της παρακμής του Μιλησιακού εξαγωγικού εμπορίου, στις αρχές του 6ου αι. π.Χ., η οποία συμπίπτει με το τέλος του λεγόμενου Μέσου Ρυθμού των Αιγάγρων ΙΙ, ενώ ο τερματισμός της ανάγεται στο 525 π.Χ.
(ή, με βάση πρόσφατη αλλά μάλλον αβάσιμη, πρόταση, περίπου στο 540 π.Χ., όταν αρχίζει ο κατάλογος των επωνύμων αξιωματούχων που είναι γνωστοί με το όνομα «αισυμνήται»).
Μια εναλλακτική ανασύσταση των γεγονότων προβάλλεται από τον Ηρακλείδη τον Ποντικό, σύμφωνα με τον οποίο η στάση έφερε αντιμέτωπους τους εύπορους με τους Γέργιθες, οι οποίοι μάλλον αποτελούσαν ένα είδος εξαρτημένου αυτόχθονος (πιθανόν Λελεγικής καταγωγής) πληθυσμού. Οι Γέργιθες συγκρούστηκαν βίαια με τους ευγενείς και ακολούθησε περίοδος σφαγών εκατέρωθεν.
Υποταγή Ιωνίας σε Περσία (546 π.Χ.)[]
Ο Κύρος και η Μίλητος προχώρησαν σε συμφωνία που κατοχύρωσε την Μιλησιακή αυτονομία.
Σαμο-Μιλησιακός Πόλεμος[]
Περί το 530 π.Χ. οι Μιλήσιοι βρίσκονται εκ νέου σε διαμάχη με τη Σάμο και τον τύραννό της Πολυκράτη, κατά τη διάρκεια της οποίας δέχθηκαν τη βοήθεια των συμμάχων τους Μυτιληναίων, και ενδεχόμενα και άλλων πόλεων της Λέσβου.
Περσική Κυριαρχία[]
Το 513 π.Χ. οι Μιλήσιοι υπό τον τύραννό τους Ιστιαίο συμμετέχουν στη Σκυθική εκστρατεία του Δαρείου. Ο Ιστιαίος έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην επιτυχή υποχώρηση του Δαρείου του Α΄, πείθοντας τους Ίωνες να μην εγκαταλείψουν τη θέση τους στο Δούναβη, αλλά να παραμείνουν και να στηρίξουν το Μεγάλο Βασιλέα.
Ως ανταπόδοση, ο Ιστιαίος έλαβε από το Δαρείο εκτάσεις στη Θράκη, όπου και εγκαταστάθηκε αφήνοντας στη θέση του στη Μίλητο τον εξάδελφο Αρισταγόρα.
Κλασσική Εποχή[]
Ο Αρισταγόρας, αποτυγχάνοντας να καταλάβει τη Νάξο για λογαριασμό των Περσών και φοβούμενος ότι θα υποστεί τη δυσμένειά τους, επαναστατεί, σύροντας και τους πληθυσμούς της Μικράς Ασίας, της Θράκης και της Κύπρου στην Ιωνική Επανάσταση. Η ήττα των Μιλησίων στη ναυμαχία της Λάδης οδήγησε στη συντριβή της επανάστασης. Οι Πέρσες αποφάσισαν να τιμωρήσουν την πρωταίτιο πόλη. Η καταστροφή της Μιλήτου υπήρξε ολοκληρωτική: οι περισσότεροι άρρενες κάτοικοι φονεύθηκαν, τα γυναικόπαιδα εξανδραποδίστηκαν, ενώ ένα τμήμα του πληθυσμού μεταφέρθηκε στην Άμπη της Ερυθράς θάλασσας. Η γη της πόλης κατελήφθη από Πέρσες, ενώ τα παρακείμενα υψίπεδα αποδόθηκαν στους Κάρες των Πιδάσων.
Το σχέδιο πόλεως της Μιλήτου που έμοιαζε με σχάρα, σχεδιάστηκε από τον Ιππόδαμο, και έγινε το βασικό πρότυπο σχέδιο πόλεως για τις Ρωμαϊκές πόλεις. Η πόλη διέθετε λιμένα, αλλά αργότερα αυτός προσχώθηκε από τον Μαίανδρο.
Κατά τον 6ο π.Χ. αιώνα, η Μίλητος είχε γίνει θαλάσσια αυτοκρατορία, έχοντας ιδρύσει μία σειρά από αποικίες. Ωστόσο αναγκάσθηκε να δεχθεί την Περσική κυριαρχία έως το 479 π.Χ., όταν οι Πέρσες ηττήθηκαν από τους Έλληνες. Οι αποικίες των Μιλησίων αποίκων, εκτείνονταν σε όλο το χώρο της Μικράς Ασίας φθάνοντας μέχρι την Ταυρική Χερσόνησο (= σύγχρονη Κριμαία).
Η Μίλητος υπήρξε σπουδαίο κέντρο φιλοσοφίας και επιστημών, όπου γεννήθηκαν και έζησαν φιλόσοφοι όπως:
- ο Θαλής,
- ο Αναξίμανδρος και
- ο Αναξιμένης.
Το 334 π.Χ., η πόλη απελευθερώθηκε από την Περσική κυριαρχία από τον Μ. Αλέξανδρο.
Ρωμαϊκή Εποχή[]
Η Καινή Διαθήκη μνημονεύει τη Μίλητο ως την πόλη όπου ο απόστολος Παύλος συνήντησε τους πρεσβυτέρους της Εκκλησίας της Εφέσου πριν την σύλληψή του και μεταφορά στη Ρώμη για δίκη, καθώς επίσης ως την πόλη όπου ο Τρόφιμος, ενός από τους συνοδούς του Παύλου, ανέρρωσε ενώ ήταν ασθενής.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)