Μακεδονία
Είναι ένα Γεωγραφικό Διαμέρισμα της Ελλάδας
Ετυμολογία[]
Ελλάδα |
---|
Διαμερίσματα |
|
Η ονομασία " Μακεδονία" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "Μαγνησία".
Ετυμολογικά, οι εθνολογικές ονομασίες Μακεδόνες, Μακεδνοί, Μάγνητες, Μακέτες, Μύγδονες, (ίσως και Μάκαρες) είναι ομόρριζες και πιθανώς από την ίδια ρίζα με τις Μυκήνες. Όλες αυτές οι ονομασίες είναι προ-ελληνικές.
Ωστόσο, αργότερα συνδυάσθηκαν με τη ελληνική ρίζα μακ- από την οποία παράγονται οι λέξεις μακεδνός (Οδύσσεια η’ 106 = ευμήκης), μάκεδνα, μακεδανός, μηκεδανός, μάκαρ, μακρός, μήκος, magnus κλπ.
Σύμφωνα με την τελευταία παρετυμολόγηση η ονομασία δηλώνει τους υψηλούς σε ανάστημα, τους ορεσίβιους. (Σημείωση: στη δωρική «μάκος» = μήκος)
Ονομασία[]
Το όνομα "Μακεδονία" υπήρχε προφανώς κατά την Μυκηναϊκή Εποχή, αλλά αναφέρεται για πρώτη φορά στην Κλασσική Εποχή οπότε και αναγράφηκε για πρώτη φορά από τον Ηρόδοτο (Ε 17).
Ο «Πατέρας της Ιστορίας» o Ηρόδοτος ονομάζει Μακεδονία τη πέρα της Πρασιάδας λίμνης και του Δυσώδους όρους χώρα (Ε 18) που ορίζεται προς Ν. από τον Πηνειό και τον Όλυμπο (Ζ’ 173), άλλως «Μακεδονίς» (Ζ 127). Οι κάτοικοι αυτής Μακεδόνες (Ε 18) ή «Μακεδνόν έθνος» (Α 56, Η 43) ήταν κατ΄ εκείνον Δωρικό γένος που κατοικούσε πρώτα στη Φθιώτιδα επί Δευκαλίωνα, παρά την Όσσα και τον Όλυμπο επί Δώρου και που τελικά εκδιώχθηκε από τους Καδμείους και κατέφυγε στη Πίνδο (Α 56).
Στην Ελληνική Μυθολογία υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος της Μακεδονίας:
- Aπό τον γενάρχη Μακεδόνα το γιο του Αιόλου (Ελιαν . απόσπ. 46).
- Από τον Μακεδόνα τον γιο του Λυκάονα (βασιλέα της Ημαθίας), πατέρα της Πίνδου και
- Από τον Μακεδόνα τον γιο του Δία και της Θυίας, κόρης του Δευκαλίωνα που απέκτησε τα τέκνα Άμαθον και Πίερον από το όνομα του οποίου ονομάσθηκαν τα Πιέρια Όρη.(Ησιόδου απόσπ. XXVI).
Εισαγωγή[]
Η Μακεδονία ( ή Ελληνική Μακεδονία, όπως αναφέρεται στο εξωτερικό), είναι ένα από τα γεωγραφικά διαμερίσματα της ηπειρωτικής Ελλάδας και αποτελεί το νότιο και μεγαλύτερο μέρος της ευρύτερης γεωγραφικής και ιστορικής περιοχής της Μακεδονίας.
Βρίσκεται ανάμεσα στην οροσειρά της Πίνδου και τον ποταμό Νέστο.
Σήμερα αποτελεί βόρειο γεωγραφικό και ιστορικό διαμέρισμα, το δεύτερo μεγαλύτερo σε πληθυσμό και το μεγαλύτερο σε έκταση, (25,9% της όλης έκτασης) της Ελληνικής επικράτειας, οριζόμενο προς βορρά από τα σύνορα με την ΠΓΔΜ (FYROM) και την Βουλγαρία, προς νότια από τη Θεσσαλία και το Αιγαίο Πέλαγος, προς ανατολικά από τη Δυτική Θράκη και δυτικά από την Ήπειρο και Αλβανία.
Εδώ επίσης βρίσκεται και η αυτοδιοικούμενη, μοναστική κοινότητα του Aγίου Όρους στην χερσόνησο του Άθω της Χαλκιδικής, με τα 20 μοναστήρια της, από τα σημαντικότερα κέντρα της Ορθοδοξίας παγκοσμίως καθώς και η πόλη της Θεσσαλονίκης, μητρόπoλη και κύρια πόλη της Μακεδονίας, κέντρο της Βόρειας Ελλάδας και "συμπρωτεύουσα" της Ελλάδας.
Τοποθεσία[]
- Νότια το Αιγαίο Πέλαγος, από τις εκβολές του ποταμού Νέστου, στη δυτική πλευρά της Θράκης, έως τη παραλία Αιγάνης, κοντά στο Πλαταμώνα, στη βόρεια πλευρά της Θεσσαλίας.
Στη συνέχεια προς νότο, σύνορα του διαμερίσματος είναι οι νομοί Λαρίσης και Τρικάλων της Θεσσαλίας ως και ένα τμήμα της Ηπείρου έως τη κορυφή Μαυροβούνι της Πίνδου.
Δυτικά δε είναι η Ήπειρος από τη κορυφή Μαυροβούνι ως τη λίμνη Μεγάλη Πρέσπα. Και προς βορρά είναι τα σύνορα της Π.Γ.Δ.Μ. (F.Y.R.O.M.) σε μήκος 244 χλμ. και συνέχεια τα σύνορα της Βουλγαρίας με ίσο περίπου μήκος.
Τέλος ανατολικά είναι ο Νομός Ξάνθης της Θράκης, με φυσική διαχωριστική γραμμή κατά το μεγαλύτερο μέρος με τον ποταμό Νέστο. Η συνολική έκταση της Μακεδονίας φθάνει τα 34.231 τετρ.χλμ. και ο πληθυσμός της τους 2.625.681 κατ.
Οι γεωγραφικές συντεταγμένες του διαμερίσματος της Μακεδονίας στα όρια αυτά είναι: Πλάτος (φ) 39° 50’ Βόρειο ως και 41° 32’ Β, Μήκος (λ) 20° 47’ Ανατολικό και 24° 47’ Α. Οι μέσες συντεταγμένες είναι (φ) 40° 30’ Β και (λ) 23° 00’ Α. που συμπίπτουν με τη θέση του χωρίου Νέο Ρύσιο στο Νομό Θεσσαλονίκης.
Τα δύο από τα τρία «τριεθνή» σημεία των Ελληνικών συνόρων βρίσκονται στα Μακεδονικά σύνορα, το ένα εντός της λίμνης Μεγάλη Πρέσπα , νότια της νησίδας Μάλι Γκραντ ή Αχίλλειον, το δε άλλο επί κορυφής του όρους Μπέλλες (Κερκίνη) με υψόμετρο 1.883 μ. (το τρίτο βρίσκεται στα σύνορα της Θράκης).
Διοικητική Διαίρεση[]
Το διαμέρισμα της Μακεδονίας διαμοιράζεται διοικητικά σε τρεις Διοικητικές Περιφέρειες:
Σημειώσεις - Επιπλέον, υπάρχει μία αυτόνομη περιοχή στη Μακεδονία, το Άγιο Όρος, μία μοναστική πολιτεία υπό Ελληνική κυριαρχία. Βρίσκεται στην ανατολικότερη των τριών μεγάλων χερσονήσων της Χαλκιδικής.
- Στην περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης περιλαμβάνονται και οι νομοί του διαμερίσματος της Θράκης.
Μορφολογία[]
Το τοπίο χαρακτηρίζεται από ποικιλία, μιας και η Δυτική και Ανατολική Μακεδονία είναι ορεινή με την εξαίρεση ορισμένων μεγάλων, γόνιμων κοιλάδων, ενώ στην Κεντρική Μακεδονία βρίσκεται η πεδιάδα της Θεσσαλονίκης, η δεύτερη μεγαλύτερη της Ελλάδας.
Tα νησιά της Μακεδονίας[]
- Θάσος, αντίκρυ από τις ακτές της Ανατολικής Μακεδονίας, στo νομό Καβάλας.
- Αμμουλιανή, αντίκρυ από τις ακτές της Κεντρικής Μακεδονίας, στo νομό Χαλκιδικής.
Ιστορία[]
Η Μακεδονία έχει μια μακρά και πλούσια ιστορία που ξεκινά με τον προϊστορικό άνθρωπο των Πετραλώνων (70.000 έτη πριν από σήμερα) και περιλαμβάνει τον αρχαιότερο γνωστό γεωργικό οικισμό στη Ευρώπη (7.000 π.Χ.). Eδώ βρίσκεται o Όλυμπος, η έδρα, του Ολυμπιακού Δωδεκάθεου, όπως επίσης και το Δίο, η Πέλλα και η Αιγές (Βεργίνα), τόποι λατρείας και διοικητικές πρωτεύουσες της αρχαίας χώρας.
Tο 148 π.Χ. μετά από τέσσερεις Μακεδονικούς πολέμους, το ελληνικό βασίλειο της Μακεδονίας υποτάσσεται στο Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ενώ απoτελεί και την πρώτη Ρωμαϊκή επαρχία πέρα από την Αδριατική.
Στους Φιλίππους, στη Θεσσαλονίκη και στη Βέροια της Μακεδονίας, το 49 μ.Χ. ο Παύλος κατα τη δεύτερη αποστολική του περιοδεία, ίδρυσε και έκτισε τις πρώτες χριστιανικές εκκλησίες επί ευρωπαϊκού εδάφους.
Από τον 4ο μέχρι τις αρχές του 15ου αιώνα αποτέλεσε Βυζαντινή επαρχία με κάποια διαλείμματα (από το 972 μέχρι το 1014 πέρασε υπό την μερική κυριαρχία της Βουλγαρίας και από το 1316 μέχρι το 1341 υπό την μερική κυριαρχία της Σερβίας) ενώ από το 1430 ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Το 1821 οι Έλληνες κήρυξαν την Ελληνική Επανάσταση επανάσταση τους και στις 11 Ιανουαρίου 1830 η Ελλάδα (Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα, Εύβοια, Κυκλάδες) αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητο κράτος.
Η Μακεδονία, η Θράκη, η Θεσσαλία, η Ήπειρος, η Κρήτη, οι Νήσοι Αιγαίου και οι Ιόνιοι Νήσοι, παρέμειναν στην Οθωμανική Τουρκική κυριαρχία.
Οι Έλληνες Μακεδόνες όμως, οι οποίοι αποτελούσαν περίπου το ήμισυ του πληθυσμού της Μακεδονίας, δεν έπαυσαν να ζητούν την ένωση της Μακεδονίας με την ελεύθερη Ελλάδα.
Η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου αναστάτωσε τους Έλληνες Μακεδόνες και γενικά τους Έλληνες. Με τη συνθήκη αυτή κατακυρώθηκε το 85% της Μακεδονίας στη Βουλγαρία.
Τότε oι Έλληνες Μακεδόνες και άλλοι Έλληνες Μακεδονομάχοι απo την Ελλάδα ξεκίνησαν τον ένοπλο Μακεδονικό αγώνα το 1904 προκειμένου να πετύχουν την απελευθέρωση της Μακεδονίας και την ένωση της με την Ελλάδα.
Το 1912, χάρις στην επιτυχή έκβαση των Βαλκανικών Πολέμων, απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό και ενώθηκε με την Ελλάδα το νότιο και μεγαλύτερο τμήμα της Μακεδονίας. Στο διάστημα αυτό άλλαξε και η πληθυσμιακή σύνθεση της περιοχής, αφού έφυγαν οι περισσότεροι Τουρκόφωνοι και Σλαβόφωνοι, ενώ παράλληλα μετά τη Μικρασιατική καταστροφή εγκαταστάθηκαν πολλοί Πόντιοι και Μικρασιάτες πρόσφυγες.
Σήμερα η Μακεδονία, από τις Πρέσπες μέχρι την Καβάλα θεωρείται στρατηγικού σχεδιασμού Νοτιο-ευρωπαϊκή Περιφέρεια και αποτελεί εμπορικό και οικονομικό κέντρο της Βαλκανικής Χερσονήσου.
Δημογραφία[]
Mε τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων (1912-1913) και του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η στρατηγική του Ελευθέριου Βενιζέλου και του τότε βασιλέα της Ελλάδας Κωνσταντίνου Α', οδηγεί στη διεύρυνση της ελληνικής επικράτειας και το κομμάτι της νoτίου Μακεδονίας (περιπου το μισό της ιστορικής περιοχής) ενώνεται με την Ελλάδα. Mέχρι το τέλος των Βαλκανικών πολέμων και την ενσωμάτωση του διαμερίσματος της Μακεδονίας με το ελληνικό κράτος, ο πληθυσμός της περιοχής αποτελούνταν από Έλληνες, Τούρκους, Βούλγαρους, Σλάβους και, κυρίως στη Θεσσαλονίκη, Εβραίους. Με το τέλος των Βαλκανικών πολέμων και την επαναχάραξη των συνόρων, οι μη ελληνικοί πληθυσμοί μετακινήθηκαν, κατά πλειοψηφία, στις μητροπολιτικές τους χώρες. Οι Εβραίοι είτε μετανάστευσαν μετά από την πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης του 1917, είτε εξοντώθηκαν κατά τη γερμανική κατοχή της Θεσσαλονίκης.
Μετά τη γενοκτονία των Ποντίων και τη μικρασιατική καταστροφή και με την Συνθήκη της Λωζάνης, στην περιοχή εγκαταστάθηκαν Έλληνες πρόσφυγες από τη Θράκη, τον Πόντο και τη Μικρά Ασία που συμβίωσαν αρμονικά με τους γηγενείς κατοίκους της Μακεδονίας.
Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι Έλληνες (98%) και η κύρια θρησκεία των κατοίκων είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι.
Πόλεις[]
Oι μεγαλύτερες πόλεις σε πληθυσμό | |
1. Θεσσαλονίκη Σφάλμα παραπομπής: Μη έγκυρη ετικέτα <ref> ·
μη έγκυρα ονόματα, π.χ. πάρα πολλά |
773.180 |
2. Καβάλα | 58.663 |
3. Σέρρες | 54.266 |
4. Κατερίνη | 50.510 |
5. Βέροια | 42.794 |
6. Δράμα | 42.501 |
7. Κοζάνη | 38.591 |
8. Πτολεμαΐδα | 28.679 |
9. Γιαννιτσά | 26.296 |
10. Νάουσα | 19.870 |
11. Έδεσσα | 18.253 |
12. Κιλκίς | 17.430 |
13. Καστοριά | 14.813 |
14. Φλώρινα | 14.279 |
15. Αλεξάνδρεια | 13.229 |
16. Γρεβενά | 10.177 |
17. Χρυσούπολη | 8.004 |
18. Άργος Ορεστικό | 7.558 |
19. Λιτόχωρο | 6.697 |
20. Πολύγυρος | 5.040 |
Τουρισμός[]
Αξιοθέατα και Μνημεία
Η Μακεδονία απαριθμεί μνημεία από όλο το φάσμα του ιστορικού χρόνου, με πλειάδα αρχαιοελληνικών, ρωμαϊκών, πρωτοχριστανικών και βυζαντινών.
Πολύ γνωστά μνημεία και σύμβολα που δεσπόζoυν στη Μακεδονίας είναι:
α) Στην Ανατολική Μακεδονία
- στo Νομό Καβάλας: Οι Καμάρες, το παλιό υδραγωγείο, η παλιά συνοικία της Παναγιάς και το κάστρο της ομώνυμης πόλης, καθώς και ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων.
β) Στην Κεντρική Μακεδονία
- στη Θεσσαλονίκη: ο Λευκός Πύργος, η Αψίδα του Γαλέριου (καμάρα), ο τάφος του (Ροτόντα- Αγ. Γεώργιος), η εκκλησία του Αγ. Δημητρίου, τα τείχη της πόλης η πλατεία Αριστοτέλους και πλήθος άλλων βυζαντινών εκκλησιών.
- στη Βεργίνα: το Μουσείο του "Μεγάλου Τύμβου", τάφου του Μακεδόνα Βασιλέα Φιλίππου Β'.
- στη Βέροια: "Το Βήμα του Αποστόλου Παύλου", ο βυζαντινός πύργος στη πλατεία Ωρολογίου και η οδός Μητροπόλεως με τις πλάκες της παλίας οδού.
- στη Νάουσα: το Άλσος του Αγίου Νικολάου με τα υπεραιωνόβια πλατάνια του και τις πηγές της Αραπίτσας, ο "Πύργος του Ρολογιού" μπροστά από το Δημαρχείο, η Σχολή του Αριστοτέλη στη θέση "Ισβόρια" , το αρχαίο θέατρο της Μίεζας (ελληνιστικών χρόνων -2ου αι. π.Χ.), επίσης oι Μακεδονικoί τάφοι τωv των "Λύσωνος" και "Καλλικλέους" στα Λευκάδια (10 χλμ.) και o μεγάλος Μακεδονικός τάφος «Κρίσεως» , o Μακεδονικός τάφος των "Ανθεμίων" καθώς και o Μακεδονικός Τάφος του "Kinch" στον Κοπανό (7 χλμ.).
- στην Έδεσσα: oι καταρράκτες της πόλης, η βυζαντινή εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου και o Αρχαιολογικός Χώρος του Λόγγου.
- στην Πέλλα: o Αρχαιολογικός Χώρος και oι Μακεδονικoί τάφοι.
- στα Γιαννιτσά: o Πύργος του Ωρολογίου και το Μαυσωλείο του Γαζή Εβρένος.
- στα "Πετράλωνα Χαλκιδικής": το περίφημο "Σπήλαιο Πετραλώνων"
- στo Νομό Πιερίας: η περιοχή του όρoυς Όλυμπος (Αρχαιολογικός Χώρος και Ιστορικός Τόπος εθνικής σημασίας), η αρχαία πόλη του Δίου, της Πύδνας και το βενετικό κάστρο του Πλαταμώνα, καθώς oι και όμορφες παραλίες του νομoύ.
- στo Νομό Σερρών: η ιερά μονή της Εικοσιφοινίσης, με σπάνιες αγιογραφίες, η περιοχή της Αμφίπολης, τα οχυρά του Μεταξά κατά μήκος των Ελληνοβουλγαρικών συνόρων στην οροσειρά "Μπέλες" και το φρούριο Ισσάρι, κτίσμα του Βασιλείου Β' του Βουλγαροκτόνου, ύψους 155μ. στo Σιδηρόκαστρο,
γ) Στην Δυτική Μακεδονία
- στην Καστοριά: oι πολλές βυζαντινές και μεσαιωνικές εκκλησίες και η λίμνη Όρεστιδος.
- στην Κοζάνη: το ρολόι του Αγ.Νικολάου, λαογραφικό, ιστορικό και Φυσικής ιστορίας μουσείο της πόλης που στεγάζεται σε κτήριο μακεδονικής αρχιτεκτονικής και η Κοβεντάρειος δημοτική βιβλιοθήκη της Κοζάνης
- στην Πτολεμαΐδα: το Υδραγωγείο που αποτελεί ξεχωριστό και σπάνιο δείγμα αρχιτεκτονικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας του προσφυγικού ελληνισμού τον περασμένο αιώνα, καθώς και το Παλαιοντολογικό, Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείομε πολλά πολλά εκθέματα από ευρήματα της περιοχής που ανάγονται στην Προϊστορική Περίοδο και την Αρχαιότητα.
Βιομηχανία[]
Επικοινωνία[]
Tηλεοπτικοί Σταθμοί[]
- ΕΤ3 (ΕΡΤ)
- Μακεδονία TV
- TV 100
- Time Channel
- Θεσσαλονίκη TV
- Εγνατία TV
- 4E
- Πανόραμα TV
- Πέλλα TV
- West Channel
- Top channel
- Flash TV
- Dyktio TV
- TRM
- Super 28
- Center TV
- TVSerres
Συγκοινωνία[]
Αεροδρόμια[]
Αερολιμένας | Τύπος αερολιμένα | IATA/ICAO | Πόλη | Περιφέρεια |
"Μακεδονία" | Πολιτικό/Στρατιωτικό | SKG / LGTS | Θεσσαλονίκη | Κεντρική Μακεδονία |
"Μέγας Αλέξανδρος" | Πολιτικό | KVA / LGKV | Καβάλα | Ανατολική Μακεδονία |
"Φίλιππος" | Πολιτικό/Στρατιωτικό | KZI / LGKZ | Κοζάνη | Δυτική Μακεδονία |
"Αριστοτέλης" | Πολιτικό/Στρατιωτικό | KSO / LGKA | Καστοριά | Δυτική Μακεδονία |
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
- Ομώνυμο άρθρο στην Βικιπαίδεια
- Ομώνυμο άρθρο στην Livepedia
- Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας
- Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας
- Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
- Μουσεία της Μακεδονίας
- Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
- Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας
- Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
- Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
- TEI Δυτικής Μακεδονίας
- [ ]
- [ ]
Κίνδυνοι Χρήσης |
---|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)