Νάξος
Νάξος
Πάρος
Άνδρος
Τήνος
Θήρα
Μήλος
Σύρος
Δήλος
Βόρειες Σποράδες
Νότιες Σποράδες
Ανατολικές Σποράδες
Δυτικές Σποράδες
Κυκλάδες
Σαρωνίδες
Αργολίδες
- Mία νήσος του Αιγαίου Πελάγους που ανήκει στις Κυκλάδες.
Ετυμολογία[]
 Κυκλάδες
|
|---|
| Δυτικές Κυκλάδες |
|
| Κεντρικές Κυκλάδες |
|
| Ανατολικές Κυκλάδες |
|
| Μικρές Κυκλάδες |
|
| Νότιες Κυκλάδες |
|
Η ονομασία "Νάξος" ενδεχομένως, σχετίζεται ετυμολογικά με τις λέξη "Νέστος" και Νεστοί, λαός Ιλλυρίας
αλλά και Ναϊσσός
[Το διπλό σίγμα "σσ" έχει μετεξελιχθεί σε "ξ" και σε άλλες περιπτώσεις όπως "Δεσσαρήτες" ~ "Δέξαροι") και "Βασσαίος" < (Β)αξαίος < Αξιός ]
Άλλες συγγενικές λέξεις:
Άλλοι ιστορικοί ερευνητές θεωρούν, παρετυμολογικά, ότι το όνομα προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη "νάξαι", που σημαίνει "θύσαι", που εκλήφθηκε έτσι από τις πλούσιες θυσίες που γίνονταν στη νήσο προς τιμή των θεών.
Το όνομα Νάξος διατηρήθηκε μέχρι τους μέσους χρόνους, οπότε έγινε Ναξία και ακολούθως Ναξιά και στη συνέχεια Αξιά (εξ ου και το όνομα των κατοίκων).
Ονομασία[]
Επίσης η Νάξος φέρεται από τους μυθικούς χρόνους και με το ονόμα "Δία" (από τον Όμηρο, Οδύσ λ 325), καθώς και στον ομηρικό ύμνο προς τον Απόλλωνα,
Επίσης ονομάζεται: Στρογγύλη, Μικρή Σικελία, Τραγία, Διονυσιάς, Καλλίπολις, Λιπαρά, Βιβλίνη κ.λπ. από διάφορους συγγραφείς.
Το όνομά της η νήσος φέρεται να έλαβε από τον "Νάξο", το ηγεμόνα των πρώτων αποίκων στη νήσο που ήταν Κάρες, φερόμενο ως γιο του Πολέμωνα ή κατ΄ άλλους ως γιο του Ενδυμίωνα ή τέλος γιο του Απόλλωνα και της νύμφης Ανακαλίδας.
Γεωγραφία[]
Η νήσος βρίσκεται στο κέντρο περίπου των Κυκλάδων.
Η αρχαία πόλη της Νάξου βρισκόταν στη θέση της σημερινής κοντά στην οποία και υπήρχε λαμπρός ναός του Διονύσου. Πολλοί είναι εκείνοι που τον ταυτίζουν με τα σωζόμενα ερείπια επί της νησίδας Παλάτια.
Μορφολογία[]
Τα σημαντικότερα όρη της είναι:
O Δίας, ο πατέρας "ανδρών τε Θεών" κατά τους αρχαίους Έλληνες, αναφέρεται ότι γεννήθηκε στην Κρήτη, στο σπήλαιο Ιδαίον Άντρον (κατ' άλλους στο Δικταίον Άντρον), αλλά μεγάλωσε στη Νάξο, και έτσι το υψηλότερο όρος της νήσου έλαβε το όνομά του (Ζεύς ή, για τους εντόπιους, Ζας, 999 μ.).
Ο ποταμός της Νάξου ονομάζεται Βιβλίνης Ποταμός
- Etymologicum Magnum: Βίβλινος οίνος. Σίμος (l. Σήμος) δέ εν τή έκτη τής 'Ιλιάδος (l. Δηλιάδος), εν Νάξω φησί ποταμόν Βιβλίνην, αφ' ού καλούσιν οίνον Βίβλινον, διά τάς πεφυκυίας αμπέλους. Διά δέ τού μ γράφουσι τόν ποταμόν, Βιμβλίνην: καί τόν Νάξιον οίνον διά τού <μ>, Βίμβλινον.
Δημογραφία[]
Οικονομία[]
Από την Αρχαιότητα οι αρχαίοι συγγραφείς επαινούσαν τα προϊόντα της Νάξου όπως τον οίνο, τα σύκα, τ΄ αμύγδαλα, τις αίγες και τα ελάφια που υπήρχαν τότε στη νήσο. Συγκεκριμένα, περί του οίνου της Νάξου ιδιαίτερους επαίνους αποδίδουν οι Αρχίλοχος και ο Αθήναιος, άλλοι επίσης συγγραφείς κάνουν λόγο για το μυθικό ποταμό (Βιβλίνο) που έρεε οίνο.
Ιστορία[]
Νεολιθική Εποχή[]
Οι αρχαιότερες ανακαλύψεις στη Νάξο ανάγονται στη Νεολιθική Εποχή γύρω στην 5η Χιλιετία π.Χ., όπως αποδεικνύουν οι ανασκαφές στην περιοχή "Γκρόττα", βόρεια πλευρά της πόλης της Νάξου, καθώς και στο σπήλαιο "Ζας" παρά το χωρίο "Φιλότι" στο όρος Ζεύς.
Σύμφωνα με αυτές, ο Πρωτοκυκλαδικός Πολιτισμός ήταν ήδη ανεπτυγμένος την περίοδο εκείνη, που φαίνεται να άρχισε το 5500 π.Χ. και άνθησε το 3000 π.Χ..
Χαλκοκρατία[]
Η Νάξος έπαιξε σημαντικό ρόλο στον Κυκλαδικό Πολιτισμό. Μεταξύ των σημαντικών αλλαγών που προέκυψαν εκείνη την εποχή ήταν η εξέλιξη της ναυσιπλοΐας (εξ ανάγκης), η κατασκευή και χρήση του χαλκού, η κεραμική και η επεξεργασία μαρμάρων.
Στην περιοχή "Γρότα" στη Χώρα της Νάξου, αλλά και σε άλλες τοποθεσίες στη νήσο, έχουν βρεθεί πολλά κυκλαδικά ειδώλια, καθώς και άλλα ευρήματα της περιόδου του κυκλαδικού πολιτισμού (σκεύη, εγχάρακτες παραστάσεις), τα οποία εκτίθενται στο "Αρχαιολογικό Μουσείο Νάξου", στο "Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης" στην Αθήνα, καθώς επίσης και ένας μικρός αριθμός αυτών στο αρχαιολογικό μουσείο στην Απείρανθο. Το αρχαιολογικό μουσείο της Νάξου διαθέτει τη δεύτερη μεγαλύτερη συλλογή σε κυκλαδικά ευρήματα μετά το αρχαιολογικό μουσείο της Αθήνας.
Μυκηναϊκή Εποχή[]
Αν δεχθούμε την ετυμολογία της ονομασίας της από την λέξη "Ναϊσσός" τότε είναι πιθανόν την Νάξο (σε πρώιμη Μυκηναϊκή Εποχή) να αποίκησαν Νεσσοί από την Θεσσαλία όταν αυτή ακόμη αποκαλείτο "Νεσσία".
Ίσως, πολλοί απός τους εκδιωχθέντες Νεσσούς (από τα μεταγενέστερα καταφθάσαντα φύλα) να εγκαταστάθηκαν στην νήσο δίνοντάς της το όνομά τους.
Όταν, όμως, κατέφθασαν οι Ίωνες η αρχική ρίζα του ονόματος είχε παραφθαρεί καθώς οι αρχικοί κάτοικοι είχαν λησμονηθεί.
Στη Νάξο εγκατέλειψε, σύμφωνα με το μύθο, ο Θησεύς την Αριάνδη, η οποία τον είχε βοηθήσει προηγουμένως στην Κρήτη να φονεύσει το Μινώταυρο με τον όρο να την πάρει μαζί του, την οποία στη συνέχεια έλαβε σύζυγό του ο θεός Διόνυσος.
Ο πλούτος των περί της Νάξου μύθων αποδεικνύει τη σπουδαιότητα που είχε η Νάξος κατά την αρχαιότητα. Οι μύθοι αυτοί συνδέονται κυρίως με τη μυθολογούμενη γέννηση των τριών εγχώριων νυμφών Φιλίας, Κορωνίδας και Κλείδης, που επιμελήθηκαν την ανατροφή του Διονύσου, για τον οποίο η Νάξος ήταν η πατρίδα του.
Αλλά και για το Δία αναφέρεται ότι εδώ ανατράφηκε και ενηλικιώθηκε, όταν μεταφέρθηκε από την Κρήτη και ότι από εδώ εξόρμησε προκειμένου να καταλάβει τη βασιλεία των θεών.
Μάλιστα στην κορυφή του όρους Ζας είναι δυνατή η ανάγνωση επιγραφής σε βράχο με παραφθαρμένα γράμματα "Όρος Διός Μηλωσίου" (= Διός προστάτου των προβάτων). Στη Νάξο επίσης λατρευόταν και ο Απόλλων ο Τράγιος ή Τραγαίος, υπήρχε δε και αρχαίος ναός του Δηλίου Απόλλωνα έξω από την αρχαία πόλη, καθώς και τέμενος προς τιμήν του Εφιάλτη. Από τον περίφημο αρχαίο ναό του Διονύσου κανένα ίχνος δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα.
Άλλοι Ναξιακοί μύθοι αναφέρονται στη σχέση του Διονύσου με την Αριάδνη, που τελικά απήγαγε στο όρος Δρίον και έλαβε σύζυγό του. Ακόμη αρχαία πηγή έξω από την πόλη της Νάξου φέρει το όνομα Αριάδνη. Στη δε ανατολική πλευρά του όρους Κόρωνος υπάρχει ένα μεγάλο σε μήκος περίεργο σπήλαιο, που ακόμη δεν έχει αξιοποιηθεί, με διπλή είσοδο, έναν μεγάλο προθάλαμο και που συνεχίζει σε μήκος, εντός του οποίου υπάρχουν ίχνη αρχαίας λατρείας, πιθανώς του ιερού της μιας των Ναξίων νυμφών της Κορωνίδας, εκ της οποίας και το ομώνυμο χωρίο "Κωμιακή".
Σε όλη τη νήσο Νάξο σώζονται λείψανα αρχιτεκτονικά, καθώς και πολλά των ιστορικών χρόνων.
Αρχαϊκή Εποχή[]
Κατά τη διάρκεια των επόμενων χρόνων η Νάξος κατοικήθηκε από τους Ίωνες, που σηματοδότησαν μια ιδιαίτερα σημαντική περίοδο για την νήσο, κατά την οποία αρχίζει και φθάνει στην κορύφωσή της η ακμή της (7ος - 6ος αιώνας π.Χ.), με παράλληλη άνθηση των τεχνών και ειδικά της Γλυπτικής και της Αρχιτεκτονικής.
Η Σφίγγα των Ναξίων είναι άγαλμα κολοσσιαίου μεγέθους που έστειλε περί στο 560 π.Χ. η Νάξος ως προσφορά στο ιερό του Απόλλωνα και στο μαντείο των Δελφών. Το συνολικό του ύψος έφθανε σχεδόν τα 12,5 μέτρα, κατείχε περίοπτη θέση στο ιερό και εξέφραζε συμβολικά την πολιτική, οικονομική και καλλιτεχνική υπεροχή της Νάξου κατά την αρχαϊκή περίοδο. Πιθανότατα συνδέεται με μεγάλη νίκη των Ναξίων σε πόλεμο που είχαν με την Πάρο.
Η "Πορτάρα", η μεγάλη μαρμάρινη πύλη που ορθώνεται στη νησίδα Παλάτια, που σήμερα είναι ενωμένη με τη Χώρα της Νάξου, είναι ό,τι απέμεινε από το ναό του Απόλλωνα, που άρχισε να κτίζεται εκείνη την περίοδο.
Κλασσική Εποχή[]
Το 490 π.Χ. η Νάξος καταστράφηκε από τους Πέρσες. Μετά από την τελική ήττα των Περσών από τους Έλληνες, η Νάξος εξαναγκάστηκε να γίνει μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας, αφού προηγουμένως καταστράφηκε (ό,τι είχε απομείνει από την προηγούμενη καταστροφή) και πυρπολήθηκε από τον αθηναϊκό στόλο (466 π.Χ.), ενώ ο Περικλής τοποθέτησε φρουρά από 500 κληρούχους υπό τον στρατηγό Τολμίδη (453 π.Χ.) προκειμένου να την αφαιμάζει οικονομικά προς όφελος της Αθηναϊκής Δημοκρατίας.
Μετά το τέλος της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, ύστερα από περίπου ενάμιση αιώνα, η Νάξος υπήρξε έρμαιο των εκάστοτε θαλασοκρατούντων και ουσιαστικά δεν κατάφερε ποτέ να επανανακάμψει και να επανακτήσει την παλαιά της δόξα και σημασία.
Πολλά για τη Νάξο γράφουν ο Παυσανίας και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης και κυρίως για τις σχέσεις των αρχαίων Ναξίων με τη Θράκη.
Περί της πολιτείας των Ναξίων έγραψε ιδιαίτερα και ο Αριστοτέλης, ο δε Πλούταρχος στο έργο του "Γυναικών αρεταί" εξυμνεί ιδιαίτερα τις Νάξιες για τη φιλοπατρία τους και τις αρετές τους. Τέλος, ακόμη και ερωτικό μυθιστόρημα έγραψε ο Παρθένιος που αναφέρεται στη Νάξο.
Βυζαντινή Εποχή[]
Η Νάξος ανήκε κατά τους βυζαντινούς χρόνους στο "Θέμα Αιγαίου".
Στη Νάξο βρίσκονται πολλές βυζαντινές εκκλησίες.
Η κοιλάδα της Τραγαίας ονομάζεται και "μικρός Μυστράς" λόγω των πολλών εκκλησιών που είναι διάσπαρτες παντού.
Υπάρχουν εκκλησίες που χρονολογούνται από τον 7ο έως το 15ο αι.
Γνωστότερη είναι η Παναγία η Δροσιανή, η οποία διέθετε 3 στρώσεις τοιχογραφιών με την παλαιότερη να ανάγεται στον 7ο αιώνα. Κάποιες από αυτές τις εκκλησίες χτίστηκαν κατά την περίοδο της Εικονομαχίας και φέρουν τοιχογραφίες με "ανεικονικό διάκοσμο", τοιχογραφίες δηλαδή που δεν απεικονίζουν αγίους, αλλά γεωμετρικά σχήματα και φυτά.
Ενετοκρατία[]
Το 1207 η νήσος καταλήφθηκε από τον Ενετό Μάρκο Σανούδο, ο οποίος ίδρυσε το Δουκάτο της Νάξου.
Αρχαιολογία[]
Ένα μέρος της πρωτεύουσας της Νάξου στη μυκηναϊκή εποχή (1300 π.Χ.) ανακαλύφθηκε κάτω από την πλατεία, μπροστά από τον Ορθόδοξο καθεδρικό Ναό, στη Χώρα, εκεί όπου είναι σήμερα ο αρχαιολογικός χώρος "Γκρότα". Ακριβώς κάτω από την πλατεία έχει διαμορφωθεί επιτόπιο μουσείο. Το μουσείο έχει υάλινο δάπεδο και με υπερυψωμένους διαδρόμους, οι επισκέπτες διέρχονται πάνω από τα αποκαλυφθέντα ερείπεια (τείχος, σπίτια και εργαστήρια) της μυκηναϊκής περιόδου (1400 - 1100 π.Χ.). Μυκηναϊκής εποχής ευρήματα (διακοσμημένα με χρώμα, αγγεία, όπλα, σκεύη κλπ.) εκτίθενται επίσης στο αρχαιολογικό μουσείο της Νάξου.
Από την Κλασσική Εποχή σώζεται το ιερό της Δήμητρας κοντά στο χωριό "Σαγκρί", το οποίο έχει εν μέρει αναστηλωθεί. Ο ναός θεωρείται πολύ σημαντικός, επειδή έχει σωθεί σε καλή κατάσταση και δίνει πολλές πληροφορίες για τον τρόπο κατασκευής και την αρχιτεκτονική των αρχαίων ναών. Κοντά της έχει ανεγερθεί μουσείο, στο οποίο εκτίθενται ευρήματα από το ναό που δεν χρησιμοποιήθηκαν κατά την αναστήλωση, καθώς και τα ευρήματα από τη μετέπειτα επί του ναού ανεγερθείσα παλαιοχριστιανική βασιλική. Το μουσείο και ο αρχαιολογικός χώρος έχουν βραβευθεί με το βραβείο Europa Nostra για την ευαίσθητη ανασκαφή, την αναστήλωση και την επιτυχημένη ενσωμάτωσή τους στο φυσικό περιβάλλον[1].
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
| Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)