Ναός
Temple, church
ναός
ναός
ναός
- Δόμημα.
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "ναός" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "νάμα".
Οι πρώτοι ναοί ιδρύθηκαν σε τόπους όπου έρρε ή ανάβλυζε ύδωρ από πηγές ή ρύακες (= νάματα)
Εισαγωγή[]
Κτίριο αφιερωμένο στη λατρεία θεού ή ήρωα.
Κατά την αρχαιότητα όλοι οι λαοί έκτιζαν ναούς, ο καθένας όμως με το δικό του χαρακτηριστικό τρόπο, ο οποίος ήταν ανάλογος με τη θρησκεία, τον πολιτισμό ή το κλίμα της χώρας του. Έτσι διαμορφώθηκαν οι διάφοροι ρυθμοί ναών, που επηρέασαν τη θρησκευτική αρχιτεκτονική και κατά τους νεότερους χρόνους.
Ναοί Ολυμπιακής Θρησκείας[]
Η πρώτη πενιχρή εμφάνιση ναών στην Ελλάδα έγινε κατά τη γεωμετρική εποχή.
Στη Σπάρτη ο αρχαιότατος ναός της Όρθιας Άρτεμης κτίστηκε τον 8ο ή 9ο αι. π.Χ. Ήταν ένας απλός τετράπλευρος "σηκός" (κυρίως ναός), τον οποίο μία σειρά από ξύλινους κίονες τον χώριζε σε δύο ίσα μέρη ("υποστάσεις"). Στο βάθος αυτού ήταν στημένο το άγαλμα της θεάς.
Άλλος ναός της ίδιας εποχής ήταν ο ναός του Απόλλωνα στο Θέρμο της Αιτωλίας. Το σχήμα αυτού δε διέφερε από τον τύπο της οικίας, παρά μόνο στη μικρότερη καμπυλότητα της πίσω πλευράς. Η εμφάνιση και η εξάπλωση των ναών αυτών συνδέεται όχι μόνο με την επικράτηση του ανθρωπομορφισμού στη θρησκεία, αλλά και με τη βαθμιαία μείωση της βασιλικής εξουσίας και την αντίστοιχη ενίσχυση της κοινότητας.
Στη Μυκηναϊκή Εποχή οι βασιλείς ήταν απόλυτοι κύριοι της πολιτείας και οι θεοί που προστάτευαν τη βασιλική οικογένεια και που λατρεύονταν στα ανάκτορα ήταν προστάτες και ολόκληρης της πολιτείας.
Στην Κλασσική Εποχή η κοινότητα άρχισε να κτίζει χωριστούς ναούς, σε μερικές μάλιστα περιπτώσεις μετέβαλε σε ναούς τα ίδια τα ανάκτορα των βασιλέων.
Για τους ναούς της αρχαϊκής εποχής ό,τι γνωρίζουμε προέρχεται από τα έπη του Ομήρου.
Σ` έναν απ` αυτούς, το ναό της Αθηνάς στο Ίλιο, ο ποιητής αναφέρει την ύπαρξη λατρευτικού αγάλματος της θεάς καθισμένης πάνω σε θρόνο. Σε έναν άλλο ναό, του Απόλλωνα στο Ίλιο, αναφέρεται το "άδυτο". Με περισσότερες όμως λεπτομέρειες κανένας ναός δεν περιγράφεται και πολύ πιθανό είναι ότι η κατασκευή τους ήταν ακόμα πολύ μετριότερη από την κατασκευή των ανακτόρων.
Τελειοποίηση των ναών έχουμε κατά τον 7ο αι. π.Χ. Όπως τοποθετούν ένα άγαλμα πάνω σε βάση για να το προβάλουν, έτσι και οι ναοί κτίζονται πάνω σε "κρηπίδωμα", που υψώνεται πάνω από τη γη και περιβάλλεται με μία μέχρι τρεις ψηλές βαθμίδες. Τα μέλη του ναού αυτού είναι ο "πρόδομος" ή "πρόναος" με είσοδο από την ανατολική πλευρά, ο "σηκός", το "άδυτο", ένα δωμάτιο που βρισκόταν πίσω από το σηκό, και ο "οπισθόδομος". Αυτός ήταν ο κυρίως ναός, ο οποίος περιβαλλόταν απ` όλες τις πλευρές με σειρά κιόνων, που ονομαζόταν "περίστασις". Αυτού του τύπου ήταν ο ναός της Κορίνθου και αργότερα του Παρθενώνα. Ο τύπος όμως αυτός παρουσιαζόταν συχνά με παραλλαγές είτε από παράλειψη κάποιου από τα μέρη είτε από ποικιλίες στην "περίστασιν" κλπ.
Ανάλογα με τους κίονες της "περιστάσεως" οι ναοί ονομάζονταν δωρικοί ή ιωνικοί.
Τον 4ο αι. π.Χ. έκανε την εμφάνισή του και ο κορινθιακός ναός, ο οποίος είναι παραλλαγή του ιωνικού και διαφέρει από εκείνον αποκλειστικά και μόνο κατά το κορινθιακό κιονόκρανο.
Με τον καιρό ο ελληνικός ναός έγινε ένα οικοδόμημα ελεύθερο στο ύπαιθρο, περίοπτο και εξωραϊσμένο αρχιτεκτονικά και πλαστικά, ώστε να παρουσιάζει τον τελειότερο τύπο του θεϊκού οίκου και να διαφέρει αισθητά από τους ναούς των άλλων λαών.
Ναοί άλλων Θρησκειών[]
Στην Αίγυπτο βρίσκεται το αρχαιότατο μνημείο της θρησκευτικής αρχιτεκτονικής των αρχαίων λαών.
Είναι ο ναός της Σφίγγας, που αποκαλύφτηκε το 1853 από τον αρχαιολόγο Μαριέτ στην Γκίζα και ανήκει στην πρώτη αιγυπτιακή αυτοκρατορία, πριν δηλ. από την τρίτη χιλιετία π.Χ. Είναι ένα τετράγωνο οικοδόμημα με εξωτερικά εξαρτήματα και τμήματα. Περιβαλλόταν συνήθως από τείχος, η είσοδος του οποίου είχε φρουριακή όψη με πύλες ψηλές και ορθογώνιες, με πύργους κλπ.
Το καλύτερο δείγμα αιγυπτιακού ναού είναι ο ναός του Καρνάκ, ο μεγαλύτερος όλων των ναός του αρχαίου κόσμου. Μέσα στο τεράστιο τετράγωνο οικοδόμημά του (πλάτους μέχρι 1400 μ.) περιέχει έντεκα ναούς ποικίλων διαστάσεων.
Οι Φοίνικες μιμήθηκαν τους Αιγύπτιους στην κατασκευή των ναών τους. Οι ν. αυτοί χτίζονταν μέσα σε έλη και οι πιστοί πήγαιναν σ` αυτούς με βάρκες.
Οι Ιουδαίοι αρχικά έκτιζαν τους ναούς τους στις κορυφές λόφων ή βουνών και τους περιτείχιζαν.
Ο τύπος του ναού αυτού με τον καιρό γνώρισε εξέλιξη, για να φθάσει στην τελειότητα του ναό του Σολομώντα στα Ιεροσόλυμα (11ος αι. π.Χ.) που θεωρείται ο πιο αντιπροσωπευτικός ναός των Ιουδαίων.
Οι Φρύγες σκάλιζαν τους ναούς τους σε φυσικούς βράχους και περιείχαν βωμούς και πέτρινο ομοίωμα του θεού που λάτρευαν. Είχαν εξωτερικό σχήμα ναΐσκου, με είσοδο προς την ανατολή και με παραστάσεις άγριων ζώων στα αετώματα.
Οι Περσικοί ναοί ήταν αρχικά πυρολατρικοί, δηλ. ιερά με βωμό στη μέση, πάνω στον οποίο έκαιγε το αιώνιο "πυρ" των μάγων. Ο χαρακτηριστικότερος ναών των Περσών είναι της Γκουρ, του οποίου σώζονται ακόμα οι τοίχοι του ιερού.
Στη Δύση οι Ετρούσκοι κατασκεύαζαν κοντόχοντρα κτίσματα, τα οποία χωρίζονταν σε δύο ίσα μέρη. Το μπροστινό ήταν στοά με διπλή κιονοστοιχία και αέτωμα. Το πίσω ήταν χωρισμένο σε τρία άδυτα, γιατί οι Ετρούσκοι λάτρευαν μία τρισυπόστατη θεότητα.
Οι Ρωμαίοι στην αρχή μιμήθηκαν τους Ετρούσκους. Αλλά από το 338 π.Χ. άρχισαν να μιμούνται σε όλα τους ελληνικούς ναούς
Ναοί Χριστιανικής Θρησκείας[]
Κατά τους πρώτους χρόνους της επικράτησης του χριστιανισμού οι πιστοί συγκεντρώνονταν σε ιδιωτικές κατοικίες. Αυτοί ήταν οι πρώτοι χριστιανικοί ναοί.
Όταν όμως άρχισαν οι διωγμοί, οι συναθροίσεις γίνονταν σε κατακόμβες. Ειδικοί χώροι για τη λατρεία των χριστιανών φαίνεται ότι πρωτοκαθιερώθηκαν τον 3ο αι. μ.Χ. Από τότε ακόμα καθιερώθηκε ώστε το θυσιαστήριο να είναι προς την ανατολή και η είσοδος προς τη δύση.
Με τον καιρό αναπτύχθηκαν διάφοροι ρυθμοί, από τους οποίους οι σημαντικότεροι είναι:
Βασιλική[]
Είναι μακρόστενο ορθογώνιο οικοδόμημα κατά το πρότυπο των ρωμαϊκών βασιλικών, προσαρμοσμένο στις ανάγκες της χριστιανικής λατρείας.
Εσωτερικά είναι χωρισμένη σε κλίτη και η στέγη της είναι ξύλινη.
Βυζαντινός Ρυθμός[]
Εμφανίστηκε αργότερα από τη βασιλική και η προέλευσή του είναι ανατολική. Χαρακτηριστικά του είναι το στρογγυλό ή πολυγωνικό σχήμα και ο τρούλος στη θέση της στέγης. Το θαυμαστότερο και τελειότερο δημιούργημα της τέχνης αυτής είναι η Αγία Σοφία Κωνσταντινούπολης. Οι περισσότεροι από τους ορθόδοξους ναούς είναι ρυθμού βυζαντινού.
Ρωμανικός Ρυθμός[]
Στο ρυθμό αυτό, που πρωτοπαρουσιάστηκε τον 9ο ή 10ο αι., η κόγχη είναι ευρύτερη από τον υπόλοιπο ν. και έτσι το σχήμα αυτού μοιάζει μ` ένα Τ, ενώ ο κυρίως ν. διαιρείται σε τρία κλίτη, από τα οποία το μεσαίο είναι ευρύτερο.
Η διαίρεση αυτή, καθώς και μερικά άλλα στοιχεία, δείχνουν ότι κατάγεται από τη βασιλική. Μνημεία της αρχιτεκτονικής αυτής υπάρχουν στη Μεντς, στη Σπέγερ κ.α.
Γοτθικός Ρυθμός[]
Ο ρυθμός αυτός εμφανίσθηκε στη Γαλλία το 13ο αι. και μετά διαδόθηκε και στη Γερμανία. Χαρακτηριστικά αυτού είναι οι υψηλοί τοίχοι, το ογκώδες σχήμα, τα μεγάλα παράθυρα, οι μυτερές γωνίες των θόλων κλπ. Εξωτερικά κοσμείται από έναν ή δύο πύργους. Από την εσωτερική διακόσμηση διακρίνεται ο πρωτότυπος και πλούσιος στολισμός των παραθύρων με ποικιλόχρωμα γυαλιά που παριστάνουν λαμπρές εικόνες αγίων. Το πιο γνωστό μνημείο γοτθικού ρυθμού είναι η περίφημη "Παναγία των Παρισίων".
Αναγεννησιακός Ρυθμός[]
Είναι συνδυασμός βυζαντινού και βασιλικής. Ο πιο αντιπροσωπευτικός ναός του ρυθμού αυτού είναι ο Άγιος Πέτρος της Ρώμης, ο μεγαλύτερος ναού του χριστιανικού κόσμου. Η οικοδόμησή του κράτησε από το 1506 - 1667 και μεταξύ άλλων εργάστηκαν για την κατασκευή του δύο από τα μεγαλύτερα ονόματα της Αναγέννησης, ο Ραφαήλ και ο Μιχαήλ Άγγελος.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)