Οστεοπόρωσις
Η οστεοπόρωση είναι μια νόσος που χαρακτηρίζεται από προοδευτική απώλεια της οστικής μάζας του σκελετού η οποία έχει ως συνέπεια την ελάττωση της μηχανικής αντοχής των οστών με αποτέλεσμα τα οστά να γίνονται λιγότερο ανθεκτικά και επομένως περισσότερο εύθραυστα.
Ετυμολογία[]
Η ονομασία " Οστεοπόρωση" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "οστό ".
Γενικά[]
Η οστεοπόρωση κάνει ευκολότερη την πρόκληση καταγμάτων, κάτι που βέβαια έχει ως επακόλουθα:
- πόνους,
- παραμορφώσεις,
- απώλεια της κινητικότητας,
- ανικανότητα κλπ
Σε προχωρημένη οστεοπόρωση τα κατάγματα γίνονται χωρίς να ασκηθεί στα οστά σχεδόν καθόλου δύναμη (αυτόματα κατάγματα).
Συχνότητα εμφάνισης[]
Υπολογίζεται ότι η οστεοπόρωση προσβάλλει το 6-7% του πληθυσμού. Ομως, ο αριθμός των οστεοπορωτικών ατόμων προοδευτικά μεγαλώνει, καθώς ο άνθρωπος ζει περισσότερo. Η πάθηση αυτή είναι πολύ συχνή στις ανεπτυγμένες χώρες του Δυτικού Κόσμου και πλήττει ειδικότερα τις γυναίκες. Για παράδειγμα, ο κίνδυνος να πάθει μια γυναίκα οστεοπορωτικό κάταγμα στη ζωή της είναι 40%, που σημαίνει ότι 4 στις 10 γυναίκες θα πάθoυν ένα ή περισσότερα οστεοπορωτικά κατάγματα στη ζωή τους.
Ο αριθμός αυτός είναι συντηρητικός δεδομένου ότι υπολογίζονται μόνο τα κατάγματα που νοσηλεύθηκαν στο νοσοκομείο, ενώ προφανώς ο αριθμός τους είναι μεγαλύτερος. Για σύγκριση αναφέρουμε ότι ο αντίστοιχος κίνδυνος για τον καρκίνο του μαστού είναι μόλις 9%.
Μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες έχουν καταλήξει ότι μία στις δύο γυναίκες στην ηλικία των 60 ετών έχουν τουλάχιστον ένα κάταγμα σπονδύλου, ενώ στην ηλικία των 75 ετών μία στις έξη γυναίκες έχει πιθανότητα να υποστεί κάταγμα του ισχίου.
Αιτιολογία[]
Δεν είναι ακριβώς γνωστό τι προκαλεί την οστεοπόρωση. Είμαστε όμως σίγουροι ότι μπορούν να την προκαλέσουν πάρα πολλά αίτια. Μερικά από αυτά φαίνονται στον παρακάτω πίνακα:
- Προχωρημένη ηλικία
- Γυναικείο φύλο
- Λευκή φυλή
- Μικρόσωμη ή λεπτή εμφάνιση
- Πρόωρη εμμηνόπαυση ή διαταραχές του κύκλου
- Θετικό οικογενειακό ιστορικό
- Κατάχρηση καπνίσματος και οινοπνευματωδών
- Καθιστική ζωή και περιορισμένη φυσική άσκηση
- Ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου
- Διάφορα φάρμακα
Οπως φαίνεται από τον πίνακα αυτόν, πολλοί παράγοντες του σύγχρονου τρόπου ζωής (κάπνισμα, αλκοόλ, ακινησία, φάρμακα, διατροφή κλπ) μπορούν να προκαλέσουν οστεοπόρωση. Η συχνότερη όμως αιτία είναι η ελάττωση της οστικής μάζας που συμβαίνει στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, αυτό δηλαδή που ονομάζεται μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση.
Εκτός όμως από τα παραπάνω, πάρα πολλές άλλες παθήσεις μπορούν επίσης να προκαλέσουν δευτεροπαθώς οστεοπόρωση. Ετσι, ένα ευρύ φάσμα νοσημάτων (υπογοναδισμός, θυρεοειδοπάθειες, νεφροπάθειες, ρευματοπάθειες κλπ) μπορούν να προκαλέσουν οστεοπόρωση. Eχει λοιπόν τεράστια σημασία το να διευκρινήσει κανείς την αιτιολογία της οστεοπόρωσης ενός συγκεκριμένου ατόμου γιατί προφανώς τότε μόνο μπορεί να δοθεί και η αντίστοιχη θεραπεία.
Ανδρική Οστεοπόρωση[]
Οι άνδρες υπερτερούν έναντι των γυναικών σε δύο σημεία:
α) Εχουν από τη φύση τους μεγαλύτερη οστική μάζα και
β) η επίδραση των ανδρικών ορμονών συνεχίζεται συνήθως σε όλη τη διάρκεια της ζωής, ενώ αντίθετα στη γυναίκα οι ορμόνες της δρούν μέχρι την εμμηνόπαυση.
Επίσης, στους άνδρες, ο ρυθμός απώλειας της οστικής μάζας είναι σταθερός (περίπου 1-2% το χρόνο), ενώ στις γυναίκες αυξάνει πολύ μετά την εμμηνόπαυση.
Τέλος, οι γυναίκες ζούν περισσότερο και επομένως εκτίθενται πιό πολύ στην πιθανότητα καταγμάτων
Για όλους τους παραπάνω λόγους, η οστεοπόρωση είναι 2 έως 6 φορές πιο συχνή στις γυναίκες απ ότι στους άνδρες. Τέλος, έχει υπολογισθεί ότι ο κίνδυνος καταγμάτων στους άνδρες είναι περίπου τρείς φορές μικρότερος από τις γυναίκες.
Οστεοπορωσιακά κατάγματα[]
Η οστεοπόρωση προκαλεί ελάττωση της πυκνότητας των οστών με συνέπεια τη μείωση της μηχανικής τους αντοχής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να προκαλούνται εύκολα και συχνά κατάγματα παντού και κυρίως στους καρπούς, την οσφυική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και τα ισχία
Το πιο σοβαρό και επικίνδυνο κάταγμα από τα παραπάνω είναι αυτό του ισχίου. Αυτή είναι και η σοβαρότερη επιπλοκή της οστεοπόρωσης που οδηγεί σε ποσοστό 20% στον θάνατο τους πρώτους 6 μήνες, 50% σε μόνιμη αναπηρία και τέλος ένα 25% έχει ανάγκη από μακρόχρονη νοσηλεία.
Είναι αυτονόητο ότι οι κοινωνικές και οι οικονομικές επιπτώσεις των καταγμάτων αυτών είναι τεράστιες και το κόστος θα αυξηθεί σημαντικά δεδομένου ότι υπολογίζεται ότι το 2040 ο ετήσιος αριθμός οστεοπορωτικών καταγμάτων προβλέπεται να τριπλασιαστεί.
Πρόληψη[]
Η ουσιαστική θεραπεία της οστεοπόρωσης είναι η πρόληψή της. Οταν εγκατασταθεί η οστεοπόρωση, στην καλύτερη περίπτωση περιμένουμε από τη θεραπεία να σταθεροποίησει ή να επιβραδύνει το ρυθμό απώλειας της οστικής μάζας και σπάνια να εξαφανίσει τη νόσο.
Διάγνωση[]
Παλαιότερα, ο μόνος τρόπος για να διαγνωσθεί η οστεοπόρωση ήταν να υποστεί κανείς προηγουμένως κάταγμα το οποίο να φαινόταν στην ακτινογραφία. Για να συμβεί κάτι τέτοιο, πρέπει ο σκελετός να χάσει περίπου το 30% της οστικής του μάζας, δηλαδή είναι πλέον αργά. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκαν νέες μέθοδοι για την ποσοτική εκτίμηση της οστικής μάζας.
Ετσι σήμερα, η διάγνωση γίνεται με τη μέτρηση της οστικής μάζας σε διάφορες περιοχές του σώματος με τη βοήθεια φωτονίων διπλής δέσμης (Dual Energy X-Ray Absorptiometry, DEXA). Με την εξελιγμένη αυτή τεχνική γίνονται απλές, εύκολες και αναίμακτες μετρήσεις που δίνουν ελάχιστη ακτινοβολία στον εξεταζόμενο (περίπου όσο το 1/10 μιάς ακτινογραφίας δοντιού).
Η εξέταση γίνεται στις περιοχές εκείνες όπου υπάρχει αυξημένος κίνδυνος οστεοπορωτικών καταγμάτων (καρπός, οσφυική μοίρα σπονδυλικής στήλης, ισχία) αλλά και σε ολόκληρο το σώμα (ολόσωμη μέτρηση).
Η μέτρηση διαρκεί λιγότερο από 5 λεπτά της ώρας. Τα σύγχρονα μηχανήματα έχουν πολύ μεγάλη ακρίβεια και επιτρέπουν πλέον την πρώιμη διάγνωση της νόσου. Επιπλέον, μπορούν και κάνουν και πλάγιες μετρήσεις, οπότε έχει κανείς τη δυνατότητα να εκτιμήσει και τον όγκο και την πυκνότητα του οστού.
Το αποτέλεσμα μιας μέτρησης εκφράζεται συγκρίνοντάς το με πολλά μεγέθη:
- Με τις αντίστοιχες τιμές φυσιολογικών ατόμων ίδιου φύλου και ηλικίας (Z score)
- Mε την αντίστοιχη τιμή κορυφαίας οστικής μάζας νεαρών φυσιολογικών ατόμων του ίδιου φύλου (T score)
- Mε το κατώφλιο κατάγματος (fracture threshold) για την ηλικία και το φύλο του εξεταζομένου. Το κατώφλιο κατάγματος είναι πρακτικά μια αυθαίρετη τιμή που διαφέρει στον ορισμό της ανάλογα με τον τύπο του μηχανήματος. Θεωρείται ότι όταν η τιμή της μέτρησης βρίσκεται κάτω από το κατώφλιο αυτό, τότε υπάρχει αυξημένος κίνδυνος κατάγματος.
Δυσκολίες Διάγνωσης[]
Για τους παραπάνω λόγους δεν υπήρχε μέχρι πρόσφατα ομοφωνία για το πότε μια τιμή μέτρησης της οστικής μάζας θεωρείται παθολογική, δηλαδή υποσημαίνει οστεοπόρωση. Τα πράγματα περιπλέκονται ακόμα περισσότερο αν σκεφθεί κανείς ότι: Οταν δεν υπάρχει κάταγμα, τότε δεν υπάρχει και απόλυτο κριτήριο για να διαχωρίσει κανείς τα άτομα που πάσχουν από οστεοπόρωση από εκείνα που δεν έχουν.
Η οστική μάζα ποικίλλει πολύ ανάλογα με τη φυλή, τη δίαιτα και εξαρτάται από κληρονομικούς, περιβαλλοντικούς κ.α. Επομένως, ανεξάρτητα από τη μέθοδο που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της οστικής μάζας, δημιουργείται η ανάγκη να υπάρχουν προς σύγκριση φυσιολογικές τιμές για τον Ελληνικό πληθυσμό.
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
- οστό
- [[ ]]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
- Ομώνυμο άρθρο στην Βικιπαίδεια
- Ομώνυμο άρθρο στην Livepedia
- Ιατρική Αθηνών
- Η οστεοπόρωση με απλά λόγια - Υγεία και Ζωή Uromed
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)