Πάρος
Νάξος
Πάρος
Άνδρος
Τήνος
Θήρα
Μήλος
Σύρος
Δήλος
Βόρειες Σποράδες
Νότιες Σποράδες
Ανατολικές Σποράδες
Δυτικές Σποράδες
Κυκλάδες
Σαρωνίδες
Αργολίδες
Θάσος
- Mία νήσος του Αιγαίου Πελάγους που ανήκει στις Κυκλάδες.
Ετυμολογία[]
 Κυκλάδες
|
|---|
| Δυτικές Κυκλάδες |
|
| Κεντρικές Κυκλάδες |
|
| Ανατολικές Κυκλάδες |
|
| Μικρές Κυκλάδες |
|
| Νότιες Κυκλάδες |
|
Η ονομασία "Πάρος" συσχετίζεται ετυμολογικά με τις λέξεις:
- Πειραιεύς
- Φορωνεύς
- Παρρασία
Γεωγραφία[]
Η Πάρος έχει σχήμα ελλειψοειδές μειούμενο προς Βορρά. Ο περίπλους της είναι 35 μίλια. Αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς των Ελλήνων και όχι μόνο. Οι ακτές του νησιού, από τις οποίες άλλες σχηματίζουν όμορφες παραλίες (κυρίως στην ανατολική πλευρά του) και φυσικά λιμανάκια και άλλες είναι απότομες και βραχώδεις, είναι περισσότερο διαμελισμένες στη βόρεια πλευρά του. Εκεί σχηματίζεται ο μεγάλος κόλπος της Νάουσας, ένα από τα πιο γραφικά λιμάνια του Αιγαίου. Οι άλλοι δύο μεγάλοι κόλποι του νησιού βρίσκονται στα δυτικά (Παροικιά) και στα ανατολικά (Μάρμαρα). Τα κυριότερα ακρωτήρια της Πάρου είναι: ο Άγιος Φωκάς [1] στον λιμένα της Παροικιάς όπου υπάρχει φάρος, ο Κόρακας [2] στο βόρειο άκρο όπου υπάρχει ο παραδοσιακός πέτρινος φάρος χτισμένος το 1887, ο Τούρχος (ή Τούρκος), ανατολικά του προηγουμένου, η Αγριά, ΒΑ. άκρο, ακριβώς απέναντι της Νάξου, η Σταφίδα, η Βίγλα, και ο Πύργος ή Πυργάκι, ανατολικά-νοτιοανατολικά, και ο Μαύρος κάβος, το νοτιότερο άκρο.
Πλησίον της νήσου βρίσκονται πλείστες νησίδες και σκόπελοι, όπως οι επικίνδυνες "Πόρτες Πάρου", ο Άγιος Σπυρίδωνας, το Δροσονήσι, το Μακρονήσι, η Γλαροπόδα, το Πατερονήσι, το Φίτζι και το Εβραιόκαστρο (ή Βριόκαστρο).
Κυριότεροι λιμένες της Πάρου είναι: της Παροικιάς, της Νάουσας (αρχαία Αργούσα, πολεμικός λιμένας) μεταξύ των Ακρωτηρίων Κόρακα και Τούρχου, και ο λιμένας του Δρυός καλούμενος και Πόρτο Τρίο, νότια.
Άλλοι μικρότεροι όρμοι είναι του Φιλιζίου προς Α., του Κεφάλου προς Δ., του Πίσω Λιβαδιού, ΝΑ., και της Αλυκής ΝΔ..Οι παραλίες του νησιού είναι ιδανικές για όλους καθώς υπάρχουν και απομονωμένες και οργανωμένες αντίστοιχα,με βράχια ή αμμουδιά.
Εσωτερικά το νησί διασχίζεται από Β προς Ν από τέσσερα γυμνά όρη, των οποίων υψηλότερες κορυφές είναι ο Προφήτης Ηλίας (776 μ.), η Μάρπησσα και ο Στρούμπουλας (730 μ.). Πηγαία ύδατα δεν έχει πολλά και τα περισσότερα υφιστάμενα βρίσκονται στην περιοχή του Δρυού.
Το έδαφος του νησιού είναι πετρώδες και αποτελείται από γρανίτες, ασβεστολιθικά πετρώματα (μάρμαρα), γνευσίους και μαρμαρυγίες.
Το Παριανό μάρμαρο ήταν γνωστό από την αρχαιότητα ως το καλύτερο της Ελλάδας. Σε μικρή ποσότητα υπάρχει επίσης μαγγάνιο, το οποίο οι Παριανοί το εκμεταλλεύονταν ως το 1960 στα ορυχεία των Θαψανών.
Μορφολογία[]
Τα σημαντικότερα όρη της είναι:
Δημογραφία[]
Οικονομία[]
Ιστορία[]
Η Πάρος κατοικήθηκε ήδη από την 4η χιλιετία π.Χ. και γνώρισε περιόδους μεγάλης οικονομικής ακμής αλλά και περιόδους λεηλασιών, παρακμής και αφάνειας.
Τα παλαιότερα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στην Πάρο ανάγονται στη Νεότερη Νεολιθική περίοδο και τοποθετούνται στη νησίδα Σάλιαγκος στο στενό ισθμό μεταξύ Πάρου και Αντιπάρου.
Σύμφωνα με τις σχετικές αρχαιολογικές έρευνες και τη μελέτη των ευρημάτων η κατοίκηση της νησίδας χρονολογείται μεταξύ 5300 - 4800 π.Χ. Μάλιστα, ο ανακαλυφθείς οικισμός θεωρείται από τους αρχαιότερους των Κυκλάδων.
Στις αρχές της 2ης χιλιετίας εμφανίστηκαν τα πρώτα σημεία κατοίκησης στην "Παροικιά". Στην περιοχή του μεταγενέστερου ενετικού κάστρου, ιδρύθηκε ένας σημαντικός οικισμός, που επιβίωσε έως τους Μυκηναϊκούς και τους Γεωμετρικούς χρόνους (1000 - 700 π.Χ.).
Ένας δεύτερος οικισμός ιδρύθηκε στη θέση "Κουκουναριές", στη νοτιοδυτική παραλία του κόλπου της Νάουσας. Ο οικισμός αυτός γνώρισε μεγάλη ακμή στους Μυκηναϊκούς χρόνους (κυρίως κατά το 13ο αι. π.Χ.), καταστράφηκε το 1200 π.Χ., επανακατοικήθηκε το 10ο αιώνα π.Χ. και γνώρισε νέα περίοδο άνθησης από τον 9ο αιώνα π.Χ. ως το 650 π.Χ.
Οι πρώτοι οικισμοί της Πάρου ήταν παραλιακοί και ανοχύρωτοι. Το γεγονός αυτό δηλώνει ότι οι κάτοικοί τους ήταν προσανατολισμένοι προς τις ναυτικές δραστηριότητες και συμβίωναν ειρηνικά με τους άλλους κατοίκους του Αιγαίου.
Κατά την περίοδο της ακμής του Μινωικού Πολιτισμού (1900 - 1600 π.Χ.), η Πάρος έπαιζε σημαντικό ρόλο στις θαλάσσιες μεταφορές των Κρητών. Σύμφωνα με το μύθο, ο Αλκαίος από την Κρήτη έκτισε τον πρώτο οικισμό στη σημερινή "Παροικιά", τον οποίο και ονόμασε "Μινωίς" ή Μινώα, όπως την αποκαλεί και ο Πλίνιος.
Στο ρου, όμως, της ιστορίας φέρεται και με άλλα ονόματα όπως: Πακτία, Δημητριάς, Ζάκυνθος, Υρία, Υλίεσσα, Πλατεία και Καβαρνίς.
Τη Μινωική κυριαρχία στο Αιγαίο διαδέχθηκε η Μυκηναϊκή, με κέντρο της τις "Κουκουναριές" στην Πάρο.
Η αλλαγή αυτή, σύμφωνα με τη μυθολογία, κρίθηκε σε δύο συγκρούσεις. Στην πρώτη νίκησαν οι Κρήτες και υποχρέωσαν τους ηττημένους σε βαρείς φόρους, ενώ στη δεύτερη οι Κρήτες έχασαν.
Γύρω στο 1100 π.Χ., ο μυκηναϊκός πολιτισμός άρχισε να καταρρέει, ενώ παράλληλα σημειώθηκαν σημαντικές μετακινήσεις πληθυσμιακών ομάδων από τα διάφορα κέντρα του πολιτισμού αυτού. Την εποχή εκείνη, Αρκάδες υπό τον Πάρο αποβιβάστηκαν στη νήσο και εγκαταστάθηκαν εκεί. Μετά την εγκατάσταση των Αρκάδων, η νήσος δεν ονομαζόταν πλέον Μινώα, αλλά Πάρος, από το όνομα του αρχηγού των νέων εποίκων.
Την περίοδο των μεγάλων μετακινήσεων των Ιωνικών φύλων, γύρω στο 950 π.Χ., έφθασαν στην Πάρο άποικοι από την Αττική, ηγέτες των οποίων ήταν ο Κλύτιος και ο Μέλας.
Οι άποικοι εγκαταστάθηκαν στην "Παροικιά" και στις "Κουκουναριές".
Από τα τέλη του 9ου ως και τον 8ο αιώνα π.Χ., η Πάρος γνώρισε μεγάλη ακμή, με βασικές απασχολήσεις των κατοίκων της την κτηνοτροφία, τη γεωργία και την κεραμική.
Αρχαϊκή Εποχή[]
Κατά την Αρχαϊκή εποχή (700 - 500 π.Χ.), η Πάρος αναπτύχθηκε σε ναυτική δύναμη με αξιόλογο ναυτικό διά του οποίου εγκαθίδρυσε αποικίες:
- στη Θάσο, όπου εκμεταλλεύτηκε τα εκεί ορυχεία χρυσού
- στην Προποντίδα, το Πάριον,
- και στην Αδριατική Θάλασσα την Φάρο.
Το 600 π.Χ. η Πάρος έκοψε δικά της νομίσματα.
Την εποχή εκείνη στην Πάρο λατρεύονταν η θεσμοφόρος Δήμητρα, οι Διόσκουροι, η Αφροδίτη και πρώτιστα ο Διόνυσος.
Τον 6ο αιώνα π.Χ. η Πάρος ηττήθηκε από τη Νάξο, και έχασε τη κυρίαρχη θέση της στις Κυκλάδες.
Κλασσική Εποχή[]
Κατά τους Περσικούς πολέμους συντάχθηκε με τους Πέρσες, όπως ήταν φυσικό σαν Ιωνική αποικία, ενάντια της αθηναϊκής κυριαρχίας και του εμπορικού ανταγωνιστή της.
Αυτό είχε ως συνέπεια αργότερα ο ήρωας του Μαραθώνα Μιλτιάδης να εκστρατεύσει εναντίον της ανεπιτυχώς και στη συνέχεια ο Θεμιστοκλής, ο οποίος και την κατέλαβε το 479 π.Χ..
Μετά την κατάληψή της από το Θεμιστοκλή περιήλθε σε υποτέλεια εντασσόμενη στη Α' Αθηναϊκή Συμμαχία της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, αν και προσπάθησε να αποσχισθεί το 412 - 410 π.Χ. μέχρι το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου και της ήττας των Αθηναίων.
Το 378 π.Χ. η Πάρος απετέλεσε, κατόπιν εκβιασμού και νέου κινδύνου καταστροφής από το στόλο της Αθηναϊκής δημοκρατίας, μέλος της Β΄ Αθηναϊκής Συμμαχίας μέχρι το λεγόμενο συμμαχικό πόλεμο του 357 π.Χ., όπου και απελευθερώθηκε μαζί με τη Χίο.
Κατά την παραμονή της στην Αθηναϊκή Συμμαχία, η νήσος συνδέθηκε με την καλλιτεχνική και πνευματική άνθιση της Αθήνας υπό την αρπαγή των λευκών μαρμάρων της, αναδεικνύοντας όμως και θαυμαστούς καλλιτέχνες, όπως ο μαθητής του Φειδία Αγοράκριτος, οι ζωγράφοι Νικάνωρ και Αρκεσίλαος και υπέρ πάντων αυτών ο μεγαλοφυής αρχιτέκτονας και γλύπτης του 4ου αιώνα π.Χ. ο Σκόπας, που αποτύπωσε στα έργα του κατά μοναδικό τρόπο το πάθος και τη συγκίνηση. Άλλοι ονομαστοί της αρχαιότητας που κατάγονταν από την Πάρο ήσαν ο περίφημος ιαμβογράφος Αρχίλοχος και ο ελεγειακός ποιητής και σοφιστής Εύηνος, που μνημονεύεται στην Απολογία του Σωκράτους του Πλάτωνα.
Μετά τη μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.) το 338 π.Χ. η Πάρος περιήλθε αλληλοδιαδόχως στους Μακεδόνες, στους Πτολεμαίους, στο Μυθριδάτη και στους Ρωμαίους.
Βυζαντινή Εποχή[]
Η διάδοχη Βυζαντινή Αυτοκρατορία διατήρησε την ισχύ της στη νήσο μέχρι το 1207, όταν ο Ενετός Μάρκος Σανούδος ίδρυσε το Δουκάτο Νάξου στο οποίο και υπήχθη.
Το 1537 την Πάρο κατέλαβε ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα μετά της γενναίας αντίστασης του τελευταίου Φράγκου ηγεμόνα Βερνάρδου Σαγρέδου στο Κάστρο του Κεφάλου. Οι 6.000 περίπου Παριανοί βρήκαν τότε οικτρά τύχη, άλλοι φονεύθηκαν, άλλοι εξανδραποδίσθηκαν, οι νεότεροι μπήκαν πληρώματα στον οθωμανικό στόλο, ενώ τα παιδιά τους παραδόθηκαν σε τάγματα γενιτσάρων.
Σε όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας η Πάρος υπαγόταν στον Καπουδάν Πασά και είχε Τούρκο Βοεβόδα και Καδή. Λόγω όμως της ασφάλειας που παρείχαν κάποιοι όρμοι της, η Πάρος εξελίχθηκε σε ορμητήριο πειρατικών πλοίων, τα οποία λυμαίνονταν το Αιγαίο κατά τον 17ο και 18ο αιώνα.
Ένεκα αυτών των δραστηριοτήτων η Πάρος έγινε επανειλημμένα θέατρο καταστροφής, όπως το 1666, που καταστράφηκε και το Μοναστήρι της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής. Τότε μάλιστα στην Πάρο υπήρχαν και Πρόξενοι της Αγγλίας, Γαλλίας και Ολλανδίας.
Κατά τη διάρκεια των Ορλωφικών, το 1770, η Πάρος καταλαμβάνεται από τους Ρώσους. Ο ρώσικος στόλος αγκυροβολεί στη Νάουσα της Πάρου και την χρησιμοποιεί σαν ορμητήριο για μάχες εναντίον των Τούρκων στο Αιγαίο. Σημαντική είναι η νίκη επί των Τούρκων στη Ναυμαχία του Τσεσμέ.
Στην Επανάσταση του 1821 η Πάρος έλαβε ενεργό μέρος. Μετά την απελευθέρωση και τη συγκρότηση του Βασιλείου της Ελλάδος παρέσχε ποικίλη συμβολή.
Στον Β' παγκόσμιο πόλεμο η Πάρος έπαιξε ενεργό ρόλο. Σημαντικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην Πάρο ήταν η εκτέλεση του ήρωα Νικόλα Στέλλα (ο τάφος του βρίσκεται στο κοιμητήριο των Λευκών), ο βομβαρδισμός του δημοτικού σχολείου Παροικίας, κατά τη διάρκεια του οποίου βρήκε τραγικό θάνατο η δασκάλα του σχολείου κσι η Συμμαχική ναυτική βάση Αντιπάρου.
Το στολίδι του νησιού είναι ο ναός της Παναγιάς της Εκατονταπυλιανής όπου οι κτήτορες του ναού είναι οι Άγιος Κωνσταντίνος και Αγία Ελένη. Η σημερινή μορφή του ναού αποτελεί την ιουστινιάνεια εκδοχή του, όπως τον αποκατέστησε στα χρόνια μεταξύ 1959-1966 ο αρχαιολόγος Αναστάσιος Ορλάνδος, οι έρευνες του οποίου απέδειξαν ότι στο χώρο υπήρχε πρότερος του 6ου αι. ιερός χριστιανικός ναός, επιβεβαιώνοντας έτσι την παράδοση ότι η Εκατονταπυλιανή ιδρύθηκε από τους ισαποστόλους.
Ο ναός αυτός ωστόσο καταστράφηκε κατά ένα πολύ μεγάλο μέρος του, πιθανότατα εξαιτίας πυρκαγιάς, και ανακατασκευάστηκε επί Ιουστινιανού, κατά τη διάρκεια του 6ου αι.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
| Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)