Ποτίδαια
- Ιστορική πόλη της Χαλκιδικής.
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Ποτίδαια" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "Βοττιαία"
Ίδρυση[]
Ο χρόνος ίδρυσής της είναι άγνωστος.
Γεωγραφία[]
Η ακριβής θέση της είναι:
Ιστορία[]
Η Ποτίδαια ήταν αρχαία πόλη του Θερμαϊκού Κόλπου στη Μακεδονία και ειδικότερα στην ανατολική ακτή του, κοντά στη χερσόνησο της Παλλήνης (σημερινής Κασσάνδρας) της Χαλκιδικής, ακριβώς στη θέση της σημερινής Νέας Ποτίδαιας.
Αρχαϊκή Εποχή[]
Ήταν δωρική πόλη που ιδρύθηκε από Κορίνθιους αποίκους γύρω στο 600 π.Χ., όπως σημειώνει ο Θουκυδίδης, και ίσως επί εποχής του Περιάνδρου, στα δυτικά της Χαλκιδικής, που τότε ανήκε στην ευρύτερη περιοχή της Θράκης.
Η Ποτίδαια εμπορευόταν κυρίως με τη Μακεδονία.
Κλασσική Εποχή[]
Το 479 π.Χ. πολιορκήθηκε από τον Αρτάβαζο που ηγούνταν μεγάλης στρατιάς και συνόδευε τον Ξέρξη τον οποίον όμως η πόλη αντιμετώπισε νικηφόρα.
Αργότερα υποχρεώθηκε να ενταχθεί στην Αθηναϊκή Συμμαχία, στην πραγματικότητα ως πόλη φόρου υποτελής.
Παρά όμως την υποτέλειά της αυτή προς τους Αθηναίους, η Ποτίδαια συνέχισε να διατηρεί άριστες σχέσεις με την μητρόπολή της την Κόρινθο.
Έτσι το 432 π.Χ. η Ποτίδαια αποστάτησε από την Αθηναϊκή Συμμαχία, συμμαχώντας με την Κόρινθο και τον Περδίκκα.
Η αποστασία παρέσυρε και άλλες πόλεις με συνέπεια να αποτελέσει μια από τις αιτίες του Πελοποννησιακού πολέμου.
Το 430 π.Χ., μετά τη Μάχη της Ποτίδαιας, η οποία στην πραγματικότητα ήταν διετής πολιορκία, η πόλη αναγκάσθηκε να παραδοθεί λόγω λιμού που είχε ενσκήψει όπου κατά τον Θουκυδίδη οι κάτοικοι έφθασαν στο σημείο να τρώνε πτώματα.
Οι Αθηναίοι εγκατέστησαν στη συνέχεια 1.000 εποίκους κληρούχους, (αφού μετέφεραν τους Ποτιδαιείς κατοίκους στην Όλυνθο).
Στο τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου η Ποτίδαια περιήλθε στον έλεγχο των Λακεδαιμονίων, οπότε και συμμετείχε στη Χαλκιδική Ομοσπονδία.
Το 363 π.Χ. οι Αθηναίοι την ανακατέλαβαν και το 362/61 π.Χ. εκδόθηκε τιμητικό ψήφισμα
Το 356 π.Χ. την κατέλαβε Φίλιππος Β', ο οποίος την κατέστρεψε και παραχώρησε τα εδάφη της στην Όλυνθο.
Μετονομασία σε Κασσάνδρεια[]
Αργότερα, ο Μακεδόνας βασιλέας Κάσσανδρος έκτισε στην ίδια τοποθεσία την Κασσάνδρεια το 316 π.Χ., μαζί με την Θεσσαλονίκη και την Ουρανούπολη.
Στην νέα πόλη ενσωματώθηκε όχι μόνο η παλαιά Ποτίδαια, αλλά και οι επιζώντες της Ολύνθου και οι άλλες πόλεις της Παλλήνης. Ο Μακεδών βασιλέας παραχώρησε στην νέα πόλη πλούσια καλλιεργήσιμη γη και κάθε λογής δικαιώματα.
Από ιστορικές μαρτυρίες μαθαίνουμε ότι η ελληνιστική Κασσάνδρεια διέθετε βουλή, νομοφύλακες, στρατηγούς, ταμίες, δήμους και φυλές.
Ελληνιστική Εποχή[]
Σε αντίθεση με τις άλλες πόλεις του Κασσάνδρου, η Κασσάνδρεια αναφέρεται πολύ ενωρίς στο αρχαίο ελληνικό προσκήνιο.
Ήδη από το 304/3 π.Χ. αναφέρεται Κασσανδρεύς νικητής σε αγώνες ιπποδρόμου στα Λύκαια. Επίσης κατά τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. αναφέρεται στην λίστα των θεαροδόκων του Ασκληπείου της Επιδαύρου ένας Κασσανδρέας, ενώ Κασσανδρείς μισθοφόροι εμφανίζονται σε αθηναϊκές επιγραφές του 300 π.Χ.
Την ίδια περίοδο αναφέρεται και ο κωμικός ποιητής Ποσείδιππος, γέννημα και θρέμμα της πόλεως (αρχές του 3ου αιώνα π.Χ.).
Το 288 π.Χ. βρήκε εκεί καταφύγιο ο ηττημένος από τον Πύρρο, Δημήτριος Πολιορκητής, όπου αφού μεταμφιέστηκε, αγκυροβόλησε από το λιμένα της για την νότια Ελλάδα. Έτσι προσωρινά η Κασσάνδρεια έπεσε στα χέρια του νικητή.
Αργότερα φαίνεται ότι την χάρισε ο Λυσίμαχος στην σύζυγό του Αρσινόη.
Πολύ πιθανόν κατά την χρονική εκείνη περίοδο, η κόρη του Ευρυδίκη, χάρισε την ελευθερία στην πόλη που προσωρινά μετονομάστηκε σε Ευρυδίκεια.
Κατά την διάρκεια της Λυσιμάχειας κατοχής, αναφέρεται στην Κασσάνδρεια- Ευρυδίκεια ένα επώνυμο ιερατείο.
Το 281 π.Χ. μετά τον θάνατο του συζύγου της και του Σελεύκου Α' του Νικάτορος, η Αρσινόη αφού μεταμφιέστηκε σε ρακένδυτη επαίτρια, έφυγε λαθραία από την Έφεσο και βρήκε καταφύγιο στην μακεδονική πόλη μαζί με τους υιούς της, ελπίζοντας ότι οι Μακεδόνες θα όριζαν βασιλέα τον μεγαλύτερο υιό της που ήταν 18.
Σε διάστημα λίγου καιρού (280/79 π.Χ.) η αδύναμη πλέον Αρσινόη (πιεζόμενη εδώ και καιρό από τον ετεροθαλή της αδελφό Πτολεμαίο Κεραυνό να την νυμφευθεί) τον υποδέχθηκε στην Κασσάνδρεια.
Ο Πτολεμαίος, αφού την νυμφεύθηκε και την έστεψε βασίλισσα της Μακεδονίας, δολοφόνησε εν ψυχρώ τα τέκνα της Φίλιππο και Λυσίμαχο, αθετώντας τους όρκους που είχε πάρει. Έκτοτε ήταν στην κυριαρχία του Πτολεμαίου (280 - 279 π.Χ.).
Μετά την εισβολή των Γαλατών στην Μακεδονία (279 π.Χ.) τύραννος στην Κασσάνδρεια κατέστη ο σκληρός Απολλόδωρος (279-277 π.Χ.). Στην αρχή εξήγειρε τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα της πόλεως εναντίον των πλουσίων –με την βοήθεια μισθοφόρων της Αρσινόης- σκότωσε μερικούς από αυτούς και στην συνέχεια μοίρασε την περιουσία στους οπαδούς του. Αν και ο ηρωικός Μακεδών στρατηγός Σωσθένης πολιόρκησε ανεπιτυχώς την Κασσάνδρεια, ο Απολλόδωρος την έκανε ανεξάρτητη από το υπόλοιπο Μακεδονικό βασίλειο και συνήψε συμμαχία με τον Αντίοχο των Σελευκιδών και την Σπάρτη. Κατά την διάρκεια όμως της εξουσίας του συνέρρευσε πλήθος Κελτών μισθοφόρων, οι οποίοι επεδόθησαν σε βαρβαρισμούς επί των Κασσανδρέων. Στην συνέχεια όταν ο Αντίγονος Β' Γονατάς έγινε βασιλέας της Μακεδονίας, άρχισε την πολιορκία της Κασσάνδρειας που κράτησε περίπου 10 μήνες (277 π.Χ.). Πολιόρκησε την πόλη ανεπιτυχώς, διότι η Σπάρτη συνέδραμε τον Απολλόδωρο.
Τελικά, ο Αντιγονίδης βασιλεύς άφησε δύναμη υπό τον Φωκέα πειρατή Αμεινία, μαζί με Αιτωλούς πειρατές και 2.000 πεζούς. Ταυτόχρονα παραπλάνησε τον Απολλοδωρο με συνθήκη ειρήνης, γιατί από την δεκάμηνη πολιορκία οι Κασσανδρείς υπέφεραν από έλλειψη τροφίμων. Με αυτό το τέχνασμα ο τύραννος εφησύχασε και με αιφνιδιαστική επίθεση του Αμεινίου, τα ελλιπώς φρουρούμενα τείχη της πόλεως έπεσαν, όπως έπεσε και χωρίς αντίσταση η πόλη. Ο ίδιος ο Απολλόδωρος βρήκε μαρτυρικό θάνατο.
Στην δεκαετία του 270/60 π.Χ. Κασσάνδρειοι δικαστές διευθετούσαν συνοριακές διαφορές μεταξύ άλλων ελληνικών πόλεων. Από ένα διάταγμα της Κασσάνδρειας του 242/1 π.Χ. που αναφέρεται στην αποδοχή μιας πρόσκλησης από την Κω για συμμετοχή στην εορτή του Ακληπιείου και την χορήγηση ασυλίας στο ιερό, διαβάζουμε για το Αρχηγέτειον που μάλλον θα ήταν το κέντρο λατρείας του θεοποιημένου Κασσάνδρου.
Το 199 π.Χ. -στα πλαίσια του Β΄ Μακεδονικού πολέμου (200-196 π.Χ.), ο ρωμαϊκός στόλος του Λευκίου Απουστίου που συνέπραξε με τον περγαμηνό του Αττάλου, πολιόρκησαν την Κασσάνδρεια, αλλά απέτυχαν χάρη στην πείσμονα αντίσταση της μακεδονικής φρουράς της.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πόλη ως ίδρυμα του Κασσάνδρου, ήταν παραδοσιακή εχθρός των Αντιγονιδών, επειδή ο Κάσσανδρος ήταν αντίπαλος του Αντιγόνου Μονοφθάλμου. Αυτό φάνηκε περισσότερο κατά το φθινόπωρο του 183 π.Χ.: όταν αποκαλύφθηκε συνωμοσία εις βάρος του Φιλίππου Ε' από τον φιλορρωμαίο υιό του Δημήτριο για να τον ανατρέψει, ο πρώτος (για να σβήσει τις φιλορρωμαϊκές εστίες των παραλίων της Μακεδονίας) διέταξε να προσέλθουν άποικοι από το εσωτερικό της χώρας στα παράλια και αντίστροφα. Αν και το μέτρο αυτό ωφέλησε την οικονομία, την βιοτεχνία και την στρατιωτική φύλαξη της Κασσάνδρειας, ωστόσο οι κάτοικοί της απεχθάνθηκαν περισσότερο τον Αντιγονίδη βασιλέα για το μέτρο του αυτό.
Κατά την διάρκεια του τρίτου Μακεδονικού πολέμου (172-168 π.Χ.), τον Ιούνιο του 169 π.Χ., η πόλη μαζί με την Αίνεια, την Θεσσαλονίκη και την Αντιγόνη, απέκρουσαν ηρωϊκά τις επιθέσεις του Ρωμαϊκού στόλου του Γάιου Μάρκιου Φίγλου, στον οποίο συνέδραμαν ο Ευμένης Β' και ο Προυσίας Β'. Όταν ο μάλιστα ο Γάιος επιτέθηκε στην Κασσάνδρεια για να την καταλάβει, η τελευταία έλαβε ενίσχυση 500 Γαλατών από την Θεσσαλονίκη και απέκρουσε για δεύτερη φορά τους εκ θαλάσσης εισβολείς.
Ρωμαϊκή Εποχή[]
Το 168 π.Χ. η πόλη ακολούθησε την τύχη της λοιπής Μακεδονίας και έπεσε στα χέρια των Ρωμαίων. Κατά την τελευταία περίοδο της Ρωμαϊκής δημοκρατίας, το 43 π.Χ. η Κασσάνδρεια κατέστη ρωμαϊκή αποικία, κατά διαταγή του Βρούτου και του ανθυπάτου Q. Hortensius Hortatus. Έλαβε την ονομασία Colonia Augusta Iulia Cassandrensis και είχε το ιταλικό δίκαιο. Έτσι ακολούθησε η εκ νέου ανάπτυξή της. Περίπου τότε κατασκευάστηκε και η σημερινή διώρυγα.
Βυζαντινή Εποχή[]
Το 540 μ.Χ. οι Ούννοι εισέβαλαν στην βυζαντινή Μακεδονία και κατέστρεψαν την Κασσάνδρεια. Ο αυτοκράτωρ Ιουστινιανός την ανοικοδόμησε με ένα ισχυρό κάστρο, το διατείχισμα που σώζεται ακόμη και σήμερα. Το κάστρο της, ήταν ιδιαίτερης σημασίας για την ασφάλεια ολόκληρης της χερσονήσου, δέχτηκε επισκευές από τον Ιωάννη Η' Παλαιολόγο το 1407 και αργότερα από τους Βενετούς που χρησιμοποίησαν την πόλη για ναυτική τους βάση.
Οθωμανική Εποχή[]
Το 1430 περιήλθε υπό τουρκική κυριαρχία.
Σύγχρονη Εποχή[]
Με την Ελληνική Επανάσταση 1821, η παλαιά οχύρωση επισκευάσθηκε και επαναχρησιμοποιήθηκε, ενώ την ίδια περίοδο έγινε εκ νέου ανακατασκευή της διώρυγας.
Το ίδιο έτος, οι επαναστατημένοι κάτοικοι της Χαλκιδικής, οχυρώθηκαν στο κάστρο. Πάλεψαν σκληρά μέχρι την "αναταραχή της Κασσάνδρας", το γνωστό "ολοκαύτωμα", το οποίο εορτάζεται με επίσημους εορτασμούς κάθε έτος στην επέτειο της 14 Νοεμβρίου.
Σήμερα επάνω στα ερείπια της Ποτίδαιας βρίσκεται η Νέα Ποτίδαια.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)