Πρόκλος ο Λύκιος
Όνομα: Πρόκλος Ηγεμονικά Ονόματα
Φυσικοί Φιλόσοφοι Πλατωνικοί Φιλόσοφοι Περιπατητικοί Φιλόσοφοι Επικούρειοι Φιλόσοφοι Ηδονικοί Φιλόσοφοι Κυνικοί Φιλόσοφοι Στωικοί Φιλόσοφοι Σκεπτικοί Φιλόσοφοι Υλιστές Φιλόσοφοι Ιδεαλιστές Φιλόσοφοι Υπαρξιστές Φιλόσοφοι Θετικιστές Φιλόσοφοι
Φιλόσοφοι Χιλιετιών Γης
Φιλόσοφοι Αρχαίας Εποχής Φιλόσοφοι Μεσαιωνικής Εποχής Φιλόσοφοι Νεώτερης Εποχής Φιλόσοφοι Σύγχρονης Εποχής
Αστρονόμοι Αρχαίας Εποχής
Αστρονόμοι Γης
- Λύκιος /Έλληνας φιλόσοφος, αστρονόμος.
- Χρονική Περίοδος Ακμής: Βυζαντινή Εποχή, 5ος Αιώνας μ.Χ.
- Γέννηση: 412 μ.Χ.
- Θάνατος: 485 μ.Χ.
Ετυμολογία[]
Το όνομα "Πρόκλος" προέρχεται ή συνδέεται ετυμολογικά με την λέξη "κλέος".
Γενεαλογία[]
- Πατέρας:
- Μητέρα:
- Σύζυγος:
- Τέκνα:
Βιογραφία[]
Τα σημαντικότερα γεγονότα του βίου του είναι:
Ο Πρόκλος ο Διάδοχος (Κωνσταντινούπολη 8 Φεβρουαρίου 412 – Αθήνα 17 Απριλίου 485) ήταν Νεοπλατωνικός φιλόσοφος που όρισε ένα από τα περισσότερο περίτεχνα και πλήρους ανάπτυξης συστήματα Νεοπλατωνισμού κατά την τελική φάση της Κλασσικής περιόδου της φιλοσοφίας που άσκησε μεγάλη επιρροή στη δυτική Μεσαιωνική φιλοσοφία και στην Ισλαμική σκέψη.
Διηύθυνε την Ακαδημία Πλάτωνος από το 450 μέχρι τον θάνατό του.
Καταγόταν από τη Λυκία, και ήταν τέκνο οικογένειας με υψηλή κοινωνική θέση (ο πατέρας του Πατρίκιος ήταν ανώτερος δικαστικός στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία).
Παρά το γεγονός ότι ο Πρόκλος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, μεγάλωσε στην Ξάνθο της Λυκίας και αργότερα μετέβη στην Αλεξάνδρεια για να ολοκληρώσει την εκπαίδευσή του.
Για κάποιο χρονικό διάστημα ενδιάμεσα επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, όπου άσκησε και εμπορικές δραστηριότητες.
Σπούδασε Ρητορική, Φιλοσοφία και Μαθηματικά με την πρόθεση της επιδίωξης μιας δικαστικής θέσης και σταδιοδρομίας, όπως ο πατέρας του.
Εργογραφία[]
Οι σημαντικότερες συνεισφορές του στην Φιλοσοφία είναι:
Συγγραφέας πολλών και περίφημων σχολίων σε μερικούς πλατωνικούς διαλόγους (Αλκιβιάδης Α΄, Παρμενίδης, Κρατύλος, Τίμαιος, Πολιτεία), ο Πρόκλος έγραψε πολλά θεωρητικά έργα, όπως Στοιχείωσις θεολογική (στο οποίο προσαρτάται και το περίφημο Liber de causis, που σώζεται μόνο σε λατινική μετάφραση και το οποίο άσκησε μεγάλη επίδραση στη μεσαιωνική σκέψη), Εις την Πλάτωνος θεολογίαν και έξι ΄Υμνους, οι οποίοι είναι διαποτισμένοι από βαθύτατο θρησκευτικό αίσθημα.
Στον Πρόκλο επίσης αποδίδεται και το έργο Γραμματική χρηστομάθεια, το οποίο αναφέρεται σε διάφορα λογοτεχνικά είδη· ένα τμήμα του διασώθηκε από το έργο Λέξεων Συναγωγή[1] του Πατριάρχης Φωτίου.
Οι πληροφορίες που περιέχονται στη χρηστομάθεια έχουν εξαιρετική σημασία για την ανασύνθεση του Τρωικού μύθου στο σύνολό του, όπως το διαμόρφωσε η επική παράδοση στα έπη του Ομήρου και στα άλλα έπη του καλούμενου «επικού κύκλου», από την συνεύρεση του Ουρανού με τη Γαία έως το θάνατο του Οδυσσέα.
Μαθηματικά[]
Το μαθηματικό του έργο[]
Το κύριο μαθηματικό έργο του Πρόκλου είναι τα "Σχόλια στο 1ο Βιβλίο των Στοιχείων του Ευκλείδη". Εκεί, πέραν των εκτεταμένων σχολίων (700 σελίδες περίπου), παραθέτει στην εισαγωγή ένα ιστορικό σημείωμα των αρχαίων Ελληνικών μαθηματικών. Ξεκινώντας από την εποχή του Θαλή φτάνει μέχρι την εποχή του Ευκλείδη, διατρέχοντας μια χρονική περίοδο περίπου τριακοσίων ετών, και αναφέρει 24 γεωμέτρες καθώς και τη συμβολή κάθε ενός στη γεωμετρία. Αυτό είναι το πληρέστερο ιστορικό σημείωμα που σώζεται και τα στοιχεία του έχουν αντληθεί από την "Ιστορία της Γεωμετρίας" του Ευδήμου.[2]
"Ο Θαλής πρώτος πήγε στην Αίγυπτο και έφερε αυτή τη θεωρία [γεωμετρία] στην Ελλάδα και αυτός βρήκε πολλά. Πολλές από τις αρχές της εισηγήθηκαν από αυτόν, άλλες μεν τις επέβαλλε [δικαιολόγησε] αυστηρά, άλλες δε αισθητικά.
Μετά από αυτόν ο Μάμερκος (ή Μαμέρτιος), αδελφός του ποιητή Στησιχόρου, ο οποίος μνημονεύεται για τη σπουδή της γεωμετρίας, και αναφέρεται ο Ιππίας ο Ηλείος που δοξάστηκε από τη γεωμετρία. Μετά από αυτούς ο Πυθαγόρας ο οποίος με τη φιλοσοφία του ανύψωσε τη γεωμετρία σε ελεύθερη επιστήμη, γιατί θεώρησε τις αρχές της από πάνω προς κάτω και όχι με βάση τα υλικά αντικείμενα και τα θεωρήματα διερεύνησε όπως έπρεπε, και την πραγματεία των ασύμμετρων μεγεθών και τη σύσταση των κοσμικών σχημάτων (Πλατωνικά στερεά) βρήκε.
Μετά από αυτόν ο Αναξαγόρας ο Κλαζομένιος ασχολήθηκε πολύ με τη γεωμετρία και ο Οινοπίδης ο Χίος, λίγο νεώτερος από τον Αναξαγόρα, τους οποίος και ο Πλάτων μνημόνευσε στους «Αντεραστές» για τη δόξα που έλαβαν από τα μαθηματικά. Μετά από αυτούς, ο Ιπποκράτης ο Χίος, που τετραγώνισε τον μηνίσκο, και ο Θεόδωρος ο Κυρηναίος που έγιναν επιφανείς στη γεωμετρία. Από όλους τους παραπάνω, πρώτος ο Ιπποκράτης συνέγραψε και Στοιχεία [γεωμετρίας].
Ο Πλάτων μετά, μέγιστη συμβολή είχε και σε άλλα αντικείμενα και στη γεωμετρία που τη χρησιμοποίησε για να μελετήσει πολλά άλλα θέματα, και στους διαλόγους που έγραψε έβαλε πολλά μαθηματικά θέματα και συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη της φιλοσοφίας τους. Εκείνη την περίοδο ο Λεωδάμας ο Θάσιος, ο Αρχύτας ο Ταραντίνος και ο Θεαίτητος ο Αθηναίος ανακάλυψαν πολλά θεωρήματα και κατέστησαν τη γεωμετρία επιστημονικότερη.
Λίγο νεώτερος του Λεωδάμαντα ήταν ο Νεοκλείδης και ο μαθητής του Λέων, οι οποίοι έδωσαν στην γεωμετρία πολλά και ο Λέων συνέθεσε Στοιχεία μεγάλα στο πλήθος και με μεγάλη επιμέλεια και διορισμούς [συνθήκες] βρήκε για το πότε ένα πρόβλημα είναι δυνατό να επιλυθεί και πότε είναι αδύνατο. Ο Εύδοξος ο Κνίδιος λίγο νεώτερος από τον Λέοντα, έγινε και συνεργάτης του Πλάτωνα, αύξησε πολύ το πλήθος των θεωρημάτων και στις τρεις υπάρχουσες αναλογίες προσέθεσε άλλες τρεις και αυτά [θεωρήματα] που πήρε από τον Πλάτωνα για την τομή των ευθειών αύξησε στο πλήθος και χρησιμοποίησε και την αναλυτική μέθοδο.
Ο Αμύκλας ο Ηρακλειώτης ένας από τους συνεργάτες του Πλάτωνα, και ο Μέναιχμος μαθητής του Εύδοξου και συνεργάτης του Πλάτωνα και ο αδελφός του Δεινόστρατος ακόμη τελειότερη έκαναν την γεωμετρία. Ο Θεύδης ο Μάγνης διακρίθηκε και στα μαθηματικά και στην άλλη φιλοσοφία, γιατί και τα Στοιχεία τα συνέταξε εξαιρετικά, και πολλά θεωρήματα τα έκανε καθολικότερα. Εκείνη επίσης την εποχή ο Αθήναιος ο Κυζικηνός διακρίθηκε και στα άλλα μαθήματα και στη γεωμετρία έγινε επιφανής. Διότι όλοι αυτοί έκαναν από κοινού μελέτες μέσα στην Ακαδημία.
Ο Ερμότιμος ο Κολοφώνιος τα θεωρήματα του Εύδοξου και του Θεαίτητου προήγαγε περισσότερο και πολλά άλλα στοιχεία βρήκε και για τους γεωμετρικούς τόπους πολλά έγραψε. Ο Φίλιππος ο Μενδαίος μαθητής όντας του Πλάτωνα, προετράπηκε από αυτόν να ασχοληθεί με τα μαθηματικά, έκανε τις έρευνές του σύμφωνα με τις οδηγίες του Πλάτωνα και κατά την πλατωνική φιλοσοφία. Όσοι λοιπόν έγραψαν την ιστορία μέχρι αυτόν, αναγράφουν την τελειοποίηση αυτής της επιστήμης.
Λίγο νεότερος από αυτούς είναι ο Ευκλείδης που συγκέντρωσε τα Στοιχεία και διέταξε πολλά θεωρήματα που βρέθηκαν από τον Εύδοξο, τελειοποίησε άλλα που βρέθηκαν από τον Θεαίτητο και συμπλήρωσε με αλάνθαστες αποδείξεις εκείνα που δεν είχαν αποδειχθεί αυστηρά πριν από αυτόν. Έζησε αυτός επί βασιλείας του Πτολεμαίου του Α΄ γιατί ο Αρχιμήδης μνημονεύει τον Ευκλείδη και λέγεται ότι ο Πτολεμαίος τον ρώτησε αν υπάρχει βασιλική οδός για τη γεωμετρία εκτός των Στοιχείων και ο Ευκλείδης του απάντησε ότι δεν υπάρχει βασιλική οδός για τη γεωμετρία. Είναι λοιπόν αυτός νεώτερος από τους συνομήλικους του Πλάτωνα μεγαλύτερος δε του Αρχιμήδη και του Ερατοσθένη, γιατί αυτοί οι δύο ήταν συνομήλικοι, όπως μαρτυρεί ο Ερατοσθένης. Το σύστημα που επέλεξε για τα Στοιχεία ήταν Πλατωνικό [σύμφωνο με τις επιταγές του Πλάτωνα] και αφού είχε αποδεχθεί την Πλατωνική φιλοσοφία έθεσε ως σκοπό της συγγραφής των Στοιχείων την κατασκευή των Πλατωνικών σχημάτων [στερεών].
Υπάρχουν όμως και άλλα συγγράμματα του Ευκλείδη θαυμαστής ακρίβειας και επιστημονικής θεωρίας. Αυτά είναι τα Οπτικά, τα Κατοπτρικά, τα Στοιχεία μουσικής, και το βιβλίο των Διαιρέσεων. Πολλοί τον θαυμάζουν για τη συγγραφή των Στοιχείων, για την διάταξη και την επιλογή των θεωρημάτων και των προβλημάτων. Γιατί δεν καταχώρισε κάθε τι που ήταν γνωστό, αλλά κάθε απαραίτητο για την οικοδόμηση της γεωμετρίας, επίσης χρησιμοποίησε όλους τους τρόπους των συλλογισμών που είναι αλάνθαστοι και οικείοι στην επιστήμη, ακόμη χρησιμοποίησε όλες τις αποδεικτικές μεθόδους".[3]
Έργα του Πρόκλου[]
- Σχόλια στον Πλατωνικό Τίμαιο
- Σχόλια στην Πολιτεία του Πλάτωνα
- Σχόλια στον Αλκιβιάδη του Πλάτωνα
- Σχόλια στον Παρμενίδη του Πλάτωνα
- Σχόλια στον Κρατύλο του Πλάτωνα
- Περί της κατά Πλάτωνα θεολογίας
- Στοιχείωσις θεολογική
- Περί των δέκα προς την πρόνοιαν απορρημάτων
- Περί προνοίας και ειμαρμένης
- Περί της των κακών υποστάσεως
- Σχόλια στο πρώτο βιβλίο του Ευκλείδη
- Σχόλια στα Έργα και Ημέρες του Ησιόδου
- Υποτύπωσις αστρονομικών υποθέσεων
- Υποτύπωσις φυσική
- Σφαίρα
- Περί της καθ' Έλληνας ιερατικής τέχνης
- Παράφρασις εις την Πτολεμαίου συγγραφή
- Εις την τετράβιβλον Πτολεμαίου εξήγησις
- Περί αιδιότητος Κόσμου (σώζεται στο «Κατά Πρόκλου» από τον Φιλόπονο)
- Εις το πρώτον και το δεύτερον της Νικομάχου αριθμητικής εισαγωγής (έργο που είχε αποδοθεί στον Φιλόπονο)
Έργα από τα οποία σώζονται αποσπάσματα:
- Σχόλια στα Χαλδαϊκά λόγια
- Σχόλια στις Εννεάδες του Πλωτίνου
- Σχόλια στα Χρυσά έπη του Πυθαγόρα
- Λειτουργικοί ύμνοι (στον Ήλιο, την Αφροδίτη, τις Μούσες, σε όλους τους θεούς, στην Λύκια Αφροδίτη, στην Εκάτη, στον Ιανό και την Αθηνά)
Υποσημειώσεις[]
- ↑ Φωτίου του Πατριάρχου Λέξεων Συναγωγή
- ↑ Σ. Γκουντουβάς (2015), σελ.15
- ↑ Σ. Γκουντουβάς (2015), σελ.15-17
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
- L.J. Rosan, The Philosophy of Proclus, (Νέα Υόρκη 1949)
- Άπαντα περί της κατά Πλάτωνος Θεολογίας, εκδ. Κάκτος
- Ρ.Τ. ΓΟΥΑΙΛΛΙΣ, Νεοπλατωνισμός, εκδ. ΑΡΧΕΤΥΠO, ISBN 960-7928-65-2
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)