Σφίγξ
Οιδίπους
Οιδίπους
Οιδίπους
Οιδίπους
Οιδίπους
Οιδίπους
Οιδίπους
- Ένα τέρας της Ελληνικής Μυθολογίας.
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Σφίγγα" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη Σίφνος.
Παρετυμολογικά, υποτίθεται ότι το όνομά της προέρχεται από τη ρήμα σφίγγω.
Γενεαλογία[]
- Αδελφοί:
Εισαγωγή[]
Ο πατέρας διαφέρει:
- Κατά τον Ακουσίλαο τον Αργείο: ο αετός που κατέτρωγε το ήπαρ του Προμηθέως
- Κατά τον Φερεκύδη τον Αθηναίο: ο Λάδων
- Κατά τον Απολλόδωρο: ο Νεμεάτης Λέων και η αγριόχοιρος Φαία
- Κατά τον Υγίνο: Γοργών (που κατά τον Υγίνο ήταν μητέρα των τριών Γοργόνων), ο Κολχικός Δράκων της Κολχίδας (ήταν αυτός που φρουρούσε το Χρυσόμαλλο Δέρας) και η Σκύλα
- Σύμφωνα με μια πηγή, ήταν και οι Άρπυιες
Η Σφίγγα είναι φανταστικό πλάσμα της ελληνικής μυθολογίας, στενά συνδεδεμένο με το μύθο των Λαβδακιδών και συγκεκριμένα με εκείνον του Οιδίποδα.
Οι αναπαραστάσεις της χρησιμοποιούνταν σε ασφαλισμένους χώρους ως σύμβολα προστασίας στον Αιγυπτιακό, Ελληνικό και Ρωμαϊκό πολιτισμό.
Σύμφωνα με τον Ησίοδο ήταν κόρη της Χίμαιρας και του Όρθρου ή κατά άλλους του Τυφώνος και της Έχιδνας. Η Έχιδνα είχε γεννήσει επίσης τον Κέρβερο, τον Όρθρο (φύλακας των κοπαδιών του Γηρυόνη), το Νεμεάτη Λέοντα, τη Λερναία Ύδρα και τη Φαία της Κρομμυώνας. Της αποδίδουν επίσης τη Χίμαιρα, το δράκοντα της Κολχίδας, το φύλακα του χρυσόμαλλου δέρατος, το δράκοντα που φρουρούσε τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων και τον αετό του Προμηθέα.
Στις ελληνικές αναπαραστάσεις η Σφίγγα απεικονίζεται ως πτερωτός λέοντας με κεφαλή γυναίκας (εν αντιθέσει με τη Σφίγγα της Αιγύπτου, που δεν έχει πτέρυγες) ή ως γυναίκα με πέλματα και στήθη λέοντος, ουρά ερπετού και πτέρυγες πτηνού.
Οι Σειρήνες αναπαρίστανται με σώμα πτηνού, ανθρώπινη κεφαλή, πόδες και όνυχες προσομοιάζοντες με λέοντος. Αυτό δείχνει ίσως μια συγγένεια που μπορεί να υπάρχει μεταξύ Σειρήνας και Σφιγγός.
Σύμφωνα με τον μύθο, η Ήρα και ο Άρης την απέστειλαν από την πατρίδα της, στην Θήβα.
Εκεί εγκαταστάθηκε στο Σφίγγιο Όρος και υπέβαλλε στους διερχόμενους την ακόλουθη ερώτηση:
- «Ποιο είναι το ον που την πρωία στέκεται στα τέσσερα, το μεσημβρία στα δύο και το βράδυ στα τρία;».
Όποιον δεν μπορούσε να λύσει το γρίφο, η Σφίγγα τον κατασπάραζε.
Ο Οιδίπους έλυσε τον γρίφο απαντώντας ότι το ον αυτό είναι ο άνθρωπος, καθόσον για την κίνησή του χρησιμοποιεί:
Μετά την λύση του αινίγματος, η Σφίγγα αυτοκτόνησε πίπτοντας από τον βράχο που στεκόταν. (Ωστόσο, ο ακριβής γρίφος που έδινε η Σφίγγα δεν είναι γνωστός από αρχαίες πηγές, αλλά από μεταγενέστερα κείμενα).
Υπάρχει και μια άλλη εκδοχή για την Σφίγγα την οποία παρουσιάζει ο Παυσανίας.
Σύμφωνα λοιπόν με τον Παυσανία η Σφίγγα ήταν νόθα θυγατέρα του Λάιου. Ο Λάιος εμπιστεύθηκε μόνο σε αυτή τον χρησμό που έλαβε από την Πυθία και της ανέφερε ότι αφορούσε μόνο την Ιοκάστη και τους υιούς της.
Αυτό καθόσον ο Λάιος είχε πολλά τέκνα και από παλλακίδες, αφού απέφευγε την συνεύρεση του με την Ιοκάστη. Όμως, υπό την επήρεια μέθης κοιμήθηκε με τη σύζυγό του και έτσι γεννήθηκε ο Οιδίπους.
Έτσι, παρότι εγκατέλειψε τον Οιδίποδα στον Κιθαιρώνα, διατηρώντας τις επιφυλάξεις του, όταν κάποιος από τους υιούς διεκδικούσε τον θρόνο τον έστελνε στην Σφίγγα.
Ουσιαστικά, ο γρίφος ήταν εξέταση γνησιότητας των υποψηφίων τέκνων του Λάιου. Επειδή τη γνώση του χρησμού την είχαν μόνο αυτοί που κατάγονταν από τη βασιλική γενεά, όσοι δεν μπορούσαν να απαντήσουν στον γρίφο της θανατώνονταν.
Ο Οιδίπους πριν συναντήσει τη Σφίγγα είχε μάθει για τον γρίφο στον ύπνο του. Έτσι μπόρεσε να τον λύσει.
Εξορθολογισμός[]
Ενδεχομένως ο μύθος απηχεί ιστορικό γεγονός δηλ. την απειλή ενός άγριου λαού που δρούσε πέριξ της Θήβας δηώνοντας την ύπαιθρο.
Ο Οιδίπους, στην περίπτωση αυτή, θα ήταν κάποιος Βοιωτός ή ξένος αρχηγός ομάδας περιπλανώμενων μισθοφόρων από αυτές που συνήθιζαν αρχαίες πόλεις και κράτη, να καλούν προκειμένου να αντιμετωπίσουν μεγάλες απειλές. Τότε ο Οιδίπους, ως αρχηγός της Θηβαϊκού στρατού, επέτυχε να κατατροπώσει τους εισβολείς.
Μπορούμε να εικάσουμε ότι, ίσως, αυτοί ήταν, μία Θρακική φυλή, οι Σίφνιοι (καθώς υπάρχει ετυμολογική ομοιότητα) που μετά την ήττα τους κατέφυγαν στην μετέπειτα νήσο Σίφνο, που της έδωσαν το όνομά τους.
Στην συνέχεια ο Οιδίπους εκμεταλλεύθηκε την εφήμερη δόξα του (και όπως συχνά συνέβαινε στην Αρχαιότητα), διεκδίκησε τον θρόνο, φονεύοντας τον βασιλέα Λάιο και λαμβάνοντας ως σύζυγο την βασίλισσα.
Αρκετοί, όμως, ευγενείς που δυσαρεστήθηκαν από την διακυβέρνηση ενός απροσδόκητου ηγεμόνα, οπότε επινόησαν την δήθεν "αιμομικτική βασιλεία" (που προκαλούσε την οργή των Θεών), υποβοηθούμενοι και από πιθανές άλλες συμπτώσεις και κυρίως από την διαφορά ηλικίας του βασιλικού ζεύγους.
Προσελκύοντας και τον ιερέα Τειρεσία στην συνωμοσία, επέτυχαν βαθμιαία να ενσπείρουν, στον συνωμοσιολάτρη λαό, την ιδέα της θεϊκής αγανάκτησης.
Έτσι, τελικά, επέτυχαν την έκπτωση και τύφλωση του "μιαρού" ηγέτη και την θανάτωση της "αμαρτωλής" βασίλισσας.
Η μετεξέλιξη των ιστορικών γεγονότων στον πασίγνωστο "εύπεπτο" μύθο ήταν έργο των ευφάνταστων μυθοπλαστών της Αρχαϊκής Εποχής.
Αστρονομία[]
- Ο αστεροειδής Σφίγξ (896 Sphinx), που ανακαλύφθηκε το 1918, έλαβε το όνομά του από τη Σφίγγα της Αιγύπτου.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
 Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)