Φίλιππος Β' ο Μέγας
Phillip, Philippus
- Ένας βασιλέας της Μακεδονίας (359 - 336 π.Χ.).
- Χρονική Περίοδος Διακυβέρνησης: Κλασσική Εποχή, 4ος Αιώνας π.Χ.
- Γέννηση: το 382 π.Χ. στην Πέλλα
- Θάνατος: 336 π.Χ.
Ετυμολογία[]
Ηγεμόνες
|
---|
της Μακεδονίας
|
Αργεάδες |
|
Ετυμολογικά, το όνομα "Φίλιππος" συνδέεται με την ονομασία "ίππος"
Γενεαλογία[]
- Πατέρας: Αμύντας Γ' ο Επιφανής
- Μητέρα: Ευρυδίκη η Δολοπλόκος
- Αδελφοί:
- Αλέξανδρος Β' ο Αελλαίος ( = Θυελλώδης)
- Περδίκκας Γ' ο Φιλόσοφος
- Αρχέλαος ο Ατυχής
- Αρριδαίος ο Νεώτερος
- Μενέλαος ο Νεώτερος
- Σύζυγος:
- Αυδάτα (επονομάσθηκε Ευρυδίκη Γ') (από την Ιλλυρία)
- Φίλα Α' (από την Ελιμεία)
- Φίλιννα (από την Λάρισα)
- Νικησίπολις (από τις Φερές)
- Μήδα (από την Οδησσό των Γετών)
- Μαρτάλη (Ολυμπιάς) η Μεγάλη
- Κλεοπάτρα Γ' (Ευρυδίκη Γα) η Ευγενής
- Τέκνα:
α) από Αυδάτα (Ευρυδίκη Γ')
- Κυνάνη (Κύνα)
β) από Φίλιννα
- Φίλιππος Γ' Αρριδαίος
γ) από Νικησιπόλιδα
δ) από Ολυμπιάδα
- Αλέξανδρος Γ' ο Μέγας
- Κλεοπάτρα
ε) από Κλεοπάτρα (Ευρυδίκη Γα')
- Κάρανος ο Παίς
- Ευρώπη η Παιδίσκη
Βιογραφία[]
Ο Φίλιππος Β' γεννήθηκε , ήταν τριτότοκος υιός του βασιλέα της Μακεδονίας Αμύντα Γ' και της Ευρυδίκης Β' Ο Φίλιππος της Μακεδονίας ή Φίλιππος Β' o Μακεδών έγινε ο ισχυρότερος και επιφανέστερος Έλληνας της εποχής του, ένωσε υπό την ηγεμονία του τα υπόλοιπα ελληνικά κράτη και προετοίμασε στην ουσία την κατάκτηση της Περσίας και του μεγαλύτερου μέρους του τότε γνωστού Κόσμου από τον γιό του Αλέξανδρο.
Mε μία σειρά θεμελιωδών μεταρρυθμίσεων στο σύνολο της δομής του βασιλείου του κατάφερε να εισέλθει δυναμικά στο προσκήνιο των ελληνικών υποθέσεων στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ.
Αφού αναδιοργάνωσε ριζικά το στρατό του, εισάγοντας μεταξύ άλλων τη σάρισα και επινοώντας καινούργιες τακτικές για τη φάλαγγα των οπλιτών, προχώρησε σε κεραυνοβόλες επιθετικές ενέργειες εναντίον των βόρειων, δυτικών και ανατολικών γειτόνων του. Ο αναγεννημένος στρατός επέτυχε τότε τις πρώτες του νίκες, εξουδετερώνοντας οριστικά τις ληστρικές επιδρομές των βαλκανικών λαών που περιέβαλλαν τη Μακεδονία.
Δημιούργησε έτσι στη Βαλκανική Χερσόνησο ένα μεγάλο κράτος με σχέσεις συμμαχίας, υποτέλειας ή υποταγής με τους παρακάτω λαούς:
Στο νότο και στις σχέσεις με τους Έλληνες -ήδη από το 346 π.Χ.- προσπάθησε να τους πείσει με τη δύναμη της διπλωματίας για ένωση και κοινή εκστρατεία κατά των Περσών με κυριότερο σύμμαχο ως το 338 π.Χ. τη Θήβα, αλλά και με υπολογίσιμους αντιπάλους την Αθήνα και τη Σπάρτη.
Καθιέρωση[]
Ο Φίλιππος ανήλθε στην εξουσία (αρχικά επιτροπεία ή συμβασιλεία) υπό τραγικές συνθήκες.
Ο προηγούμενος βασιλέας, και αδελφός του, Περδίκκας Γ' ο Φιλόσοφος είχε ηττηθεί και φονευθεί σε μάχη (ίσως θέρος 459 π.Χ.) κατά των Ιλλυριών (7ος Ιλλυρο-Μακεδονικός Πόλεμος).
Ενώ σημαντικό μέρος της Άνω Μακεδονίας περιέρχεται υπό την κυριαρχία των νικητών Ιλλυριών, στην Πέλλα εκσπά κρίση για την ανάληψη της επιτροπείας του διαδόχου.
Οι ευγενείς ανακήρυξαν, αμέσως, βασιλέα τον ανήλικο διάδοχο-βρέφος Αμύντα Δ' αλλά φαίνεται ότι ο Αρχέλαος Γ' και οι δύο αδελφοί του προσπάθησαν να σφετερισθούν την επιτροπεία ή και την ίδια την βασιλεία.
Ο Φίλιππος, ηγούμενος μικρής δύναμης που έδρευε, πιθανώς, στην Αμφαξίτιδα, εξορμά, εισέρχεται στην Πέλλα και εξοντώνει, αμέσως, τoν ανταπαιτητή αδελφό τoυ Αρχέλαο Γ' τον Ατυχή.
Όμως, δύο ακόμη αδελφοί τους και πιθανοί ανταγωνιστές, o Αρριδαίος ο Νεώτερος και o Μενέλαος ο Νεώτερος διέφυγαν στην Όλυνθο.
[Είναι αρκετά πιθανόν, ο Φίλιππος σε αυτό το αρχικό στάδιο, να ήταν ο ευνοούμενος του νικητή βασιλέα της Ιλλυρίας, Βαρδύλιος (καθώς ήδη ήταν γαμβρός του), που τον επέβαλλε στον θρόνο ως συμβασιλέα-επίτροπο (καθώς αυτός είναι ο μόνος τρόπος να εξηγηθεί η Ιλλυρική αδράνεια και η μη-εισβολή του στην Κάτω Μακεδονία, αμέσως μετά την περίλαμπρη νίκη του) που μετατράπηκε έτσι σε δορυφορικό κράτος της Ιλλυρικής Αυτοκρατορίας. Επίσης, αρκετά ύποπτη κρίνεται η μη-συμμετοχή του Φιλίππου στην κρίσιμη μάχη. Ίσως, εκτελούσε εντολή του βασιλέα Περδίκκου, για επιτήρηση της επικράτειας, αλλά είναι και ενδεχόμενο να είχε προσυμφωνήσει την αποχή του με τον Ιλλυριό βασιλέα]
Η αδυναμία του Μακεδονικού κράτους δεν άφησε αδιάφορους τους γείτονες. Σχεδόν ακαριαία, ήταν η εισβολή των Παιόνων (υπό τoν βασιλέα Άγιδα) στην Αλμωπία (στα βόρεια του Μακεδονικού κράτους) και η δήωσή της (θέρος 359). Καθώς δυνατότητα στρατιωτικής αντιμετώπισης δεν υπήρχε, ο Φίλιππος διαπραγματεύεται συνθήκη ειρήνης με τoν Άγιδα (απoτρέποντας περαιτέρω επέμβαση του) με εκχώρηση οικονομικών ανταλλαγμάτων.
Η διαδοχή του Μακεδονικού θρόνου, βέβαια, δεν ήταν ένα γεγονός που θα άφηνε ασυγκίνητη την Αθήνα. Η προοπτική μίας Ιλλυρικής Αυτοκρατορίας, με δορυφορικό κράτος την Μακεδονία, θα ήταν, προφανώς, ένα πολύ εφιαλτικό σενάριο για τις Αθηναϊκές κτήσεις στο Βόρειο Αιγαίο.
Για αυτό και η Αθηναϊκή αντίδραση ήταν άμεση. Ένας Αργεάδης πρίγκιπας, o Αργαίος ο Νεώτερος έλαβε αμέσως το χρίσμα του ευνοούμενου ανταπαιτητή και άμεσα δραστηριοποιήθηκε στην Πιερία που την απέκοψε από την κεντρική εξουσία της Πέλλας (θέρος 359 π.Χ.). Ο Αργαίος διακήρυξε, άμεσα, την απόσυρση της Μακεδονικής φρουράς από την Αμφίπολη, (πάγιο χρόνιο αίτημα των Αθηναίων που διακαώς στόχευαν στην ανακατάληψή της) δίνοντας έτσι ένα εξαιρετικό δείγμα της φιλο-αθηναϊκής του στάσης.
Παράλληλα, ετοιμάσθηκε ισχυρή ναυτική δύναμη (ίσως 50 έως 70 τριήρεις) και 3.000 μισθοφόρους υπό τον στρατηγό Μαντία που εμφανίσθηκε στα Πιερικά παράλια, όπου υπήρχαν οι δύο Αθηναϊκές κτήσεις, Μεθώνη και Πύδνα (φθιν. 359 π.Χ.).
Στο μεταξύ, η είδηση εμπλοκής της Αθήνας, ασφαλώς πανικόβαλε την Μακεδονική ηγεσία. Ο Φίλιππος έσπευσε, πάραυτα, όχι μόνο να εξαγγείλει και αυτός επίσης την απόσυρση της Μακεδονικής φρουράς αλλά και να την αποσύρει, πάραυτα, από την Αμφίπολη.
Βέβαια, προφανώς, η ενέργεια αυτή δεν θα ήταν χωρίς επιπτώσεις. Μπορεί να υποτεθεί με βεβαιότητα ότι αποτέλεσε την αφορμή να αποσχισθούν οι ανατολικές επαρχίες του Μακεδονικού κράτους, διανοίγοντας προοοπτικές για έναν άλλο Μακεδόνα πρίγκιπα ανταπαιτητή, τον Παυσανία (υποστηριζόμενο από τούς Οδρύσες βασιλείς, αρχικά από τον Κότυ, και μετά την δολοφονία του (Σεπτ. 360), από τον υιό του Κερσοβλέπτη), για να δράσει ανενόχλητος σε Κρηστωνία ή Μυγδονία.
Ουσιαστικά, λοιπόν, το Μακεδονικό κράτος τριχοτομήθηκε. Ο Φίλιππος διατήρησε μεν το συμπαγές κεντρικό τμήμα (Ημαθία, Βοττιαία και Αμφαξίτιδα) αλλά η απειλή για την διατήρησή του στο θρόνο (ιδιαίτερα από την πλευρά της Αθήνας) ήταν έκδηλη.
Καθώς οι περισσότεροι Μακεδόνες ευγενείς ανέμεναν τις ενέργειες της Αθήνας για να καθορίσουν την στάση τους, ο Φίλιππος (που η ενέργειά του της απόσυρσης από την Αμφίπολη, θα εκτιμήθηκε δεόντως από τους Αθηναίους) ανέπτυξε μία δραστήρια διπλωματία προσέγγισης με την έως τώρα εχθρική δύναμη.
Η Αθήνα, από την πλευρά της, θα είδε με πολύ ευχαρίστηση τον απεγκλωβισμό του Μακεδόνα ηγέτη από τον Ιλλυρικό εναγκαλισμό.
Έτσι, ο Μαντίας (εκτελώντας, ασφαλώς, εντολές της Αθηναϊκής ηγεσίας) όταν έπλευσε, πρώτα στην Ποτίδαια και μετά στην Μεθώνη, δεν συμμετείχε ενεργά στο πλευρό του Αργαίου. Αντίθετα, διατήρησε μία στάση παράδοξης αναμονής και δεν συνόδευσε τον Αργαίο στην εισβολή του στην Ημαθία (απλά του παραχώρησε ένα σώμα "παρατηρητών") αναμένοντας τις πολεμικές εξελίξεις.
Πράγματι, ο Αργαίος εισέβαλε με την μικρή του στρατιωτική δύναμη, στην Ημαθία και προσπάθησε να καταλάβει τις Αιγές, χωρίς ο Φίλιππος να τολμήσει στρατιωτική αποτροπή. Το γεγονός, όμως, ότι πιθανότατα ο Φίλιππος είχε φροντίσει να δαπανήσει σημαντικό χρηματικό ποσό για την προσέλκυση των αριστοκρατών της πόλης (αλλά και η επιφυλακτική στάση των Αθηναίων) ήταν καθοριστικό για την αντιδραστική στάση των πολιτών των Αιγών στην διείσδυσή του. Ο Αργαίος, που διαφορετική υποδοχή ανέμενε, αναγκάσθηκε να υποχωρήσει (φθιν 359).
Ο κύβος είχε, πλέον, ριφθεί.
Οι Μακεδόνες ευγενείς έσπευσαν, χωρίς δισταγμό, να ενταχθούν στις τάξεις του στρατού του Φιλίππου.
Ο Φίλιππος, με την ενισχυμένη στρατιωτική του δύναμη, έσπευσε ταχύτατα να εγκλωβίσει τον οπισθοχωρούντα ανταγωνιστή. Η Μάχη της Μεθώνης ήταν σύντομη. Οι οπαδοί του Αργαίου έσπευσαν να παραδοθούν ενώ ο Φίλιππος συμπεριφέρθηκε με απόλυτη ευγένεια στους συνακολουθούντες Αθηναίους "παρατηρητές".
Ο Φίλιππος έκλεισε άμεσα την πολυπόθητη συνθήκη συμμαχίας με την Αθήνα, αναγνωρίζοντας, απερίφραστα, τα Αθηναϊκά δικαιώματα στην Αμφίπολη και έτσι ο Αθηναϊκός στόλος επέστρεψε χωρίς στρατιωτική εμπλοκή, απλά, κομίζοντας το κείμενο της συνθήκης (φθιν 359).
Η μοναδική ευκαιρία για την Αθήνα να διατηρήσει την ισορροπία μεταξύ των δύο ανταγωνιστών ηγεμόνων που θα διατηρούσε την αδυναμία του Μακεδονικού κράτους, αφέθηκε (ίσως απερίσκεπτα) να χαθεί. Ωστόσο, η συνθήκη σηματοδοτούσε την απομάκρυνση του Φιλίππου από την Ιλλυρική επιρροή και αυτό πρέπει να ικανοποίησε τους Αθηναίους καθώς, όπως αναφέρθηκε, η πιθανότητα σχηματισμού συμπαγούς Ιλλυρικής Αυτοκρατορίας στο βορρά θα μπορούσε να αποβεί μοιραία για τις Βορειο-Αιγαιωτικές κτήσεις τους.
Στο μεταξύ, στα ανατολικά ο Φίλιππος επέδειξε ανάλογη διπλωματική δραστηριότητα. Ανάλογα χρηματικά ανταλλάγματα πρέπει να δόθηκαν και στον Βηρισάδη ώστε να μην υποστηρίξει τον ανταπαιτητή Παυσανία, που τον προωθούσε ο Κερσοβλέπης. Άλλωστε οι δύο Θράκες ηγεμόνες είχαν ήδη εμπλακεί σε ανελέητη διαμάχη για την διαδοχή του Θρακικού θρόνου και οι χρηματικές παροχές ήταν άκρως απαραίτητες στον Βηρισάδη για στρατολόγηση μισθοφόρων.
Ο Παυσανίας αφού, πιθανώς, ανέμενε, ματαίως όμως, την εμφάνιση του Βηρισάδη για την κοινή αντιμετώπιση του Φιλίππου (αλλά και την πολεμική εμπλοκή του εχθρού του με την Αθήνα), θα εξουδετερώθηκε χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες (οι λεπτομέρειες αγνοούνται) (φθιν. 359).
[Είναι αρκετά εντυπωσιακά τα χρηματικά ποσά που πρέπει να δαπανήθηκαν τόσο σε Θράκες και Παίονες όσο και για την στρατολόγηση ικανής στρατιωτικής δύναμης που, αναπάντεχα, εμφάνισε ο Φίλιππος. Η μόνη πιθανή εξήγηση που υπάρχει είναι ότι έλαβε γενναία Ιλλυρική οικονομική ενίσχυση από τον πάμπλουτο Ιλλυριό βασιλέα ο οποίος προφανώς δεν "εφείδετο χρημάτων" προκειμένου να επιβληθεί ο γαμβρός του ως υποτελής ηγεμόνας της αυτοκρατορίας του.]
Η ταχεία αυτή εξέλιξη της κατάστασης υπέρ του Φιλίππου, προφανώς, οδήγησε όχι μόνο τις ανατολικές (Κρηστωνία, Μυγδονία) αλλά και κάθε αποσχισθείσα Μακεδονική επαρχία να αναγνωρίσει την βασιλική εξουσία του.
Ακολούθησε η οργάνωση ισχυρής στρατιωτικής δύναμης (χειμώνας 359/8 π.Χ.) (με δαπάνη, προφανώς, του Ιλλυρικού χρήματος, που ήδη είχε λάβει ο Φίλιππος, για την επιβολή του στον θρόνο)
Βασιλεία[]
Ο θάνατος του Άγιδος (χειμ. 359/8) ήταν μια εύνοια της τύχης που ο Φίλιππος δεν άφησε να χαθεί.
Έχοντας, πλέον, στην διάθεσή του αξιόμαχη στρατιωτική δύναμη, εισέβαλε αιφνιδιαστικά στην Παιονία και στην επακολουθήσασα μάχη συνέτριψε τους αιφνιδιασθέντες Παίονες (έαρ 358) και ανάγκασε τον διάδοχο του νεκρού βασιλέα, Λύππειο να υπογράψει συνθήκη που μετέτρεπε την Παιονία σε υποτελές κράτος.
Όμως η επιχείρηση αυτή, οδήγησε την σχέση του Φιλίππου με τους Ιλλυριούς στα άκρα.
Επιπλέον πρέπει να μεσολάβησε και η Συνθήκη συμμαχίας Μακεδονίας - Αθήνας (θέρος 358)
Ο βασιλέας Βάρδυλις είχε προωθήσει τον Φίλιππο στον Μακεδονικό θρόνο, επειδή θεώρησε ότι θα ήταν ένας πιστός υποτελής ηγεμόνας (όπως ο Αργαίος Β' πριν μερικές δεκαετίες). Η πρώτη δυσαρέσκεια που θα δοκίμασε θα ήταν, βέβαια, η συνθήκη συμμαχίας που υπέγραψε ο Φίλιππος με την Αθήνα. Οπωσδήποτε, οι πληροφορίες για συγκρότηση ισχυρού Μακεδονικού στρατού θα ήταν άλλο ένα πλήγμα στις Ιλλυρο-Μακεδονικές σχέσεις. Όμως, η υποταγή της Παιονίας, σαφώς υπερέβαινε την δραστηριότητα ενός υποτελούς βασιλέα. Ήδη, ο Φίλιππος έγινε κύριος μίας αυτοκρατορίας ίσου εδαφικού μεγέθους με την Ιλλυρική. Ο Βάρδυλις αντιλήφθηκε (μάλλον κάπως αργά) ότι ο Φίλιππος όχι μόνον, ουσιαστικά, ανεξαρτητοποιήθηκε από την επικυριαρχία του αλλά και αποτελούσε σοβαρή απειλή για την ίδια την Ιλλυρία. Άρχισε, λοιπόν, και αυτός, προπαρασκευές για την συγκρότηση ενός ισχυρού στρατού και μιάς εκστρατείας που θα προσαρτούσε όλο το Μακεδονικό κράτος καθώς και τους όμορους λαούς.
Ο πανικός από τις επικρεμάμενες Ιλλυρικές επιδρομές που δήωναν και κατέστρεφαν τα πάντα στην πορεία τους, ασφαλώς πανικόβαλε όλη την Νότια Βαλκανική. Ο Φίλιππος εμφανίσθηκε ως ο μοναδικός συσπειρωτής που θα μπορούσε να ανακόψει την Ιλλυρική λαίλαπα.
Σε εποχή αυτή πρέπει να τοποθετηθεί χρονικά και η συνθήκη με την Ελυμεία, που καθώς επίσης απειλούταν από την οργανούμενη Ιλλυρική εκστρατεία, έσπευσε να τεθεί υπό την Μακεδονική ομπρέλλα προστασίας. Η συνθήκη επισφραγίσθηκε με τον γάμο του Φιλίππου με την Φίλα, αδελφή του βασιλέα Δέρδα) (έαρ 358?).
Ο Φίλιππος αντιλήφθηκε ότι κάθε καθυστέρηση ωφελούσε τον πολύ πλουσιότερο Ιλλυριό βασιλέα και θα αύξανε τις Ιλλυρικές στρατιωτικές δυνάμεις. Εισέβαλε, λοιπόν, πρώτος αυτός, στην Ιλλυρική επικράτεια και ανάγκασε τον εχθρικό στρατό να δώσει αποφασιστική μάχη, πριν ολοκληρώσει τις προπαρασκευές του.
Οι Ιλλυριοί συνηθισμένοι σε αδύναμες Βαλκανικές στρατιωτικές δυνάμεις αιφνιδιάσθηκαν όταν αντιμετώπισαν τον "Ελληνικού τύπου" οργανωμένο στρατό του Φιλίππου.
Η μάχη του Εριγώνος Ποταμού, πεισματώδης αρχικά, εξελίχθηκε σε μία ολοκληρωτική Ιλλυρική καταστροφή.
Ο Βάρδυλις φονεύθηκε στην μάχη. Ο υιός και διάδοχός του Κλείτος έσπευσε να δεχθεί συνθήκη ειρήνης που του αφαιρούσε όλες του τις κατακτήσεις και προφανώς μία τεράστια χρηματική αποζημίωση που τον μετέτρεπε σε ένα πτωχό περιφερειακό ηγεμόνα.
Η Αθήνα που παρακολουθούσε τα γεγονότα ελπίζοντας σε μία μακροχρόνια σύρραξη που θα έφθειρε, επί μακρόν, τις δυνάμεις των δύο βόρειων Μεγάλων Βαλκανικών Δυνάμεων, οπωσδήποτε θα ανησύχησε από την νέα διαμορφωθείσα κατάσταση. Όμως, η προσοχή της ήταν στραμμένη στον ανελέητο εμφύλιο της Οδρυσίας Θράκης.
Αλλά και η Περσική Αυτοκρατορία που σαφώς θα έπρεπε να ανησυχήσει για την νέα δύναμη που αναπτυσσόταν στα δυτικά της σύνορα αδιαφόρησε καθώς ο θάνατος του βασιλέα Αρταξέρξου Β' (358) την βύθιζε σε νέα εποχή εσωστρέφειας.
Μετά την Ιλλυρική συντριβή, πιθανότατα ο Φίλιππος προσάρτησε όλες τις χώρες της "Άνω Μακεδονίας" (Λυγκηστίδα, Πελαγονία) ενώ ίσως αργότερα ενσωμάτωσε και τις Ηπειρωτικές (Ορεστίδα, Τυμφαία, Παραυαία) και ολοκλήρωσε την ενοποίηση όλου του "ευρύτερου" Μακεδονικού Κόσμου.
Μία νέα εύνοια της Τύχης ήταν η δολοφονία του Αλεξάνδρου των Φερών (ίσως θέρος του 358) και η άνοδος στην Φεραϊκή ηγεσία του Τεισίφονου που απείλησε και πάλι τις συμμάχους πόλεις της Λάρισας. Οι Αλευάδες της Λάρισας ζήτησαν την βοήθεια της Μακεδονίας.
Ο Φίλιππος δεν άφησε, ούτε αυτήν την φορά, την ευκαιρία να χαθεί. Κατέφθασε με ισχυρή στρατιωτική δύναμη στην πόλη, στέλνοντας έτσι μήνυμα στις Φερές ότι στο εξής θα αντιμετώπιζε δυναμική την Φεραϊκή επέκτασή στην Θεσσαλία. Η συνθήκη συμμαχίας με την Λάρισα, επισφραγίσθηκε με τον γάμο του Φιλίππου με την Λαρισαία Φίλιννα (φθιν 358)
Αυτή ήταν η πρώτη επέμβαση του Φιλίππου στο Ελλαδικό Νότο.
Οι Αλευάδες δεν πρόβλεψαν ότι οι ενέργειές τους αυτές ήταν η αρχή του τέλους της κυριαρχίας του Οίκου τους αλλά και της ανεξαρτησίας όχι μόνο της Λάρισας και της Θεσσαλίας αλλά και όλου του Ελλαδικού Χώρου.
Λίγο αργότερα, συνάφθηκε μια νέα συμμαχία με την Μολοσσία της Ηπείρου (χειμ 358/7). Αυτή επισφραγίσθηκε με τον γάμο του Φιλίππου με την Ολυμπιάδα.
Η Μακεδονία ήταν, πλέον, ένα πανίσχυρο κράτος στην Βαλκανική και ήταν προφανές ότι σύντομα θα απειλούσε τις τρεις κορυφαίες δυνάμεις του Ελλαδικού Κόσμου (Αθήνα, Θήβα και Σπάρτη). Αυτές, όμως, περιορίσθηκαν να παρατηρούν απλά τα τεκταινόμενα.
Η Περίοδος της Ακμής[]
Με τα χρήματα της αποζημίωσης που έλαβε από τους Ιλλυριούς αλλά και τις προσόδους από τις πρόσφατα προσαρτηθείσες επαρχίες, ο Φίλιππος διπλασίασε τον στρατό του αλλά και κατασκεύασε ή προμηθεύτηκε (από Θεσσαλία ή Σικελία) υπερσύγχρονο πολιορκητικό εξοπλισμό που παρόμοιο δεν διέθετε ούτε ο Αθηναϊκός στρατός, ούτε άλλος στρατός στον Ελλαδικό χώρο (έαρ 357)
Σαφώς και οι στρατιωτικές αυτές προπαρασκευές του Φιλίππου θα έγιναν γνωστές τόσο στις Βορειο-Αιγαιωτικές Ελληνικές πόλεις όσο και στην Αθήνα και θα έπρεπε, λογικά, να σημάνουν πανελλήνιο συναγερμό αλλά δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Απλά, όλοι ανέμεναν παθητικά την επιλογή του επόμενου στόχου του.
Τριχοτόμηση Οδρυσίας (θέρος 357). Συνθήκη ειρήνης τoυ Κερσοβλέπτη και των τριών αντιπάλων τoυ (Βηρισάδη, Αμάδοκoυ και Αθήνας).
Σύμφωνα με αυτήν τo Οδρυσικό κράτoς τριχoτoμείται και επίσημα ενώ η Χερρόνησoς επιστρέφεται στην Αθήνα.
Η επίθεση στην Αμφίπολη (ίσως θέρος 357) ήταν μία ριψοκίνδυνη ενέργεια καθόσον θα μπορούσε να φέρει την Μακεδονία αντιμέτωπη με ένα συνασπισμό Αθήνας και Ολύνθου που ίσως επέφερε την καταστροφή του Φιλίππου. Ωστόσο δεν συνέβη κάτι τέτοιο και η πτώση της (ίσως φθιν. 357) άνοιξε τον δρόμο σε κατάκτηση όλης της Ηδωνίδας.
Συμμαχία Μακεδονίας - Ολύνθου (χειμ 357/6) που πρόλαβε την προσέγγιση Ολύνθου - Αθήνας
Οι Κρηνίδες πολιορκήθηκαν από εντόπιους Θράκες (πιθανότατα από τον Κεντριπόριδα και τους αδελφούς του). Μακεδονικός στρατός εμφανίσθηκε και σε μάχη συνέτριψε τους Θράκες και την επικουρία του Κερσοβλέπτου και έλυσε την πολιορκία και εισήλθε στην πόλη (αρχές 356)
Κεντρίπορις Θράκης, Λύππειος Παιονίας, Γράβος Ιλλυρίας συμμαχούν με Αθήνα κατά Φιλίππου (Ιούνιος 356)
Πτώση Ποτίδαιας (Ιούλιος 356). Νίκη Παρμενίωνος επί του Γράβου
Ο Φίλιππος εκστρατεύει στην Θράκη. Μετονομασία Κρηνίδων, καταστροφή Γαληψού και Απολλωνίας και μετατροπή της Οισύμης σε Μακεδονική αποικία (θέρος 356) Συντριβή του Κεντριπόριδος (ίσως Αύγουστος 356)
Ίσως παράλληλα υποτάσσεται ο Λύππειος (φθιν 356)
Πολιορκία Μεθώνης (τέλη 355)
Κατά τη διάρκεια του 3ου Ιερού Πολέμου (355-352 π.Χ.) συγκρούστηκε με την ανερχόμενη δύναμη της Φωκίδας και τον τύραννο των Φερών, και παρά τις αρχικές του αποτυχίες κατάφερε να τους νικήσει στη μάχη του Κρόκιου Πεδίου το 352 π.Χ. επιτυγχάνοντας παράλληλα άλλες δύο νίκες στο στρατιωτικό και το διπλωματικό πεδίο:
- την υποταγή της Θεσσαλίας στη Μακεδονία (άρα και την ένταξη του περίφημου θεσσαλικού ιππικού στο στρατό του) και
- την αποδοχή της Μακεδονίας ως μέλους του Αμφικτυονικού Συνεδρίου των Δελφών
προβάλλοντας έτσι την Μακεδονία ως πρωταγωνιστική δύναμη σταθερότητας στα ελληνικά πράγματα.
Κήρυξη Γ' Ιερού Πολέμου από Δελφούς (Οκτώβριος 355) Πτώση Μεθώνης (Ιούλιος 354 π.Χ.)
Η Αθήνα συνταράσσεται από φήμες ότι ο Πέρσης βασιλέας Αρταξέρξης Γ' (359 - 338 π.Χ) ετοιμάζεται να επιτεθεί στις κτήσεις της (θέρος 354 π.Χ.). Όμως τελικά οι Περσικές πολεμικές ετοιμασίες αφορούσαν την (αποτυχημένη) εκστρατεία στην Αίγυπτο
Συντριβή Φιλόμηλου από Βοιωτούς (Σεπτέμβριος 354 π.Χ.)
Συμμαχία με την Θήβα (χειμ. 354/3 π.Χ.)
Πολιορκία Μαρώνειας (ίσως έαρ 353 π.Χ.). Αντιπροσωπεία από τον Κερσοβλέπτη, υπό τον Απολλωνίδη, καταφθάνει εκεί και διαπραγματεύεται συμμαχία με τον Φίλιππο κατά Αμάδοκου και Αθηναίων. Επεμβαίνει υπέρ της Μαρώνειας ο Αμάδοκος και αναγκάζει τον Φίλιππο να λύσει την πολιορκία (ίσως θέρος 353 π.Χ.) Συναντά τον Παμμένη στον Νέστο ποταμό και τον συνοδεύει μέχρι την περιοχή των Αβδήρων Στην επιστροφή ερημώνει τις ενδόχωρες Αβδήρων και Μαρώνειας (θέρος 353 π.Χ.?) Παράλληλα ο Μακεδονικός στόλος πρόλαβε να αποφύγει την καταστροφή του από τον Αθηναϊκό (υπό τον Χάρητα) με ελιγμούς στον κόλπο της Νεάπολης και να επιστρέψει στην Θέρμη.
Οι Αθηναίοι (υπό τον Χάρητα) εκπορθούν την Σηστό (θέρος 353). Ο Κερσοβλέπτης αιτείται ανακωχής και συμμαχίας προτείνοντας στην Αθήνα να δεχθεί τον Χαρίδημο ως στρατηγό και ομού να καταλάβουν την Αμφίπολη
Συντριβή Φιλίππου στην Φθιώτιδα της Θεσσαλίας σε δύο μάχες (φθιν. 353 π.Χ.)
Συντριβή Μακεδόνα Αδαίου στα Κύψελα από τον Χάρητα (φθιν. 353 π.Χ.)
Επέμβαση στην Θεσσαλία (έαρ 352 π.Χ.). Συντριβή Ονόμαρχου στο Κρόκιο (Μάιος 352 π.Χ.). Παράδοση Φερών (Ιούνιος 352 π.Χ.) Φραγμός από Ελληνικό συνασπισμό στις Θερμοπύλες (Ιούλιος 352 π.) Περαιτέρω δράση στην Θεσσαλία (Αύγουστος 352) (αφαίρεση Περραιβίας & Μαγνησίας).
Εκστρατεία σε Ιλλυρία (όπου κτίσθηκαν οχυρά) (Σεπτέμβριος 352 π.Χ.) και οχύρωση φρουρίων
Στην συνέχεια προχώρησε νότια προς την Ήπειρο κατά του Αρρύβα. Απόσπαση Τυμφαίας και Παραυαίας και ενσωμάτωσή τους στην Μακεδονία (Οκτώβριος 352).
Εκστρατεία Φιλίππου στην Θράκη (φθιν. 352) Ο Αμάδοκος (ανήσυχος από την προσέγγιση Αθήνας-Κερσοβλέπτη) συμμαχεί μαζί του. Επίσης σπεύδουν να συμμαχήσουν μαζί του Βυζάντιο και Πέρινθος.
Ο Κερσοβλέπτης αντιδρά αλλά μάλλον ηττάται.
Πολιορκία Ηραίου Τείχους από Φίλιππο B' (φθιν. 352) Οι Αθηναίοι ανησύχησαν υπερβολικά. Ψήφισαν την αποστολή βοήθειας 40 τριήρεων και 60 ταλάντων. Ο Φίλιππος ασθένησε έλυσε την πολιορκία και επέστρεψε στην Μακεδονία. Καθώς, όμως, κυκλοφόρησε η φήμη ότι ο Φίλιππος ήταν ετοιμοθάνατος η εκστρατεία ακυρώθηκε.
Ο Φίλιππος ως αντίδραση στέλνει τον Μακεδονικό στρατό, υπό τον Αντίπατρο, στην Θράκη (με σκοπό να εμποδίσει προφανώς επαναστατικές διαθέσεις εξ αιτίας της ασθένειάς του) (έαρ 351)
Εφόρμηση του Μακεδονικού στόλου στο Αιγαίο. Προσβολή Αθηναϊκών νήσων (Ίμβρο, Λήμνο) σύλληψη Αθηναϊκών εμπορικών στην Γεραιστό και προσέγγιση Μαραθώνα (θέρος 351 π.Χ.)
O Φίλιππος B', ανακάμπτει από την ασθένεια και επανήλθε στην Θράκη (φθιν. 351) και επαναπολιόρκησε την πόλη. Οι Αθηναίοι έστειλαν τον στρατηγό Χαρίδημο με μόνο 10 πλοία και 5 τάλαντα. Η πόλη, προφανώς, τελικά, καταλαμβάνεται. Ο Φίλιππος ομού με τον Αμάδοκο εισβάλλουν στα εδάφη του Κερσοβλέπτου. Συνεπικουρούνται από δυνάμεις Βυζαντίου και Περίνθου. Μετά σύντομες πολεμικές επιχειρήσεις ο Κερσοβλέπτης ηττάται, συνάπτει συνθήκη ειρήνης με τον Φίλιππο και αναγκάζεται να αναγνωρίσει την Μακεδονική επικυριαρχία (χειμ. 351/50)
Στην συνέχεια ο Φίλιππος ζητά από το Βυζάντιο συνεργασία για τον τερματισμό Αθηναϊκού εμπορίου από την Ευξείνεια Θάλασσα. Το Βυζάντιο δεν το αποδέχθηκε και πολιορκείται ανεπιτυχώς και Φίλιππος B' επιστρέφει στην Μακεδονία (ίσως Δεκέμβριος 351).
Πληροφορούμενος, όμως τις συνομιλίες προσέγγισης Ολύνθου - Αθήνας στην επιστροφή εισβάλλει στην Χαλκιδική και διέρχεται από την ενδοχώρα της Ολύνθου (ίσως χειμ 351/0 π.Χ.)
Τρομοκρατημένοι οι Αθηναίοι από την απειλή του παρεμπόδισης του εμπορίου σιτηρών μέσω των Στενών αποφασίζουν την κατάσχεση ιερών κτημάτων, στα δυτικά της Ελευσίνας, που διεκδικούν όμως και οι Μεγαρείς. Μετά από σύντομη σύγκρουση οι Μεγαρείς υποχρεώνονται να υποχωρήσουν (ίσως έαρ 350)
1ος Φιλιππικός Δημοσθένους (ίσως έαρ 350 π.Χ.)
Ο Φίλιππος αιτείται την παράδοση των αδελφών του και εισβάλλει στην Χαλκιδική και πολιορκεί την Όλυνθο (έαρ 349). Το 349 π.Χ. Μακεδονικά στρατεύματα εξεγείρουν την Εύβοια. το 348 π.Χ. αποβιβάζονται οι Αθηναίοι υπό τον Φωκίωνα. Επίσης εκφωνούνται από Δημοσθένη οι Ολυνθιακοί, και ο κατά Μειδίου.
Καταστροφή Σταγείρου (φθιν. 349). Ο Χάρης κατηγορείται για αδράνεια και καθαιρείται.
Καταστροφή Ολύνθου από τον Φίλιππο. Κατάληψη Χαλκιδικής (348).
Αθηναϊκή πρεσβεία στην Μακεδονία για σύναψη ειρήνης (αρχές 346)
Αναχώρηση πρεσβείας (Μάρτιος 346)
Εισβολή Φιλίππου στην Θράκη. Εκδίωξη Αθηναϊκών φρουρών από όλες τις πόλεις της (πλήν Χερρονήσου) (παρά τις ενέργειες του Αθηναϊκού στόλου υπό τον Χάρητα και των κληρούχων της Χερρονήσου) και αναχαίτηση του συμμάχου τους, Κερσοβλέπτη. Συντριπτική ήττα του Κερσοβλέπτου στο Ιερό Όρος (Απρίλιος 346). Ο Κερσοβλέπτης έγινε υποτελής και παρέδωσε υιό του σε ομηρία.
Μακεδονική πρεσβεία στην Αθήνα (υπό Παρμενίωνα και Αντίπατρο). Υπογράφεται η Φιλοκράτειος Ειρήνη (Απρίλιος 346).
Νέα Αθηναϊκή πρεσβεία στην Μακεδονία (Μάιος 346) ενώ ο Φίλιππος συμπληρώνει την κατάκτηση της Θράκης.
Επιστρέφοντας επικυρώνει την συνθήκη στις Φερές σχεδόν ταυτόχρονα με την άλωση και καταστροφή της Άλου (Ιούλιος 346)
Ο Φίλιππος φθάνει στις Θερμοπύλες. Ο Φάλαικος που τις φρουρούσε αποφάσισε να αποχωρήσει. Άμεση καταστροφή της Φωκίδας (Ιούλιος 346)
Αμφικτυονικό συνέδριο (Αύγουστος 346) για την λήξη του Ιερού Πολέμου.
Μακεδονική εισβολή (υπό τον Φίλιππο) στην Δαρδανία (Άνω Αξιός και άνω Μάργος Ποταμός) (345)
Μακεδονική εισβολή (υπό τον Φίλιππο) στην Ιλλυρία (Δρίλων Ποταμός). Νίκη (344) επί των Ταυλαντίων (υπό τον Πλευράτο Α') και δήωση της χώρας τους.
Συνεχίζοντας, όμως, την κατάκτηση στην παραλία της Αδριατικής οι Μακεδόνες υφίστανται σοβαρή ήττα από τον Πλευράτο και ο Φίλιππος τραυματίζεται (344). Κλείνεται συνθήκη ειρήνης και οι Ταυτάντιοι περιορίζονται στην Αδριατική ακτή.
Αποστολή μισθοφόρων του Φιλίππου να καταλάβουν τα Μέγαρα. Οι Αθηναίοι (υπό τον Φωκίωνα) προλαβαίνουν, καταλαμβάνουν και οχυρώνουν την πόλη. (φθιν. 343) Ολιγαρχικοί μακεδονίζοντες ανατρέπουν το καθεστώς στον Ωρεό (φθιν. 343)
Μακεδονική φρουρά υπό Παρμενίωνα εγκαθίσταται στον Ωρεό (έαρ 343)
Περσική πρεσβεία ζητεί συμμαχία με Αθήνα. Απορρίπτεται. Ταυτόχρονη Μακεδονική πρεσβεία με ασαφείς όρους για αναδιαπραγμάτευση της Φιλοκρατείου επίσης απορρίπτεται (έαρ 343)
Εκστρατεία Φιλίππου στην Ήπειρο (έαρ 342). Εκδίωξη Αρρύβα και εγκατάσταση Αλέξανδρου. Κατάληψη Ηλειακών αποικιών. Αποτυχία κατάληψης Αμβρακίας.
Μεγάλη Εκστρατεία Θράκης (Ιούνιος? 342 - Αύγουστος 339 π.Χ.) Πόλεμος κατά συμμαχίας Κερσοβλέπτου και Τήρους Β (υιού Αμάδοκου Β')
Μετά την καθαίρεση (ή θάνατο) του Κερσοβλέπτου και του Τήρους (341 π.Χ.) ο Φίλιππος προσαρτά Οδρύσια Θράκη στο Μακεδονικό κράτος.
3ος Φιλιππικός (Ιούνιος 341)
Το 339 ο Φίλιππος επιτέθηκε στον Ελλήσποντο και οι Βυζάντιοι ζήτησαν βοήθεια από την Αθήνα.
Το 339 π.Χ. επίσης ο Φίλιππος πολιόρκησε χωρίς επιτυχία την Οδησσό (ιερείς των Γετών τον έπεισαν να συνάψει συνθήκη)
Όμως, μόλις το 338 π.Χ., μετά την ιδιαίτερης σκληρότητας Μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.), επέτυχε ο Φίλιππος να επιβληθεί στους Έλληνες. Στη μάχη αυτή ο Φίλιππος μαζί με τον Αλέξανδρο, που διοικούσε ένα τμήμα του στρατού, αντιμετώπισε το συνασπισμό Αθηναίων, Θηβαίων και όλων σχεδόν των νότιων Ελλήνων και τους νίκησε.
Το απόγειο[]
Ύστερα, με το συνέδριο της Κορίνθου, ένωσε τους Έλληνες και πολιτικά, εκτός από τη Σπάρτη, που επέλεξε την απομόνωση, και την ουδέτερη Κρήτη.
Αμέσως, μετά την υποταγή της Ελλάδας, ο Φίλιππος άρχισε να ασχολείται με τις εσωτερικές υποθέσεις του.
Ως ευφυής άνθρωπος θα διείδε ότι οι φιλοδοξίες του υιού του Αλέξανδρου ήταν απύθμενες.
Οι πολεμικές του αρετές (που έγιναν αισθητές στην μάχη της Χαιρώνειας) και η διπλωματική του υπερδραστηριότητα στην Αθήνα και αλλού, είχαν προσελκύσει σημαντικό μέρος της Μακεδονικής αριστοκρατίας και ειδικά αυτό που είχε δυσαρεστηθεί από την άσκηση της πολυετούς απολυταρχικής εξουσίας του πατέρα του. Η υπέρμετρη προσήλωση της επίσης ραδιούργας και φιλόδοξης μητέρας του Ολυμπιάδας στο πρόσωπο του υιού της, επίσης θα τον είχε προβληματίσει.
Έτσι, θα σκέφτηκε να εφαρμόσει για την ενίσχυση της θέσης του στην Μακεδονική αριστοκρατία, την καθιερωμένη τακτική που είχε τόσο επιτυχημένα εφαρμόσει στις κατακτήσεις του, τον γάμο.
Οπότε, ο νέος γάμος του (337) με μία εξέχουσα Μακεδονίδα ευγενή, την Κλεοπάτρα, ανηψιά του στρατηγού Αττάλου είχε διπλό στόχο:
- να αποδυναμώσει το δίδυμο Αλέξανδρου - Ολυμπιάδας
- να ενισχύσει το κύρος του μέσα στην ίδια την Μακεδονία.
Όμως τα πράγματα εκτραχύνθηκαν.
Στο γαμήλιο συμπόσιο ο Άτταλος εύχεται στο ζεύγος να αποκτήσει ένα νόμιμο διάδοχο (υπονοώντας, έμμεσα, τον Αλέξανδρο ως "νόθο", καθόσον η μητέρα του, Ολυμπιάδα, δεν ήταν Μακεδονίδα). Ο Αλέξανδρος αδειάζει το κύπελλό του στο πρόσωπο του Άτταλου. Ο Φίλιππος, μεθυσμένος, σύρει το ξίφος του να πλήξει τον παραφερθέντα υιό του αλλά σκοντάφτει και πέφτει κάτω.
Ο Αλέξανδρος σχολιάζει «δείτε τον άνθρωπο που θέλει να εισβάλλει στην Ασία και δεν μπορεί να παρακάμψει μία τράπεζα».
Αναγκαστικά, μετά το γεγονός, ο Αλέξανδρος και η Ολυμπιάδα εγκαταλείπουν την Μακεδονία και καταφεύγουν στο ανάκτορο του πατέρα της, στην Ήπειρο.
Όμως, οι διπλωματικές δραστηριότητες του Αλέξανδρου στην Ήπειρο και μετά στην Ιλλυρία, πρέπει να ανησύχησαν περισσότερο τον Φίλιππο.
Έτσι, ο Αλέξανδρος ανακλήθηκε και επέστρεψε (ίσως χειμώνας 337/36), καθώς ο Φίλιππος έκρινε ότι στην Πέλλα θα μπορούσε να τον επιτηρεί ευκολότερα.
Στην συνέχεια άρχισε τις προπαρασκευές για την εκστρατεία στην Περσική Ασία.
Στα πλαίσια αυτά άρχισε διαπραγματεύσεις με Πέρσες έπαρχους όπως π.χ. τον έπαρχο Πιξώδαρο της Καρίας, κατά τις οποίες προτάθηκε μέσα στο πλέγμα της σύσφιξης σχέσεων να συζευχθεί ο αμβλύνους υιός του Φιλίππου Αρριδαίος με μία θυγατέρα του Κάρα επάρχου.
Όμως, ο Αλέξανδρος δεν έμεινε ανενεργός. Με μία ασυνήθιστη διπλωματική κίνηση πρότεινε να συζευχθεί ο ίδιος την Καρίδα πριγκίπισσα αντί του αδελφού του. Ο Φίλιππος αντέδρασε αστραπιαία. Εξόρισε πέντε στενούς συνεργάτες του υιού του (ότι δήθεν τον επηρεάζουν) στην προσπάθειά του να τον απομονώσει. Όμως δεν τόλμησε να εξορίσει τον ίδιο τον Αλέξανδρο.
Η πρωτοφανής αυτή ενέργεια έδειξε πόσο ακραία ήταν διαθετημένος να ανταγωνισθεί, ο Αλέξανδρος, τον πατέρα του.
Ειδικά, μετά την γέννηση νέου διαδόχου, από την νέα νόμιμη βασιλική σύζυγο, την Κλεοπάτρα-Ευρυδίκη, και την ονομασία "Κάρανος" που του δόθηκε (που ήταν το όνομα του πρώτου των Μακεδόνων βασιλέων), φάνηκαν καθαρά οι προθέσεις του Φιλίππου να παρακάμψει την διαδοχή του Αλέξανδρου σε εύθετο χρόνο (ίσως, μετά το τέλος της Ασιατικής του εκστρατείας).
Ο Φίλιππος απέστειλε τον Ιούνιο του 336 π.Χ. στον Ελλήσποντο τον Άτταλο και τον Παρμενίωνα με δύναμη 10.000 ανδρών, για να προετοιμάσουν την εκστρατεία.
Ο χρόνος κυλούσε αντίστροφα για τον Αλέξανδρο. Ο νέος διάδοχος Κάρανος (με δύο γονείς Μακεδόνες) θα ήταν, οπωσδήποτε, ασυναγώνιστος αντίπαλος για τον θρόνο, όταν μεγάλωνε.
Οι σχέσεις πατέρα-υιού είχαν φθάσει στο έσχατο σημείο. Ήταν προφανές ότι ακόμη και μια δολοφονία του ενός από τον άλλο (κάτι που δεν ήταν ασυνήθιστο μεταξύ πατέρα-υιού, στους βασιλικούς Οίκους της Αρχαιότητας) δεν θα ήταν κάτι μη-αναμενόμενο.
Στην συνέχεια, ο Φίλιππος προχώρησε σε μία ακόμη καλοσχεδιασμένη διπλωματική κίνηση. Πρότεινε γάμο μεταξύ της φιλικά προσκείμενης σε αυτόν Κλεοπάτρας με τον Ηπειρώτη βασιλέα, Αλέξανδρο Α'. Η πρόταση έγινε δεκτή και έτσι η Ήπειρος θα μετατρεπόταν σε Μακεδονικό προτεκτοράτο.
Ο γαμήλιος εορτασμός αποφασίσθηκε να γίνει στο θέατρο των Αιγών με κυριότερο χαρακτηριστικό την απουσία της Ολυμπιάδας.
Αυτό ήταν ένα καίριο κτύπημα για την Ολυμπιάδα καθώς την απομόνωνε από τον βασικό της σύμμαχο αλλά και θα την έθετε αντιμέτωπη της θυγατέρας της στην διακυβέρνηση της Ηπείρου.
Το τέλος[]
Σύμφωνα με τον Διόδωρο, σε μια επίδειξη δημοφιλίας ο Φίλιππος έκανε την είσοδό του στο θέατρο χωρίς την φρουρά του. Τότε, όμως, δολοφονήθηκε από έναν από τους πλέον έμπιστους σωματοφύλακές του, τον Ορεστίδη ευγενή Παυσανία (θέρος 336 π.Χ.).
Ο Παυσανίας φονεύθηκε ελάχιστα αργότερα από τους διώκτες του, συναδέλφους του σωματοφύλακες που ήταν:
Η φιλική σχέση των ανωτέρω με τον Αλέξανδρο υποδεικνύει ενδεχόμενη εμπλοκή του σε συνωμοσία κατά του Φιλίππου εφόσον ήταν ο άμεσα ωφελημένος από τον φόνο καθόσον, πιθανότατα, θα έχανε μελλοντικά τον θρόνο από τον Κάρανο, υιό του Φιλίππου και Κλεοπάτρας
Ο Αλέξανδρος, με την υποστήριξη του Αντίπατρου, που εκτελούσε χρέη "πρωθυπουργού" ανακηρύχθηκε, από τον στρατό, νέος βασιλέας. Οι λόγοι και οι ηθικοί αυτουργοί της δολοφονίας δεν έγιναν γνωστοί. Φαίνεται, όμως, ότι ο Παυσανίας είχε συνεργούς, γεγονός που στρέφει τις υποψίες:
- κυρίως, στον Αλέξανδρο που έχανε, κατά πάσα πιθανότατα, την διαδοχή του θρόνου
- είτε στην Ολυμπιάδα, που αισθανόταν ταπεινωμένη επειδή ο Φίλιππος την είχε διαζευχθεί για να συζευχθεί την Κλεοπάτρας, νεότερη και ανηψιά του στρατηγού Αττάλου.
- είτε στους Πέρσες, που ήθελαν να αποτρέψουν την εισβολή στο κράτος τους.
Θα μπορούσαν, όμως, να είναι κάποιοι εσωτερικοί αντίπαλοι του Φιλίππου στην Μακεδονία και την υπόλοιπη Ελλάδα.
Ταφή[]
Στις 8 Νοεμβρίου 1977, ο αρχαιολόγος Μανώλης Ανδρόνικος ανακοίνωσε την ανακάλυψη του ασύλητου τάφου του Φιλίππου Β' στην Βεργίνα της Ημαθίας.
Τα ευρήματα του τάφου αργότερα συμπεριλήφθηκαν στην έκθεση «Αναζητώντας τον Αλέξανδρο» που έγινε σε 4 πόλεις των ΗΠΑ από το 1980 ως το 1982. Αν και είναι ανακάλυψη μεγάλης αρχαιολογικής σημασίας, η ταυτοποίηση του τάφου του Φιλίππου έχει αμφισβητηθεί. Αρκετούς υποστηρικτές έχει η άποψη ότι πρόκειται για τον τάφο του Φιλίππου Γ΄ του Αρριδαίου.
Χρονολόγιο[]
359 π.Χ.
Μετά τη δολοφονία του βασιλέα των Θρακών Κότυος στο θρόνο ανεβαίνει ο υιος του Κερσοβλέπτης, ο οποίος μοιράζεται την εξουσία με τους αδελφούς του Αμάδοκο Β' και Βηρισάδη.
Θάνατος του βασιλέα της Μακεδονίας Περδίκκου Γ' του Φιλοσόφου και άνοδος στο θρόνο του ανήλικου Αμύντα Δ' με επίτροπο τον Φίλιππο.
Δολοφονία του τυράννου των Φερών Αλεξάνδρου.
358 π.Χ.
Νίκες του Φιλίππου εναντίον των Παιόνων και των Ιλλυριών.
357 π.Χ.
Πολιορκία Αμφίπολης (θέρος). Λογικά πρέπει η πολιορκία να άρχισε τον Αύγουστο όταν ο Φίλιππος βεβαιώθηκε ότι οι Αθηναίοι, που είχαν εμπλέξει τον στόλο τους σε επιχειρήσεις στην Εύβοια (στην προσπάθειά τους να εκδιώξουν τους Βοιωτούς από αυτήν), δεν είχαν διαθέσιμες δυνάμεις να επέμβουν στην περιοχή της.
Η πολιορκία πρέπει να συνεχιζόταν και μετά την Αθηναϊκή νίκη στην Εύβοια και ο Φίλιππος τότε ξεκίνησε μυστικές διπλωματικές επαφές με ιθύνοντες της Αθήνας για ανταλλαγή της με την Αθηναϊκή Πύδνα. Οι Αθηναίοι με το βλέμμα στραμμένο στην Χερρόνησο όπου αμέσως μετά την Εύβοια κατευθύνθηκε ο στόλος τους άφησαν το ζήτημα της Αμφίπολης σε εκκρεμότητα.
Χαρήτεια Συνθήκη. Οι Αθηναίοι ανακτούν τη Χερρόνησο (Σεπτέμβριος)
Ο στόλος του Χάρητος κατέρχεται το Ανατολικό Αιγαίο με σκοπό την φοροείσπραξη και στην συνέχεια μετάβαση στην Χαλκιδική.
Οι Χίοι, οι Κώοι και Ρόδιοι επαναστατούν ύστερα από υποκίνηση του σατράπη της Καρίας Μαύσωλλου. Άρχεται ο 1ος Συμμαχικός Πόλεμος (φθινόπωρο - Οκτωβριος?), ο οποίος τελειώνει έπειτα από δύο σχεδόν έτη με παρέμβαση των Περσών. Οι Αθηναίοι αποδέχονται την αποχώρηση των επαναστατημένων πόλεων από τη συμμαχία.
Ο Φίλιππος καταλαμβάνει την Αμφίπολη (φθινόπωρο). Η κατάληψη πρέπει να έγινε τον Οκτώβριο όταν εξερράγη ο Συμμαχικός Πόλεμος και η Αθήνα δεν είχε πλέον καμία δυνατότητα για ναυτική εμπλοκή στην Ηδωνίδα.
Ο Φίλιππος επωφελείται του Συμμαχικού Πολέμου και καταλαμβάνει και την Πύδνα (χειμώνας).
356 π.Χ.
Ο Φίλιππος απαλλάσσει την Θασιακή αποικία Κρηνίδες (έαρ) από την Θρακική απειλή του Βηρισάδου και τις μετονομάζει σε Φιλίππους.
Τετραμερής Συμμαχία κατά Φιλίππου. Στην τριμερή αυτή συμμαχία, που με την προσθήκη της Αθήνας έγινε τετραμερής, έλαβαν μέρος ο ηγεμόνας των Οδρυσών Κετρίπορις (ο διάδοχος του Βηρισάδου) και οι αδελφοί του, ο ηγεμόνας των Παιόνων Λύππειος και ο ηγεμόνας των Γραβαίων Ιλλυριών Γράβος. Συντριβή Κεντριπόριδος.
Αρχίζει ο 3ος Ιερός Πόλεμος εξ' αιτίας της άρνησης των Φωκέων να καταβάλουν το πρόστιμο που τους είχαν επιβάλει οι Αμφικτύονες. Οι Φωκείς υπό τον Φιλόμηλο καταλαμβάνουν τους Δελφούς.
Ο Φίλιππος συντρίβει τους Παίονες (έαρ) ενώ παράλληλα ο Παρμενίων πολεμά τους Γραβαίους
Ο Φίλιππος πολιορκεί και κυριεύει την Ποτίδαια (Ιούνιος - Ιούλιος) και ταυτόχρονα ο Παρμενίων συντρίβει τους Γραβαίους. Ανακύρηξη βασιλείας.
Ο Φίλιππος εκστρατεύει στην Θράκη, συντρίβει τον Κετριπόριδα και μετονομάζει σε Φιλίππους (Ιούλιος).
Ο Ηρόστρατος πυρπολεί το Αρτεμίσιο της Εφέσου.
Στις 23 Ιουλίου (6η ημέρα του μηνός Εκατομβαιώνα σύμφωνα με το αττικό ημερολόγιο, ή 6η ημέρα του μήνα Λώου, σύμφωνα με το Μακεδονικό ημερολόγιο) γεννάται στην Πέλλα ο Αλέξανδρος.
355 π.Χ.
Ισοκράτης, «Περί Ειρήνης».
Τέλος του Συμμαχικού Πολέμου. Η Αθήνα παύει να αποτελεί κυρίαρχη δύναμη, ικανή να επιβάλλει τη θέλησή της. Ο Μαύσωλλος, εκμεταλλευόμενος τη δύσκολη θέση στην οποία είχαν περιέλθει οι Αθηναίοι, καταλαμβάνει τη Χίο, τη Ρόδο και την Κω.
Ο Φίλιππος πολιορκεί Μεθώνη (χειμών)
354 π.Χ.
Πτώση Μεθώνης (Ιούλιος)
Ισοκράτης, «Αεροπαγητικός».
Πρώτοι λόγοι του Δημοσθένους στην Εκκλησία του Δήμου.
Ο Εύβουλος προϊστάμενος του ταμείου των θεωρικών.
353 π.Χ.
Ο Φίλιππος εκστρατεύει στην Θράκη και πολιορκεί την Μαρώνεια. Αποτυγχάνει καθώς η πόλη δέχεται ισχυρή υποστήριξη από τον Αμάδοκο Β'. Στην επιστροφή, ο Μακεδονικός στόλος γλιτώνει την τελευταία στιγμή την καταστροφή του από τον Αθηναϊκό που ναυλοχούσε στην Νεάπολη υπό τον Χάρητα (αρχή έαρος)
Ο Φίλιππος συνοδεύει τον Θηβαίο στρατηγό Παμμένη και το εκστρατευτικό του σώμα στο δρόμο του για την Μικρά Ασία (τέλος έαρος) . Ο Κερσοβλέπτης τον προσεγγίζει ενώ ο φιλο-Αθηναίος Αμάδοκος Β' του απαγορεύει την διέλευση.
Κατάληψη Σηστού από Χάρητα (θέρος) Οι Αθηναίοι συμμαχούν με το βασιλέα της Θράκης Κερσοβλέπτη εναντίον του Φιλίππου. Ο Κερσοβλέπτης αποχωρεί από όλες τις πόλεις της Χερρονήσου που είχε καταλάβει και οι Αθηναίοι στέλνουν σε αυτές κληρούχους.
Ήττα του Μακεδόνα Αδαίου στα Κύψελα του κάτω Έβρου από τον Χάρητα (ίσως στο τέλος του θέρους)
Νίκη επί του Φάϋλλου και δύο ήττες του Φιλίππου υπό του Ονόμαρχου στη νότια Θεσσαλία (φθινόπωρο).
Ο Δημοσθένης ζητά υποστήριξη της Μεγαλόπολης στον αγώνα της κατά της Σπάρτης (χειμών)
Στα τέλη του 353 π.Χ., ο Αρτάβαζος και Μέμνων μετά την ήττα τους από τις δυνάμεις του Αρατξέρξου, καταφεύγουν αυλή του βασιλέα Φιλίππου Β
352 π.Χ.
Ο Φίλιππος εισβάλλει στην Θεσσαλία και συντρίβει τον Ονόμαρχο στο Κρόκιο Πεδίο (έαρ)
Οι Φερές συνθηκολογούν και οι Φεραϊκές κτήσεις επιστρέφονται στους παλαιούς κυρίους τους (Ιούλιος). Τοποθέτηση μακεδονικής φρουράς στις Παγασές
Ο Φίλιππος κατευθύνεται στις Θερμοπύλες. Η προσπάθειά του να τις παραβιάσει αποτυγχάνει καθώς Φωκείς, Αθηναίοι κλπ τον αναγκάζουν να σταματήσει (Αύγουστος).
Στην συνέχεια ο Φίλιππος εκπορθεί Φαρκαδόνα καταλαμβάνει Τρίκκη ενώ η Κραννώνα προσχωρεί στην συμμαχία του.
O Φίλιππος εκστρατεύει στην Ιλλυρία και μετατρέπει τον Κλείτο (διάδοχο του Βαρδύλιος) σε υποτελή του (Σεπτέμβριος)
O Φίλιππος εκστρατεύει στην Ήπειρο και μεταφέρει τον Αλέξανδρο στην αυλή του (Οκτώβριος). Επίσης αποσπά την Παραυαία
O Φίλιππος εκστρατεύει στην Θράκη, συμμαχεί με τον Αμάδοκο, απωθεί ίσως τον Κερσοβλέπτη, πολιορκεί το Ηραίο Τείχος (Νοέμβριος). Ασθενεί, όμως, λύνει την πολιορκία και επιστρέφει στην Μακεδονία. Ψευδής είδηση για θάνατό του καταφθάνει στην Αθήνα και οι Αθηναίοι αναστέλλουν την κινητοποίηση.
Ο Κερσοβλέπτης προτείνει στην Αθήνα να εκλέξει τον Χαρίδημο ως στρατηγό και μαζί του να καταλάβει την Αμφίπολη και να τους την παραδώσει.
Ο Δημοσθένης γράφει τον λόγο κατά Αριστοκράτους αντιτιθέμενος στην επιστροφή του Χαρίδημου.
351 π.Χ.
Αίτηση Ροδίων για υποστήριξή της Αθήνας για την ανεξαρτησία τους από την Αρτεμισία Β' (χειμ. 352/51). Ο Δημοσθένης ζητά η Αθήνα να βοηθήσει την Ρόδο
Δράση Μακεδονικού στόλου σε Ίμβρο, Λήμνο, Γαιρεστό, Μαραθώνα (έαρ) ενώ ο Φίλιππος προκαλεί ραδιουργίες στην Εύβοια στέλνοντας επιστολές προσπαθώντας να πείσει τις πόλεις να αποστατήσουν από την Αθήνα και να δεχθούν την Μακεδονική προστασία (θέερος)
Ο Φίλιππος, σύμμαχος Αμάδοκου, νικά Κερσοβλέπτη και καταλαμβάνει το Ηραίο Τείχος (Νοέμβριος) (που αδυνατεί να υπερασπίσει ο Χαρίδημος) που απέδωσε στην Πέρινθο. Ο Κερσοβλέπτης δίνει όμηρο τον υιό του.
Ο Λυσίμαχος από την Ακαρνανία, παιδαγωγός του Αλεξάνδρου, μυεί το διάδοχο του Φιλίππου στα κατορθώματα των ομηρικών ηρώων.
1ος Φιλιππικός, Δημοσθένους (χειμών 351/50)
350 π.Χ. Ο Φίλιππος κατέρχεται στην Θεσσαλία και καταπνίγει τις επαναστατικές κινήσεις. (έαρ) Οι Αθηναίοι τρομοκρατημένοι από την πτώση του Ηραίου Τείχους προσπαθούν να αποκτήσουν καλλιεργήσιμη έκταση στην Αττική και έτσι οδηγούνται σε σύγκρουσε με τα Μέγαρα (θέρος)
349 π.Χ.
Ο Λεωνίδας από την Ήπειρο, συγγενής της Ολυμπιάδας, αναλαμβάνει την ευθύνη της ανατροφής του Αλεξάνδρου. Κάτω από την επίβλεψη του ο Αλέξανδρος διδάσκεται αριθμητική, γεωμετρία και μουσική, ενώ ασχολείται ιδιαίτερα με την ιππασία. Αυτή την περίοδο, όπως αναφέρεται, ο Αλέξανδρος δαμάζει το Βουκεφάλα, ο οποίος γίνεται από τότε το αγαπημένο του άλογο (μέχρι το 324 π.Χ.).
Ο Φίλιππος εισβάλλει στη Χαλκιδική και πολιορκεί την Όλυνθο, τη σύμμαχο των Αθηναίων, ενώ φροντίζει να δημιουργήσει προβλήματα στους Αθηναίους με την αποστασία της Εύβοιας.
Ο Δημοσθένης παρουσιάζεται ως ο ηγέτης της φιλοπόλεμης αντιμακεδονικής παράταξης στην Αθήνα («Ολυνθιακοί»).
348 π.Χ.
Ο στρατηγός Φωκίων αποτυγχάνει να επαναφέρει την Εύβοια στην αθηναϊκή κυριαρχία.
347 π.Χ.
Θάνατος του Πλάτωνα.
348 π.Χ.
Ο Φίλιππος, μετά την κατάληψη της Ολύνθου, επεκτείνει σταδιακά την κυριαρχία του σε όλη τη Θράκη. Τα Αθηναϊκά στρατεύματα που είχαν σπεύσει να βοηθήσουν την πολιορκούμενη πόλη δεν φθάνουν εγκαίρως.
346 π.Χ. Πρεσβεία υπό Φιλοκράτη, Αισχίνη, Δημοσθένη στην Πέλλα (Μάρτιος)
Ο Φίλιππος εκστρατεύει στην Θράκη (Μάρτιος - Ιούνιος), εκδιώκει Αθηναίκές φρουρές από δύο πόλεις και νικά τον Κερσοβλέπτη στο Ιερό Όρος (Απρίλιος)
Ο Φίλιππος και οι Αθηναίοι υπογράφουν τη Φιλοκράτειο Ειρήνη (από το όνομα του Αθηναίου διαπραγματευτή) (Ιούλιος). Η ειρήνη έγινε με στόχο τη διατήρηση του υπάρχοντος status quo, γεγονός που σήμαινε οριστική παραίτηση των Αθηναίων από τη διεκδίκηση της Αμφίπολης και έθετε τέρμα στην παρουσία των Αθηναίων στη βόρεια Ελλάδα. Ο Φίλιππος επιτυγχάνει να ηγηθεί της ελληνικής Αμφικτυονίας.
Ο Φίλιππος και οι Βοιωτοί καταλαμβάνουν την Φωκίδα (Ιούλιος)
Ισοκράτης, «Φίλιππος».
Δημοσθένης, «Περί Ειρήνης».
345 π.Χ.
Ο Φίλιππος εκστρατεύει στην Δαρδανία (άνω κοιλάδα Αξιού και άνω κοιλάδα Μάργου).
344 π.Χ.
Ετοιμασία Λακωνία |Σπάρτης για εισβολή στην Μεσσηνία αποτρέπεται κατόπιν παρέμβασης του Φιλίππου που απειλεί με εισβολή στην Λακωνία και έτσι συμμαχούν με την Μακεδονία, η Μεσσηνία, το Άργος και η Αρκαδία
Ο Φίλιππος εκστρατεύει στην Ιλλυρία (κοιλάδα Δρίλωνος). Φθάνει έως την Αδριατική Θάλασσα. Στην επιστροφή, εγκλωβίζεται σε ενέδρα, δίνει μάχη και υφίσταται δεινή ήττα (αρχές θέρους)
Ο Φίλιππος εκστρατεύει στην Θεσσαλία και καταπνίγει όλα τα κινήματα ανεξαρτοποίησης στις διάφορες πόλεις της. Η αυτονομία της καταργείται.
343 π.Χ.
Περσική και Μακεδονική πρεσβείες στην Αθήνα. Απόρριψη από Αθήνα συμμαχίας με Περσία (έαρ)
Αθηναϊκή πρεσβεία στην Πέλλα ζητά τροπολογίες στην Φιλοκράτειο συνθήκη και ο Φίλιππος τις απορρίπτει.
Συνθήκη φιλίας Φιλίππου - Αρταξέρξου Γ'
Ο Φίλιππος επιλέγει τον Αριστοτέλη για διδάσκαλο του γιου του. Στους πρόποδες του Βερμίου, στην πόλη Μίεζα, ο Αλέξανδρος μαζί με άλλους νέους, από επιφανείς οικογένειες της Μακεδονίας, διδάσκεται για τρία τουλάχιστον έτη φιλοσοφία, φυσικές επιστήμες και ρητορική. Την ίδια περίοδο ο Φίλιππος διδάσκει την πολεμική τέχνη στο διάδοχό του.
Ο Φιλοκράτης καταδικάζεται ερήμην σε θάνατο από αθηναϊκό δικαστήριο για προδοσία, ενώ ο ρήτορας Αισχίνης αθωώνεται με μικρή πλειοψηφία.
342 π.Χ.
Ο Φίλιππος εκστρατεύει στην Ήπειρο (έαρ) και εκδιώκει τον Αρρύβα και εγκαθιστά στον θρόνο τον Αλέξανδρο κατέλαβε Πανδοσία, Βούχεια, Ελάτρεια αλλά απέτυχε στην Αμβρακία
Ο Φίλιππος εκστρατεύει στην Θράκη (θέρος) εναντίον συνασπισμού Κερσοβλέπτου - Τήρους και διαχειμάζει πλησίον του Έβρου
341 π.Χ.
Μετά το θάνατο του βασιλέα Κερσοβλέπτου το βασίλειο της Θράκης ενσωματώνεται στη Μακεδονία.
340 π.Χ.
Ο Αλέξανδρος αναλαμβάνει για πρώτη φορά την απόλυτη ευθύνη μιας στρατιωτικής επιχείρησης. Καταστέλλει την ανταρσία των Μαίδων στη βόρεια Μακεδονία, καταλαμβάνει την πρωτεύουσα τους και τη μετονομάζει σε Αλεξανδρούπολη.
Συμμαχικό συνέδριο στην Αθήνα αποφασίζει πόλεμο εναντίον του Φιλίππου.
339 π.Χ.
Ισοκράτης, «Παναθηναϊκός».
Ο Ξενοκράτης διαδέχεται τον Σπεύσιππο στη διεύθυνση της Ακαδημίας.
Συμμαχία της Αθήνας με τη Θήβα εναντίον του Φιλίππου.
Η Αμφικτιονία των Δελφών καλεί σε βοήθεια τον Φίλιππο για να αντιμετωπίσει τους Λοκρούς.
Ο Φίλιππος αιφνιδιάζει τους Αθηναίους και τους υπόλοιπους Έλληνες καταλαμβάνοντας την Ελάτεια νότια των Θερμοπυλών.
338 π.Χ.
Ο Φίλιππος καταλαμβάνει την Άμφισσα.
Μάχη Χαιρώνειας. Ο Αλέξανδρος στη μάχη της Χαιρώνειας προΐσταται στην αριστερή πτέρυγα του μακεδονικού στρατού. Αρχηγός του ιππικού, συντρίβει τον Ιερό Λόχο των Θηβαίων συμβάλλοντας αποφασιστικά στη νίκη του Φιλίππου. Εγκαθίσταται Μακεδονική φρουρά στην Καδμεία, ενώ η συνθήκη ειρήνης που υπογράφεται έχει ανέλπιστα επιεικείς όρους για την Αθήνα (Δημάδεια Ειρήνη (ή Ειρήνη του Δημάδου ).
Ο Λυκούργος αναλαμβάνει τη διαχείριση των οικονομικών της Αθήνας.
Θάνατος του Ισοκράτη.
337 π.Χ.
ΟΑλέξανδρος έρχεται σε σύγκρουση με τον πατέρα του και μαζί με τη μητέρα του Ολυμπιάδα καταφεύγουν στην Ήπειρο.
Κήρυξη πολέμου εναντίον των Περσών από τον Φίλιππο.
336 π.Χ.
Ο Φίλιππος Β' της Μακεδονίας δολοφονείται. Ο Αλέξανδρος καταλαμβάνει τον θρόνο.
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
- Ομώνυμο άρθρο στην Βικιπαίδεια
- Ομώνυμο άρθρο στην Livepedia
- Mavridis
- Philip of Macedon - Battle of Methone
- Φίλιππος και Θράκη
Κίνδυνοι Χρήσης |
---|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)