Φίλιππος Ε' ο Μαχητής
2ος Μακεδονικός Πόλεμος
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Εποχής
3ος Αιώνας π.Χ.
2ος Αιώνας π.Χ.
Όνομα: Φίλιππος
Ηγεμονικά Ονόματα
Ελληνιστική Μακεδονία
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Μακεδονίας
Ηγεμονίδες Ελληνιστικής Μακεδονίας
Ιολαΐδες
Αντιγονίδες
Μακεδονική Αυτοκρατορία
Ηγεμόνες Μακεδονικής Αυτοκρατορίας
Στρατιωτικοί Μακεδονικής Αυτοκρατορίας
Έπαρχοι Μακεδονικής Αυτοκρατορίας
Αργεάδες
Ελληνιστική Ήπειρος
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Ηπείρου
Ηγεμονίδες Ελληνιστικής Ηπείρου
Αιακίδες
Ιλλυρία
Ηγεμόνες Ιλλυρίας
Ελληνιστική Θράκη
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Θράκης
Ηγεμονίδες Ελληνιστικής Θράκης
Αγαθοκλείδες
Ελληνιστική Αιτωλία
Στρατιωτικοί Ελληνιστικής Αιτωλίας
Ελληνιστική Αχαΐα
Στρατιωτικοί Ελληνιστικής Αχαΐας
Αθήνα
Ηγεμόνες Αθήνας
Στρατιωτικοί Αθήνας
Πολιτικοί Αθήνας
Αττική
Ηγεμόνες Αττικής
Σπάρτη
Ηγεμόνες Σπάρτης
Στρατιωτικοί Σπάρτης
Πολιτικοί Σπάρτης
Λακωνία
Ηγεμόνες Λακωνίας
Ελληνιστική Μυσία (Πέργαμος)
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Μυσίας
Ηγεμονίδες Ελληνιστικής Μυσίας
Ατταλίδες
Ελληνιστική Βιθυνία
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Βιθυνίας
Δοιδαλσίδες
Ελληνιστική Παφλαγονία
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Παφλαγονίας
Πυλαμαινίδες
Ελληνιστικός Πόντος
Ηγεμόνες Ελληνιστικού Πόντου
Μιθριδατίδες
Ελληνιστική Καππαδοκία
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Καππαδοκίας
Αριαραθίδες
Ελληνιστική Αρμενία
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Αρμενίας
Αρταξιάδες
Ελληνιστική Αίγυπτος
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Αιγύπτου
Ηγεμονίδες Ελληνιστικής Αιγύπτου
Λαγίδες
Ελληνιστική Κυρηναϊκή
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Κυρηναϊκής
Ελληνιστική Κύπρος
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Κύπρου
Ελληνιστική Συρία
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Συρίας
Ηγεμονίδες Ελληνιστικής Συρίας
Σελευκίδες
Ελληνιστική Κομμαγηνή
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Κομμαγηνής
Οροντίδες
Ελληνιστική Ιουδαία
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Ιουδαίας
Ασμοναίοι
Πετραία Αραβία
Ηγεμόνες Πετραίας Αραβίας
Αρετάδες
Ελληνιστική Βακτρία
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Βακτρίας
Ελληνιστική Ινδία
Ηγεμόνες Ελληνιστικής Ινδίας
Ινδοσκυθία
Ηγεμόνες Ινδοσκυθίας
Ινδοπαρθία
Ηγεμόνες Ινδοπαρθίας
Μαγαδία
Ηγεμόνες Μαγαδίας
Παρθική Αυτοκρατορία
Ηγεμόνες Παρθικής Αυτοκρατορίας
Αρσακίδες
Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
Ηγεμόνες Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
Στρατιωτικοί Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
- Ένας βασιλέας της Μακεδονίας (221 - 179 π.Χ.).
- Χρονική Περίοδος Διακυβέρνησης: Ελληνιστική Εποχή, 3ος Αιώνας π.Χ., 2ος Αιώνας π.Χ.
- Γέννηση: 238 π.Χ.
- Θάνατος: 179 π.Χ.
Ετυμολογία[]
 Ηγεμόνες
|
|---|
| της Μακεδονίας
|
| Αργεάδες |
|
Το όνομα "Φίλιππος" συνδέεται ετυμολογικά με την λέξη "άνδρας"
Γενεαλογία[]
- Οίκος: Αντιγονίδες.
- Πατέρας: Δημήτριος Β' ο Αιτωλικός
- Μητέρα: Φθία
- Σύζυγος: Πολυκράτεια
- Τέκνα:
- Δημήτριος ο Φιλορρωμαίος
- Περσεύς Α' ο Τολμηρός
- Απάμα
- ανώνυμη θυγατέρα
Βιογραφία[]
- Τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα, κατά την διάρκεια του βίου του, είναι:
Ο Φίλιππος Ε' (221 – 179 π.Χ.) έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις της εποχής του, που σφράγισαν την ιστορία όλου του Ελληνισμού στους επόμενους πέντε αιώνες, εφόσον από αυτές άρχισε η επικυριαρχία της Ρώμης στην Ελληνική Ανατολή.
Συμμάχησε με τους Καρχηδονίους κατά τον 2ο Καρχηδονιακό Πόλεμο (218 - 201), με στόχο να εκδιώξει τους Ρωμαίους από τα παράλια της Ιλλυρίας και διεξήγαγε εναντίον της Ρώμης και της Αιτωλικής Συμπολιτείας τον 1ο Μακεδονικό πόλεμο (215 - 205).
Στη συνέχεια συμμάχησε με τον Αντίοχο Γ' τον Μεγάλο της Συρίας εναντίον του Πτολεμαίου Ε΄ του Επιφανούς της Αιγύπτου.[1]
Η Πρώτη Περίοδος[]
Μετά τον απρόσμενο θάνατο του πατέρα του το 229 π.Χ., ο Φίλιππος ήταν μόνο εννέα ετών οπότε ήταν αδύνατον να ανέβει στο θρόνο.
Πιθανή διαμάχη για τη διαδοχή αποφεύχθηκε με την εκλογή ενός άλλου εγγονού του Δημητρίου του Πολιορκητή και γιου του Δημητρίου του Καλού και ετεροθαλούς αδελφού του Αντίγονου του Γονατά: του Αντίγονου Β', που επονομάστηκε «ο Δώσων».
Μετά το θάνατο του τελευταίου το 221 π.Χ., ο δεκαεπτετής πλέον Φίλιππος κληρονομεί μία Μακεδονία και πάλι ισχυρή, που έχει καταφέρει να επιβάλλει την κυριαρχία της στην Πελοπόννησο, μετά από πόλεμο κατά της Σπάρτης υπό τον Κλεομένη Γ'.
Μετά την άνοδο του Φιλίππου στο θρόνο, ορισμένες πόλεις επιθυμούν να εκμεταλλευτούν το νεαρόν της ηλικίας του ώστε να αυξήσουν τη δύναμή τους σε βάρος της Μακεδονίας και της Αχαϊκής Συμπολιτείας.
Οι Αιτωλοί λοιπόν διενεργούν μια σειρά από στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Φωκίδα και στη Βοιωτία.
Ο Φίλιππος το επόμενο φθινόπωρο συγκέντρωσε τα μέλη της συμμαχίας των ελληνικών πόλεων, που είχε δημιουργήσει ο προκάτοχός του, ο Αντίγονος, στην Κόρινθο, όπου και αποφασίζεται να κηρυχθεί πόλεμος κατά της Αιτωλικής Ομοσπονδίας.
Ο Συμμαχικός Πόλεμος άρχεται το 220 π.Χ. και λήγει το 217 π.Χ.
Κατά τη διάρκειά του ο Φίλιππος επέδειξε το ταλέντο του στη στρατηγική, γυρίζοντας τον πόλεμο προς όφελος του.
Εισέβαλε στο έδαφος των Αιτωλών και κατέστρεψε την πρωτεύουσα της Συμπολιτείας, το Θέρμο (218 π.Χ.).
Μετά την υπογραφή της ειρήνης στη Ναύπακτο, ο Φίλιππος στράφηκε κατά των Ιλλυριών.
Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας συναντά τους Ρωμαίους και τους συμμάχους τους κοντά στην Απολλωνία, το 214 π.Χ..
Ο 1ος Μακεδονικός Πόλεμος είναι πλέον αναπόφευκτος. Ο Φίλιππος συμμαχεί το 215 π.Χ. με τον Αννίβα, στρατηγό της Καρχηδόνας, ο οποίος διεξάγει ήδη από το 218 π.Χ. πόλεμο στην Ιταλία.
Όπως ήταν εύλογο, οι Ρωμαίοι βρίσκουν νέους συμμάχους: άμεσα τους Αιτωλούς, αλλά και έμμεσα τον ηγεμόνα της Περγάμου, Άτταλο Α' τον Σωτήρα.
Ο Φίλιππος πολεμά σε όλα τα μέτωπα.
Η ειρήνη που υπογράφεται στη Φοινίκη το 205 π.Χ. είναι ευνοϊκή προς εκείνον.
Εκστρατεία στην Ελλάδα[]
Το 205/04 π.Χ. στην Αίγυπτο ανέρχεται στο θρόνο ο ανήλικος Πτολεμαίος Ε' ο Επιφανής.
Ο Φίλιππος, προκειμένου να έχει τα χέρια του ελεύθερα, υπογράφει σύμφωνο μη-επίθεσης με το βασιλέα της Συρίας, τον Αντίοχο Γ' τον Μεγάλο. Κατόπιν αρχίζει μια σειρά νέων επιχειρήσεων στο Αιγαίο Πέλαγος, σχεδόν πειρατικής φύσεως.
Το 202 π.Χ. διεξάγει εκστρατεία με στόχο τον Ελλήσποντο.
Το επόμενο έτος (201 π.Χ.), κατακτά τη Σάμο, που άνηκε στην Πτολεμαϊκή Αίγυπτο. Πολλά κράτη συνασπίζονται τότε εναντίον του, ανάμεσα τους η Ρόδος και η Ελληνιστική Μυσία (Πέργαμος).
Δύο ναυμαχίες εκτυλίσσονται το 201 π.Χ..
Η πρώτη, η 1η Ναυμαχία της Χίου όπου η μάχη είναι αμφίρροπη, αλλά τελικά ο στόλος της Περγάμου υποχωρεί.
Η δεύτερη, η 2η Ναυμαχία της Λάδης εξελίσσεται σε σημαντική νίκη του Φιλίππου απέναντι στον στόλο της Ρόδου.
Η Ρωμαϊκή απειλή[]
Όμως, στη Δύση, η απειλή αυτή τη φορά είναι καθορισμένη, καθώς οι Ρωμαίοι έχουν πλέον το βλέμμα τους στραμμένο στις ελληνικές υποθέσεις.
Μετά την πρόσκληση της Ρόδου και της Περγάμου, η Ρωμαϊκή Σύγκλητος αποφασίζει να αναμειχθεί αντιτιθέμενη στο Φίλιππο. Του αποστέλλει δύο τελεσίγραφα, το ένα το 200 π.Χ., το άλλο το 198 π.Χ.
Η Ρώμη αυτοπροσδιορίζεται ως προστάτιδα δύναμη απέναντι στο Φίλιππο, ο οποίος παρουσιάζεται ως ο κατακτητής.
Οι επιχειρήσεις του Ρωμαϊκού στρατού αρχίζουν το φθινόπωρο του 200 π.Χ., οπότε και άρχεται ο 2ος Μακεδονικός Πόλεμος. Το ίδιο έτος ο Μακεδόνας βασιλέας λεηλατεί την Άβυδο.
Τον Ιούνιο του 197 π.Χ., οι αντιμαχόμενοι στρατοί, ο μακεδονικός και ο ρωμαϊκός συναντώνται στις Κυνός Κεφαλαί της Θεσσαλίας, σε ένα υψίπεδο βόρεια των Φαρσάλων. Η ευελιξία της ρωμαϊκής τακτικής υπερισχύει του βάρους της μακεδονικής φάλαγγας. Ο Φίλιππος συνετρίβη από τον Τίτο Φλαμίνιο (Titus Quinctius Flamininus).
Πρόκειται για την πρώτη του ήττα, ήταν όμως καθοριστική.
Οι όροι της ειρήνης που συμφωνήθηκε είναι τέτοιες που δείχνουν ότι η Μακεδονία βγαίνει από το παιχνίδι της επιρροής για πολύ καιρό.
Έχασε όλες της τις κτήσεις εκτός Μακεδονίας, ανάμεσα στις οποίες και η Θεσσαλία.
Υποχρεώθηκε επίσης να πληρώσει πολεμική αποζημίωση και να αποστείλει το δεύτερο γιο, το Δημήτριο τον Φιλορρωμαίο, στη Ρώμη ως όμηρο.
Το 196 π.Χ. ο Τίτος κηρύσσει όλες τις ελληνικές πόλεις ελεύθερες και αυτόνομες, δημιουργώντας ένα κενό στην εξουσία, το οποίο έλκει το ενδιαφέρον του Αντίοχου Γ' του Μεγάλου, που τα επόμενα έτη θα εμπλακεί σε μια σειρά μαχών με στόχο να κυριαρχήσει στον ελλαδικό χώρο.
Οι σύμμαχοι των Ρωμαίων, οι Αιτωλοί έδειξαν μεγάλη δυσαρέσκεια για τους όρους της ειρήνης, καθώς επιθυμούσαν την απομάκρυνση του Φιλίππου από το θρόνο.
Η ανάκαμψη[]
Τα επόμενα έτη γίνονται νέοι πόλεμοι των Ρωμαίων κατά της Σπάρτη και των Αιτωλών, που αναζήτησαν συμμάχους ακόμη και στην Μακεδονία. Ο Φίλιππος αρνήθηκε να βοηθήσει καθόσον και στο παρελθόν είχαν ζητήσει την αποπομπή του. Τελικά οι σύμμαχοι ηττώνται από τους Ρωμαίους, οι οποίοι όμως δεν κατέστρεψαν τη Σπάρτη, θέλοντας κάποιον να ελέγχει τα πράγματα στην Πελοπόννησο. Ο Φίλιππος από την πλευρά του συμπεριφέρεται ως τέλειος σύμμαχος της Ρώμης. Συμμετέχει μάλιστα στην εκστρατεία των Ρωμαίων κατά του Αντίοχου Γ' κατά την περίοδο 191 - 189 π.Χ..
Επιτράπηκε επίσης στο Δημήτριο να επιστρέψει στην Μακεδονία. Αλλά ο πατέρας του, απογοητευμένος από τις πτωχές του ανταμοιβές από τις εκστρατείες και ενοχλημένος από τη συνεχή εχθρότητα της Συγκλήτου στο πρόσωπό του, καταφέρνει βαθμιαία να κάνει τη Μακεδονία να ορθοποδήσει και πάλι, αναδιοργανώνοντας το στρατό και το κράτος, αυξάνοντας τα εισοδήματά του και επιτρέποντας σε διάφορες πόλεις να κόψουν νόμισμα. Συμμαχεί με ένα λαό κελτικής ή γερμανικής καταγωγής (αποτελεί αντικείμενο αμφιβολιών), τους Βάσταρνες, και αποφασίζει πολλές μετακινήσεις πληθυσμών.
Κάποια στιγμή αρνήθηκε να εκκενώσει κάποιες πόλεις στη Θράκη και τη Θεσσαλία για να αποδοθούν στον Ευμένη Β', βασιλέα της Ελληνιστικής Μυσίας (Περγάμου). Εκείνος επειδή αδυνατούσε να διώξει με τη βία το Φίλιππο, απευθύνθηκε στους Ρωμαίους. Ο Φίλιππος συνέχισε να αρνείται και μάλιστα κατέλαβε και δύο ουδέτερες πόλεις κοντά στην Πέργαμο. Παράλληλα έστειλε εκ νέου το Δημήτριο σε διπλωματική αποστολή στη Ρώμη με σκοπό να αλλάξει την κατάσταση υπέρ της Μακεδονίας. Ο Δημήτριος έκανε ισχυρούς φίλους και ήλπιζε να επιτύχει τον αντικειμενικό σκοπό του με τη βοήθειά τους, ωστόσο οι ικανότητες του απεσταλμένου του Ευμένη τον παρεμπόδισαν.
Η τελευταία περίοδος[]
Το τέλος της ζωής του Φιλίππου σημαδεύτηκε και από μια οικογενειακή τραγωδία, τη μόνη αναφορά ενδοικογενειακής δολοφονίας που έχουμε για τους Αντιγονίδες. Ο Φίλιππος είχε αποκτήσει το μεγαλύτερο γιο του και μελλοντικό του διάδοχο τον Περσέα, με την Πολυκράτεια από το Άργος. Από κάποια άλλη σύζυγο, της οποίας το όνομα μας είναι άγνωστο, είχε αποκτήσει δύο κόρες και τον Δημήτριο. Ο τελευταίος, όπως είδαμε, έζησε μερικά έτη στη Ρώμη ως όμηρος και τελικά επέστρεψε (191 π.Χ.) λόγω της τήρησης της συμμαχίας με τη Ρώμη από τον πατέρα του, Φίλιππο. Από ότι φαίνεται ο Δημήτριος ήταν δημοφιλής στους Ρωμαίους πράγμα που ανησυχούσε το μεγαλύτερο αδελφό του και διάδοχο του θρόνου.
Τελικά ο Περσέας παρουσίασε στο Φίλιππο κάποια έγγραφα που αποδείκνυαν ότι ο Δημήτριος σκόπευε σε συνεργασία με τους Ρωμαίους να πάρει στα χέρια του το θρόνο. Είναι αμφισβητήσιμο αν τα έγγραφα ήταν πλαστά ή γνήσια, ωστόσο στάθηκαν η αιτία ο Δημήτριος να εκτελεσθεί από τον πατέρα του, ο οποίος παρέμεινε συντετριμμένος για το γεγονός. Αποθνήσκει το 179 π.Χ. στην Αμφίπολη και αφήνει το θρόνο του στον Περσέα.
Με αυτόν τον τελευταίο ολοκληρώνεται η Δυναστεία των Αντιγονιδών, καθώς αποτέλεσε και τον τελευταίο βασιλέα της Μακεδονίας.
Στον Φίλιππο ο William Paton αποδίδει το XVI 26B επίγραμμα της Ελληνικής Ανθολογίας (από την "Ανθολογία του Πλανούδη"), απάντηση στο VII 247 επίγραμμα του Αλκαίου του Μεσσήνιου.[2]
Χρονολόγιο[]
| Έτος (π.Χ.) | Γεγονός | ||
|---|---|---|---|
| 238 π.Χ. | Γέννηση του Φιλίππου Ε' , υιου του Δημητρίου Β' του Αιτωλικού. | ||
| 229 π.Χ. | Απρόσμενος θάνατος του Δημητρίου Β' από τραύμα σε μάχη ενάντια στους Δαρδάνους. Ο Αντίγονος Γ' Δώσων εκλέγεται βασιλέας, μέχρι την ενηλικίωση του Φιλίππου. | ||
| 222 π.Χ. | Στη Μάχη της Σελλασίας, ο Αντίγονος νικά κατά κράτος τους Σπαρτιάτες και εισέρχεται στην πόλη τους. | ||
| 221 π.Χ. | Εισβολή των Ιλλυριών στη Μακεδονία. Ο Αντίγονος σπεύδει να τους αντιμετωπίσει και πεθαίνει στη μάχη. Τον διαδέχεται ο Φίλιππος Ε'. | ||
| Οι Αιτωλοί επιτίθενται στη Φωκίδα και την Αργολίδα. | |||
| 220 π.Χ. | Έναρξη του Συμμαχικού Πολέμου (220-217 π.Χ.). Ο Φίλιππος πετυχαίνει σημαντικές νίκες στην Πελοπόννησο. | ||
| 217 π.Χ. | Ο πόλεμος λαμβάνει τέλος. Υπογράφεται ειρήνη με ευνοϊκούς για το Φίλιππο όρους στη Ναύπακτο. Ξεκινά η εκστρατεία του κατά των Ιλλυριών. | ||
| 215 π.Χ. | Ο Φίλιππος συμμαχεί με τον Αννίβα, στρατηγού της Καρχηδόνας. | ||
| 214 π.Χ. | Έναρξη του Πρώτου Μακεδονικού Πολέμου. | ||
| 213 π.Χ. | Γεννιέται ο διάδοχος του Φιλίππου, ο Περσέας. | ||
| 211 π.Χ. | Οι Ρωμαίοι και η Αιτωλική Συμπολιτεία συγκροτούν αντιμακεδονική συμμαχία. | ||
| 206 π.Χ. | Γέννηση του δεύτερου γιου του, Δημητρίου. | ||
| 205 π.Χ. | Υπογράφεται ειρήνη με τους Ρωμαίους στη Φοινίκη. Οι όροι είναι ακόμα μία φορά ευνοϊκοί για το Φίλιππο. | ||
| Σειρά επιδρομών και ναυμαχιών στο χώρο του Αιγαίου. Συμμαχία με τον Αντίοχο Γ' τον Μεγάλο της Συρίας. | |||
| 200 π.Χ. | Έναρξη του 2ου Μακεδονικού Πολέμου. Ο Φίλιππος λεηλατεί την Άβυδο. | ||
| 197 π.Χ. | Μάχη των Κυνός Κεφαλών. Ο Τίτος Κόιντος Φλαμινίνος συντρίβει τον Φίλιππο και τον υποχρεώνει να υπογράψει ταπεινωτική ειρήνη. | ||
| 192 –188π.Χ. | Ο Αντίοχος εισβάλλει στην Ελλάδα εκμεταλλευόμενος την ήττα των Μακεδόνων και το κενό εξουσίας που δημιούργησαν οι Ρωμαίοι. Ο Φίλιππος εκστρατεύει εναντίον του στο πλευρό των Ρωμαίων. | ||
| Κινήσεις αναδιοργάνωσης της Μακεδονίας. Διαμάχη με τον Ευμένη Β', βασιλέα της Περγάμου, που διαμαρτύρεται στους Ρωμαίους. Αποστολή διπλωματικής αποστολής στη Ρώμη, με επικεφαλής το Δημήτριο. | |||
| 181 π.Χ. | Εκτέλεση του Δημητρίου από τον πατέρα του με την κατηγορία της συνωμοσίας. | ||
| 179 π.Χ. | Θάνατος του Φιλίππου στην Αμφίπολη. Τον διαδέχεται ο υιος του Περσέας. | ||
Υποσημειώσεις[]
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Δομή, τόμ. 30 σ.45, ISBN 960-8177-82-0
- ↑ W.R.Paton, ‘’The Greek Anthology’’, Loeb Classical Library, v.V, p. 174 και 399.
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
Βιβλιογραφία[]
F. W. Walbank, Philip V of Macedon (Καίμπριτζ 1967)
Ιστογραφία[]
| Κίνδυνοι Χρήσης
|
|---|
|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)