Πελοπόννησος



Η Πελοπόννησος κατά την Κλασσική Εποχή





Γεωγραφική περιοχή της Ελλάδας, που βρίσκεται στα νότια του ηπειρωτικού της τμήματος.
Ετυμολογία[]
Η ονομασία "Πελοπόννησος" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "Πελών Νήσος" όπου Πελοί εννούνται οι Πελασγοί.
Φαίνεται πιθανόν ότι όταν Αιολείς και Αχαιοί κατέφθασαν και εγκαταστάθηκαν στην Θεσσαλία και Μέση Ελλάδα (προ του 1600 π.Χ.) εξεδίωξαν από αυτές τους Πελασγούς οι οποίοι περιορίσθηκαν επί αρκετό διάστημα στην Πελοπόννησο. Είναι λοιπόν αρκετά πιθανόν να αποκαλούσαν την χερσόνησο αυτή με την λέξη "Πελάς" ή "Παλλάς" (δηλ. "Πελασγία" = χώρα των Πελασγών)
Στη ετυμολογία αυτή συνηγορούν τα κατάλοιπα της ονομασίας:
Η αρχαία ετυμολόγηση από την φράση "Πέλοπος νήσος" αποτελεί πιθανώς παρετυμολογία.
Εισαγωγή[]
Το Πριγκιπάτο της Αχαΐας ήταν ένα κρατίδιο που δημιουργήθηκε από τον Γουλιέλμο Α' Σαμπλίτη κατά την 4η Σταυροφορία (1205 - 1210) στα εδάφη της Πελοποννήσου, τα οποία διαμοιράσθηκαν σε φέουδα μεταξύ των Φράγκων Σταυροφόρων.
Ήταν αρχικά υπό την εξουσία του Γουλιέλμου Σαμπλίτου και στη συνέχεια από τους Βιλλεαρδουίνους.
Η κατάσταση του πριγκιπάτου άλλαξε πολλές φορές μέχρι το 1452, οπότε και επανήλθε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπό τον Κωνσταντίνο ΙΑ' Παλαιολόγο, μετέπειτα αυτοκράτορα του Βυζαντίου, για να περιέλθει επί βραχύ διάστημα στους Οθωμανούς Τούρκους.
Η πρωτεύουσα του πριγκιπάτου ήταν η Ανδραβίδα. Κύριος λιμένας του ήταν η Γλαρέντζα (Clarence) (στη θέση "Παλαιόκαστρο", δυτικά της σημερινής Κυλλήνης) και σημαντικό του κάστρο ήταν το Χλεμούτσι ή Clermont λίγο πιο νότια.
Η κατάκτηση και η πρώτη δυναστεία του Σαμπλίτη[]
Όταν ο Βονιφάτιος ο Μομφερατικός το 1204 κατέκτησε τη Θεσσαλονίκη, κινήθηκε νότια προς τον Ισθμό της Κορίνθου κατακτώντας συνεχώς νέα εδάφη.
Στην Πελοπόννησο την ίδια εποχή βρισκόταν ο Γοδεφρείδος Α' Βιλλεαρδουίνος που είχε βγει στην ακτή λόγω θαλασσοταραχής: ενώ οι άλλοι ιππότες της 4ης Σταυροφορίας παρέκκλιναν της πορείας τους και τελικά κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη, ο Γοδεφρείδος αποβιβάστηκε στην Παλαιστίνη, όμως κατά την επιστροφή του το 1204, το πλοίο του λόγω καταιγίδας βρήκε καταφύγιο στη Μεθώνη.
Εκεί βρήκε τους κατοίκους της περιοχής σε πλήρη αναρχία και τους άρχοντες του τόπου να ανταγωνίζονται για την κατάληψη της εξουσίας.
Τότε έλαβε πρόσκληση από τον άρχοντα της Κορώνης, Ιωάννη Καντακουζηνό, με τον οποίο και ήλθε σε συμφωνία να συνεργαστούν για την κατάκτηση όλης της Πελοποννήσου. Έτσι ο Γοδεφρείδος κατέστη κύριος των παραλίων της Μεσσηνίας, της Ηλείας και Αχαΐας (Πάτρα).
Όταν ο Βονιφάτιος ο Μομφερατικός το 1205 άρχισε να πολιορκεί το Άργος, ο Βιλλεαρδουίνος προσέτρεξε προς βοήθειά του και εκεί πρότεινε στον Γουλιέλμο Σαμπλίτη, συμπολεμιστή του Βονιφάτιου, να κατακτήσουν μαζί την Πελοπόννησο, πρόταση με την οποία συμφώνησε και ο Βονιφάτιος, δίνοντάς τους όσα εδάφη θα μπορούσαν να κατακτήσουν εφόσον παρέμεναν υποτελείς του.[1]
Ο Βιλλεαρδουίνος είχε ήδη κατακτήσει την Πάτρα και την Ανδραβίδα. Μέσω Πάτρας προχώρησαν στην Ηλεία και έπειτα στη Μεσσηνία, βρίσκοντας αντίσταση μόνο στην Κυπαρισσία (Αρκαδιά).
Φθάνοντας κοντά στη Μεθώνη, στον «Ελαιώνα του Κούντουρα» συνάντησαν τον βυζαντινό στρατό σε μια τελευταία προσπάθεια του διοικητή της Πελοποννήσου, Μιχαήλ Δούκα, να προβάλει αντίσταση.
Στη μάχη που έγινε γνωστή ως Μάχη του ελαιώνα του Κούντουρα, οι Φράγκοι επέτυχαν συντριπτική νίκη κατά των Βυζαντινών, και από τότε ο Σαμπλίτης ονομάστηκε πρίγκιπας της Αχαΐας.
Συνεχίζοντας οι δύο ιππότες κατέκτησαν όλη την Πελοπόννησο βρίσκοντας αντίσταση μικρή στην Καρύταινα και στο Νύκλι (πόλη-κάστρο στην Αρκαδία) και στα Σκόρτα, όπου ο Δοξαπατρής Βουτσαράς αντέταξε σθεναρή αντίσταση.
Τα μοναδικά εδάφη που έμειναν εκτός της Φραγκικής επικράτειας ήταν οι Βενετικές πλέον Μεθώνη και Κορώνη και η Μονεμβασία, η οποία κατακτήθηκε, όμως, αργότερα μετά από πολύχρονη πολιορκία.
Το 1209 ο Σαμπλίτης έμαθε ότι ο μεγαλύτερος αδελφός του Λουδοβίκος πέθανε άτεκνος και έπρεπε να επιστρέψει στη Γαλλία για να πάρει τα δικαιώματά του.
Φεύγοντας άφησε στη θέση του ως βάιλο τον ανιψιό του Ούγο Σαμπλίτη, επειδή ο υιος του ήταν ανήλικος. Επιπλέον άφησε μία επιτροπή για να διαμοιράσει το πριγκιπάτο στους πιστούς του ιππότες (να τους δοθούν βαρωνίες) αλλά και στους ντόπιους που δέχθηκαν την υποτέλεια στους Φράγκους.
Στη διαδρομή όμως προς τη Γαλλία απέθανε στην Απουλία της Ιταλίας.
Λίγο αργότερα απέθανε και ο ανιψιός του Ούγος, οπότε το πριγκιπάτο περιήλθε στον Γοδεφρείδο Βιλλεαρδουίνο, ο οποίος πήρε τη θέση του Ούγου ως βάιλος μέχρι να εμφανισθεί ο κληρονόμος του Γουλιέλμου, Ροβέρτος Α' Σαμπλίτης. Με μηχανορραφία του Γοδεφρείδου όμως, ο Ροβέρτος καθυστέρησε και οι άλλοι ευγενείς αναγνώρισαν αυτόν ως πρίγκιπα της Αχαΐας.
Οι Βιλλεαρδουίνοι[]
Κατά την εξουσία των Βιλλεαρδουίνων το πριγκιπάτο γνώρισε μεγάλη ακμή. Οι Βιλλεαρδουίνοι έστησαν νομισματοκοπείο στη Γλαρέντζα και έκοβαν δικό τους νόμισμα.
Ο Βιλλεαρδουίνος αναλαμβάνοντας πρίγκιπας συγκρούστηκε με την Καθολική Εκκλησία δημεύοντας την περιουσία της στην περιοχή και με αυτή έκτισε το Χλεμούτσι. Ο Γοδεφρείδος Α' απέκτησε από τους εντόπιους φεουδάρχες, τους επονομαζόμενους "κεφαλάδες", αλλά και από τον Πάπας Ιννοκέντιο Γ', την κυριότητα της Αχαΐας, της Ηλείας και της Μεσσηνίας, ένα μέρος της Αρκαδίας, και τον τίτλο του πρίγκηπα της Αχαΐας. Παρ' όλα αυτά, στους "κεφαλάδες" αναγνωρίστηκαν τα παλαιά τους προνόμια (η γη και οι δουλοπάροικοι) και αφού ανέβηκαν στην τάξη των ιπποτών, είχαν το δικαίωμα να μετέχουν στις συνελεύσεις της Ανδραβίδας μαζί με τους Φράγκους άρχοντες.
Το 1255 ο τότε πρίγκηπας Γουλιέλμος Β' Βιλλεαρδουίνος προσπάθησε να καταλάβει την Εύβοια, αλλά ξεκίνησε εμφύλιο πόλεμο με τους υποτελείς του τριτημόριους βαρώνους της νήσου και του Δουκάτου των Αθηνών.
Το 1259, μετά τη Μάχη της Πελαγονίας, οι Φράγκοι του Πριγκιπάτου νικήθηκαν από τον Μιχαήλ Η' Παλαιολόγο και αναγκάστηκαν να του παραχωρήσουν κάστρα στη Λακωνία για να ελευθερωθεί ο Βιλλεαρδουίνος.
Από τότε το Πριγκιπάτο, εμπλέκοντας στους Βυζαντινούς στην Πελοπόννησο, άρχισε διαρκή πόλεμο εναντίον τους που έληξε μόνο το 1430 με την πτώση του.
Η αρχή της παρακμής[]
Με το θάνατο του Γουλιέλμου του Β΄, στην αρχηγία του πριγκιπάτου βρέθηκε ο Ανδεγαβικός Οίκος, οπότε και η Ισαβέλλα Α' Βιλλεαρδουίνου συζεύχθηκε τον Φίλιππο Α' της Σαβοΐας, τον οποίο ο Κάρολος Β' της Κάτω Ιταλίας κατηγόρησε για ατιμία επειδή δεν τον βοήθησε στην εκστρατεία κατά του Δεσποτάτου της Ηπείρου, και εφόσον η Ισαβέλλα δεν είχε ζητήσει την άδεια του πατέρα της για να συζευχθεί τον Φίλιππο, ο Κάρολος τους απάλλαξε από το πριγκιπάτο τους και το παρέδωσε στον Φίλιππο Β' του Τάραντος στις 5 Μαΐου του 1306.
Οι δυναστικές έριδες και οι διεκδικητές του θρόνου του Πριγκιπάτου συνεχίστηκαν μέχρι το τέλος του, καλώντας μάλιστα οι διεκδικητές ακόμα και μισθοφορικούς στρατούς όπως οι Ναβαραίοι.
Ο ένας από τους αρχηγούς αυτών των μισθοφόρων έφθασε να γίνει και ο ίδιος πρίγκιπας, πρόκειται για τον Πέτρο του Σαν Σουπεράνο (του Μπορντώ).
Τον 13ο αιώνα χάθηκε και περιήλθε στους Βυζαντινούς η Βαρωνία των Καλαβρύτων, ενώ η Βαρωνία της Πάτρας τον 14ο αιώνα έγινε ανεξάρτητο κράτος, άμεσα υποτελές στον Πάπα.[2]
Οι Ζαχαρίες και το τέλος[]
Η τελευταία ηγεμονική οικογένεια του Πριγκηπάτου ήταν οι Ζαχαρίες.
Ο Κεντυρίων Ζαχαρίας, ως τελευταίος πρίγκιπας, δεν μπόρεσε να προβάλει σοβαρή αντίσταση στους Βυζαντινούς, χάνοντας σταδιακά όλα τα εδάφη του Πριγκιπάτου.
Το 1430 παρέδωσε το φρούριο και τη Βαρωνία της Χαλανδρίτσας, την τελευταία κτήση που του είχε αποείνει, στον Θωμά Παλαιολόγο.
Στη συμφωνία που έκανε κράτησε για τον εαυτό του την βαρωνία της Αρκαδίας και του έδωσε την κόρη του Αικατερίνη Ζαχαρία και τον γιο του Ιωάννης Β' Ασάν Ζαχαρία ως αιχμάλωτο.
Ο Ιωάννης Β', τιτλούχος πρίγκιπας της Αχαΐας, επαναστάτησε κατά του Θωμά και άρχισε πόλεμο με τους Βυζαντινούς για την ανάκτηση των χαμένων εδαφών, χωρίς επιτυχία.
Με τον θάνατό του ουσιαστικά έπαψε να υπάρχει το πριγκιπάτο και ο τίτλος του πρίγκιπα.
Κατάλογος των Πριγκίπων της Αχαΐας[]
Περίοδος | Όνομα |
---|---|
1205 - 1209 | Γουλιέλμος Α' Σαμπλίτης |
1209 - 1218 | Γοδεφρείδος Α' Βιλλεαρδουίνος |
1218 - 1246 | Γοδεφρείδος Β' Βιλλεαρδουίνος |
1246 - 1278 | Γουλιέλμος Β' Βιλλεαρδουίνος |
1278 - 1285 | Κάρολος Α' της Ανδεγαυίας, βασιλέας της Σικελίας |
1285 - 1289 | Κάρολος Β' Οι Βασιλείς της Κάτω Ιταλίας παραμένουν κυρίαρχοι του Πριγκιπάτου της Αχαΐας |
1289 - 1307 | Ισαβέλλα Α' Βιλλεαρδουίνου (γνωστή ως Ιζαμπώ)
|
Πρίγκηπες από το Βασίλειο της Νάπολης | Πρίγκηπες απόγονοι των Βιλλεαρδουίνων |
---|
Περίοδος | Όνομα | Περίοδος | Όνομα |
---|---|---|---|
1307 - 1313 | Φίλιππος Β' ο Πρεσβύτερος, Α' του Τάραντος | 1307 - 1313 | Μαργαρίτα Βιλλεαρδουίνου |
1313 - 1318 | Ματθίλδη της Αναγαβίας και ο σύζυγός της Λουδοβίκος Α' της Βουργουνδίας | 1313 - 1315 | Ισαβέλλα Β' ντε Σαβράν, θυγατέρα της Μαργαρίτας Βιλλεαρδουίνου και ο σύζυγός της Φερδινάνδος της Μαγιόρκας |
1318? | Εύδων (Εύδων Δ΄ της Βουργουνδίας), (αδελφός του Λουδοβίκου της Βουργουνδίας) | 1315 - 1316 | Ιάκωβος Α' (ο Ατυχής, Γ' της Μαγιόρκας) και ο πατέρας του Φερδινάρδος της Μαγιόρκας |
1318? | Λουδοβίκος Β' (Α' των Βουρβόνων) (αγόρασε τα δικαιώματα από τον Εύδωνα Δ' της Βουργουνδίας) | 1316 - 1333 | Ιάκωβος Α' (ο Ατυχής, Γ' της Μαγιόρκας) |
1318 - 1333 | Ιωάννης A' της Γραβίνας ή του Δυρραχίου, (μέσω της συζύγου του Ματθίλδης της Αναγαβίας) | ||
1333 - 1346 | Αικατερίνη του Κουρτεναί, των Βαλουά, σύζυγος του Φιλίππου του Τάραντος, και μητέρα του Ροβέρτου του Τάραντος (1332 - 1364). Αυτός συζεύχθηκε την Μαρία Α' των Βουρβώνων(1354 - 1387) | 1340 - 1349 | Ιάκωβος Α' ο Ατυχής, (Γ' της Μαγιόρκας) |
1364 - 1373 | Φίλιππος Γ' ο Νεώτερος, (Β' του Τάραντος) | 1349 - 1375 | Ιάκωβος Β' ο Αγωνιστής, (Δ' της Μαγιόρκας) |
1373 - 1381 | Ιωάννα (Ιωάννα Α' της Κάτω Ιταλίας) |
Το 1373, Ο Ιάκωβος της Μαγιόρκας δίνει το Πριγκιπάτο στη σύζυγό του Ιωάννα Α' της Κάτω Ιταλίας, ενώνοντας τις δυο οικογένειες που είχαν απαίτηση στο θρόνο του Πριγκιπάτου |
---|
Περίοδος | Όνομα |
---|---|
1381 - 1383 | Ιάκωβος Γ' των Βωών, ανιψιός του Φιλίππου του Τάραντος. Επωφελούμενος της φυλάκισης της Ιωάννας Α' της Νάπολης, ανέλαβε το Πριγκιπάτο. |
1383 - 1396 | Κάρολος Γ' (Κάρολος Γ' της Κάτω Ιταλίας των Ανζού-Δυρραχίου) |
1386 - 1396 | Λαδίσλαος (Λαδίσλαος Α' της Κάτω Ιταλίας των Ανζού-Δυρραχίου) |
1396 - 1402 | Πέτρος του Σαν Σουπεράνο, Ιταλός τυχοδιώκτης |
1402 - 1404 | Μαρία Β' Ζαχαρία |
1404 - 1430 | Κεντυρίων Ζαχαρίας |
Το 1430, Ο Θωμάς Παλαιολόγος καταλύει το Πριγκιπάτο |
---|
Βάϊλοι του Πριγκιπάτου[]
Οι βάϊλοι ήταν οι επίτροποι του Πρίγκιπα όταν αυτός απουσίαζε από το Πριγκιπάτο. Μετά το 1278, όταν ο Πρίγκιπας δεν έμενε στο πριγκιπάτο, ήταν μόνιμοι.
|
|
Υποσημειώσεις[]
Εσωτερική Αρθρογραφία[]
- Ηγεμόνες Φραγκικής Πελοποννήσου
- Ηγεμόνες Φραγκικής Θεσσαλίας
- Ηγεμόνες Λατινικής Αυτοκρατορίας
- Φραγκική Πελοπόννησος
Βιβλιογραφία[]
Ιστογραφία[]
- Ομώνυμο άρθρο στην Βικιπαίδεια
- Ομώνυμο άρθρο στην Livepedia
- Ιστοσελίδα με πληροφορίες για το Πριγκιπάτο της Αχαΐας
- Ιστορία του πριγκιπάτου.
- «Το πριγκιπάτο της Αχαΐας» Παράλληλη θεώρηση της ιστορίας και νομισματοκοπίας του, Κωνσταντίνος Β. Αντωνόπουλος, Αρχαιολόγος
![]() ![]() |
---|
Αν και θα βρείτε εξακριβωμένες πληροφορίες "Οι πληροφορίες αυτές μπορεί πρόσφατα Πρέπει να λάβετε υπ' όψη ότι Επίσης, |
- Μην κάνετε χρήση του περιεχομένου της παρούσας εγκυκλοπαίδειας
αν διαφωνείτε με όσα αναγράφονται σε αυτήν
- Όχι, στις διαφημίσεις που περιέχουν απαράδεκτο περιεχόμενο (άσεμνες εικόνες, ροζ αγγελίες κλπ.)